No 4179
Woensdag 30 November 1927
41ste Jaargang
TWEEDE BLAD
Gemeenteraad
van Texel
ABONNEMENTEN:
ADVERT EN TIÉN:
TEXELSCHE COURANT
OEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. pest door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
Van 1-5 rogels: 50 ct. ledoro regel meer: 10 ct.
Dezelfde advortentle 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
BIJ abonnement lagere regolprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
TELEFOON: N°11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
Zitting van Zaterdag 26 Nov 1927, aanvan
gende te ruim 3.15 uur namiddags.
Voorzittende heer W. B.Oort, burgemeester
Secretarisde heer C. Jonker, gemeente
secretaris.
Alle leden zijn aanwezig.
Te ruim kwart over drie opent de voorzitter
de vergadering, de notulen worden gelezen en
na een kleine opmerking goedgekeurd.
Ia. Ingekomen stukken.
a. van dhr Jac. van Heerwaarden, die meedeelt
zijn benoeming tot leeraarZ.V.S. te aanvaarden
b. van dhr G. D. Kikkert, die wegens ver
trek naar Ede ontslag neemt als regent Alg.
Weeshuis.
De voorz. brengt hem dank voor de diensten
het Alg. Weeshuis bewezen. Vele jaren was
hij regent, later voorzitter van het bestuur dier
instelling.
c. van de „Bond tegen Schending door vloe
ken van Gods Heiligen naam", onderteekend
door de heeren H. Janssen en J. Baas Rz. De
bond is van meening, dat de overheid het vloe
ken dient te bestrijden en verzoekt haar een
verbod te willen uitvaardigen tegen het vloeken
op al die terreinen, waar zij haar wettig gezag
kan doen gelden. Plm 140 gemeenten hebben
reeds een vloekverbod uitgevaardigd.
In handen van B eji W gesteld om prae-
advies.
1g. Vaststelliny uetgehalte.
Omdat geen advies van de gezondheidscom
missie is ingewonnen maken Ged. St. bezwaar
tegen vaststelling van 't vetgehalte op mini
maal 2,75 pet. Dit advies is thans ontvangen
Opnieuw wordt nu het desbetreffend besluit
genomen z h.s.
1c. Benoeming regent Algemeen Weeshuis
Voorgedragen worden door 't Alg. Weeshuis
de heeren C. Jonker en R. Kikkert van wie
eerstgenoemde met algemeene stemmen wordt
benoemd.
De heer C. Jonker (gem. secr.) dankt voor 't
in hem gestelde vertrouwen en neemt deze
benoeming aan.
2. Goedkeuring begrooting en subsidie-
uerleening Algemeen Armbestuur uoor
1928.
Op advies van de Commissie van Onderzoek
bestaande uit de heeren Boon, S. Keijzer en
Dros, wordt zij onveranderd goedgekeurd en
wordi f6000 gem. subs, verleend.
3. Aangaan geldleeningen.
Bij besluit van Oct '26 en Juni '27 werden
B en W gemachtigd f 22000 te leenen. a'l ssing
uiterlijk 31 Dec. '27 uit opbrengt leening op
lange termijn. (Bijz. school Oosterend, Nieuwe
weg—Oudeschtld en gem. pakhuis.) De weg-
aanlegkosten over 1926 bedroegen rond f 18000,
in 1927 f 2400. Het pakhuis eischte f7300, zoo
dat f 27700 noodig is. 't Aangaan eener leening
met aflossing In 22 jaar achten B en W alles
zins gemotiveerd. Zij hebben reeds toezegging
van f 22000 5 pari, tegen 4'/> pet.
Dhr Lap zegt, dat het hen spijt, dat deze be
dragen niet uit de gewone inkomsten gevonden
kunnen woruen en dat het niet aangaat kosten
van wegenverbetering te schuiven, op het nage
slacht van wie we alle (gebouwen b.v. toch
onbelast erfden. Ik betaal graag wat ik koop.
Al acht ik de mogelijkhetd daarvan met het oog
op de begrooting thans uitgesloten, ik stel er
prijs op, besluit hij, te verklaren welke in het
vervolg mijn gedragslijn zal zijn.
