iWA'
Re epen met CddGdÜ
'W&heïïi
vóór 1 AUGUSTUS 1926
KWATTA SOLDAATJES blijven ALTIJD geldig
Inzenders van 250 Sterretjes
Ingezonden
De Fordson-tractor.
UITKNIPPEN EN BEWAREN
geknipt uit de achterzijde der 5 cents KWATTA
Reep-etiketten en met deze advertentie ingestuurd
ontvangen gratis en franco
1 prima verzilverd Vulpotlood
merk „Marquise". Het beste Fransche Vulpotlood, winkelwaarde f 3,
Koopt een HEELE DOOS Kwatta s 5 Cts. Reepen (Melk- of Javareepen) en gij
zult daarbij nog een verrassing verpakt vinden bestaande uit
V, KG. PRIMA KWATTA CACAO.
Deze advertentie wordt 6 maal geplaatst. Inzendingen met opgaaf van juist adres
aan KWATTA - BREDA. Afdeeling RECLAME.
^XableffeR
tegen hoest
Burgemeester W. B. Oort.
Sportnieuws.
Waarschuwing.
Lijk aangespoeld.
Ton opgevischt.
Goede melk.
„Zou er te Oosterend niets gedaan wor
den voor de gevolgen van de overstroo
ming?" hoor ik dikwijls vragen en hierbij
breng ik die vraag onder het publiek op
hoop van succes.
Een Oosterender.
Stremming verkeer.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel brengen ter kennis van be
langhebbenden, dat het vervoer van zware
vrachten over den Oosterenderweg nabij
de Waal op Vrijdag 12 en Zaterdag 13
Maart a s. in verband met het leggen van
een duiker eenige hinder zal ondervinden.
Texel, 9 Maart 1926.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
W. B. OORT.
De Secretaris, JONKER.
PREDIKBEURTEN
HERVORMDE GEMEENTE.
Woensdag 10 Maart
Burg, 's avonds 8 uur in de Ned. Herv. Kerk
Zendeling v. Hasselt.
Collecte voor de Zending.
Geen Bijbelbespreking.
Donderdag 11 Maart.
Waal, 's av. 7 uur de heer van Hasselt
Zendeling op N. Guinea.
Oosterend, 's av. half acht Bijbellezing.
Zondag 14 Maart 1926.
HERVORMDE GEMEENTE
Burg, v.m. 10 uur ds. Raabe.
Waal, v.m. 10 uur ds. van 't Hooft,
den Hoorn, vm. 10 uur ds. Brümmer.
Oudeschild, v.m, 10 uur ds. Broekcma.
Oosterend, nm. 3 uur ds. Janzen.
Cocksdorp, v.m. 10 uur ds. Janzen.
GEREFORMEERDE KERK.
Oosterend vm. 10 uur ds. Buskes
Voorbereiding H. Avondmaal.
n.m. 3 uur ds. Buskes
Biduur voor het gewas.
Collecte Evangelisatie op ons eiland
DOOPSGEZINDE GEMEENTE.
Oosterend, vm. 10 uur ds. Vis.
Burg, 'sav. 7 uur ds. Vis.
bloemen prijkten. In ademlooze stilte werd het
programma aangehoord, de stemming onder de
vele aanwezigen was prachtig, zoodat de avond
ongetwijfeld aan zijn doel beantwoord heeft
Het was al laat, toen de autobussen de bezoekers
weer naar alle windstreken van het eiland terug
brachten.
Concert Dubbel Mannenkwartet
„Inter Nos."
DirecteurA. J. Leewens.
Zaterdag 1.1. trad in hotel Texel voor een
eeheel gevulde zaal Helder's Dubbel Mannen
kwartet op, dat naar we reeds voorspelden
de aanwezigen een zeer genotvolle avond heeft
bereid.
.Inter Nos" slaat onder leiding van de heer
A. j. Leewens, die zeker op't gebied van vocale
zoowel als inst umentale muziek zijn sporen
reeds lang heeft verdiend En 't lijdt dan ook
geen twijfel, of het kwartet heeft aan veler hoog
gespannen verwachtingen ruimschoots beant
woord. De heer Leewens beschikt over uit
nemende krachten, zoodat bij stalen vlijt en
volharding gepaard met liefde voor de zang
bevredigende resultaten niet kunnen uitblijven
H:t programma vermeldde een veertiental
nu i.u.ers, die met stijgende aandachten onde
diepe slilte werden aangehoord. Door het ont
breken van een tekstboekje vermochten de Duit
sche liederen en't Fransche „Sur les Remparts'
van A. Sait lis, evenwel minder degewenschte
Indruk te wekken, al zullen zij op voor muziek
ontvankelijke naturen mede hun uitwerking niet
hebben gemist. Over 't algemeen konden de
liederen goed worden gevolgd, daar aan arti
culatie en voordracht de noodige zorg was be
sleed en de acoustiek weinig te wenschen over
liet.
