4O8t0 Jaargang No 4077 Zaterdag 11 December 1926 TWEEDE BLAD Texeische Berichten Gemengd Nieuws ABONNEMENTEN: UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ :s DEN E3URG OP TEXEL ADVERTENTIËN: TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11 OOST Geen een-mansschool. Het Spellingvraagstuk. liet Spellingvraagstuk is weer eens voor de dag gehaaid en het is niet min- ■i"r dan onze Minister van Oaderwijs, Waszink, die er zich thans ernst ig m e bezig houdt. Wordt het ook niet hoog tyd, dit onze spelling eens gemoderniseerd wordt? In de loop der jaren is er een wijle kloof ootstaua tusschen de gesproken eu ueschreven taal, met net gevoig oa., d-.t men bij het taalonderwijs op de la ere school langzamerhand grooter moeilijkheden te overwinnen heefc. Ieder 'lie met belangstelling da resultaten van het onderwijs in de i moedertaal heeft gevolgd, pioet zich lich telijk hebben ver. baasd. Wie daarenboven met het onde; - richt zelve van nabij bekond is moet van de behoefte aan een eenvoudiger spel iEgsyjteem wel sterk doordrongen worden. Ondanks alle inspsnning toch van do zijde der onderwijzers kan b3- vred gind resultaat veelal niet woiden bereikt. En daar zjjn degelijke redenen voor. Noemen, we u eDkole voorbeelden. Vo'gens de regelen dor kunst, dwz. •70'gens de, thans geldende spelling-de Viies en Te Winkel, schrijft mon:Itc kreeg dezen boepol van mijnen oom, aion ifc dezen morgen met m ij d e n broer van den trein hsb ge- b s'd Ieder roe.nt dezen spoorw g V den mooi sten van Zwihoilai d Jan zit op de tank, wg bij i a n muur iu de schaduw van don linde boom staat. Allen, zoowel vrienden als familieleden, waren bij de afreis tegenwoordig. Alle mannen kregen eene zilveren medaille. Degenen, w i e n last fot vertrekken is gegeven, moeten over oen uur gereed zijn. Ik pry3 den gene, die zfjn leven voor z ij n e naasten waagde. Hjj arbeidt Arbeid jij Jan verraste moeder. Moeder vergastte Jan. Enz. enz. Viargt u nu eens af, lezer, wat er in onze spreektaal van al d'e „n'neljon" terecht komt? Schudt ieder van allo zelfstundige naamwoorden in onze (aal de geslachten zoo maar uit de raeuw bank vr., stoei m, lucht vriukt m. Dat zal wel uiot zoo vlot gaan on kunnen we met een geiust ba t overlaten aan dames en heet on onderwijzers, die als ^spelliDg-sp''cialiteiton* te bo k stam. Wio schrijft „naar de klok" moot weten, dat „klok" oen vrouwelijk ze'f.it. naamwoord is. Men mag niet schijjven „de bladeren der boom', omdat boom oen manneli,jk zolfst. naamwoord is, enz. waaruit duidelijk blijkt, dat o a. kennis Van de woordgeslachten onontbeerlijk is voor oen ieder, die zjju Nederlandsch zonder fouten schrijven wil. Er is slechts één rodmiddelschaft u oen woordenboek aan, dat u in deze ge vallen tot 'gids dienen kan. Waar het gebruik van een dergelijke woordenlijst practisch onmogelijk is, on in ieder geval veel tijdverlies veroorzaakt, ligt deze ge volgtrekking voor do hand Gooi al die franje, al die uitgangen over boord. Velen hebben deze maatregel reeds toegepast eu schiijven niet meer „eene opmer king", „van oenen ring", „op zpeD naam", doch eenvoudig „een", „zijn", enz. Verder gingen anderen, die ook bet lidwoord „de" nimmer vei buigen en dus steeds schrijven „van de hoed", „met de stok", enz Wie van u heeft nog nimmer gehoord van de „Kollowijn spelling" De aanhan gers van dit sy teem negeeren niet alleeu allo buigingsuitgangen, maar schrijven tevens: dozen, stenen, viesrfn, mogolik, enz. in p aats van doozsn, steenen, vis- schen, mogelijk, orz. Zij wijken daarmee dus wel aanzienlijk van de thaos „ge- bruike'ijke" spelling af, waardoor de „vereenvoudigen." er niet zoo licht in s'agen hun iderön ingang te doen vinden Het schriftbeeld wordt op bovenuange- dui lo wijze zoo geheel en al gewijzigd dat men veelal niet spoedig besluiten kan dit vei eenvoudigd systeem in toe passing lo brengen. Persoonlijk bobben we met de Kolle- wijnspolling weinig op, zij het ook, dat