Sariapjli"
No 4080
Woensdag 22 December 1926
40s,e Jaargang
5aS,,^3cl40en /5d
Texelsche Berichten
BIERLAHD'S DIJKEN.
Van week tot week
A J P s Kerstpudding
VOLLE-MELK-REEP
Beter dan 6oed: DE BESTE
ABONNEMENTEN:
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. II
orvcstc',an door kouvatten
bestrijdt i"nen sne' en 9oe(* ^oor
fx ^oor Kerstdagen
een fijne tractatie
TEXELSCHE COURANT
L
OEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct. p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogols: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezolfde advortontle 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokcnd.
Bij abonnement lagero rogolprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
11-18 Dec.
De Tweede Kamer. Een leege zetel....
Er is weer t en leege zetel g6komeD in de
Tweede Kamer:. Mr. Dresselbuüs is niet
meer. We wisten uit de bericbteD, dat zjjo
ziekte een ernstige wending bad aangeno
men, maar, zooals bijna altijd, toch kwam
het heengaan van deze voortreffelijke Ne
derlander nog spoediger dan verwacht was.
Voortreffelijke Nederlander.we mogen het
Deeischrijven zonder aarzeling, omdat zelfs
zijn politieke tegenstanders dit van hem
zullen moeten getuigen. Als leider van de
Vrijheidsbond bekleedde h|J een voorname
plaatsin ons politieke leven, als voorzitter
tnn z|jn Kamerfractie was hij in de Kamer
eeD geziene persoonlijkheid. Zijn soepel
karakter, dat nem zoo gemakkelijk anderen
waardeeren deed, zijn uitnemende spreek-
gaven. zijn buitengewoon groote kenüis op
schier elk gebied, zijn voortreffelijke lei
dersgaven, ze brachten hem als vanzelf op
de belangrijke plaats in ons politiek en
staatkundig leven. De Vrijheidsbond, die
bij mee tot stand bracht, kon zich geen
betere leider wenschen en al is ook tenslotte
geen enkel mensch onmisbaar, toch zal het
de Vrijbeidsbondeis niet gemakkelijk vallen
da man te vinden die Dresselhuye zal kun
nen evenareD. Eo in de Kamer zal er weer
een spreker van naam, die s'eeds zijn hoor
ders wist te boeien, dikwijls ze wist mee te
sleepen en die altijd door z|jn echerpzinnig
oordeel en zijn slagvaardigheid bewondering
wekte, minder zijn.
De leege zetel zal eerlang weer bezet
worden, maar een leege plaats zal er blijven
in de Kamer, de plaats van Dresselhuys.
Als er over de Staatsbegrooting
wordt gesproken.
Leege plaatsen Ze z(jn er heel veel ge
weest in de Kamer In de laatste dageD.
Maar dan enkel in deze zin, dat de opkomst
van de leden bij de begrootingsdebatttn
vaak zooveel te wecschen overliet. Eo
vooral was dat in de afgeloopen week weer
het geval in de avondvergaderingen. Er
heerschte doorgaans een doodsche stilte,
W3nt bebalvo de Minister, wiens begroeting
aan de orde was en de voorzitter en de paar
ingeschreven sprekers was er zoo goed als
niemand. Als men de uitvoerige Kamer
verslagen leest, zou men allicht denken aan
drukke vergaderingen met geestdriftige
spiekers, maar de werkelijkheid is wel t en
beelj9 anders Vooral als het tegen de nacht
loopt is de Kamer akelig leeg en moet de
Bpreker letterlijk spreken voor stoelen en
Janken. Zoo is het ieder jaar nog [ge«eest
m de drukke begrootingstijd en zoo zal bet
Jok wel bleven. Men kan de KamerladeD
iaar o 'k niet te hard over vallen. Als
e&d de heele dag al heeft moeten luisteren
iaar allerlei redevoeringen, dikwijls ook nog
laai en vervelend, dan is het te begrijpen
at er voor de lange en late avoDdziitiugen
teen animo bestaat en men ze gaarne over
aat aan he", die door hun plaats op de
sprekerstol er wel moeten zjjo. En men
gunt de maDnen van de nachtploeg ook
meteen wel de gunst, dat ze na midder
nacht de presentielijst mogen teekenen
voor de komende dagzitting, zoodat al sla
pen ze ook nog zooveel gaten in de dag, ze
dan toch worden geacht aanwezig te zijn
.geweest....
Wat er behandeld is.
Da Kamer is intusschen met de behaDde"
'Dg der begrootingen in de afgtloopen week
MIJNHARDT
In Buisjes P°
Puddingfabriek A. J. POLAK, Groningen
flink opgeschoten en bet laat zich aanzien
dat het werk tegen Kerstmis volbracht is.
