N®. 3762,
Woensdag 21 November 1923.
37atl Jaargang.
Nieuws- en
Advertentieblad.
Snoor- en Bootdienst.
ff
Van week tot meelt.
Binnenland
t>it blm* verschijnt Woensdag- en ZaterdtgmorgeD
idvertenttëu daags voor de uitgave vóór 1 uur nam
POSTCHEQUE- en OIRODIENST No. 652.
ABONNEMENTEN ADVERTENTIE N worden aangenoate» bQ Oitg. T:* va LAN&EVILBé 9» R O OII, Farkstrml, Buae or T a x a i
HOOGWATER reede van Texel.
fiaol 9'04
TEXEL, 20 November 1923.
I. A. M. V.
TEXELSCHE COURANT,
Ab»nnvmenttpr V* pw S maanden.
oor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging der porto's. Losse nummers 3 cent.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11.
Prigi der .ddverlsntita;
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Groote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend,
Licht op
Van Zaterdag 17Nov. toten met Vrijdag
23 November.
voor rijwielen 4,40 uur, voor rijtuigen 5,10 uur
Donderdag 22 Nov. v.m. 8,02
Vrijdag 23 8.34
Zaterdag 24 9,04
Zondag 25 938
Maandag 26 J0.09
Dinsdag 27 0,44
Woensdag 28
Des namiddags is het ongeveer een balt uur
later hoogwater.
Post- en telegraafkantoor den Burg
geopend.
Op Zon- en feestdagen
Vm. 8 tot 9 uur n.m. 1 tot 2 uur
Op werkdagen
voor Telegrammen
Vm. 8 uur tot n.m. 8 uur.
voor Postzaken
Vm. 8 uur tot n.m. Tl, uur.
Voor postwissels, kwitantiSn, Rijks-
verzekeringsbank, postcheque en girodienst.
Vm. 8.30 uur tot n.m. 3 uur
Voor Rijkspostspaarbank
Vm. 9 uur tot n.m. 7,30 uur
Zaterdagavond na 6 uur voor postdienst gesloten
Dienstregeling 7 October 1923.
Vertrekuren van de Boot.
VertrekTixif8 8,- vm. 11,- v.m. 2 30 nm
Helder 9,30 vm. 12,—midd. 4.15 nm
Vertrek en aankomst der treinen
van den Helder naar Amsterdam.
Vertrek Helder. Aankomst Amsterdam
T q na
7,30 sneltrein JA*
10,04§ 2 54
l2'4° x 440
2.04ft g_
3,54** 5'.0
4,15§ °'4°
7 25
Donderdag naar Schager. een markttrein, ver
trek 7.45 aankomst 8,35.
Van Amsterdam naar Helder.
Vertrek Amsterdam. Aankomst Helder
8,35
9,37
11,21
2,41
6,19
8,05
11,05
12,57
5,19§
7,57§
9,11
12,28§
3,04
5,49§
9,16
S Niet 'op Zon- en feestdagen,
f Alleen op Zon- en Feestdagen.
10 -17 Nov.
De eerste schrede, om tot oplossing van
de Kabinetscrisis te gerakeD, is tham g
daan H. M. de Koningin heeft de Kamer-
Mr D. A.P.N. KooleD, opbiecht
verstrekt 'een 'nieuw Kabinet te formelen
De beer Kooien heeft deze opdracht in
overweging genomen", d.w.z. hij hee t ze
nog niet definitief aanvaard. Hij zal nu eens
onderzoeken of er kans bestaat, een Ka iinet
le vormen, of er hier en daar nog een
naadje open gebleven is, dat tot bet herstel
der iechtsche coalitie kan voeren En eerst
dan wanneer hij zeker is van ssyn /aak,
zal 'hij de Koningin berichten de opdiacht
te aanvaarden, terwyl in het tegenovorge-
stehfe geval van hem, wel het verzoerza
inkomen, van het aanvaarden der opdiacht
ontheven tö worden»
Wij hebben ook in onze overzichten van
Kitsten tijd er op gewezen, dat de
Koningin de oplossing der Kabinetscrisis
blijkbaar jn reebtsebe richting heefi ge
zocht. Waarschöulijk heeft haar daartoe
ook aanleiding gegeven het advies d.u .y
van de leiders der linker partijen heeft
ontvangen. Het is bekend, dat allee,1 de
soc dem. leider, ae heer Troelstra, een
Kabinet mogelijk acht, waarin de linkerzijde
zitting kan nemen, z.g. democratisch Ka neet
van de linkerzijde, met steun van der lm-
kervleu gel der katholieken. De heeien
Dresseil uis en Marchant, resp. Ier
Vrüheiosoond en Vryz. democraten, acaien
b(j de huidige politieke constellatie een
Kabinet van links nauweiyks mogelijk.