De voorzitter wijst hem op de genoegens
welke latere geslachten van bedoelde wegen-
verbetering zullen beleven, maar dhr L blijlt bij
zijn stuk. Weth. Keijser merkt hem op, dat te
Oudeschild van een nieuwe weg sprake is, het
geen dhr L. bestrijdt.
Weth. Keijser zegt het billijk te achten, wan
neer het nageslacht tot een fatsoenlijk percen
tage bijdraagt in de kosten van werken, ook
te hunnen behoeve tot star.d gebracht. Anders
immers öf hooger belasting of het werk laten
liggen.
Dhr de Graaf zegt heteenigszins mei dhr Lap
eens te zijn, wat betreft de wegen, die ieder
jasr meerkosten. Een flinke aflossing is noodig.
Na eenige discussie wordt het voorstel van
B en W z.h.s. goedgekeurd.
4. Bijdrage uoor een nieuiu hauenhoofd.
B en W schreven aan de Ing. van de Rijks
waterstaat, dat de raad in een nieuw noor-
de ijk havenhoofd te Oudeschild met het oog
op een zeer gewenschte verruiming van de
haveningang een belangrijke verbetering ziet,
maar geen zesde deel in de kosten wil
bijdragen. Thans immers is de haven in
onderhoud en beheer bij het Rijk en derft
Texel de tolgelden.Verwachtwordt.dat 't Rijk
jaarlijks f 6000 voor onderhoud zal uittrekken.
Texel draagt thans een vierde bij in de kosten
van onderhoud, in die van buitengewone wer
ken een nader overeen te komen gedeelte.
Toen er een gemeente-haven was betaalde
Texel twee vijfden van de gewone kosten en
een zesde van de buitengewone. Dus zou thans
het nader te bepalen gedeelte een tiende kun
nen zijn. Evenwel wordt ook dit te groot ge-
achf. Gelet op: ,'geringer onderhoudskosten
voor het Rijk na vernieuwing, geïsoleerde lig
ging, slechte resultaten veebedrijf in 1925,
verhooging d1. ink bel. met 25 pet. (ook voor
1928), verhouding tusschen ander wadden- en
Zuiderzee-eilanden en havens aldaar, moet het
gedeelte een twaalfde zijn. Ook het weghou
den van zeegras uit de haven zal 't Rijk min
der kosten.
De Provincie wil haar aandeel niet van 5 op
6 twaalfden brengen, 't Rijk blijft er bij het
werk uit te voeren als Texel een zesde van
f 100,000 bijdraagt.
Heeft de gunstige beslissing van de raad de
Rijkswaterstaat niet vóór 10 Dec. a.s. bereikt,
dan komt er in 1928 en misschien ook in 1929
van vernieuwing niets terecht.
Volgens de lng. v. d. R.W.S. zou bij het
uitblijven van storm het havenhoofd het nog
wel een jaar uithouden, doch hij wenschte
niet tot een jaar uitstel te adviseeren. Evenmin
kon hij de zekerheid geven, dat na |eenige her
stelling de uitvoering van het nieuwe werk
tot 1929 kan worden uitgesteld.
B en W meenen daarom de raad te moeten
voorstellen het gevorderde zesde deel be
schikbaar te stellen, te meer waar een onder
zoek in loco de noodzakelijkheid daarvan
duidelijk aan 't licht bracht.
Over het 4-jarig tijdvak !925-'28 droegen
het Rijk in de gewone kosten per jaar f 3900,
bij de Prov. per jaarf 6000 enTexel f4000 bij.
Ook hierom achten B en W het niet billijk
een zesde te moeten bijdragen: Om geen
precedent te scheppen oordeelen zij het dan
ook raadzaam de bijdrage van een zesde deel
als een noodgedwongen besluit te doen be
schouwen.