De begrootiog voor ODderwijs, kunsten en
wetenschappsn heeft bt) do debatten nogal
heel wat t(jd gevraagd. Minister Waszink
heeft daarbij steeds vrt) uitvoerig geant
woord en daarbij zijn Dadere plannen inzake
verschillende vraagstukken ontvouwd. Hij
heeft planDon in de maak voor een wette
lijke regeling van het zg. aanvullend
ODderwijs, dat wel thet meest zal z(jn te
vergelijken met het herbaliugsonderwtjs,
alsmede om bet handelsonderwijs tegelijk
met bet voorbereidend booger en middelbaar
onderwijs in één W6t te regelen. De minis
ter zit dus niet stil en beeft dok heel wat
planneD. Met instemmiDg beeft men voorts
ook uit z|ja mond de toezegging mogen
vernemen dat hjj wenscht te komen tot een
zoodanige uitvoering van onze dure iaget-
ondeiwQswet. dat de kosten daarvan zullen
dalen, zoDder dat de pacifl :atie en het tegen
woordige onderw\jspeii zullen daleD.
De Kamer heeft méteen het wetsontwerp
inzake een vreemde taal op de lagere school
afgedaan en... verworpen, zij hetdaDOok
met 1 stem meerderheid (37 t. 36 rtemmen)
Een kijkje in de Staatskas.
Het blijft met de Staatsinkomsten in de
goede richting gaan. Dat blijkt opnieuw
uit de dezer dagen gepubliceerde staat der
middelen over de maand November. Deze
bvaohton zelfs 6 millioen meer op dan ge
raamd was. Alleen de rijksiokomstenbe-
lasting overtrof de raming met 2 millioen
en de successierechten brachten zelf 2—3
millioen meer op dan de ramiDg was. Er
werd over November nog or geveer eeD ha'f
millioen meer ontvangen dau in November
1925 toen er ook reeds zooveel meer inkwam
dun geraamd was. Tot dusver hebben de
rijksmiddelen dit jaar reeds 30>/j millioen
meer in de la gebracht dan de minister
geraamd had en bijna 253/a millioen meer
dun in de 11 maandeu van 1825.
Dat is dus wel een heele meevaller. Als
straks het jaar afgesloten wordt zal er een
belaDgrijk overschot zijn. Maar bovendien
kaD thans reeds worden BaDgeDomen, Hat
de ramingen van de minister voor 1927
eveneens zullen worden overtroöeD door de
inkomsten, als er althans geeD buiteogewoue
tegenslagen komen.
Duitschland zonder Kabinet.
Wat de buitenlandsche aangelegenheden
bbtreft, kaa worden gezegd, dat de naklan
ken vaa de bijeenkomst van de Volkenbond
thans zoo goed als weggestorven zijn. De
leidende staatslieden zyn naar hun landen
teruggekeerd en de moesten hunner wacht
daar weer het drukke winterwerk.
Ia Duitschland heeft men heelemaal geca
gelegenheid gehad om lang over de beslui
ten van Gscève na te praten, daar de bin-
nenlsndscbe politieke toestand al te zeer
aller belangstelling opvroeg. Uit hbtgeen
we ia vorige overzichten mededeelden weet
de lezer, dat er zeer ernstige moeilijkbedea
gerezen waren tusschen de regeeringspar-
tjjen en de soc -d6m. Laatstgenoemden waren
als,stille vennooten" tot deregeeringscoali-
tie toegetredeo, maar de behandeling vaa de
wet tegen de prikkellectuur bracht al spoe
dig weer verwijdering. Daarbij begiDg de
leider der Duitsche volkspartij Dr. Scbolz
de onvoorzichtigheid in een redevoering te
verklaieD, dat er omtrent de kwestie van
de wettelijke arbeidstijd geen overeenstem
ming tusschen volkspartij en soc. dem. mo
gelijk was en dat er ook tusschen beide
partjjen eu een diepe kloof was wat de
Rijksweer betreft. Scbolz ging zelfs zoover
de Duitscb na'ionalen tot practische mede-
verkmg uit te noodigen. Deze redevoering
v \oral heeft aij do sociaal democrat n ver
bittering gewfckr.
ScbeidemaDD heeft daarop d tmens de
soc.-dem. een uiterst felle rede gehou.en,
welke voornamelijk gericht was tegen de
minister van de Rjjksweer Dr. Gessier.
