:<r\ 8855
Woensdag 15 October 1924;
3881' Jaargang
S lauws- en
Advertentieblad.
Rondom de
Gemeentebegrooting 1925.
Van week tot week.
Ruwe Huid
Schrale Lippen
PUROL
Texelsche Berichten.
JMt blsé verschijnt Woensdag- «■Zaterdagmorgen
AbênnttHenisprü* per 8 maandeni
Voor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verhooging dei.porto's. Losse nummers 3 cent.
Advertentie daags voor do aitgavo vóór 4 aar nam.
Prift der AdrertimUini
Van I tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Qroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11. - X POSTCHEQUE- en QIRODIENSTJNo. 652.
ABONNEMENTEN os A3VIRTENTIEN wordea aangeiontn bQ do Oitg, Fimma ÏiANöSVELSA Itfi R O IJ, Parkstraat, Buao or T x a a
Ten einde bij iedereen vrijen toegang
te verkrijgen, zal onze Courant zich houden
buiten alle partijschappen en zich bepalen
tot het mededeelen van hetgeen in onze
omgeving voorvalt en der vermelding waar
dig isOns blaadje vinde in iedere
woning eene plaats en worde bij allen een
welkome vriendhet worde een middel
van gemeenschap tusschen verschillende
personen, en voor allen een bron om bekend
te worden met hetgeen op ons eiland plaats
vindt, in één woord, het worde de vraag
baak voor allen, die niet onverschillig zijn,
voor hetgeen op Texels bodem voorvalt.
Texelsche Courant, no. 1, 15 September
A° 1887.
i.
Telken jare wordt door de vlijt en een
drachtige samenwerking van gemeentebe
stuur en sekretarie-ambtenaren een tweetal
zeer lijvige boekdeelen samengesteldde
gemeentebegrooting met deszelfs memerie
van toelichting.
Hebt ge ook maar eenige kijk op cijfers
en getallen, en verlaat uw oordeel of ge
zond verstand u niet zoodra er getallen van
meer dan drie cijfers geboekt staan, dan
kunt ge in dit betrekkelijk eenvoudige en
overzichtelijk samengestelde ambtelijke
stuk, mede aan de hand van de in de
memorie" gegeven toelichtingen, een klaar
ên duidelijk beeld van de gemeentelijke geld
zaken en derzelver beheer verkrijgen.
Het spreekt vanzelf dat daartoe een ietwat
aandachtiger lezing dan een luchtig door
bladeren der vele bladzijden als eisch ge
steld mag worden waartegenover staat dat
diepzinnige boekhoudkundige kennis en
inzicht, hoezeer bij de samenstelling zeker
onontbeerlijk, bij het belangstellend kennis
nemen van deze cyfertaal in 't geheel niet
noodzakelijk zijn.
Wanneer we enkel maar vermelden dat
het eindbedrag der begrooting in ontvang
sten en uitgaven sluit met een bedrag van
f 276 511 91 dan zal niemand meer aan de
belangrijkheid van dit stuk voor alle ge
meentenaren twijfelen.
Immers: de gemeentebegrooting is als
't ware het bestek waarnaar de verdere
gemeentebouw in 't komende jaar opgetrok
ken zal worden de verschillende politieke
en sociale opvattingen van gemeentebe
stuur en raad van de meerderheid in
die lichamen althaDS vinden hun neer
slag in de gemeentebegrooting. Vandaar
dan ook dat de politieke beginseldebatten
en -redevoeringen naar aanleiding van de
gemeentebegrooting gehouden plegen te
worden.
En zijn deze afgeloöpen en is de begroo
ting met of zonder aanvullingen en wijzi
gingen door de raadsleden aangebracht
eenmaal aangenomen, dan kan het gemeen
tebestuur weer een jaar „aan den slag"
gaan.
De aard der zaak brengt mede dat niet
alle posten even belangrijk zijn. Er is veel
dat elk jaar vrijwel geiyk terugkomtsala
rissen en traktementen, het gewone onder
houd van gebouwen en wat dies meer zij.
