lo. 3884
Woensdag 28 Januari 1925
38ste Jaargang
[ogen kinderen rooken
Van week tot week
n.
Texelsche Berichten
Ig en
bouw
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
Co-
in
>n,
S3
5
kerd
i aan e
n advif
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogels: 50 ct. Iedere rogol moer: 10 ct.
Dezelfde advortontie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
Bij abonnement lagere regelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
,'eneinde bij iedereeD vrijen toegang
6iOOSrerkrugen, zal onze Courant zich houden
ten alle partijschappen eD zich bepalen
Ihet inededeelen van hetgeen in onze
jd, uitSeving voorvalt en der vermelding waar-
isOns blaadje vinde in iedere
ning eene plaats en worde bij allen een
mede-'k°me vriendhet worde een middel
gemeenschap tusschen verschillende
sonen, en voor allen een bron om bekend
worden met hetgeen op ons eiland plaats
dt, in één woord, het worde de vraag-
töltfk voor a"eD> die niet onverschillig zijn,
rir hetgeen op Texels bodem voorvalt.
I f) 0ixelsche Courant, no. 1, 15 September
CL, 1887.
et,
I
Ij
5
den verzoekt ons het volgende artikel,
deend) aan „de Vakature" van 9 Jan.
15 wel in ons blad te willen overnemen,
:de in verband met een destijds aan onze
neenteraad gericht verzoek, uitgaande
-i verschillende vereenigingen, om een
tkverbod voor jeugdige personen.
Je afdeeling Amsterdam van den Bond
i Nederlaudsche Onderwijzers, die reeds
leger, in 1907, een brochure uitgaf, waarin
resultaten waren verwerkt van een
juête naar het euvel van het rooken
rr kinderen, heeft andermaal 'n onderzoek
ar deze zaak ingesteld en de uitkomsten
irvan in een boekje opgenomen. Na
rkregen verlof van B en W zond zij een
ïzendbrief aan alle openbare lagere scho-
i, waarin den onderwijzers en onder-
jzeressen (behalve die der eerste twee
irjaren) gevraagd werd, verschillende
agen te beantwoorden. Bijna 800onder-
jzers en onderwijzeressen van 170scholen
Éden de lijst ingevuld terug. Uit de
gekomen antwoorden bleek, dat 't onder-
ek geloopen had over 12.627 jongens,
arvan rookten geregeld 896 of ruim 7
t., nu en dan 2992 of ruim 23 pet.,
uimers waren er slechts weiDig (25;
samen worden dus ruim 30 pet. van onze
hooljongens nog steeds door nicotine
rgiftigd. Hier volgen nog enkele cijfers:
,n do 3511 jongens van 12 eD 13 jaar
oken nu en dan 1102 of ruim 3"l pet.;
ïegeld 395 of ruim 11 pet., in het geheel
is 42 pet. Van de 896 geregelde lookers
idden 460 of meer dan 50 pet. toestem
ing der ouders. Van de 2992 ongeregelde
Okers 925 of bijna 30 pet. Van alle rookers
:hoorden 408 tot de beste leerlingen (of
jna 13 pet.) 1620 tot de middelmatige
erlingen (of ruim 51 pet.), 1124 tot de
echte leerlingen (of ruim 35 pet.), cijfer»
e wel te denken geven. De vraag, of de
telligentie door het rooken wordt vermin-
jrd, werd door ongeveer 150 onderwijzers
avestigend beantwoord.
Bovendien heeft men aan een aantal
ikt.oren uit de stad gevraagd, hun meening
zeggen over het rooken door kinderen
an 26 geneesheeren mocht antwoord ont
ingen worden Uit verschillende ant-
oorden blijkt, dat de doktoren het gebruik
an tabak schadelijk achtenten eerste
oor de werking van het hart, ten tweede
oor de hersenen, ten derde voor de spijs-
ertering, ten vierde voor de oogen en ten
ijfde voor de keel. Behalve op deze voor
et organisme schadelijke inweikingen,
rijzen sommige doctoren ook op den
adeeligen invloed, die het gebruiken van
abak op de ziel van het kind uitoefent.
-
17—24 Jan.
Wat verwacht was, is geschied. De
üerste Kamer heeft in do afgeloopen week
in thans voor de tweede maal de duizenden
,blauwe strijders" in ons land de teleur-
itelling bezorgd van het verwerpen van
iet wetsontwerp tot invoering van plaatse-
flke keuze. Het 28 tegen 20 stemmen heeft
le Senaat het initiatief-voorstel-Rutgers,
lat onlangs door de Tweede Kanier aange
nomen was, verworpen. Uit de stemmen-
stjfern blijti. dat. d6 Kamer bijna voltallig
was. Een lid was afwezig en één lid moest
wegens ambtsbezigheden vlak vóór bet
obgenblik derbesmsiog vertre: ken. D.-
Kamer heeft zich iwee (lagen lang met het
ontwerp beziggehouden en een vr(J talrijk
aantal leden heeft het voor en het tegen
ervan bepleit, totdat tenslotte de voorsteller
zelf, het Tweede Kamerlid dr. Rutgers, nog
een warm pleidooi ten gunste van zjjn voor
stel hield.