Aangevangen wordt met een tweetal gewijde
liederen: „Jesu dulcls memoria', van B. Kothe
en „Ecce quomodo moritur", van J. Handl
(1540—1591) en dus niet te verwarren met de
hekende componist Handel). Belde hebben be
trekking op de Lijdensweek van Jezus en wor
den uitnemend uitgevoerd, z >odat al dadelijk
door het kwartet een goede indruk wordt geves
tigd. Een spontaan en luid applaus breekt
daarop los, dat zich na ieder nummerheihaalt
Vervolgens krijgen we te hooren „Onsgenaket
die avontstar", een overbekend lied uit de mid-
deleeuwschc geestelijke lyriek, dat 't is een
Kerstlied op eenvoudige, realistische wijze
de moeder Gods met het Christuskind voorstelt
Zooals uit 't refrein blijkt,
„Susa ninna susa noe
Jesus minna sprac Marien toe",
is dit Kerstlied tevens een wiegelied. B. Dia
mant componeerde daarbij een melodie, zoozeer
met het naïeve licdeke in overeenstemming, dat
het wel tot zijn recht komt. Vooral het ge-
deeit.e, gezongen „h bouche fermée", maakt
een juiste indruk, Dan volgen .Bede" van G
A, Heinze waarin de heer van Weelde op ver
dienstelijke wijze ons op een baritonsolo ver
gast„Abendlied" (.Uber allen Wipfeln 1st
Ruh'"), van F. Kuhlau en .Muttersegen'
(„Teuere Mutter, segne mich") van J. Opladen
Een Fransch lied van A. Saintis, „Sur les Rem
parts" besluit het eerste deel van het programma
„Sur les Remparts" een opgewekt soldatenlied
een lied van vreugd en wijn en „amour".
Na de pauze volgt „Landsknechtstandchen",
beter bekend als „Serenade van een Landsknecht
van Orlando di Lasso (oftewel Orlandus Las
sus), de befaamde Zuidnederlandsche componist
de „Vorst der Muziek", die naist Palestrina de
grootste componist der 16e eeuw wordt ge
noemd. Een rijkelijk verdiend applaus barst los
zoodra de zangers hun lied hebben beëindigd
Daarna wordt ten beste gegeven „Een vrouw"
tekst uit Biem Visser's „Stille Geluiden', op
muziek gezet door 01 Koop, en „Bruidsvaart
in Hardanger", van de Noorsche componist
Halfdan Kjerulf. Vooral „Vrijage" ('t Schippe-
rinnetje) waarbij Isr. J. Olman een pittig, friseh
leutig melodietje schreef, valt bijzonder in de
smaak. (Was 't niet, als voerden de zangers je
mee op de deinende plas?)
Op dit nummer volgt, van dezelfde componist
„Meiliedje", dat ons spreekt van de tijd der
seringen, van groei en bloei in de Mei-dagen,
een los, zangerig wijsje dat goed inslaat. Met
een otid-Hollandsch liedje .'tHaaske" bewerkt
door P. Martin Zijderlaan, en .0, Pepita", een
komische serenade van A Müller, die op ver
zoek herhaald wordt, zijn we aan 't eind van
het programma gekomen
Dan neemt een der aanwezigen namens hen
het woord om „Inter Nos" en in 't bijzonder,
de heer Leewens, de directeur, hartelijk en op
recht dank te brengen voor de kunst-en genot
volle avond die thans werd geboden.
We twijfelen er ook geen oogenblik aan of
het is veler wensch Helder's Dubbel Mannen-
kwartet nog meermalen hier te zien optreden.
We hebben genoten (I) en velen met ons.
Een gezellig bal besloot de avond.
Maandagavond werd op iniliatief van Dros'
Ingenieursbureau en Autocentrale alhier in ho'el
Texel een lezing met fi mvertooning georgani
seerd, die ten doel had landbouwers en verdere
belanghebbenden nader met de Fordson-tractor
te doen kennismaken. Ze werd bijgewoond
door een betrekkelijk groot aai,tal personen,
leden van de Holl Mij van Landbouw, L.T.B
en li,eerdere land- en tuinbouwers.