Een kenmerk van belangwekkendheid is
voor een begrootingspost gelegen in een
verschil met de ten vorigen jare voor
dezelfde post uitgetrokken bedragen im
mers komen hierin juist de verschillen in
politiek inzicht van gemeentebestuur en
-raad tot uiting. Wanneer bijvoorbeeld
gedurende een reeks van jaren voor een
zekere post f iOOO werd uitgetrokken en op
een bepaalde begrooting komt deze post
ineens met f5000 te voorschijn, dan is het
vrijwel zeker dat de opvattingen van ge
meentebestuur of -raad ten opzichte van
dat punt verandeid moeten zijn. En zoo
meer.
In een paar volgende artikelen hopen wij
de verschillende hoofdstukken van de ge
meentebegrooting voor 1925 aan een, uitter-
aard meestal korte, beschouwing te onder
werpen.
4—11 Oct.
De Tweede Kamer is wter in openbare
vergadering bijeengekomen en heeft zich
onder meer bezig gehouden met de door
Minister Aalberse voorgestelde wyziglDg
van eenige artikelen der Arbeidswet 1919,
waarvan de bedoeling is hel drieploegen-
stelsel toe te latenin de vol continu-
bedreven. Er is nog al wat tegen aange
voerd, soowol van anti-revolutionnaire zijde
waar men in het ontwerp een bedreiging
zag van de Zondagsheiliging, als van den
kant der sociaal-democraten, die vreezen
dat van de voorgestelde wetsverruimiug
misbruik tegenover de arbeiders zal worden
gemaakt. Minister Aalberse kreeg zijn ont
werp echter in veilige haven.
Behalve bet weinige nieuws uit de Kamer
was er in de laatste dagen op politiek ge
bied zoo goed als niets te vermelden. Het
eenige is misschien wel, dat de scheuring
in den Plattelandersbond in de laatste
dagen duidelijk aan den dag is getreden.
Men had af en toe al iets vernomen van
wrijving in de plattelandscbb gelederen en
van de krachtige vuist waarmee de heer
Braat zjjn politieke volgelingen weer in
het rechte spoor trachtte terug te kragen.
.De kwestie schtJnt vooral tot uiting ge
komen te zUn in de wfize waarop „De
Plattelander" bet orgaan der Braatpartij,
werd geredigeerd. De heer Braat kon zioh
daarmee niet vereenigen en thans heeft b(j
de knoop doorgebakt en is onder zijn leiding
„De Nieuwe Plattelander" verschenen.
Mogelijk komt er nu straks ook nog wel
een Nieuwe Plattelanderbond. De vraag is
nu maar of de heeren de Boer en Braat
straks in de Kamer al of niet één ljjn
zullen trekken of dat beide om strijd zullen
verklaren „De Plattenlander ben ik."
Op parlementair gebied gaan we intus-
schen met rasscbe schreden den drukken
tijd tegemoet. De begrootingsarbeid staat
voor de deur, de algemeene verkiezingen
werpen hun schaduwen reeds vooruit en
de abonnee's op de „Handelingen" zullen
vrij zeker dit jaar papier voor bun geld
krijgen.
—o—o—o—
In Engeland is bet dan toch nog anders
geloopen dan vrjj algemeen tot bet laatste
toe verwacht was. Bi) de behandeling van
de motie van wantrouwen door de con
servatieven tegen de regeering ingediend
en het daarop voorgestelde amendement
der liberalen, hetwelk een commissie-onder
zoek wilde laten instellen inzake het staken
vaa de vervolging tegen den communist
Campbell, bleef de Labourregeering haar
streng afwijzend standpunt bandhaven.
Maodoaald bestreed niet alleen do motie
der conservatieven, maar keerde zich niet
minder 'fel ook tegun het amendement d6r
liberalen. En hij nam al dadelijk by het
debat alle onzekerheid weg omtrent de
vraag boe de houding der regeering zou
zijn indien een van beide mocht worden
aangenomen. Het Kabinet zou den Koning
tot ontbinding van het parlement advi-
seereo. Wel heeft Asquith nog een poging
gedaan om de oppositie der liberalen iets
te verzachten, door mede te deeleo, dat
deze niet zouden vasthouden aan den vorm
der motie, maar ook daarvan wilde Mac-
donald niets weten. Met het gevolg dat
het Lagerhuis, na verwerping vaD de motie
dar conservatieven met groote meerderheid
het voorste! der liberalen aannam.