De stemming over het ontwerp was nogal
verdeeld, maar inzonderheid heeft toch de
aandacht getrokken het tegenstemmen van
v(jf van de zeven christelijk historischen
omdat wanneer deze heeren voorgestemd
haddeD, dr. Rutgers als triumphator het
Hoogerbuis had kunnen verlateD. Een dezer
tegenstemmers was de beer de Vos van
Steenwijk. die ongeveer 3 jaar geleden voor
hetzelfde ontwerp stemde, maar nu daarte
gen front maakte. Niet omdat h|joverde
zaak zelf anders was gaan denken, maar
omdat bij in de spoedige wederiüdiening
van het voorstel een gemis zag aan eerbied
jegeDs de Eerste Kamer. Tevergeefs heeft
de voorsteller dezen tegenslander trachten
te overtuigen, dat van een spoedig weder
indienen toch Diet kon worden gesprokeD,
waar dit ontwerp pas 21/a jaar na de eerste
verwerping opnieuw de Kamer bereikte.
Het aangevoerde argument heeft bij de
christ. historische tegenstemmers blijkbaar
echter zwaarder gewogen dan het feit, dat
in het sociaal program der C. H. Unie ge
vraagd wordt „iu voering van het stelsel van
plaatselijke keuze, met dien verstande, dat
de beslissing bljjve in de hand der overheid
Men kaD, hierop letteDde, dan ook niet
zeggen dat ae meerderheid der Eerste Kamer
t6gen plaatselijke keuze is en dit kan mis
schien de „blauwe strijders" zfoD tot balsem
op de nieuw geslagen wonde. En de heer
Rutgers zal waarscbyoiyk Dog wel eens
weer een kans wagen. Drie maal is scheeps
recht. Met zooveel woorden beeft hy bet
reeds in de Eerste Kamer gezegd, dat als
de Tweede Kamer overtuigd is ven het
landsb6laDg van de invoering van plaatse
lijke keuze, de verwerping van bet ontwerp
door de Eerste Kamer, niet zou kunnen
voorkomen dat bet ontwerp te eeniger t(jd
weer zal worden ingediend.
Men kan er stellig op aan dat dr. Rutgers
noï wel weer zal terugkomen.
Van bet politieke nieuws der laatste
dagen was zeker nog van belaDg het bericht
dat prof. Aengenent, die als vredestichter
is opgetreden tusschen de R. Kath, Staats
party en de vereeniging van Katholieke
democraten „St Michaël" met het hoofd
bestuur van laatstgenoemde vereeniging tot
overeenstemming is gekemen. In het com
muniqué dat daarover in de bladen verecbe
uen is, wordt er den nadruk opgelegd, dat
het compromis beoogt den Atg. Bond van
R. Kath Rijkskieskringorgauisaties tot eeu
ware Staatsparty om te vormeD. Er zal
worden gevormd een centraal lichaam
waarin de verschillende meeDingen tot
uiting zullen kunnen komeD en op de
samenstelling - waarvan alle leden der
Ka'holieke kiesvereeuigingen hun invloed
zullen kunneD uitoefenen. Het zal. begrij
pen we de zaak goed, zooiets a's eeD par
lement in het klein zijo, eeD Katholiek par
lement daD. H t denkbeeld is t-r kennis
van het hoofdbestuur de R K. Staatepaity
gebracht en men moet nu maar afwactiteD
wat er verder van tereent komt. Het is
door de Kath. purs over 't algemeen niet
onguDatig ontvangen maer er schpr eD nog
wel practische moeilijkbeden te btstaaD.
—o—o—o—
De regeeriDgsverklaring van bet nieuwe
Kabinet-Luther heeft in den Duitsche Ryks-
dag aanleidiDg gegeven tot zeer uitvoerige
discussies. Maar bet eind vao het lied is
toch geweest, dat het nieuwe kabinet met
een flinke meerderheid een motie van ver
trouwen gekregen heeft. Het was een motie
van vertrouwen in den meest simpelen
vorm en het woord „vertrouwen* werd er
zelfs Diet in genoemd. Ze luidde kortweg
„De Ryksdag keurt de regeeringsverklaring
goed". Dat er niet meer in stond was de
schuld van het Centrum, dat zich tegen
een formeele of wil men een volledige motie
van vertrouwen had verzet Met de regee-
ricgsverklariDg, die hoe uitvoerig ook, tcch
weinig anders zei, dan dat do oude koers
doer dr. Marx aangegeven ii de buiten- en
binnenlandscbo politiek zou worden ge
volgd, kon het Centrum ziel nog we! ver
eent* eD, maar overigen-: wil hetgeen enkele
concessie doen, FebceDtaoJ, de wooid-
voerder van het Centrum, heeft by de be
sprekingen over de regeeringsverklaring
duideiyk genoeg gezegd, dat het Centrum
met Argusoogen de handelingen van dr.
