3861
Woensdag 5 November 1924.
38aM Jaargang
teuws- en
WYBER1
V0Ü8, WATER EN NOG WAT.
Ost as
Van week Sof week-
TEXELSCHE COURANT.
oit Bi»d verschQat Woeasdtg;- «HZaterdarmorgnB
Abonnement spry i per 3 maawtewt
Voor den Burg 50 Cts. Franco per post door geheel
Nederland 75 Cts. Naar Amerika en andere landen
met verbooging dei porto's. Losse nummers 3 cent.
Advertentibu daags roor de uitgave vóór 4 our nam.
Prï» der 4dwrl«HAA*j;
Van 1 tot 5 regels 50 Cts. Iedere regel meer 10 Ct. Qroote
letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
TELEFOON INTERCOMMUNAAL No. 11. 'kx.W - POSTCHEQUE- en OIRODIENST No. 652.
ABONNEMENTEN es ASVKRTENTIEN worde* aaagonoatMi bfl i» ZJitg. ï"»wa LAN8ÏV1L* ft 9 K RO O XI, Far Ju traaf, Bü*«ofTix*i
GIRO.
De Postcheque- en Girodienst is weder
in gebruik gesteldwij verzoeken onze
adverteerders en abonnees dus ons zoo
veel mogelijk per Giro te betalen;
het bespaart U geld en ons moeite. Ons
gironummer is 652.
Adm. Texelsche Courant.
LEZING OVER HONGARIJE.
Gelijk reeds eerder bekend werd gemaakt,
zal Mevrouw von Csitary, een Hongaarsche
dame die op het oogenblik in Nederland
vertoeft om land en volk hier te bestu-
deeren, morgenavend 6 November, 8 uur,
in Hotel Texel, een lezing houden over haar
Vaderland, Hongarije.
Reeds lange jaren voor de oorlog koes
terde Mevrouw von Csitary een warme
belangstelling voor Nederland zij bezocht
verschillende malen ons land en heeft, in
Hongarije teruggekeerd, het hare bijgedra
gen tot een betere bekendheid van de Hon
garen met Nederland.
Na den oorlog, toen in Holland de deuren
wijd werden opengezet om de Hongaarsche
kindertjes te ontvangen, te voeden en te
kleeden, was Mevrouw von Csitdry de vraag
baak voor vele oudersouders, voor wie
het woord „Holland" slechts uit ydele
klanken bestond, en die toch zoo graag iets
meer wilden weten van het land daar aan
de Noordzee, en van z'n bewoners, waaraan
zij hun kinderen voor geruime tijd zouden
toevertrouwen
Om nu aan de wensch van vele Hongaren,
iets meer over Nederland te weten, tege
moet te komen, is Mevrouw von Csitary
bezig een boek over Nederland te schrijven
en daartoe moet zij op het oogenblik in
ons land vertoeven, om de noodzakelijke
gegevens te verzamelen.
Zij neemt deze gelegenheid tevens te baat
om in omgekeerde richting nuttig werk
zaam te zijndoor bij ons Nederlanders
meer belangstelling voor Hongarije op te
wekken.
Wij twijfelen er niet aan of alle inwoners
van Texel zullen deze gelegenheid iets meer
over het Vaderland van hun pleegkinderen
te vernemen, met beide handen aangrijpen.
Het Comitee van voorbereiding,
Mevr. H. P. A. Buysing Damsté, presidente
Mevr Ds. Raabe.
Mej. G. Keyser,
Mej. E. Langeveld.
Mevr. D.E.W. C. Boswijk.
Mevr. J. S. Dijt.
Mej. M. Rey.
Wanneer een bepaalde streek geteisterd
wordt door malariakoortsen, dan zijn er in
die streek een groot aantal doktoren noodig,
die, met meer of minder sukses, naar hun
beste weter zullen trachten de verschillende
koovtslijders weer op de been te helpen.
Komt er echter een hygiënist, die eemge
malen verder ziet ,dan zijn neus lang is,
de oorzaak van het vóórkomen dier kwaal
opspoort eD, bijvoorbeeld door het doen
droogleggen van een moeras, zorgt dat
deze oorzaak weggenomen woidt, dan is
meteen de ziekte geheel uit de streek ge
bannen.
Vandaar 't bekende gezegdevoorkomen
is beter dan genezen.
Dezelfde richting gaat het tegenwoordig
uit met de vuurbestrijding.