't Is nu maar de vraag ot Mr. Kooien
met zijn opdracht gereed kan komen. Heel
zeker ban men daaromtrent nog niet zyn.
Het feit, dat, door de ver werping der Vioot-
wet, de rechtscha coalitie aan scherven
geslagen is, valt niet meer te ontkennen.
En uit de dezer dagen door den heer Colijü
gehouden rede weet men, dat de anti
revolutionairen van „lymen en krammen*
niets willen weten. Een nieuwe coalitie is
mogeljjk maar geen opgelapte. En voor
een nieuwe coalitie zal eerst een vast en
onwankelbaar fundament moeten worden
gelegd. Uit katholieke persstemmen kan
worden afgeleid, dat de overeenstemming
onder de katholieken nog niet bereikt is,
om met de anti-revolutionnairen en Christ
historischen een nieuw verbond aan te gaan.
Van anti-rev. zijde heeft men het advies
gehoord, dat links in de gelegenheid moet
worden gesteld, de regeeringstaak over te
nemen. Daarmee zou allicht bereikt zyn,
dat de onmacht, om van die' zijde tot een
Kabinet te komen, aan het licht had moeten
treden.
De taak, waarvoor de Koningin de mede
werking van den heer Kooien ingeroepen
heeft, lijkt nog al zwaar, gezien de ernstige
moeilijkheden die zich nog steeds ter recb-
terzyde voordoen.
o—o—o-
De ex-kroonprinselijke vlucht", die, blij
kens een mededeeling uit Doorn, zelfs geheel
zonder toestemmingen medeweten van den
ex keiier, heeft plaats gehad, heeft den
heer Troelstra aanleiding gegeven, den
voorzitter der Tweede Kamer te verzoekep,
een vergadering voor de Kamercommissie
voor buitenlandsche zaken te beleggen. De
kwestie van het vertrek van den ex-kroon-
prins heeft een onderwerp, uitgemaakt in
de sociaal-deroocratisctte Kamerfractie en
daarmee staat de aanvrage van den heer
Troelstra blykbaar in verband.
Over het vertrek van den ex kroonprins
heeft de buitenlandsche pers zich in de
afgeloopen week erg diuk gemaakt. En ook
de QezanteDraad hield en houdt zich er rog
mee bezig. Er blijkt daarby echter gioote
oneeuigheid aan den drg te zijn getreden.
Volgens Havas heeft de Briteche geaant aan
den Gezantenraad medegedeeld, dat Enge
land zich wenscht te onthouden van deel
neming aan eiken stap, die in Duitschland
mocht wurden gedaan met betrekking tot
deD kroonprins en <lt,n keizer. Uit andere
berichten valt al te leiden, dat de Britsche
regeering er niets voor gevoelt, den ex-
krooDpnns tot martelaar te maken.Boven
dien vraagt men te Lotiden, waarom moD
den ex-kroonprins niet met rust wil laten
waar men de anders prinsen, en ook kroon
prins Ruprecht van Beieren, nooit lastig
heeft gevallen,
Ook de Itaüaanscbe re,teering wil van hst
vragen van uitlevering van den ex kroon
prins niet weten. Mussolini verklaarde,
dat dit een fout zou zijn, waardoor Frankiijk
in een impasse zou geri.ken.
Er is voorts nog een twoede kwestie die
oneenigheid heeft gebracht in den Gezanten-
raad Men weet, dat de Duitsche reeeering
gesommeerd is om bet onderzoek van de
intergeallieerde, militaire commissie niet
laDger tegen te werken. Engeiand ia wel
bereid Duitschland er op te wijzen, dat het
zich heeft te jbouden aan da verdragsbe
palingen wat de bewapeniDg betreft, maar
het wil niet met Franl ryk meegaan, om
nieuwe strafmaatregelen toe te passeD.
Ook omtrent de kwes ie van het herstel
is nog steeds geen overeenstemming ver
kregen. Poincaté wil een onderzoek door
experts volgens zijn programma, maar
men verwaent er te Londen geen resultaat
van. Voor Poincaré is het tevecs een on
aangenaam feit, dat de italiaunsche regee-
iing steeds meer het do ir EogelaDd inge
nomen standpunt nadert Mussolini heeft
daarvan wel zeer duideiyk blyfc gegeven
in een dezer dagen gehcutten reaevoeiirg
in de Smaat, over de buiteDlandeche poli
tiek Hy verklaarde, dat de kwestie van
het herstel vordert:
lo. Verlaging van d i Quitscbe schuld,
m verhouding tot de g«-u'leerde schulde i.