Nadat een Kabinetsraad was geboudeD,
deelde Macdonald mede, dat de regeeriog
besloten had gevolg te geven aan haar
voornemen. Hij had den Koning verzocht
het parlement te ontbinden en deze had
dit goedgekèurd. Teneinde aan veler
wenschen tegemoet te komen had de
regeeriog besloten d6 crisis zoo kort moge
lijk te doen duren en ze had daartoe de
aigemeene verkiezingen bepaald op 29
October a.s. Macdonaid W6rd door de La-
bourfractie geestdriftig toegejuicht. Later
verebheen de Koning in de bijeenkomst
van het parlemeDt, om de eluitingerede te
houdea, waarin hy een overzicht gaf van
het werk dat door de regeering werd ver
richt, inzonderheid ook daarbij herinnerend
aan Eogelands medewerking om den inter
nationalen toestand te verbeteren. Daarna
ging bet parlement uiteen.
Dadelijk na de sluiting vaa het parle
ment zijn de meeste leden van het Lager
huis naar bun kiesdistricten gereisd en
over de geheele linie is thans in En'geln d
de vtrkiezir.gsotrijd begonnen.
Engeland is thans weer eens vol politiek
krijgsrumoer en met spanning wordt de
groote slag op den 29 dezer tegemoet
gezien.
—o—o—o—
In Dultschland was in de laatste dagen
nog steeds het onderwerp „verbreeding
van de regeeringbasis" aan de orde. De
Rijkskanselier geeft den moed niet heel
gauw op en tracht nog steeds, ondanks
herbaalde teleurstellingen, het leven van
het Kabinet te rekken, totdat de kwesties
met bet buitenland geregeld zijn. Telkens
echter zijn het weer öf de Duitsch natio-
nalen of de sociaal democraten, die zijn
pogiDgen om een wat breedere basis voor
de regeering te leggen, ver(jdeloD. Ook
zijn jongste poging, om de medewerking
van deze beide partijen te krijgen op de
basis van de door hem ontworpen richt
lijnen, heeft tot dusver geen gunstig
resultaat opgeleverd. Feitelijk kan men
zeggen, dat de pogingen van den Rijks
kanselier om een „volksgemeenschap" te
vormen van sooiaal-democrateQ tot Duitsch
nationaleo mislukt is.
De kanselier zet zjjn besprekingen met
de fractieleiders nog voort. Het Centrum
en de democraten meenen, dat het ge-
wenscht is do huidige coalitie voort te
zetten in de hoop op een welwillende
medewerking van de sociaal democraten,
maar de Duitsohe Volkspartij, die met
uittreding uit de regeeringscoalitie heeft
gedreigd indien de Duitsch nationalen
buitengesloten blijven, schijnen niet te
weten wat zij moet6n. De politieke toe
stand in Duitschland blijft nog steeds zeer
onzeker.
—o—o—o
De gebeurtenissen te Londen en Berlijn
hobben in de laatste dagen zoozeer de aan
dacht in beslag genomen, dat voor de
andere gebeurtenissen op het wereldtooneel
weinig tijd overbleef. Zoo hebben er b|jna
onopgemerkt in Zweden algemeene Kamer
verkiezingen plaats gebad, waarbij vooral
de kwestie van de „drooglegging" een rol
heeft gespeeld en die in de politieke ver
houdingen wel niet veel verandering hob
ben gebracht, maar dan toch ook wel zoo
veel, dat het Kabinet zich ernstig bezig
houdt met de vraag of bet wel aan het
bewind kan blijven.
In Denemarken, dat, zooals men weet
bij de jongste verkiezingen een socialistische
regeertng kreeg, onder leidiDg van Ramun-
sen, is in de afgeloopen week gelijk wy
reeds schreven, het aangekondigde wets
ontwerp inzake de ontwapening van Dene
marken bij de volksvertegenwoordiging
ingediend. De koning en de Raad van State
hadden er vooraf reeds hun goedkeuring
aan gehecht. Hot wetsontwerp beoogt de
geleidelijke afschaffing van leger en vloot.
In de plaats daarvoor zal er een politle-
leger van 9000 man komen en een aantal
recherchevaartoigen voor de bewaking van
de kust. De kazernes wil de regeering in
woningen veranderen en de wapenfabrieken
wil ze benutten voor de industrie on de
ny verheid.
Afgewacht dient nu te worden boe de
Doensche Kamer over dit ontwerp denkt.
WINTERDIENST T. E. S. O.