Vroeger jaren meende men dat een kra
nige brandweer de hoofdzaak wastegen
woordig wordt veel meer de nadruk gelegd
op het voorkómen van brand. E. O. Sachs,
de voorzitter van 't wereldbekende Britsche
Komitee tot voorkóming van brand, zegt
in een artikel over dit onderwerp, nadat
hij verschillende zeer groote branden be
sproken heeftmaar deze toonden wel aan
dat het zoo noodzakelijk is de algemeene
onverschilligheid van het publiek te be
strijden, door veel meer de nadruk te leg
gen oo de maatregelen ter voorkoming
van brand dan op de betere uitrusting van
de brandweer."
En over „brandbescherming" sprekende
zegt dezelfde deskundige het volg-nde:
«Dikwijls wordt de uitdrukking „bra .aoe-
scherming* verkeerd opgevat. Men denkt
dan dat brandblusschen, het werk van de
brandweer dus, hoofdzaak is. Vele steden
denken dat ze goed beveiligd zijn als ze
een flink uitgeruste brandweerbrigade heb
ben, en toch neemt in ;een doeltreffend
systeem van brandbescherming de brand
weer als zoodanig, slechts een onderge
schikte plaats in. De werkelijk veilige
steden danken in de eerste plaats hun
veiligheid aan een weldoordachte en zorg
vuldig toegepaste wetgeving, gericht op
het voorkómen van brand*
Wanneer men enkel weet dat de wereld,
naar een ruwe schatting, jaarlijks door
brand een slordige 600.000.000 gulden armer
wordt, dan zal niemand ontkennen dat het
vraagstuk van de brandvoorkóming en be
strijding zeker de moeite der bestudeering
waard is.
Wenden wjj thans de blik naar Texel.
Het feit dat er nogal eens brand is de
laatste tjjd, wettigt meteen een onderzoek
naar de vraagzijn wij hier redelijkerwijs
voldoende tegen brand beschermd
Nu moet bij het onder de oogen zien
van die vraag al dadeljjk groote nadruk
worden gelegd op dat „redelijkerwijs.*
Wanneer met een ongunstige en krachtige
wind op een drietal dorpen tegelijk een
felle brand ontstaat, dan hebben we de
kans dat deze drie dorpen gedeeltelijk plat
branden zonder dat daartegen voldoende
kan worden opgetreden en een voorziening
in dit geval is redelijkerwijs ook van geen
enkel gemeentebestuur te verwachten. Het
zou even dwaas zijn op Texel een Amster-
damsche Brandweer te willen oprichten,
als dat men hier een groot ziekenhuis zou
bouwen met daaraan verbonden 'n tiental
doktoren, voor 't geval dat alle Texelaars
eens tegelijk hun been braken, of St. Vitus
dans kregen. Men moet rekening houden
met waarschijnlijkheden, en niet met
mogelijkheden.
Aan materiaal hebben we nu op Texel
een, door paarden getrokken, motorspuit,
te den Burg gestation neerd. En verder op
de verschillende dorpen meer of minder
krachtige handbrandspuiten of zoogenaamde
„aanjagers". Voor elk dezer spuiten is een
voldoende georganiseerde, grootendeels uit
burgers bestaande, bemanning ter beschik
kingenkel de motorspuit heeft een paar
vaste beambten.
De vraag of Texel hiermede redelijker
wijs voldoende beschermd is te achten,
kan nu gesteld worden.; het antwoord
hierop hangt voor een groot gedeelte af
van de plaats die de motorspuit in dit
systeem inneemt. Is de motorspuit enkel
voor den Burg en naaste omgeving be
stemd, of ook voor de andere dorpen
Wanneer we aannemen dat de motor
spuit bestemd is voor het geheele Texel,
dan lijkt ons, redelijkerwijs, onze brand
bescherming voldoende, onder één reserve,
waarover aanstonds.
Want hierover is men het algemeen wel
eensonze motorspuit is een beste, en de.
bediening ervan is boven alle lof verheven.
De spuit is altijd in uitstekende toestand;
elke week wordt de motor een keer ge
probeerd, bij brand is, zoodra de spuit
maar eenmaal ter plaatse is, alles in een
oogwenk voor elkaar en luttele minuten
na aankomst van de spuit wordt door
Plaatsman met vaardige hand en op alles
zins deskundige wijze een z-er krachtige
waterstraal op de brand gericht, die het
vuur op doortastende wijze bestrijdt. Op
Texel zijn wij hiermede zeker niet ten
achter te rekenen. En wanneer deze motor
spuit voor alle dorpen bestemd is, dan
hebben de plaatselyke handbrandspuiten
niets anders te doen dan kleine onbetee-
kenende brandjes te blusschen en bij grootere
branden deze binnen de perken te houden
en de belendende gebouwen te beschermen
totdat de motorspuit ter plaatse is.