wij mot het beginsel dat hieraan ten grondslag ligt, geheel en al instemmen Uit eigen ervaring weten we, dat het taalonderwijs op odzo scholen voorname lijk met de verbuigingsmoeilijkheden te kampen heeft. Daarom achten we reeds -veel bereikt, wanneer alle buigingsuit gangen vaarwel wordt gezegd Ieder ecbiljve dus: aan d9 beur, van de steen, op d o boek, enz. Onderwijsman nen hebben het nut van een dergelijke manier van doen erkend en zoo kwamen de taalboekjes, waarin o gelukkige jeugdde buigir gsoefeoiDgen als nuttolooze ballast ontbreken. Hiermee wordt dus een gedeeltelijke vereenvoudiging tot stand gebracht, dio in d9 praclijk uitnemend voldoet. Woor den als: doezen, steenen. bosschec, kolen, sted&D, makkelijk enz worden door e n leerling van middelmatige aanleg r,a hot dcorloopen van do school niet meer mishandeld, ook.de woikwoord&n vervoeging (hij hoedt, Jon baaOóe, raad jij? enz.) heofi l ij dan veelal aatdg or.- LSCH E COURAN DEN BURG: 50 ct. per drlo Maanden. Franco p. post door geheel Nedorland 75ct. p. 3 maandon. Losse nummers: 3 ct DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT WOENSDAG. EN ZATERDAGMORGEN Van 1-5 rogols: 50 ct. lodoro regel moor: 10 ct. Dozolfdo advortontlo 4 maal geplaatst wordt 3 maal berekend. Bij abonnomont lagoro rogelprljs. ADVERTENTIËN MOETEN DAAGS VOOR T VERSCHIJNEN 4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN Het ontwerp-Sok van de te Oudeschild te bouwen badinrichting is in de etalage van de heer P. Bakker, Weverstraat, ter bezich tiging gesteld. Het vertoont een 20-tal kleed vertrekken. Uitbreiding winterdienst T.E.S.O. Naar we uit goede bron vernemen is op de laatste commissarisvergadering van T.E.S.O. over een uitbreiding van de winter dienst Texel—Helder van gedachton ge wisseld. In verband met het streven van de Kamer van Koophandel in Holland's Noorderkwartier naar verkrijging eener betere spoordienstregeling, werd besloten ook met dat bestuur overleg te plegen Ondanks de bezwaren, aan een uitbreiding van de winterdienst verbonden, is het bestuur van T.E.SO. van plan, nu althans liet bezwaar eener ODzekere kolenvoorzie- ning door opheffing der Engelsche mijn werkersstaking is vervallen, binnenkort de winterdienst in zooverre uit te brei den, dat 's morgens om 6 uur van Texel en 7 uur van Helder zal worden gevaren. Hoewel blijkens de statistiek door passa giers in 't algemeen van deze dienst wei nig gebruik wordt gemaakt, mag aange nomen worden dat deze uiibreidiDg, althans met hot oog op een noodzakelijke ver betering der postverbinding, .alleszins ge motiveerd zal zjjn. In het college van B. en W. moet de beperkte winterdienstregeliDg van T.E.S.O. een punt van bespreking hebben uitge maakt. Naar men ons meedeelt zullen B. en W. de Raad in zijn vergadering van deze middag Zaterdag voorstellen, het T. E. S. O. bestuur uitbreiding van de winterdienst in overweging te geven. Ingeval nautische bezwaren verhinderen mochten het aantal bootdiensten 's winters en 'szomers gelijk te doen blijven zouden B. en W. gaarne de winterdienst tot 2 of 8 maanden beperkt zien. Lichamelijke oefening op onze scholen. Het onderwijs in de lichamelijke oefening komt op onze lagere scholen veelal Eiet j tot zijn recht, hetgeen vaak moet worden toegeschreven aan het gemis van een be hoorlijk ruim en hygiënisch ingericht lokaal. Van zeer nabij zijn we met dit ouder- jWijs, ook buiten Texel bekend: meer malen moet ODder zóó ongunstige om- |Standigheden worden gewerkt, dat van be hoorlijk resultaat moeilijk sprake kan zijn be oefenruimte is niet zelden te klein, meestal stoffig, waarom het lokaal, „oefen plaats voor lichamelijke ontwikkeling", 'uist zooveel mogelijk gemeden moet wor den. B. en W. zullen thans voorstellen ont heffing te vragen van de verplichting tot "et doen geven van lichamelijke oefening in onze o l. scholen. Wij juichen dit [voorstel hartelijk toe en twijfelen er niet an of heel de Raad zal volkomen met