No. 3882
Woensdag 21 januari 1925
38ste Jaargang
WEEKT
£0^"'
Van week tot week
Ds2 is hst mark
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
ADVERTENTIËN:
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
Van 1-5 rogels: 50 cl. ledero regel meer: 10 ct.
Dezelfde advortentlo 4 maal geplaatst wordt 3 maal borekond.
BI] abonnement lagero rogelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
Teneinde bij iedereen vrijen toegang
te verkrijgen, zal onze Courant zich houden
buiten alle partijschappen en zich bepalen
tot het mededeelen van hetgeen in onze
omgeving voorvalt en der vermelding waar-
'dig isOns blaadje vinde in iedere
■woning eene plaats en worde bij allen een
welkome vriendhet worde een middel
van gemeenschap tusschen verschillende
personen, en voor allen een bron om bekend
te worden met hetgeen op ons eiland plaats
vindt, in één woord, het worde de vraag
baak voor allen, die niet onverschillig zijn,
voor hetgeen op Texels bodem voorvalt.
Texelsche Courant, no. 1, 15 September
'A° 1887.
10-17 Jan.
j „Het Volk", het orgaan der S.D.A.P. heeft
jriezer dagen in den vorm van een brief van
Mr. P. J. Troelstra, de bevestiging gebracht
dat deze groote politieke figuur niet ver
der zal deelnemen aan den strijd op het
.politieke tooncel, Nam b(j reeds bij de
onlangs gevoerde begrootingedebatten met
zooveel woorden afscheid van het parle-
meDtairë leven, de ziekte, die hem thans
aan het bed kluistert, en zijn algemeenen
gezondheidstoestand, hebben bet hem thans
ook onmogelijk gemaakt, zijn medewerking
te blijven verleenen aan de redactie van
bet orgaan der partij, terwjjl hij tevens in
overweging heeft gegeven, hem te onihefieD
van de functies, die bij nog in de arbeiders
beweging vervult. Wel heeft de redactie
van „Het Volk* geruststellend kunnen
mededeelen, dat de toestand van den grooten
leider geen directe zorg baart, maar in zijn
'party zal dit nieuwe afscheidswoord stellig
met groote deernis zijn vernomen.
Daaraan zal ongetwyfeld ook uiting wor
den gegeven op het groote verkiezingscon
gres dat eerstdaags door de S.D A P. zal
worden gehouden.
De onderwerpen, die op dit congres zullen
worden behandeld, zijn reeds gepubliceerd
en daaronder ook bet ontwerp verkiezing--
program. En niet alleen door deze publi
catie beeft men opDieuw gemerkt, dat we
het jaar der verkiezingen zijn ingetreden.
Ook de Christ. Historischen maken zich
gereed om hun richtlijnen voor de verkiezin
gen vast te stellen, zooals men dezer dagen
io de bladen heeft kunnen lezen. Daarnaast
blijft ook de actie van „St. Michael", de
democratische beweging in de R. Kath.
{Staatsparty, de aandacht trekken met het
program dat het bestuur voor de verkiezin
gen ontworpen heeft Ook neemt de plaat-
seiyke actie, in de verschillende kleskrin-
jgen, hier en daar reeds een aanvang, zooals
uit het houden van verkiezmgsvergaderio-
gen biykt.
ie oo—o
d| Van de buitenlandsche aangelegenheden
I der laatste dagen, noemen we allereerst het
einde van de financiëele conferentie te Parijs.
"$De conferentie is met de gebruikeiyke
j plichtplegingen gesloten. Churchill, Heniot
iD Clémentel en K.6llogg hebben redevoeringen
dl gehouden en ze waren zeer voldaau over
kl i de verkregen resultaten, waarover we nog
enkele byzonderheden willen mededeelen.
I Het kost eenige moeite, om in beknopten
vorm een eenigszins volledig overzicht te
geven van de hoofdinhoud der getroffen
overeenkomst. Men weet, dat te Parys aller
eerst aan de orde was de vraag, of de be-
zettingskosten zouden kunnen worden afge
trokken van de baten die de Roerbezetting
heeft opgeleverd. Frankrijk wilde dat, maar
vooral Sogeland had er bezwaar tegen.