Scbeidemann schilderde de Rjjksweer als
een gevaar voor de ropubliek en voor de
vrede en als een instrument van dereactie
Zijn r6de lokte hevige protesten uit en 1e
rechterzijde verliet zelfs demonstratief de
zaal. Matx heeft de Rjjksweer verdedigd
en ook de sprekers vaa de regeeringspar-
t(jsD vielsu Scbeidemann heftig aan. Dit
belette deze niet een motie van wantrouwen
tegen de Rtjksregeering in te diooen. En
daarmee was er voor het Kabinet een zeer
gevaarlijke situatie geschapen, want het
werd overgeleverd aan de geDade van de
Duitsch nationalen. Als deze voordemotie
van wantrouwen stemden was het gedaan
met het Kabinet, alleen als z(j zich ont
hielden zou de motie kucnen worden ver
worpen.
Er is blijkbaar nog getracht do Duitsch
nationalen te bewegen de regooring te red
den waartoe president Hindenburg ten be
spreking mat Westarp had. Doch het heeft
niet gebaat want met 249 tegen 171 stem
men aaogeromen. Tengevolge hiorvau is
het R(jkskaOinet afgetreden en zit Duitscb-
acd tnans midden in een regeeringscrinls
die wel niet heel spoedig zal /(ju opgelost.
Frankrijk met zijn begrooting gereed.
De ernstige gebeurtenissen in Duitschlund
hebben in de laatste dagen de aandacht
afgjleid vaa de aDdeie buiteulandscbe aan
gelegenheden. Trou wens schokkende gebeur
tenisscu viele t er ook uergens voor, behalve
dan in Litauen waarop we nader terugko
men, zoodat we kort kunnen sr(ju en vol
staan met enkele feiten even aan te stippeD.
Allereerst dan, dat in Frankrijk do Ka
mer klaar kwam met do begroetingen, wat
iu jneo niet is voorgevallen OnkdoS9naat
is er al gauw klaar muo. Da krachtige
hand van Poincaré, die alle interpellaties
afsneed en eenvoudig decreteerde, dat men
zich bij de begrotingsbehandeling ulet op
zijpaden mocht begeven, beeft de greep niet
gemist. De FraDsehe begrootiDg is thans
op tjjd klaar en dat zal de ftanc ten goede
komen.
Het Engelsche Parlement wordt verdoopt
Het EngeLche Lagerhuis Is reeds j.l.
Wueosdag ni6t Keistvacantie uaai huis
kucnen gaan. Baldwin heeft de hoeren een
prettig Kerstmis toegewensebt en hun ver
blijd met de mededeoÜDg, dat iD de komende
nieuwe zittingsperiode voorgeteld zal wor-
deD do naam van het Eogelsche parlement
meer in overeenstemming te brengen met
de resultalen van de jongste Rijksdagcon
ferentie. Do offioio'b n am zal dan worden
„Het parlement van het Vereenigd Kortin
kitjk voor Groot Brittat je en Nuord-Ierland".
De staatsgreep in Litauen.
In een de: Russtscne randstaten Litauen
beeft men Donderdagnacht een staatsgreep
uitgevoerd, die blijkbaar met em volledig
succes bekroond is geworden. Men had er
een minaerheidsregeering van soc.-dem-
en democraten, die zich met steun van de
samenwerkende minderheden, Duitschers,
Poleu en Joden op do been moest houdeö.
Donderdagnacht nu werd een militaire
staatsgreep uitgevoerd onder leidiDg van de
fascistische ko'onel Grigalinnas Glovackis.
De regeeriug werd gevangen gHDomcD eD
afgezet, Glovackis nam het bewind m han
den eu stelde eeD militaire regeering in
H(J vaardigde een proclamatie uit, waarin
bü zegt, dit de militairen tot de staatsgreep
geooodzaaks waren omdat de regeering
bezig waB Litau n aan Rusland te verraden.
De „Eierlandsche kwestie" maakte reeds eerder
hier het onderwerp eener bespreking uit. Waar
wij thans in dezen nadere bijzonderheden moch
ten opteekenen, meenen wij ;daaraan verder
publiciteit te moeten geven.
De commissie welke de Provinciale Staten
inzake de vorming van een reservefonds ten
behoeve van de Eierlandsche zeewering van
advies diende, geeft in haar schrijven aan de
Staten allereerst uiting aan haar verwondering
over de omstandigheid dat van Rijkswege geener
lei maatregelen worden genomen om verdere
duinaislag te voorkomen. Dien tengevolge is
de onderhavige voordracht tot wijziging van
het bestuursreglement van Eicrland noodig
geworden, n.l. om te voorkomen, dat Eicrland
door het verlies van zijn natuurlijke bescherming
aan onderloopcn zou worden prijsgegeven.
Zij tcckcnt hierbij aan,dat hetjonderhoud van
Texel's duinen, vroeger bij de Provincie be
rustende, thans sinds vele jaren bij het Rijk is
ondergebracht.