Luther en zyn Kabinet zal gadeslaan.
Alleen als voortgegaan wordt op den door
dr Marx ingeslagen weg zal er voor het
Kabinet een meerderheid zyn te vinden,
merkte Fehrenbach op en zoo kon de
steun van het CeDtrum daD ook slechts
voorwaardelijk worden toegezegd.
Voor deze korte motie van vertrouwen
hebben gestemd de Duitech DatioDaleD, de
Duitsche volksparty, de Beierscho volks
party, de Economische bond en het Centrum
op twee leden na w. o. de oud-kanselier
Dr- Wirtb die zeer demoDBtratief tegen
stemdo. Tegen stemden de sociaal-demo
craten en de Communisten, terwyi de völ-
kischeu on de democraten zich van stem
ming onthielden. De motie werd aangeno
men met 246 tegen 160 stemmen en 39
blanco.
Dr. Luthsr kan dus nu met zijn Kabinet
aan den arbeid tygen en men mag er naar
benieuwd zyn, wat bij er van zal terecht
breDgen.
Juist lijkt wel de opmerkiDg van den
oud-kaDselier Fehrenbach, dat alleen als de
Marxkoers gevolgd wordt d w. z. de ver-
vullingspolitiek voortgezet en de republiek
beschermd wordt, dr. Luiher zijn Kabinet
eenigen tyd op de been zal kuDnen houden
'tls 6cbter zeer de vraag of de zes Duitsch
natiooalen, die de kern van zijn Kabinet
vormen, zich daaraan zoo angstvallig zullen
willen boudon.
o—o—o—
In het Duitsche Rijk is de Kabinets
crisis voorloopig altharis, opgelost, maar in
Pruisen kan men du weer beginnen. Het
Kabic6t Braun is afgetreden. Dit besluit
kwa'm nog vrywel onverwacht, omdat het
zich Donderdag nog liet aaDZieD. dat de
regeering zich zou kunnen handhaven.
Temeer waar van Communistische zijde
verklaard werd, dat men niet de rechter
zijde een handje wilde helpeD, Er was
echter een Communistische motie van
wantrouwen tegen de regeering en toen
d»arover gestemd werd, staakten de stem
men. Vbd de 442 stemmen waren er 221
voor en 221 tegen. Daarmee was de motie
verworpen, maar de coalitiepaityen waren
van meeDing, dat na dezen uitslag het
Kabinet Diet aan het bewind koD biyveD,
temeer daar er eeD paar moties aaDgeDomen
waren welke wareD gericht tegen de sociaal
democratische ministers Braun. Severing
en Siering.
Biaun heeft daarop de ontslagaanvrage
ingediend. Het Kabinet zal de loopende
zaken blijven afdoen totdat een nieuw
ministerie gevormd is
—o—o—o—
In de Fran8che Kamer werd in de laalste
dageD nog steeds het debat voortgezet over
de btgrootii g vun buitenlaDdsche raken.
De t-genstaDders van Herriot trachtten
daarby ïnzondtrbeid twee grieveD tegen
de politiek der tegeeritg te exploiteeren.
De eerste grief is, dat Herriot te Geiève
te veel heeft toegegeven aan zijn pacifis
rische gevoelens. Do aanvaarding van het
Dawes plan en het protocol van Getève
achtten zijn tegenstanders een fout. Herriot
heeft zich daartegen met kracht verzet en
dat zal bij ook wel verder blyveu dotD.
De acdeie grief isdathy het vooroeineD
koes'ert tot opbtffiog van de ambaesade bij
bet Vaticaan fl6t desbetiffferde wetsont
werp is tbans meieen door do Kamer in
behandeling geoomeu en verBCbiibnde
sprekers hebben er reeds het bunne van
gezegd. EeD der tegenstanders van het
ontwerp is Briand die het zeer uitvoerig
bestreden heeft en Herriot zeer ernstig
waarschuwde tegen wat bij een gemakkeiyk
maar tevens een zeer gevaarlijk gebaar
noemde. BriaDd sprak eenige keeren van
zyD „lieve vriend Heiriot" en hoopte dat
deze nog de dwalingen zyns weegs inzag,
Kort samsDgevut kwam zyn betoog hierop
neer, dat Frankrijk overal by moet zfln
waar internatiou-al leven is. Dus ook op
het VaticaaD, waar zoo7elen de vertegen
woordigers van bun belangbD hebben. Htt
Va'icaan vertege- woordig' een aan.n- t;e-
lyko geestelijk e kracht zonder wed ook
dt Ftaasche detDCcratie hi t niet zal ku ntn
stellen; CLk «eoe Briand op den orjun-
stigen indruk dien het besluit van Frankrijk
om de banden met het Vaticaan te ver
breken in heel de wereld zou maken.