Maar hier ligt meteen de reserve die we
meenen te mogen en moeten maken als
de spuit eenmaal ter plaatse is.
Vraaghoe lang kan dat soms duren
Ons eiland is 'n twintig kilometer lang
we hebben overal verspreide boerenhofsteden
staan met soms zeer brandgevaarlijke in
houd en dit alles moet bestreken worden
door een beste motorspuit, die echter met
een paar paarden ervoor en die lieve
dieren moeten dan eerst nog uit een of
ander weiland opgeduikeld worden op
een sukkeldrafje naar de brand gereden
moet worden. Wanneer by de brand van
laatstleden Zaterdagin de Waal de wind oen
paar streken Noordeiyker ware geweest, dan
was de plaats aan de overkant van do weg,
geheel met riet gedekt, vrij zeker ook een
prooi der vlammen geworden.
Bij de brandweer is snelheid van ver
plaatsing een allereerste eischen dubbel
geldt dit wanneer een heel eiland bestreken
moet worden. Paarden zy'n heel aardige
beesten, op z'n tijd, maar voor een brand
spuit deugen ze tegenwoordig niet meer
een auto iykt hier beter op zyn plaats.
Deze is te allen tyde bedryfsvaardig en
van de tien bewoners van Texel kunnen
tegenwoordig bijkans vyf zoo'n ding wel
besturen binnen enkele minuten kan deze
dan op het terrein van de brand zyn.
Men overwege een en ander eens
Maar, er is nog een andere kant aan de
zaakmisschien even belangryk.
Men is dikwyis geneigd te vergeten dat
een brand altyd ergens begint. En de
gemakkeiykste zoowel als de doel
treffendste bestryding van een brand is
juist by het begin.
De handige en niet dure snelblusschers
(Hollandia, Minimax, Extincteur en boe al
die dingen ook mogen heeten) worden nog
by lange na niet op hun juiste en zeOr
hooge waarde geschat. In geen enkele
boerdery, ja eigenlijk in geen enkel huis,
zou zoo'n ding mogen ontbreken; een be
gin van brand, zelfs al laat zich dit reeds
vry ernstig aanzien, is met éen, of een
tweetal, van deze snelblusschers grondig
te bestrijden. Weten de Texelaars wel dat,
nu een paar jaar geleden, de electrische
centrale, een houten gebouw midden in
't dorp, al van onder tot boven in lichte
laaie stond En dat men enkel met een
paar snelblusschers van 't Raadhuis de heele
brand gebluscht heeft?
In alle bedryven waar ook maar eenig
brandgevaar bestaat, zorge men voor de
aanwezigheid van een goede snelblusscher;
de overheid kan niet overal voor zorgen
immuunmumminimum
van de sinds 78 jaren
als het beste middel
tegen hoest en ver
koudheid beproefde
T&8S.ETTEW
in origineele doozen a 65 en 45 Cts.
II
25 Oct.—1 Nov.
De Tweede Kamer heeff zich in de afge-
loopen v/eek nog zoowat uitsluitend bezig
gehouden met de bebandeliDg van de tarief-
wet. Di artikels met de vele ingediende
amendementen passeerden de revue en er
moe9t berhaaldeiytr worden gestemd wat
moestal maar by opstaan en blijven zitten
geschiedde. E"kele amendementen werdon
door den Minister overgenomen, maar bet
meerendeel werd „afgeslacht", om hot in
de taal van het Kamerlid. Ter Hall te zeg
gen, die de Kamer een am6ndementenabba-
toir noemde
De Tariefwet zal nu weldra zgn afgehan
deld en zoo langzamerhand komen de
algemeene beschouwingen over de Staats
begroting in 't ziebt. Reeds is dezer dagen
het voorioopig verslag van bet afdeelings
onderzoek over de begrooting van financiën
vrrecbenen.
De Eerste Kamer is ook bijeengeweest en
heeft behalve een heele reeks kleine wets
ontwerpen, ook bet ontwerp tot wfizigii g
van de rijwiel en motorwe.t aangenotneo.
Waarschijnlijk zal de wet au wel spoedig
in het Staatsblad worden afgekondigd en
zal er aaa het dikwijls al ie roekeloos
omgaan me', „den schrik der wegen',
eenigszics paal en peik worden geslehi.
Als men geregeld de c.urunreu leest eu
daardoor weet, dat er haast geen dag voor-
bygaat. dat er hier of daar slachtoffers vallen
dan is een beter toezicht en bet nemon van
beperkende maatregelen ook wel zeer noo
dig.