Door verschillende leden der commissie werd
erjin het bijzonder op gewezen, dat het polder
bestuur, zelfs al zou dit, door versterking der
steeds smaller wordende duincnrccks, het gevaar
willen trachten te keeren, hiertoe niet bevoegd
zou zijn, daar deze bevoegdheid niet de onder
houdsplicht van het Rijk geheel samenhangt.
Dit gaf deze leden dan ook aanleiding tot de
vraag, of en wanneer door Gcd. Stafen het
Departement van Waterstaat op de bestaande
mlstand gewezen is en aandrang is geoefend
tot het nemen der noodzakelijke voorzorgs
maatregelen van Rijkswege.
Het lid van Ged. Staten, dat van gemelde com
missie deel uitmaakte, kon deze vraag beves
tigend beantwoorden met de mededeeling, dat
zulks inderdaad bij herhaling is geschied, doch
dat vanwege het Departement steeds een afwij
zend antwoord is ingekomen en zulks laatstelijk
bij schrijven van 26 Oct. 1922 aan Ged. Staten
gericht. Bij dit schrijven toch erkende de
Minister weliswaar, dat het gevaar vaji
doorbraak van de duinregei tusschen de
strandpalen 33 en 34 op de N. O. punt van
Texel groot is. Ook erkende hij, dat bij een
doorbraak van die duinregei het buitenland van
de polder Eierland en Volharding ernstig be
dreigd wordt, doch, in weerwil van deze erken
ning en van het feit, dat, blijkens bedoeld
schrijven, deze toestand aan de Rijkswaterstaat
bekend is en voortdurend wordt nagegaan, deelde
Z. Exc. tevens mede, geen aanleiding te vinden
tot het nemen van ccnige maatregelen tot kecring
van het gevaar, vermits, ten aanzien van de
instandhouding der bedreigde waterkeering, op
het Rijk geen verplichting rust.
Wel werd toegegeven, dat krachtens K. B.
van 27 Mei 1876 (St.bl. 109) het Rijk belast is
met het beheer der duinbeplanting en verplicht
is voor het onderhoud daarvan zorg te dragen
doch de Minister is blijkbaar van oordeel, dat
dit een zelfstandige verplichting betreft, die met
het onderhoud der duinen ln geen verband staat,
en meende elke verplichting van Rijkswege tot
verder onderhoud der duinen uitdrukkelijk en
met stelligheid te moeten ontkennen voor zoo
ver deze als waterkeering voor achterliggende
landen zou zijn te beschouwen, zoodat, In de
waterkeering dier landen, geheel onafhankelijk
van de duinenreeks door de polder zelf dient
te worden voorzien. Het uiterste, waartoe het
Departement meende te kunnen overgaan, zou
zijn, om, voor zoover noodig, wanneer door
belanghebbenden zelf tot maatregelen zou wor
den overgegaan als door de hoofdingenieur
directeur van de Provinciale Waterstaat noodig
geacht, de vergunning daartoe vanwege het
Rijk in gunstige overweging te nemen.
Waar de feiten niet anders zijn en de com
missie zich uit de aard der zaak van critiek
op bovenbedoeld schrijven meent te moeten
onthouden, kan zij moeilijk anders doen dan
zich in hoofdzaak met de voordracht vereenigen
daarbij uitdrukkelijk opmerkende, dat blijkens
een brief van 9 December 1925 de Hoofdinge
landen van Eierland in principe de juistheid
aanvaard hebben van de vorming van een
reservefonds en, in verband daarmee, zelfs be
sloten waren tot de heffing van een extra
omslag van f2 per H.A. der eerste klasse over
het dienstjaar 1926.
De commissie is voorts met Ged. Staten van
oordeel, dat het inderdaad onvermijdelijk is
maatregelen te nemen, opdat een dergelijk be
sluit, genomen tot uitvoering van 'n in beginsel
noodig geachte maatregel, in de practijk niet
tneer door nadere besluiten buiten werking kan
worden gesteld.
Door een der leden werd er echter met nadruk
op gewezen, dat het vaststellen, door Ged. St.
in plaats van door ingelanden zelf, van de voor
het reservefonds benoodigde omslag, slechts
noode als uitzonderingsmaatregel is te aanvaar
den, daar zoodanige vaststelling door Ged. St.
inbreuk maakt op het beginsel van souvereini-
teit in eigen polderkring.
Juist in vcband met dit karakter van uit
zonderingsmaatregel, v/as bij hem twijfel ge
rezen, of het tweede lid van het voorgestelde
nieuwe artikel 12 (reeds gepubliceerd) niet te
ver gaat en of niet cenige beperking wer.setic-
lijk is, hetzij door de extra-omslag tot een