2o. Een moratorium, c at zich over een
aantal jaren uitstrekt.
3o. Hot zich verschaffen van garanties
en panden.
4o. Ontruiming van het Roergebied, zoo
dra deze panden in ons bezit zyn.
5o. Ge >n inmenging in de binnenland-
sche politiek van Duitschland, doch poli
tieke en financieeie steun aan de Duitsche
regeerinp, die garantie moet geven, dat
zy de orde herstellen zal.
6o. Geen enkele wyziging van de territo
riale grenzen en nog minder occupatie van
nieuw gebied.
't Is zeer waarschyniyk, dat Poincaré
met deze verklaring van Mussolini alles
behalve ingenomen is.
o—o o—r
Id Duitschland houdt de toestand van
politieke verwarring en economische in
zinking aan en er is Dog geen uit
zicht, dat het spoedig veranderen »zal. In
Beieren -s de toestand Dog onveranderd,
doch de kalmte is er thans teruggekeeid
De ellende, door- de daling van de matk
veroorzaakt, grypt in geheel Duit-cbland
steeds ernstiger om zich heen En boven
dien scbynt er weer een politieke crisis
voor de <eur te staaD De sociaal-demo
craten loopen rond met een motie van
wantrouwen in den rak tegeD do rege6ring
en als Dnsdag deRyksdag byeeukomtzou
de iüdieD ng er vaD wel eens feit kunnen
worden. Ook de Duitsch naiioualeD loopen
met „moordplannen" jegens bet kabinet
Stresemar n roDd. De Duitsche Volksparty,
hot Centium en de Democraten hebben
gemeeDschappeiyk vergaderd, om den toe
stand te bespreken en te overwegen, op
welke wijze b6t kabinet nog zal zyD te
reddeD. Naar iuid der bericbtoD isStrese-
mann voornemens, den Ryksdag te ont
binden, als hij geen votum vaD vertrouwen
krygt, maar president Ebert eohijut daar
zeer tegen gekant te zyn. Met spaDnmg
wordt de byeenkomst van oen Ryksdag
afgewacht
—O—o-O—
In Engeland is de stembusactie begon
nen. Vrijdag is het parlement ontbonden en
op 6 December zullen de verkiezingen
plaats hebben. Meu weet, dat Baldwin tot
parlementsontbiiding overgegaan is, om de
kiezers zich te latei uitspreken over de
kwestie, protectie of vrijhandel. In de
slotzitting van het parlement zijD daarover
nogal harde woorden gevallen Macdonalc
heeft, namens de Labourpartij, felle kritiek
op het regeeriDgsbeleid uitgeoefend en ook
Lloyd Gecrge liet zich Diet onbetuigd
Maar tenslotte werd toch de motie van de
Labourpariy, waarin de politiek dor regee-
riDg scherp werd veroordeeld, met een vrij
groote meerderheid, n 1. van 90 stemmen,
verworpeD.
Thans i-i de verkieziDgssctie in vollen
gang en least men allerlei voorspellingen
omtrent deD mogelijken uitslag. Hei Samen
gaan van Vequitb en Lloyd George wordt
beschouwd als een versterkiDg van de
positie der liberalen, terwyi er in den boe
zem der ct nstrvatieven eenige oneenigheid
schijnt te s>yn ontstaan. T<<ch wordt vry
algemeen i og een conservatieve meerder
heid verwacht
Vooral ir Frankrijk koestert men belang
stelling voor de Eogelecbe verkiezingen.
Men is daa: terecht beducht voor aeD libe
rale overwinning, want als Asquilh en
Lloyd George eens aan het bewind mochten
komen, sta it eeD radicale ommekeer inde
Britsche b liteolandsche politiek te ver
wachten.
o o o
Te Laus; nno is uitspraak gedaan iD b6t
getliDg teg ,n Conradi, den moordenaar van
den Russis :ben zaakgelastigde Worowski,
en de med piichtige van Conradi, de Rus
Poloenin. De jury heeft beide vrijgespro
ken. Het ii eeu spannend proces geweest,
waarin krachtige aanvallen op bet bolsje-
wifme werlen gericht.
't Is te verwachten, dat de vryspraak
te Moskou ien storm van verontwairdigir g
zal doen o gaan.
Ondanks het minder gunstige weder, kon de
secretaris, de heer J. G. Flens, Vrijdagavond
aan een talrijk publiek het welkom toeroepen,
De groote zaal van Hotel Texel was geheel
bezet. Van alle dorpen waren de belang
stelling opgekomen, om de spreker van de
avond, de lieer Schermerhorn te hooren.