Herriot is het antwoord op de redevoerin
gen van z(jn tegenstanders niet schuldig
gebleven. Hij heeft uitvoerig betoogd, dat
zyn voorstel in het belang van het land is.
Ed tevens heeft by zich verdedigd tegen
het verwyt van anti-clericalisme. Hij ver
klaarde dat de gewetensvryheid in Frankrijk
geëerbiedigd en ieder geloof beschermd zal
worden.
De debatten zyn op het oogenblik, dat
wij dit schrijven, nog niet geëindigd. Ver
wacht wordt intusscben, dat Herriot voor
zyn ontwerp een voldoende meerderheid zal
krygen.
o o o
En dan vroeg ook Japan even de aandacht
in de laatste dagen. Te Tokio is de Jap-in-
sche Landdag byeengekomen en de premier
Kato heeft een rede gehouden over de poli
tiek der regeering. Hij verzekerde daarbij
om. dat Japan de integriteit van China
Diet zal aantasten. Voorts sprak hy zyn
leedwezen uit over de uitsluiting van
Japanneczen in Amerika maar boopte bii
nog dat het gevoel vao rechtvaardigheid
ook in Amerika de overhand zou krygen
Ook valt uit de rede van Kato nog aan te
teekeneo, dat de Japansche tegeeriDg het
Japanscbo volk ryp acht voor de invoering
van algemeen kiesrecht Een desbetreffend
wetsooiwerp wordt eerstdaags ingediend.
De Zonsverduistering.
Do zocsverduisi ering is er wel geweest,
maar gezien hebben w(j 'm, op Texel
althans, niet. Het eenige wat w(j er
bier van bemerkten was, dat bet om
half vier al donkerder begon te wordeD,
ou om ruim 4 uur kon je gem haDd
meer voor oogen zien. Gelukkig brandde
het liebt vroeger dan gewoonlijk, zoodat
de Zaterdagsche we-kzaamheden bun
voortgang konden bebbon
In Amsterdam kwam een verslaggever
vau d6 Telegraaf op bet idee de zons
verduistering, ondanks do zware bewol
king, tcch te gaan zien. Hij kroop op
Schiphol ie eeo vliegtuig en het Z'ch zoo
36U0 meter boog de lucht int)ekken. En
kon toen, tot zyo genoegen, vaststellen
dat de verduistering inderdaad op de
voorgeschreven wijze plaats vond. We
weteD dus zeker dat we niet voor do gek
gehouden zijo.
OUDESCHILD
Texelsche Gymnastiekvereeniging.
Niettegenstaande de geweldige regen
welke Zaterdagavond neerstroomde, mocht
bovengenoemde vereeniging, welke in de
„Zeven Provinciën" te Oudeschild eene uit
voering gaf, zich in een flink bezoek ver
heugen. Na opening door de heer Kiljan
en een turnlied gezongen door de ledeD,
werd een aanvang gemaakt met het uitge
breide programma. De verschillende vrije
oefeningen en betrek- en brugturnen, vielen
zeer bij het publiek iD den smaak zoodat
herhaaldelijk luid applaus door de zaal
weerklonk. Ook het tableau na het brug
turnen voor dames, maakte met de mooie
belichting een keurig effect. De mooie zang
nummers en leuke voordrachten, droegen
zeer veel bij tot het welslagen der uitvoe
ring, te meer als eene vereeniging over
krachten kan beschikken als hierin mede
werkten. Ook de pia: obegeleiding was in
zeer goede handen, zoodat alles tezamen
genomen voor de gymnastiekvereeniging
een waar succes is geweekt.
De heer Kiljan meeride dan ook tprecht
uit liet herhaaldelijk applaus le mogen
opmaken, dat het gegeveuo zeer in den
smaak was gevallen en wekte een ieder
op om lid te worden der vereeniging. Wij
willen met him hoopen, dut de gehouden
uitvoering nieuwe leden an do vrieeniging
zal brengen en roepei hun gaarne een
ot weerz.ii ns" toe. Ba na hie o de dn ns-
lustigen nog geruime ty-i gezellig bijeen.
