ABDU5IR00P
No 4191
Zaterdag 14 Januari 1928
41s,e Jaargang
Rechtsvragen
¥o®r de Zondag.
akker*
EERSTE BLAD.
Voor hoofd en hart.
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
Voorde Borst
Doos tegen Verstopping
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
Bij abonnement lagere regelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Vetgehalte melk.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel brengen ter openba'rekennis,
dat de op 7 Januari j.I. afgekondigde Ver
ordening tot wijziging van de Keurings
verordening voor de gemeente Texel" van
heden af gedurende drie maanden op de
gemeente-secretarie voor een ieder ter
inzage ligt.
Afdrukken dezer verordening zijn aldaar
tegen betaling der kosten zijnde f 0,15
per exemplaar verkrijgbaar.
Volgens deze verordening is het aan
vangende 1 Februari e.k. verboden melk
te verkoopen met een vetgehalte lager
dan 2,75 pet.
Texel, 9 Januari 1928.
Burgemeester en Wethouders vnd.,
W. B. OORT.
De Secretaris, JONKER.
INRICHTINGEN,
welke gevaar, schade of hinder kunnen
vei oorzaken.
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Texel brengen ter openbare
keonis dat ter Gemeentesecretarie ter
inzage ligt een verzoek met bijlagen van
E. C. Thomassen te Haarlem om ver
gunning tot het oprichten van een sme
derij in het perceel, gelegen te de Waal
op Texel kadastraal bekend in sectie C,
no. 1056.
Op Woensdag, den 25en Januari 1923,
de3 middags te 12 ure zal ten Raadhuize
der gemeente gelegenheid bestaan om
bezwaren tegen dit verzoek in te bren
gen en deze mondeling en schriftelijk
toe te lichten.
Zoowel verzoeker, deals zij, die be
zwaren hebben, kuDnen gedurende drie
dagen voor het bovengemelde tijdstip,
op de Secretarie der Gemeente kennis
nemon van de ter zake ingekomen
schrifturen.
üe aandacht van belanghebbenden
wordt er op gevestigd, dat volgens de
bestaande jurisprudentie niet tot beroep
gerechtigd zijn zij, die niet overeenkom
stig art. 7 der Hinderwet op den bepaal
den dag voor het gemeentebestuur zijn
verschenen teneinde hunne bezwaren
mondeling toe te lichten.
Texel, den Hen Januari 1928.
Bureem. en Weth voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
JONKER. W. B. OORT.
Rechtskundige vragen van abonnees worden
in deze rubriek kosteloos beantwoord.
Als men zijn dienst wil verlaten.
Een boerenarbeider .wenscht voor 1 Maart a.s
uit zijn dienst te treden en vraagt, wanneer hij
daarvan uiterlijk aan zijn baas kennis moet geven
Onze rechtskundige medewerker antwoord als
volgt
Indien het loon bij de week betaald wordt,
moet ook met een week de dienstbetrekking
worden opgezegd. Wordt het loon Zaterdags
uuDetaald, 'dan moet vóór de betaling daarvan
de beëindiging der dienstbetrekking tegen de
daarop volgende Zaterdag worden meegedeeld.
Practisch komt het er dus op neer dat na een
tijdige opzegging nog tweemaal loon moet
worden uitbetaald.
„Slechts" een Mensch.
Het valt moeilijk te ontkennenbij onze
moderne verkeerstoestanden is het oogenblik-
kelijk levensgevaar niet van de lucht. Besmet
telijke ziekten mogen heden ten dage minder
offers eischen dan voorheen, de onzinnige massa
voertuigen van allerlei aard, die zich ongehin
derd langs straten en pleinen bewegen, doen
zulks zooveel te meer. Er gaat geen dag
voorbij of we hooren en lezen van botsingen
aanrijdingen, autobus- en veerpont-ongelukken
om niet te spreken van ontzettende ontploffingen
scheeps- en spoorwegrampen, die honderden
mensciienievens kosten. Met de grootste deernis
gaan onze gedachten bij elke gelegenheid naar
de onschuldige slachtoffersmaar we kunnen
Zorg ervoor, dat Uw aandoening der
luchtpijpen (bronches), die Gc kunt
herkennen aan een piepende, pijnlijke
ademhaling en een diepen, blaffenden
en pijnlijken hoest, niet slepend wordt.