Na een korte inleiding, waarin de heer Scher
merhorn verzoekt, voor deze avond het rooken
te willen nalaten en mededeelt, reeds meer
dan 20 jaar het antimllitarisme te propageeren
en altijd en overal onverbiddelijk te zullen
staan tegenover het militarisme, komt spr. aan
zijn onderwerp „Zoo gaan we naar de afgrond."
Spr. vangt aan met te zeggen, dat het In
deze wereld van militarisme onherroepelijk
naar de afgrond moet gaan en het volgens zijn
meening tijd is, dat er een beweging komt uit
het volk zelf. Het volk moet zeggen„we
willen niet langer aan de leiband loopen, we
willen niet langer door mooie leuzen, ons grove
leugens op de mouw laten spelden." Iedereen
moet inzien, hoe afschuwelijk een oorlog is en
wat de nasleep er van kan zijn. Immers,
rondom heerscht nog de grootste ellende, die
door de oorlog is veroorzaakt. Spr. noemt
het Idioot, dat we ons nu al weer klaar gaan
maken voor een volgende oorlog, die, door de
nieuwste uitvindingen, verschrikkelijker nog zal
zijn, dan die we nu pas gehad hebben.
Wanneer ieder mensch van de verschrikkin
gen van de oorlog doordrongen is en inder
daad geen oorlog meer zou willen voeren,
kunnen de groot-kapitalisten, en die zijn het
toch tenslotte, die er voordeel vaq, hebben,
geen mannetjes meer krijgen. Dochhelaas.de
groote massa wordt nog te veel met allerlei
leuzen opgezweept, leuzen die alle leugens
blijken te zijn.
Spr. vindt het vreeselijk, dat het volk zijn
intellect gaat gebruiken voor het vervaardigen
van allerlei vernielingswerktuigen, waarmee
het zich zelf later in de dood jaagt. Nu wordt
er vaak gezegd„als wij de wapens neergooien,
worden we immers door onze buren ingepikt
en verliezen we onze onafhankelijkheid." Spr.
zou graag zien, dat het volk liever zijn nationa
liteit prijs gaf, dan nog eens oorlog te willen,
die de wereld in verwildering brengt en toch
maar enkel is, om de zakken van de groot
kapitalisten te spekken. Wanneer we werkelijk
belijders van het christendom zijn, zegt spr.,
moeten we de oorlog haten.
Na de pauze vervolgt spr. met te zeggen,
dat het een eisch is, de menschen los te maken
van de militaire geest, die nog overal heerscht.
Men moet reeds bij de kinderen beginnen. Hen
moet al vroeg geleerd worden, die mooie sol-
datenpakjes, sabels en geweren, te verafschuwen.
We moeten altijd en overal weer, propageeren
tegen het militarisme. Of spr. dan geen ver
antwoordelijkheidsgevoel heeft voor al wat hij
predikt tegen militarisme Wel degelijk. Maar
hebben zij, die de oorlog prediken dan geen
verantwoordelijkheid te dragen Spr. meent
dat die heel wat meer op hun schouders laden.
Zij immers jagen duizende jonge levens in de
dood, doen vruchtbare akkers in poelen her
scheppen en verwoesten duizende huisgezinnen.
Mannen, waarmee men de aarde, die bij goede
bewerking zooveel vruchten kan doen afwerpen,
zoo productief zou kunnen maken, worden ge
dood of voor altijd verminkt.
Spr, wil eindigen met de leuze; de geesel
van de oorlog de wereld uit te bannen en een
andere wereld te scheppen een wereld vaneen
hoogere geest.
Hierna wordt de avond gesloten met
de mededeeling, dat de uitreiking van de
maandbladen „de wapens, nede welke in de
pauze plaats had, ten doel heeft, nieuwe
abonne's te verkrijgen en men zich daarvoor
aan de bestuurstafel kan o pgei en.
Gemengd Koor den Burg.
Zaterdagavond gaf bovengenoemde zangver-
eeniging een uitvoering in hotel Texel, onder
leiding van hare directeur de heer H. Groene-
wold.
Sprak de heer v. d. Vlis in zijn kortopeninings-
woord de wensch uit, dat de arnwezigen veel
voldoening van deze uitvoering mochten sma
ken, die wensch is zeker in hooge mate in
vervulling gegaan. De jonge vereeniging heeft
ons een genoegelijke avond bezorgd en we
hopen dan ook, dat er spoedig meerderen zullen
volgen.
Na een instrumentale openingsmarsch werden
voor de pauze een vijf.iental liedjes zeer mooi
gezongen, een paar maal afgewisseld dooreen
heerlijk strijkje, waarbij de ademlooze stilte,
die er heerschte, ongetwijfeld rantoonde, hoe
er werd genoten. Het herhaald applaus na
zang- en muzieknummers, bewees dat boven
dien.