Men heeft er nu dit opgevonden, dat de
bezettingskosten inderdaad zullen worden
afgetrokken, maar verminderd met de koe
ten die deze troepen aan onderhoud zouden
hebben gtkost indien ze in bun garni
zoenen in Frankryk en Belgie waren ge
bleven Franktyk heeft bierin dus een
weinig moeten toeeeven Maar wat bet be
drag der bezetiingskoaten betrtfi, bad bet
een suceesju. Men weet, dat dit b-'drag dooi
Frankrtik op 160 milltoen was geraamd
doch dat F, igelami tot etn bsrekemng var
100 miliiom kwam. De conferentie h-.tfi
het Franscne cyfer du geaccepteerd.
van de sinds 78 jaren
als het beste middel
tegen hoest en ver
koudheid beproefde
T&BS.ETTEN
In origineelc doozen a 65 en 45 Cts.
iiiuiüp iii'ii'hiihiiiihhihhii' 'iiiiniiniiin ntniiinmmn
iiiitiiiiiiiiiimmii'i
Verder was er de kwestie van de ver
deeling van de geldeD, die via de uitvoering
van het Dawesplan beschikbaar zouden
komen. Voor dit jaar zyn de Duiteche
annuiteiten vastgesteld op een miljard
gouden markeD, voor het tweede jaar op
1220, het derde 1200, hot vierde 1700 en
vervolgens telkeDS 2500 miljoen per jaar.
Van deze annuïteiten worden afgetrokken
de kosten van de Commissie van ^Herstel,
die van de uitvoeringsorganen van bet plan
Dawes en die van de cootrole commissies.
Voorts, de kosten van de Duitsche leening
van 800 miljoen mark en hetgeen de ge
allieerden nog aan bezettingskosten vóór
1 Mei 1921 hadden te vorderen. Dit laatste
bedrag wordt echter gefixeerd en zal na 3
jaar hoogstens 30 miljoen bedragen, waarop
het dan verder biyft gehandhaafd, tot alle
kosten betaald zyn. Daarna komen de
Amerikanen aan de beurt en ontvangen
jaariyks 55 miljoen per jaar ter afbetaling
van bun bezettingskosten. Engeland, dat
zich aanvankeiyk tegen de aanspraken van
Amerika verzette, heeft ten slotts wel
moeten toegeven. Als dat alles afgetrokken
is, komt de eigenlijke verdeeling. Amerika
zal ontvaDgen 2Va%. doch 45 miljoen niet
te boven gaande, en de rest is voor de
geallieerden, die deze verdeelen overeen
komstig de percentages indertyd te Spa
vastgesteld. Alleen zal België een deel van
zyn prioriteitsrecht moeten offeren. Als
België het bedrag van zyn oorlogsechuld
ontvangen heeft, zal zijn percentage, thans
bepaald op 8 pet. der aDnuïteiteD, verder
4^2 proceDt bedragen, terwyl het daardoor
vrykomend bedrag aan Engeland sd Frank
rijk ten goede zal bomen.
We hebben hiermee het voornaamste
aangestipt. Men ziet er o. m. uit, dat een
belangrijk deel van bet Duitsche goud naar
Amerika zal stroomen. Sommige Fransche
bladen vinden bet telfd wat al te erg.
—o—o—o—
De Kabiniticrisis in Duitschland behoort
dan eindsiyk tot het verledeD Dr. Luther
heeft zgn moeite belooDd gezien, zoodat hij
na vele en langdurige besprekingen, aan
president Ebert kon mededeelen, bereid te
zijn de opdracht tot KabinetsvormiDg te
aanvaarden. Daarop volgde zyn benoemibg
tot tijkskanselier en spoedig daarna was
het Kabinet zoo goed als gereed.
Dr. Luther heeft hetzelf een meerderheids
kabinet genoemd, maar aanspraak op den
nnam vao parlementair Kabinet kan bet
toch moeilijk maken. Eigeniyk is bet een
rechtsch Kabinet met een licht burgerlijk
tinlji. Luther heeft zijn ministers meeren-
deeis gezocht by de Duitsch natioDalen,
Duitsche Volkspattij en Beiersche Volks
parlij, terwijl het Centrum ook eeD paar
zetels gekregen heeft en de democraat Gess
ier, buiten zyn party om, minister van de
rijksweer is gebleven.