B. en W. instemmen. Beter geen „gym" dan zoo Goed besteed geld. Een aansporing om deze maand wel- adigheidszegelspostzegels en -kaarten te 'oopen mag overbodig heeten. Zooals be kend komt de winst ten goede van bet escherming- en hulpbehoevende kind. De kaarten alsmede vergroote reproduc les van de zegels kunnen aan ons bureau orden bezichtigd. Door dames zullen u egels en kaarten worden aangeboden en et spreekt vanzelf dat ieder een stel zegels n kaarten, reproducties naar fragmenten, it schilderijen van Jan Steen, zal in- laan. Ter geruststelling deelen we nog mee, at de gel iigheidsduur der zegels onbeperkt 8. i OSTEREND Geen Kermis op Zondag, amensde Anti.-evolutionr.a re Kiesvereenigir.g Nederland en Oranje" alhier is een adres aan de Raad gericht, waarin zij te kennen geven, dat zij voor geheele afschaffing der kermis zijn dat zij, vreezende het meerdere niet te kun nen verkrijgen, met het mindere verheugd zullen zijn; dat zij gaarne, inzonderheid van de plaatselijke overheid, zullen zien zooveel doenlijk handhaving van de rust opZondag om verschillende categorieën in het bijzonder en voor de openbare samenleving in het alge meen. Adressanten wenden zich daarom tot de raad met het beleefd doch dringend verzoek in zijn eerstvolgende vergadering het besluit te willen nenien, voortaan de kermis op Zondag niet meer te doen doorgaan. Het adres werd namens bovengenoemde ver- eeniging onderteekend door de hceren G. Lie- vaart, voorz. en A. v. d. Brink, secr., terwijl daaraan adhaesie werd betuigd namens de Ncd. llerv. Gem. alhier doordeheeren Ds. Janzenen G. Dros Pz., namens de Ger. Kerk alhier door de hceren Joh. A. Eelman en C. Timmer en namens de Ned. Herv. Gem. te den Burg door de heeren Ds. Raabe en J. Grisnigt. Vergadering van de N. C. L. B. De Ncdcrl. Chr Landarbeidersbond, afdeeling Oosterend, vergaderde Donderdag 1.1. In de Bijzondere School, alhier. Er waien een derlig- tal leden opgekomen, wat niet getuigde van algemeene sympathie, vooral niet nu er een spreker van het hoofdbestuur was overgekomen Dit was de meening van de voorzitter, de heer P. van Lieren, die het welkom uitsprak, in zonderheid tot Spreker, die uitgenoodigd was, om eens duidelijk te maken, hoe de Landbouw- ongevallenwet werkt. De voorzitter had gaarne gezien, dat geen enkele arbeider afwezig was en dat ook werkgevers aanwezig waren geweest en opende de vergadering met de mcdedeeling dat na de lezing vragen gesteld kunnen wor den, die spreker dan zal beantwoorden. Hiermede werd het woord gegeven aan de heer Drevel, lid van het Hoofdbestuur van de Bond. Ook Spr. vond het niet goed. dat nog zoo veel arbeiders ver van wal blijven en niet op de vergaderingen komen, waar dikwijls veel valt te leeren. Spreker zou trachten te belichten wat arbeiders en werkgevers van de Land- en Tuinbouwongevallenwet dienen te weten. Vooraf werd de voorgeschiedenis gegeven. In 1901 wilde de Overheid de land- en tui ibouw buiten de verplichte verzekering laten bleek evenwel spoedig, dat hierdoor 400.000 arbei ders tedupeerd waren. Onder Minis'er Kuyper in 1905 werd de zaak voor de arbeiders ernssig aangepakt, maar toen en ook onder het op volgend Ministerie liep de zaak op niets uit. Daarna kwam het ontwerp gedurig weer aan de orde cn eindelijk gelukte het Minister Aalberse de Wet in 1922 in het Staatsblad te krijgen, hoewel ook ar'. 