In zijn openingswoord zet de heer Bestebroer
chef van de afd. verkoop Fordson-tractor te
Rotterdam, het doel van deze bijeenkomst uit
een waarop hij meedeelt, dat belangstellenden
gratis in de gelegenheid zullen worden gesteld
een cursus te volgen, die kennis zal aanbrengen
omtrent de constructie en behandeling van
Ford-motoren
Vervolgens wordt een aanvang gemaakt met
de vertooning van een film, die ons het Ameri-
kaansche landbouwbedrijf v or oogen voert,
waarin van de tractor een goed gebruik wordt
gemaakt. Verder maken we kennis met allerlei
andere toepassingen als: 't kort houden van
sportterreinen, 't spannen van ijzerdraadheinin
gen, 't zervoer en afwikkelen van telefoonkabels,
aanleg en O'der oud van wegen, de tractor als
locomotief op smalspoor, enz.
Vooral echter in de landbouw is de tractor
zeer op zijn plaats, waar hij dienst doet bij
pioenen, zaa'en en eggen, inzamelen en ver
voeren var. de oogst, dorschen, terwijl hij ook
72
bij irrigatiewerken met succes kan worden aan
gewend. Ook bij het ploegen op hellende akkers
doet de tractor goed werk. Doordat het zwaarte
punt laag en in 't midden ligt is de kans op
omslaan gering.
De film voert ons door Noordamerikaansche
katoenplantages, rijstvelden in Florida, waar de
tractor de ploeg trekt en vervolgens de bibit
wordt geplant. Zelfs in de boomkweekerij is de
tractor zijn plaats waard, waar hij de vloei
stoffen mengt, die de insecten zullen verdelgen.
Vervolgens behandelt de heer Bestebroer de
geschiedenis van de tractor, die we hier kort
samenvatten.
Toen in 1870 de stoommachine werd uitge
vonden werd zij spoedig in toepassing gebracht
In 1784 kwam James Watt met de stoomloco
motief op de proppen en in 1813 deed de
stoommachine haar intree in de Engelsche
landbouwwereld. Toen in 1840 de staaldraal-
kabel aan de markt kwam kon de machine
techniek hooger vlucht nemen. Terzelfdertijd
maakte de locomobiel al meer opgang in Nw.
Zeeland, Australië, Argentinië en N. Amerika.
In die streken toch was menschelijke ar
beidskracht duur of niet Ie bekomen. In Europa
was 't Engeland met zijn beroepsploegers,
-eggers. -dorschers. en boerderijen van niet
grooter omvang dan in ons land, waar de
stoommachine een goede ontvangst werd bereid
ook al, daar in Engeland de machinebouw
energiek werd aangevat. Later volgden Frank
rijk, België en Duitschland. Door het groote
gewicht (8-16 ton) kon de stoommachine in
het landbouwbedrijf evenwel geen stand hou
den. En zeker was het een uitkomst, dat de
explosiemotoren werden uitgevonden en Mr.
Ford zich wierp op de constructie van een
lichte tractor, die aan deze t-ischen zou beant
woordenbedrijfszekerheid (hulp en onderdee-
len gemakkelijk verkrijgbaar) licht gewicht, ge
makkelijk bestuurbaar, economisch in 't gebruik
betrekkelijk geringe aanschaffingskosten, ge
makkelijk onderhoud. Zulk een tractor te bou
wen was geen kleinigheid, doch in 1917 14
jaar na de fabricatie van de eerste Ford-motor
kwam de Fordson-tractor gereed, die vooral in
de oorlogsjaren in Nederland in vele bedrijven
werd ingevoerd. De scheurwet maakte de
aanschaffing vaak noodzakelijk, terwijl de hooge
benzineprijs belemmerend werkte. Zoodra deze
evenwel daalde en Ford service-stations door
't heele land verrezen stonden de invoering
weinig hinderpalen meer in de weg.
Met behulp van gegevens, spreker vanwege
het Centiaal Bureau voor de statistiek te den
Haag verstrekt, toont hij aan, dat de landbouw
een tijd van depressie, van malaise tegemoet
gaat. mede door de fatale invloed van de Duit-
sche tariefwet. De jaren 1880—1890 staan bij de
boeren in een kwaad blaadje. Amerikaansche
granen overstroomden onze markt en drukten de
prijs van het inlandsche product, Toch acht
Dr. Mansholt, Inspecteur van de Landbouw
(„London Times" 14 Nov. '25) die jareninzoo
verre gunstig, dat zij de boeren deden omzien
naar middelen, die hun lot konden verbeteren
machines en kunstmest.