De vormiDg van h-1 Kabinet is mogeiyk
geworden door de medewerking vao het
CeDtrum en de bladen der imkerpartijen
overstelpen deze party daarom daD ook mot
allerlei verwijteu. Zij beschuldigen het
Centrum, dat dit een zweDktng naar rechte
heeft gemaakt tn trachten thans de linker
vleugel der party tegeD de leiders in het
harnas te jagen. Het CeutrumorgaaD de
„Germaoia" verdedigt het partybestuur
tegea deze verwijten. Luther behoort wel
tot het Cant'um, maar by heeft een
Kabiutt gevormd, dat bo'eD de pattyen zal
staan. Voor zoover bet aaD het Centrum
ligt, zal de regerrng vau Luther geen par-
lementsire regteriog iyn. H a Centrum wil
thans tcb'er nitt Jtn eeDigen weg versper
ren, die nog optn is. Zy v i< echter vol
komen V-ij staan t. gtnovet de regeeriog,
welke zy allien z.i beoordesltn Daar haar
daden.
Donderdag kwam bet nieuwe kabinet
voor zoover de verschillende portefeuilles
bezet zijn, by een om de regeeriügsverklaring
op te stellen. De Rijksdag werd uitgenoodigd
Vrydagavond te willen byeeDkomen, om
deze verklaiiDg aan te hooren. Maar toen
de Ryksdagleden samenkwamen moest pre
sident Loebe bun de teleurstellende mede-
deeliDg doen, dat de Rykskanselier verzocht
bad de regeeringsverklaring eerst Maandag
zes uur in ontvaDgst te nemen. Als reden
werd opgegeven, dat de bezetting van de
ministeries van financiën en justitie nog
niet ten eiDde kon worden gebracht.
De Diet offleieeie lezmg omtrent de ver
traging der regeeringsverklaring, luidtech-
ter wel wat anders. Er moet zich, volgeDs
de geruchten reeds dadeiyk in het nieuwe
Kabinet een ernstig meeniDgsverschil over
den ioboud van da regeermgsverklariDg
hebben voorgedaan. Blijkbaar wilden de
Duitsch natiooalen daarin eens een scherpe
toon aanslaaD, zoowei in zake de buiten-
laDdsche als bmneDlandeche politiek, maar
verzetten dr. Luther en het Centrum lid
zich daartegen met kracht.
Dit feit demonstreert al dadeiyk, dat het
nieuwe Kabinet niet een vaste eenheid vormt
en de taak van Dr. Luther al eeu heel
moeiiyke en ondankbare zal zijD.
De politieke stryd zal in den Ryksdag
straks wel met groote heftigheid losbreken.
Evenals dit thans reeds het geval is in
den Pruisischon Landdag. Zooals men weet
is de Duitsche Volksparty iD Pruisen uit
de groote coalitie getreden en eisebt de
rechterzyde, dat b^t kabinet-Brauo zal af
treden. Braun echter weigert en zal niet
beeDgaan zoolang by niet door een votum
weggezonden wordt. Er zijn daarover in
den Landdag Donderdag heftige debatten
gevoerd, waarby zelfs scheldwoorden niet
ontbraken.
o—o—o—
De berichten over den politieken toestand
in Italië blijven ernstig luiden. Mussolini
tracht zich met den sterken arm te hand
haven De vrybeid van vereentging en ver
gaderen is opgeheveD, de pers wordt ge
muilkorfd en voor allen die zich Diet lustig
aan dit streDge regime onderwerpen, staan
de gevangenisdeuren open. Het lid zyn van
geheime vereenigingen is strafbaar gesteld
ea ook heeft Mussolini voorgeschreven, dar
alle bestaaodc vereenigingen hun leder -
ïysten aaD de overheid moeteD overleggen.
Men ziet daarin voornamelijk een maatregel
tegen de vrijmetselaars, die onder hun leden
veel 1 ibei alen telleD.
De oppositie laat zich echter ook niet
onbetuigd en een ze6r beiangryk bericht
is wel, dat SalaDdra, Giolitti en Orlando de
drie politieke leiders, die elkander vroeger
zoo tel bestookieD, een bondgenootschap
tegen Mussoliae hebben gesloten. Dit feit
beeft in Italië een diepen indtuk gemaakt.