2 toen nog uitge schakeld bleef, zoodat de werkgevets nog een vrije verzekering konden aangaan. Dit ging evenwel zoo vreemd, dat het er gewoonlijk voor de invalide arbeider treurig uitzag en vooral vour weduwen en weezen, wanneer de broodwinner door een ongeval kwam te over lijden. Meer en meer rijpte de gedachte, dat werknemers tot het bedrijf behooren en gezond of invalide, daaruit gevoed moeten worden, en zoo kwam de verplichte verzekering, hetzij bij bedrijfsorganisatie, hetzij bij het Rijk. Het ging niet langer, de ongelukkigen aalmoezen te laten aannemen, Armbesturen en Diaconieën water, gewoonlijk al te schriel. Hierna werd in het licht geste'd, dat thans alle arbeiders verzekerd zijn, of bij organisaties of bij het Rijk, maar dat de Rijksverzekerings bank en de Raden van Arbeid op alles controle uitoefenen. Ook werd duidelijk gemaakt, dat bij een ongeval niet de arbeider maar de werk gever aangifte heeft te doen en dat men bij minder goede behandeling in hooger beroep kan gaan bij de Raad van Beroep en ten slotte bij de Centrale Raad. De Bond kan wel helpen bij klachten enz. maar beslissen kan hij in gttn geval. Eenige artikelen uit de wet werden besp-oken n.l. art. 15 en 16, handelende over de ver tegenwoordiging en verder over deuitkeering die aan weduwen en weezen verstrekt moet worden Krijgt de invalide werkman 70 pCt. van het loon, een weduwe slechts 30 pCt. ter wijl voor ieder kind tot twee toe 15 pCt. ge geven wordt. Meer dan £0 pCt. te zamen wordt nimmer uitgekeerd. De kinderen moeten rog geen 16 jaar oud zijn. Uit andere artikelen blijkt dat bij een doodelijk ongeval 30 maal het dag- ioon voor begrafeniskosten moet uitgekeerd worden. Hertrouwt de weduwe, dan houdt voor haarde uitkeeringop, maar die voor de kin deren blijft doorgaan. Arbeiders, die gedeeltelijk ongeschikt blijven krijgen uitkeering naar het procent ongeschiktheid. Hierna prak de heer Drevel r.og over het arbeidscoi ract dat vanaf 1901 werkt Dli geeft lij ziekte van de arbeider ook recht op uitk -e- ring cn "tl gedurende vier weken Er zijn soms processen over gevoerd, waarbij aan de arbeider uitkeering werd toegewezen. Duurt de ziekte kort, dan wordt gewoonlijk liet volle loon uitbetaald. Hieromtrent zit de Bond nog vol rechtskwesties, doch gewoonlijk komt de zaak voor de arbeider in orde. Spreker eindigde met te zeggcn.dat de arbei ders mondig verklaard zijn op politiek gebied, en dat ze nu moeten toonen, dit ook te zijn op sociaal gebied. Met de werkgevers moeten ze trachten het bedrijf op te bouwen. We moeten medewerken tot goede uitvoering der sociale wetten, waarin elke arbeider zich moet trachten in te werken. Er zijn boekjes uitgegeven, waarin duidelijk staat te lezen, wat men moet weten. Werkge vers en arbeiders moeten elkander de hand reiken, elk moet recht doen aan de wederpartij. Dan alleen kan opbouwende arbeid verkregen worden. Niet door stakingen, maar door goede overeenkomsten komt men tot een bevredigend einde. Enkele vragen volgden Gevraagd werd of een invalide arbeider, wanneer hij naar Amsterdam wordt opgeroepen zelf de reiskosten moet betalen. Deze vraag werd ontkennend beantwoord. Een ander vroeg, of het geld, dat voor de arbeiders betaald wordt, onder goede controle staat, zoodat er niet mee geknoeid kan worden. Ook hier kon de heer Drevel een geruststellend antwoord geven. Nog werd gevraagd, of men recht op uit keering heeft bij aangenomen werk en of een zoogenaamd losvast arbeider dat recht heeft. Het antwoord was bevestigend. Een der aanwezigen vreesde, dat er teveel sociale wetten komen, nu straks voor de ziektewet, en dat ten slotte alle kosten op de ai beider verhaald zullen worden Geantwoord werd, dat de kosten op het bedrijf behooren te rusten. De arbeider» behooren bij het bedrijf. Hierna sloot de voorzitter de vergadering met dank aan de spreker en aan de belang stellenden. Naar we vernemen zal 1 Januari a.s mej, Kortus, verbonden aan de O.L. school alhier op wachtgeld moeten worden gesteld. De school telt thans 26 leerlingen, over 1926 gemiddeld nog geen 33, zoodat van de twee leerkrachten er een als overtollig moet worden ontslagen tenzij de gemeente van 1 Jan. a.s. de salariee- ring van deze kracht voor haar rekening neemt. Naar het ons voorkomt zal de raad daartoe om financieelc redenen niet spoedig besluiten. Mej. Kikkert te Oosterend moet zijn aange zocht tc willen optreden als assistente, die tevens men het handwerkonderwijs zal worden belast.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1926 | | pagina 1