Toch beleven de b.eren ook thans een alles
behalve rooskleurige lijd, die hun de oogen
moet openen voor de groote voordeden, die
tractors en andere landbouwwerktuigen voor
hen afwerpen. Vergeleken met 1913 zijn de pro
ductiekosten met bijna 70 pet, toegenomen.
Dit spreekt boekdeeien.
Door de Friesche en Groninger Mij. v. Land
bouw is een onderzoek ingesteld naar de voor-
üeelen van de tractor in vergelijking met die
van het paard, dat ten gunste van de tractor
is uitgevallen. Spreker, een boerenzoon uit de
Hoeksche Waard vestigde zich eenige jaren in
Canada, waar hij zijn werkkring vond in een
Scottish Settlement en kennis maakte met de
tractor als een economisch werktuig bij uit
nemendheid. Later, in dienst van de „Ford
Motor Comp.", propageerde hij in Duitsch
land en België het gebruik van de tractor
waarop tenslotte ook Nederland volgde, maar
overal trof hem de ulteenloopende wijze waarop
de kosten van paarden werden berekend. De
bedragen liepen van f 150 tot f 7(0 per jaar.
Aan het resultaat van bovenbedoelde enquette
zijn de volgende cijfers ontleend in een ge
mengd weidebedrtjf kost een paard f 335, in een
zuiver weidebedrijf f 270 p. j. Of:'in 't eerste
geval moet l,!7 HA, in 't tweede0,81 HA land
per jaar voor de voeding van een paard worden
gereserveerd. Voor bediening wordt voor 4
paarden 1 man gerekend, terwijl verder tot de
onkosten behooien kosten aan beslag, veearts
stalling, enz Totaal ruim f603 p. j. per paard
Hierbij bedenke men dat een paard in die tijd
plm. 124 dg. werkten in deze som de afschrij
ving niet begrepen is. Toch is men niet al
gemeen de idee toegedaan, dat door jaarlijks
een veulen bij te fokken afschrijving niet noodig
is. Een Fordson kost par dag (10 uur) 60 L
brandstof f6,-, 3 L olie f2.40; afschrijving
f2,—, reparatie f0,50, cardanolie, enz fC.50
bediening f3,50. Totaal f 14,90 p. d.
Een tractor, die meer dan 4 paarden ver
vangt, kost in 124 dagen f 1847, zoodat per
jaar op een vierspan, dat naar gegevens, ont
leend aan officieele bescheiden van de Friesche
Mij. van Landbouw, f 2514 kost, f 667 wordt
uitgespaard.
Bovendien doet een tractor vlugger en beter
werk en wanneer hij niet gebruikt wordt,
kost hij niets. Opmerking verdient verder,
dat bovengenoemde gegevens door de fiscus
worden aanvaard.
Tenslotte wordt nog een tweetal films ver
toond, opgenomen op het landgoed „deEese",
onder Steenwijk, eigendom van de minister
van Buifenl. Zaken Jhr. v. Karnebeek. Eerst
deelt spreker evenwel nog mee dat proef
nemingen in de Zeeuwsche Wilhelminapoider
hebben uitgewezen dat een tractor twee-en-een-
half-maal zooveel ploegt in gelijke tijd als een
vierspan en bovendien breeder en dieper.
De film vertelt ons hoe met tractor en bij
passende werktuigen in twee jaar tijds 95 H.A
heide werd gecultiveerd.
Met Olivierploegen zien we schier Onge
looflijke resultaten bereiken, terwijl tractors
met pulley of „White hoist" uitgerust zich
uitnemend laten gebruiken. Bij het rooien van
boomen zien we zelfs een tractor aangewend,
die boomen bij drietallen omtrekt en uit de
grond scheurt. Met een pompmachine ver
bonden wordt per minuut 12000 L. water uit
geworpen. Ook bij het verrichten van graaf
werk, gecombineerd met Iaden en vervoeren,
kan de tractor met „loader" met succes wor
den aangewend.
Daarmee neemt de interessante en leerzame
film een eind, echter niet zonder de aanwezigen
op het hart te hebben gedrukt een gratis
demonstratie aan te vragen.
De heer burgemeester W. B. Oort heeft na
een ongesteldheid van eenige weken Dinsdag
1.1. zijn werkzaamheden hervat.
Van verschillende zijden mocht hij als blijk
van belangstelling bloemen in ontvangst nemen.