Vergeet nooit, hoe dicht de bronchitis
de ontstekingskiemen bij de teere longen
brengt. Wapen Uw slijmvliezen tegen
de aanvallen der bacteriën door ze
te versterken met de uit het sap van
versche geneeskrachtige kruiden berei
de Akker's Abdijsiroop. Deze helpt U
het vastzittende slijm oplossen en ver
lost U van een pijnlijken hoest, die
Uw luchtwegen zou vernielen als ge
niet tijdig Uw toevlucht nam tot de
geneeskrachtige en toch onschadelijke
Per koker: f 1.50, f2.75, f4.50
tegelijkertijd ternauwernood de vraag onder
drukken zou hun lot ook niet het onze kunnen
zijn? Hef gevaar is niet denkbeeldig! En het
verwondert mij nog dikwijls dat we er zoo
betrekkelijk rustig onder blijven, vooral die
ouderen, die de wereld toch zoo geheel anders
gekend hebben, die zich kunnen herinneren hoe
ze voorzichtig ter zijde stapten zoodra ze de
dreuning van een rijtuig voelden uit de verte.
Wel is het gedeeltelijk waar, dat de jeugd er
meer aan gewend raakt, omdat zij er mede
opgroeitmaar telkens en telkens toch weêr
klopt ons hart van ontroering om een heel jong
leven, waarvan de draad gewelddadig wordt
afgebroken. Wie heeft dit alles op zijn geweten
Natuurlijk wordt er telkenmale onderzoek ge
daan en is in sommige gevallen de schuld te
bewijzen, in andere nietnatuurlijk worden er
maatregelen toegepast, maar de verbetering,
die men er uit ziet voortvloeien, is helaas ge
ring En er zal ook zoo spoedig geen verbetering
komen, want we hebben waarschijnlijk de grond
oorzaak te zoeken in het on-evenwichtige van
deze tijd. 'n Overstelpende overvloed van nieuwe
vindingen moet worden inpractijk gebracht en
uitgebreid. Ieder wenscht zijn deel en nog is
men niet tevreden, maar verlangt naar nog meer
gemak van communicatie, naar nog grooter
spoed. En ten slotte zijn al die bewonderens
waardige nieuwigheden uitvloeisels van men-
schelijke gedachten en het zijn menschelijke
krachten, die ze moeten ten uitvoer leggen en
bedienen. En mensch zijn beteekent feilbaar
zijn, onderhevig zijn aan ontstemmingen, aan
ongesteldheden, aan afmatting, aan sleur
„De beste breister laat wel eens een steek
vallen"maar die gelukkige kan heel wat
steekjes laten glippen eer zelfs de persoon,
voor wie haar kousen bestemd zijn, er hinder
van heeft; terwij! de beste machinist, die bij
de duizenden malen dat hij een trein op onbe
rispelijke wijze bedient, éénmaal rijdt door een
sein, dat op onveilig staat, de dood van vele
zijner medemenschen op zijn geweten heeft.
Zou hij niet het recht hebben te zeggen „Ook
ik ben mensch?"
MAANDAG 16 JANUARI
Het grootste geluk geen wenschen te hebben,
is het grootste ongeluk tevens. Carmen
Sylva, Gedachten eener Koningin.
DINSDAG 17 JANUARI
Waarom zijn onze wenschen altoos vogels,
die terugvliegen naar een verlaten nest of voor
waarts naar warmte, die ze nog niet koestert?
Waarom zitten wij nooit stil op de takken van
het heden Onze gelukkigste uren maken wij
altoos, van de uren, die voorbij zijn of die er
j nog niet waren. A. S. C. Wallis.