Een middel, om de last welke hier op de
Texelsche bevolking wordt gelegd te verlich
ten, zien B en W in een door T.E.S.O. te ver
strekken subsidie. T.E S.O. profiteert toch wel
in bijzondere mate van een geheel tolvrije
haven en van eventueele verwijding van de
havenmond. Ook werd dit jaar volgens de
R.W.Staat, door het Rijk f 1500 betaald voor
een zinkstuk ten behoeve van TESO ter be
scherming van de nieuwe havenbeschoeiïng.
Wanneer TESO tegenwerpt, dat door subsidi-
eering slechts zij, die van haar diensten ge
bruik maken, de gemeente steunen, meenen
B en W daartegen in te mogen brengen, dat
die subsidie ook maar een deel uitmaakt van
de voor Texel's rekening komende kosten,
Bezwaren tegen deze subsidie, omdat TESO
toch inzonderheid Texel's belang wil dienen,
zijn te ondervangen door invoering van een-
daagsche retourbiljetten voor een prijs, iets
beneden het dubbeie bedrag van twee enkele
reisbiljetten of van abonnementsboekjes. In
de enkele centen, die zoo van nlet-Texelaars
geheven zouden worden, kan niemand h i. een
onbillijkheid zien, terwijl niet is aan te nemen,
dat zij op andere wijze op Texel's bevolking
zu'len worden verhaald.
De Ing. v.d. R.W.S. deelde nog mee, dat bij
subiidieering door TESO het rijk vijf twaalfden
blijft bijdragen en verwacht mag worden, dat
ook de Provincie zoo handelen zal.
B en W stellen de raad voor een zesde bij
te passen en hun op te dragen de voor rekening
der gemeente komende kosten verminderd te
krij en.
Dhr de Graaf stelt de vraag, wie verant
woordelijk is voor hetgeen tengevolge van die
ondeugdelijke havendam kan gebeuren en stelt
op de voorgrond, dat bij TESO eerst om sub
sidie dient te worden aangeklopt.
[Wegens zeer wijdloopige discussies zullen
we ons ditmaal zeer moeten beperken. Red
De voorz. antwoordt, dat onderhoud en be
heer bij 't Rijk berusten en onderhandeling met
TESO door tijdsgebrek nog achterwege bleef.
Dhr de Graaf zegt in de nieuw ontworpen
haven, in welk plan het nieuwe havenhoofd
passen zou, geen voordeel te zien ïn verwondert
er zich over, dat Texel een zesde deel in de
geraamde kosten zou moeten bijdragen.
Dhr Vonk acht het gewenscht spoedig te
onderhandelen met TESO, welke onderneming
bij de vernieuwing van het hoofd groot belang
heeft.
Ik breng de heeren de Graaf en Vonk dank
zegt dhr Boon, en breng in herinnering, hoe ik
hier strijd voerde om TESO aan de gemeer-
schao te brengen. Dan hadden we voor boven
gemeld doel een potje kunnen maken
De mond is niet in orde, vandaag is de boot
daardoor op een der hoofden gevaren, TESO
kan voor extra kosten, aan de haveningang te
besteden, verantwoordelijk worden gesteld.
Ook dhr Zeijlemaker acht een subsldieerlng
vanwege TESO billijk. Anders maar wachten
De dijken worden in verband met de Zuiderzee
werken toch wel door het Rijk verhoogd, ook
het hoofd krijgt dan wel een goede beurt.
Dit laatste wordt bestreden.
Dhr Lap wijst op het contract, waarbij de
haven In onderhoud en beheer aan het Rijk werd
overgedragen en waarvan hij meent, dat de
gemeente thans de treurige gevolgen ondervindt.
Immers, zegt hij, het percentage, dat wij inde
bijzondere kosten moeten bijdragen, werd niet
vastgesteld. Hebben wij, gaat hij verder, ver
klaard met de plannen van de RWS accoord
te kunnen gaan Op welke grond elscht het Rijk
een zesde deel van ons
Weth. Keijser komt op tegen 's heeren Laps
bewering, dat het contract niet deugt. Wij
meenden, besluit hij, er goed aan te doen ons
aandeel later te bepalen.