Op parlementair en politiek gebied braebt
ten onzent de afgeloopen week niet veel
belangrjjk nieuws. Alleen kan worden ver
nield dat de oprichtiog van de vereeniging
„St. Michael* tot verspreiding van do
democratisobe gedachte in de R K. Staats
party, vooral in de katholieke pers druk
besproken wordt. Men kan heel wat critiek
er over lezen en velen achten de eenbeid
in de R.K. Staatsparty door bet oprichten
van deze party in-de-party ernstig in gevaar
gebracht. De stiohters van „St. Michael"
trachton dat te weerleggen en men moet
nu maar verder afwachten hoe de gebeurte
nissen zich verder zullen ontwikkelen.
Ten slotte willen we niot onvermeld laten,
dat de Ryks postchèque- en girodienet met
ingang van 10 November weer volledig in
werking zal worden gebracht. Laat ons
hopen, dat daarmee voorgoed is afgesloten
het tijdperk dat in de geschiedenis van
deze overheidsinstelling wel steeds een
zwarte bladzijde zal bljjven. Mogelijk zal
binnenkort kunnen worden vastgesteld, of
en in hoever de postchèque- en girodienst
er in geslaagd is bet ernstig goschokt
vertrouwen te herstellen.
o oo—
Van de buiteniandsche gebeuitenissen der
afgeloopen week, was er stellig geen zóó
belangryk als de uitspraak van de Britsche
kiezers. Deze parlementsverkiezingen heb
ben vry wel alle andere buitenlnndsohe
aangelegenheden voor een wyie op den
achtergrond gedrongen, óók omdat de uit
slag zoo sterk van zich heeft lateD spreken.
De verkiezingen hebben een even ver
rassende als overweldigende overwinDiog
gebracht aan de Conservatieven. Een over
winning, zooals men die slechts zelden in
de parlementaire gescbiedenis van Engeland
heeft gekend. De Conservatieven hebben,
om in de taal der militairen te spreken,
bun tegenstanders oen verpletterenden
nederlaag toegebracht.
De Laboumartij, die met hoopvolle ver
wachtingen de verkiezingen was tegenge-
gaau, heeft eetf 20-tal zetels verloren, en
nog veol ernstiger zyn de verliezen geweest
van de Liberalen. Zg zijn van 155 zetels
gedaald tot 40, een nederlaag, die men met
een débacle geiyk kan stellen. Tal van
vooraanstaande liberalen hebbeD bun zetels
nan de conservatieven of do Labourparty
moeten afstaan en ook Asquith werd niet
herkozeD.
Deze uitslag is zelfs niat verwacht door
de meest optimlstischeu conservatief en
levert meteen een treffend staaltje van da
ougowisbeid der kiezersgunst. Natuurlijk
wordt thans veel geschreven ovoi de oor
zaken san dit groote succes dor conserva
tieven. Een der factoren die vooral van
grooten invloed is geweest, lijkt ons wel het
feit, dat de verkiezingen werden gehouden
onder het oude, onbiliyke kiesstelsel. Het
is wel zeer opmerkeiyk dat de conservatie
ven zoo'n geweldige zetel-meerderheid
bobben kunnen bebalen, ondanks bet feil
dat zy lang niet do volstrekte meerderheid
der uitgebrachte stemmen hebben verkre
gen. Zy komen daarvóór zelfs meer dan
een millioeD stemmen tekort. Even opmer
kelijk is, dat de Labourpartij een aantal
zetels kon verliezen, niettegenstaande ze
meer dan een millioen stemmen meer heefc
gekregen dan bij de verkiezingen in Decem
ber 1923 waardoor Mncdonald aan het
bewiüd werd gebracht. Zooiets is alleen
mogelijk onder een kiesstelsel ale bet
Engelacbe, waarby eenvoudig decaDdidaat
verkozen wordt verklaard, die hot grootst
aantal stommen op zicb heeft vereenigd,
ook al hebben zyn tegenoandidaten samen
meer stemmen verkregen Onder een stelsel
van evenredige vertegenwoordiging, als b.v-
teu onzent, zou de uitslag deel anders zyn
geweest, en zouden de conservatieven nog
lang niet de volstrekte 'meerderheid hebben
behaald.
Eou tweede factor voor de overwinning
der conservatieven Is zeer zeker geweest
het ftii, dat tul psd Jiboralep, by de z g.
i drt'-hoekavi-rkiezibgep, den conservatief
ütooe gesu rad. enkel en ailecn oui daar-