Zulk een vereenigiDg van deze staatslieden
voor eeD gemeenscbappeiyk doel is in
Palie nimmer voorgekomen. Zelfs het
oorlogsgevaar en de oorlogsnood hebben deze
drie politieke zwaardvechters niet tot elkaar
kuDneo brengen
De Haliaai.scbe Kamer is thans weer
byeeogekomen en de socialisten zullen
thans niet weer wegbiy ven. Nu hun bladen
Diel meer zeggen mogen wat zij willeD,
zulleD zij hun protesten in de „Motte-
Cttoiio" (btt parlementsgebouw) latsn
weerkÜDken. Talryke sprekers h6bben zich
lateo inschrijven voor de debatten over de
Kieswet
Mussolini heeft iniussch6D nog eeDs weer
uitdrukkelijk de verklaring afgelegd, dat
bij niet vrijwillig zal beeDgaan. Wel acht
ook bij den toestand ernstig, maar I aliê
heeft wel vaker moeilijke tijden doorge
maakt.
—o-o-o—
In Frankryk staat men aan deD voor
avond van belangrijke politieke gebeurte
nissen Ds Kamer ia bijeengekomen eD de
nieuwe week zal het groote politieke debat
breDgtn tuaechen Herriot en zijn tegenstan
ders. Er heer8eht een zeer gesp urnen
atmosfeer in de Kamer 6n by de regeling
der werkzaamheden is bet reeds tot etuige
incidenten luachen de rechter- en linker
zijde gekomen. Bq do mterpella'ie der
scciali-.ten, over oe Btakiogsrellu j -i ie
D juarnen^z, werd ternauwernood etu
vecntpariy voorkomen en woest Painievé u«
i
zitting schorsen. Later, toen de kalmte
teuruggekeerd was, kroeg de regeering met
830 tegen 206 stemmen eeD motie van
vertrouwen.
NUT.
De heer Scheltema is gedurende een
zestal jaren consul der Nederlanden
geweest in Djeddab, een plaatsje gelegen
aan de Oostkust vau de Roode zee zoo
halverwege tusschen Aden en Suez In
deze plaats komen de pelgrims uit alle
oorden der wereld aan, die zich opmaken
de heilige steden der Mohammedanen,
Mekka en Medina, te bezoeken. Zooals
te begrijpen valt, was daar veel belang
wekkends te zieD, waarvan de heer
Scheltema ons op de NutsaveDd, nu 11.
Vrijdag, op onderhoudende wyzewistte
vertellen.
Voor de pauze een kleine inleiding
over Arabiö in het algemeen, over bet
onvruchtbare Koninkrijk van vorst Ali,
(nu reeds opgevolgd door zijn zoon de
welke ook reeds weer door de Wahabieten
verjaagd werd) en vooral over Moham
med, de profeet en stichter van de
Mohammedaansche Godsdienst. Vele
belangwekkende bizonderbeden uit het
leven van deze profeet werden ons ver
teld z^n strijd tegen de veelgodendienst
dier dageD, zijn goddelijke uitgevingen
en zoo meer.
Na de pauze vertoonde de heer Schel
tema de heer Tiessen bediende de
projektielantaren een groot aantal,
meest door hemzelf opgenomen lantaren
plaatjes, waarvan door de aanwezigen
zeer genoten werd Een korte, soms
lichtelijk humoristische veiklaiing bij de
meeste plaatjes deed deze nog meer op
prijs stellen.
Da speler werd, behalve door de voor
zifter, ook door 't publiek bedankt, met
een hartelijk applaus.
Ontvangen Kalenders.
Wij o itvangen ter aankoodigiDg een
op fraai papier gedrukte geïllustreerde
kalender vtor laird- en tuinbouw. De
kalender wordt u tgegeven door van der
Eest en Matt'hes te Amsterdam en is
samengesteld door de heer C A. G. Spaan
l.i te Utrecht.
Naast fraaie foto's bevat de kalen ter
een schat vau gegevens op landbouwkun
dig ge bitd
Voetballen.
Zondag speelde Texel I te Held tr tegen
Geel - Wit I en wist daar flmk revanche
te nemen. Dat er door de Texelsche
voetbal'ers het beste beentje is voorgezet,
blijkt wel uit de uitslag5-2 voor
Texel. Vier van de vijf gemaakte pun
ten nam Henk Ran voor zijn rekening.
Ook de wedstrijd door Texel II alhier
gespeeld tégen een Post elftal van Helder
wist Texel glansrijk te winnen. Hier
was de uitslag 5-1 voor Texel.
Bekroningen.
Onz i i laatsg )!<0(.t, de heer S. D. Keij-
ser Rz, mocht zijn be.leinze d ngen op
de S'.b-ger P'uim eetentooesteluDg
weder, m met de boogn -prijze^ bjkrooud
zien.