Als de Ingenieur de toestand 's winters ge
vaarlijk acht herneemt dhr Lap moet het Rijk
het hoofd afdoend repareeren. Hiermee zou wel
30 5 35 duizend gld gemoeid kunnen zijn. Zou
dit bedrag (onderhoudskosten) niet In mindering
kunnen gebracht van or.s zesde deel
Weth. Keijser is van oordeel, dat die werken
niet tot het gewone onderhoud kunnen worden
gerekend. De voorz. licht nog toe, dat het Rijk
jaarlijks hoogstens f 6.00 voor onderhoud be
steedt.
Nog bestrijdt dhr Lap de meening, dat het
zinkstuk voor de aanlegplaats door TESO
noodzakelijk is geworden. Veeleer schrijft hij
dit toe aan de nieuwe beschoeiing, welker
palen onvoldoende lengte hebben
Dhr Boon is dit niet met hem eens, even
min als weth. Keijser, die opmerkt dat de
bouw van de schoeiïng gebaseerd is op de
ervaring, in vroeger jaren opgedaan, waarop
dhr Lap ten slotte toestemt, dat TESO niet
geheel en al vrij uit gaan In dezen,
De voorz. stelt na eenige discussie voor
tot stemming over het voorstel van B en
W over te gaan
Voor het geval dit voorstel verworpen
mocht worden vraagt dhr ae Giaaf een
voorstel van hèm in stemming te willen
brengen. Hy zou n.l. gaarne zien dat men
vóór alles by TESO aanklopte.
Deze vraag wordt door de voorz. beves
tigend beantwoord.
Dhr Lap vraagt of het gewenscht is by
TESO aan te kloppen om een hydrage, tot
het verstrekken waarvan zij niet verplicht
is. De haven moet in .'goede staat ver-
keeren, Texel heeft daarbij belang, ook om
de vrachtmarkt, waarop de toestand der
haven van invloed is. En hebben de
Texelaars niet gaarne goede booten in de
vaart. Als raadslid zou ik mijn hooge
standpunt niet willen verlaten om bij
TESO aan te kloppen om een fooi.
Geeft TESO aan ons, roept dhr Boon.
Was TESO een gemeentebedryf, zij zou
een zegen voor Texel zyn. Dan hadden
we hier zeker een waterleiding gehad
Teen bovengemeld prae-advies werd op
gemaakt, was de heer Vlaming daarbij
niet aanwezig. Hy zegt, er zich niet mee
te kunnen vereenigen. In stemming ge
bracht, stemt alleen weth. Keyser vóór.
Daarna wordt gestemd over dit voorstel:
de gemeente betaalt een twaalfde deel en
tracht, wat zij meer moet bijdragen van
TESO (of op ten andere wijze) te beko
men. Wordt met TESO geen overeen
stemming bereikt, dan bepaalt het werk
zich eenvoudig tot herstelling en zal in
1928 geen nieuw hoofd worden aangelegd.
De raad legt er zich bij neer.
o
Als afgevaardigde namens de gemeente
ter bestuursvergadering van de TEM.
wordt dhr Vlaming een mandaat verstrekt
met betrekking tot de te volgen gedrags-
iyn bij het aftreden van leden in het
T.E.M.-be3tuur.
5. Vaststelling gemeentebegrooting uoor
1928.
Alvorens het rapport van de C. v. Onder
zoek te behandelen stelt de voorz de leden
in de gelegenheid een algemeene beschou
wing te houden.
Dhr Zeylemaker noemt de begrooting
sober en schrijft dit toe aan het groote
electr. bedrijf. B en W willen de kat im
mers nu eens uit de boom kijken. Hij
hoopt evenwel, dat de TEM een n:et al te
groote schaduw zal werpen op de demo
cratische maatregelen. Hij vraagt verder
meer geld voor onze badplaats te willen
uittrekken, vestigt de aandacht op de
slechte toestand waarin de o.l. school te
den Burg verkeert en verklaait zich voor
een autobusdienst over heel Texel voor
leerlingen die Ulo of ZVS willen bezoeken.
Ook verklaart hy zich een voorstander van
het tonnenstelsel.