Ter voorkoming van een vergeefsche
reis herinneren wij onze lezers eraan dat
aanstaande Zaterdag de winterdienst-
regeling van de boot naar Helder een
aanvang neemt.
Nut.
Zooals alle Texelsche vergaderingen,
was ook deze, nu 11. Vrijdagavend ge
houden, weer slecht bezocht. Zooals
eveneens te doen gebruikelijk was drukte
de voorzitter, de het r W. H. Lap, zijn
verwondering en spijt hitrover uit. Wij
zullen voortaan hiervan geen vermelding
moet LUo-keu en onkel hei uiizoudt-ritige
geval dat een vergadering eens goed
bezocht is, als der vermelding waardig,
mededeelen.
Alzoo er waren een man of 13, later
aangroeiende tot 16.
De uitgebreide notulen werden door
de aftredende sekretaris, de heer van der
Meulen, voorgelezen en zonder op- of
aanmerkingen der aanwezigen, onder
dankzegging goedgekeurd.
Daarna werd door do penningmeester
de heer J. Roeper, het financieel jaar
verslag uitgebracht, waaruit bluek dat
de ontvangsten hadden bedragen f 430,50
en de uitgaven f464.70, makende een
nadeelig saldo van f 34,20. De rekening
en verantwoording werd op verzoek van
de Voorzitter nagezien en akkoord be
vonden door de H.H. Wierenga en
Smeding.
Nu is aan de ordebesprekingen
winterlezingen. De voorzitter deelt mede
dat het bestuur reeds een voorloopig
plan heeft opgemaakt, dat hierbij aan
de goedkeuring der vergadering wordt
onderworpen.
Reeds Maandag lf November kragen
we hier de Lentefilm, waarop de Neder-
landsche folklorist van der Ven een
aantal beelden uit Neerlands volksleven
verfilmde. Waar aan het vertoonen van
deze film groote kosten verbonden zflo,
meende het bestuur een kleine entree
hierby te moeten heffen. Misschien wordt
de film hier nog een tweede keer voor
de kinderen vertoond.
Als tweede staat op het programma
mej. Nelly Menagé Cballa, op Texel reeds
gunstig bekend. Op voorstel van de heer
Rey zal zij verzocht worden weer met
„Rika van den domineo" te komen.
Als derde avend heeft men een zeer
bizondere aanbieding gekregen. Van be
vriende zijde kwam het bestuur nameiyk
ter oore dat Mevrouw Dr. Rienks uit
Helder, die vroeger op concerten wel als
zangeres optiad. met geuoegen eens hier
op Texel zou komen zingen. Alsakkom-
pagnatrice was Mevr. Veldhuizen uit
Helder bereid op te treden, terwijl de
heer Riedel, fluitist te Leiden, ook zjjn
medevyerking toezegde. Als geldelijke
belooning werd enkel gevraagd vergoeding
van reis en verblijfkosten. Zooais te be
grijpen valt werd dit aanbod gaarne
aanvaard.
Denkelijk zal de uitvoering begin
Februari plaats hebben.
Tot zoover kon )de vergadering zich
met de plannen van het bestuur best
vereenigen. Toen als vierde echter ds.
Giessen werd geuoemd, kwam er opposi
tie. Ds. de Maar was hier 3terk tegen
en noemde dit een afgezaagd melodra
matische spreker. Beter was het ds.
H. G. Cannegieter te laten komen.
By Let opnieuw doorzien van de spre
kerslijst vi«l toen de aandacht op de
heer Scheltema, oud consul der Nederlan-
te Ijeddah (Arabiöj en ond-Indischamb
tenaar. Na viij langdurige besprekingen
werd bij stemming uitgemaakt dat eerst
de heer Scheltema, en, als deze onver
hoopt verhinderd mocht zijn. de heer
Cannegieter uitgenoodigd zullen worden.
Hierna vraagt de heer Visser waarom
men het zoo ver van huis meent te1
moeten zoeken waarom niet de heer
Smeding gevraagd die toch het vorige
jaar een lezing h«fft gehouden die goed
in de smaak viel
De vooizilter beeft hieraan niet zoo
gauw gedacht, doch vraagt dan bij dezen
of do heer Smeding a'sriog bereii is
üesg'.wt-nichi oou hzirig voor zijn reke.
J
COURANT.
Doos 90 - 60 - 30 ct.
BIJ Apoth.cn Drogisten