De match, Zondag gespeeld tusschen Bata
vier I—Texel I, had 5—0 tot uitslag in het
voordeel van Texel.
De Burgemeester van Schagen waarschuwt
tegen de praktijken van 2 jonge scharenslijpers,
die voor scharen en messen, die ze geslepen
hebben, onevenredig hooge prijzen vragen. Zij
loopen met een roode scharensiijperskar met
een groen bordje. Een dier lieden trekt met
het been. Hun optreden is zeer brutaal.
Rapport bemaling Waal-en-Burg.
De commissie, belast met het onderzoek
der voordracht van Ged. Staten van
Noord-Holland tot bemaling van Waal-en-
Burg, heeft dezer dagen haar rapport uit
gebracht, waaruit blijkt dat zij met groote
belangstelling koDnis heeft genomen van
de door Ged. Staten ontworpen plannen.
Als een bijzonderheid melden we, dat
het bezoek van de Commissie aan Waal-
en-Burg aan een der leden (de heer A.Colijn
de ontboezeming ontlokte, „dat hij zich
niet had kunnen indenken, dat in de twin
tigste eeuw nog dergelijke toestanden op
poldergebied konden voorkomen."
Het ligt voor de hand dat we het geheele
rapport, dat 13 blz. telt geen plaats kunnen
iDruimen, terwijl we daarmee bovendien
meermalen in herhaling zouden vervallen
van hetgeen reeds in ons biad aangaande
de ideeën der commissie werd opgemerkt
Wat het behoud der broedplaats op Waal-
en-Burg betreft, laat de commissie weten,
dat hieraan vermoedelijk onoverkomelijke
bezwaren kleven. Wel zou het misschien
mogelijk zijn, door omdijking van de 14
HA. grond, welke de Ver. tot Behoud van
Natuurmonumenten hier bezit, de water
staatkundige toestand te doen voortbestaan
maar by het in cultuur brengen der om
liggende gronden zou toch de eenzaam
heid verloren gaan en de vogels toch naar
een andere broedplaats doeD omzien.
Aan het slot deelt zij de Prov. Staten
mede, aan de hand van haar bevindingen
en gehouden discussie, zich met de ge
geven inlichtingen te kunnen vereenigen.
Zy stelt voor de onderhavige voordracht
ongewijzigd aan te nemen (zie ons blad
van 20 Jan. 1.1.onder het uitspreken van
de wenschelijkheid, dat d6 mogeiykheid
van combinatie van polders, eventueele
nadere classificatie van gronden en het
behoud der broedplaats nader zullen wor
den onderzocht.
Woensdagmorgen.
Een geweldige storm woedde gedurende de
nacht. Tijdens het afdrukken van ons blad
bereikt ons het bericht dat een stoomschip
achter Eierland hulpeloos ronddrijft en om
sleephulp seint.
Te even half zeven sloeg de bliksem in de
hofstede „Plassendaal" die tengevolge daarvan
geheel afbrandde. 19 koeien werden gered, 42
lammeren kwamen in de vlammen om. De
eigenaar-bewoner, de veehouder Jb. Witte Pz.
werd eenigszins door de bliksem bedwelmd,
overigens kwamen geen persoonlijke ongelukken
voor.
DE KOOG
Zondagmorgen plm 11 uur is ter hoogte van
-paal 46, op 130 pas afstand van de plaats, waar
de „Alesia" strandde, een in staat van ont
binding verkeerend lijk van een manspersoon
aangespoeld. Naar schatting moet de man 55
60 jaar zijn geweest. Hij droeg groote zee
manslaarzen, die met een moltonnen broeksband
voorzien van groote bretelknoopen, het eenige
waren, dat van zijn kleedij nog restte. Met
zulke vage gegevens zal wel moeilijk licht
kunnen worden gebracht in een zoo moeilijk
geval.
's Middags is 't stoffelijk overschot aan de
schoot der aarde toevertrouwd.
OUDESCHILD
Door schipper Krijnen van de schuit TX 19,
is een ton opgevischt, welke in het „Westgat"
thuisbehoort. Er hing een lange ketting aan,
die onder de kust op de grond sleepte zoodat
de ton op de Schanzerwaard liggen bleef.
DE WAAL
Als een bijzonderheid deelen we mede, dat de
veehouder D. Bruin Cz dezer dagen bij melk van
een koe, afkomstig van de boerderij van de heer
de Wolf te Eierland, een vetgehalte van 4,25
constateerde.
Aanbevolen wordt het houden van jong vee.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie)