De voorz. antwoordt, dat kosten van
schoolverbouwing by suppl. begrootiDg
worden behandeld. De Koog moet het
troetelkind der gemeente worden. Vóór
alles zal dan ook samenwerking noodig
zyn. Reclame sluit zich hierby aan, maar
eerst moet in de Koog nog V6el gedaan
worden. De gelegenheid tot logies is er
nog te beperkt. Wat de autodisnat betreft:
B en W hopen die te bereiken. Geld en
andere hulp zal echter niet te ontberen z[jn.
Dhr de Graaf bepleit do kinderaftrek voor
alle kinderen en meent dat een voorstel
in deze richting de raad in z[)n huidige
samenstelling welkom moet zyn.
Ter voorziening in de werkloosheid stelt
hy voor arbeiders te plautsen in partic.
boerenbedrijven en eventueel een toeslag
op het loon te verstrekken.
Hy zeide gaarne te zullen zien, dat de
horziening der politieverordening nu eens
gereed was en bracht, sprekende over de
brandweer, in herinnering- dat te Friezen
veen 2 brandspuiten met 50 pet part. kapi-
tral werden aangekocht; hy sprak van in
dividueele bevoorrechting door B en W, die
verzuimden een openbare aanbesteding te
houden.
Ton slotte uitte hy de wonsch, dat de
schoolartsen voortaan steeds rechtstreeks
zouden optreden en een bemiddeling van
't Armbestuur nimmer noodig zou zijn.
Daarvoor zou een som op de begrooting
moeten komen.
De voorz. antwoordt, dat laatstgenoemde
moeiiykhedeu niet groot zul'en biyken te
zyn, warneer hy de Instructie gelezen
heeft.
De kinderaftrek zal door B en W onder
het oog worden gezien. De Politiever
ordening is spoedig gereed. Wat de aan
bestedingen betreft, deelt de voorz. mee,
dat eeriykheid dient betracht, zoolang
an lere belangen daarmee niet in stryd
zyn.
In verband met dit laatste wyst dhr dr
Graaf op de eiectr. aanleg in 't raadhuis
welke zoo maar is gegund. Voor de na
praat, besluit hij, zou ik niet van de ge
woonte afwykeu.
Weth. KeyserWe doen ons best.
Dhr Boon brengt namens de bewoners
van Oudeschild dank voor de daar ver
richte werkzaamheden en hoopt, dat B en
W de kracht en de liefde mogen bezitten
op de ingeslagen weg voort te gaan.
De voorz. zegt hem dank.
In de C. v. Onderzoek was de wensche-
lykheid geuit in 1928 meer geld af te los
sen op het door gemeente en TEM ge
leend kap'taal, daar het geraamd aantal
aansluitingen nagenoeg is bereikt.
B en W verklaren zich hiertegen, omdat
het bedryf nog niet normaal loopt en geen
regelmatige exploitatie rekening kan aan
bieden.
De brandweer zal worden gereorgani
seerd. Blijkens deComm v, d motorspuit
zou de regeling veel te wenschen overlaten.
Dhr Lap stelt voor zich de organisatie van
het reddingswezen ten voorbeeld te stellen.
Bij de spuit zou een aantal vaste mannen
met een vast jaargeld moeten behooren
By bijzondere prestaties zou een extra
belooning kunnen volgen. Als de kosten
een bezwaar vormen, wende men zich
tot assurantiemaatsch., die dhr Lap tot
een bijdrage bereid acht.
De hoogere kosten der straatverlichting
behoeven geen verwondering te baren. Zy
vloeien voort uit een overeenkomst krach
tens raadsbesluit met de TEM.
Aan de schoolartsen; zal binnenkort een
rapport worden gevraagd.
Dhr Boon vraagt te Oudeschild te willen
ondervanger de enorm hooge dokterskosten
by geboorten, vr rgpr, toen er een vroed
vrouw was f 10, thans zyn er gevallen
van f 25.
B enW zeggen, dat door hen geen klach-
ton zijn vernomen. De Molenstraat, welke
reden tot klagen geeft, zal deels met