WOENSDAG 18 JANUARI
De mensch moet voelen, dat wat hij bezit,
oneindig meer is, dan wat hij kan wenschen
en vatten, en dim alleen kan hij gelukkig zijn.
T a g o r e, Sadhana.
DONDERDAG 19 JANUARI
Het oude Jaer is om wat vleijen sich
de Menschen
Met malle overvloed van onverstandigh
wenschen
Wenscht boven allen wensch te leven
in 't niew Jaer,
Of elcke dagh uw eerst' en elck uw
laatste waer.
H u y g e n s, Sneldichten.
VRIJDAG 20 JANUARI
't Verkrijgen van de wensch
Verheft ons, dwaze menschen,
Vaak boven onze wensch,
Niet altijd boven 't wenschen.
N i c. Beets (Hildebrand.)
ZATERDAG 21 JANUARI
De wensch in 't diepst der ziel is door geen
band te snoeren. Jean Paul.
Rij kspostspaarbank.
Aan het postkantoor den Burg Texel en
de daaronder ressorteerende hulppostkan
toren werd gedurende de maand Dec. 1927
Ingelegd f 2322.12
Terugbetaald 3693,40
Het aantal nieuw uitgegeven spaarbank
boekjes bedroeg 4.
Willem van Cappellen.
Brand" van I b s e n.
Voor zijn voordrachtavond van Dinsdag IJ.
had de bekende declamator Willem van Cap
pellen, den Haag, totonderwerp gekozen „Brand"
het machtige, indrukwekkende tooneeispel in
verzen van de dramaturg Henrik Ibsen, de
Noorsche denker-dichter, de man die in dc een
voud zijns harten „de eerlijke waarheid" dienen
wil.
Henrik Ibsen I
Boekdeelen zijn volgeschreven over zijn leven
en werken. Noemen we slechts van Shaw zijn
„Quintessence of Ibsen", van R. Lothar „Hen
rik Ibsen". Hoe verscheiden is het oordeel,
dat over deze groote Noor wordt geveld
o—
„Waarheid en vrijheid" vormen de afgoden
van Ibsen's hartstochtelijke vereering, deechte
behoeften van heel zijn persoonlijkheid.
Ibsen kwam uit een piëtistische omgeving,
piëtisme dringt tot zelfinkeer, tot boetedoening
door openlijk belijden, tot zieleredding door
zelfvernietiging. Alle zelfonderzoek en alle
zelfbeschuldiging der personen van Ibsen's
werken spruit uit zijn zielestemming voort
(vgl Tolstoi„De Macht der duisternis,"
Ostrovsky„Het Onweer.")
Ibsen zoo vinden we over hem geschreven
is „de vijand van de georganiseerde dwin
gende menigte."
De anarchistische en moralistische indivi
dualist vraagt, wat het werken voor de maat
schappij geeft, wanneer dat ten koste van de
eigen persoonlijkheid geschiedt.
Ibsen zoowel als Björnson, die zijn school
vriend was zijn door gelijke drang tot ver
heerlijking der vrouwen gebrachtIn h&ór heb-
ken zij erkend de groote macht tot'zelfopoffe
ring en 't groote vermogen om onder de be-
heersching van een sterk gevoel in éénstuwte
gaan tot een niets ontziende levensslotsom.
Ibsen heef! in tal van vrouwenfiguren haar
machtige offervaardigheid in liefde geteekend
(vgl. de figuur van Agnes in „Brand".)
Brand is een bloedverwant van Ibsen's andere
groote figuur Dokter Stockmann (uit „Een vij
and van 't volk) eigenlijk ook van de ongelukkige
mevr. Alving in „Schimmen" (dit is een beter
vertaling van „Gengangere" dan „Spoken",
waaronder dit stuk bekend geworden is).
In zijn strijd met de waarheid ontmoet Stock
mann tegenover zich zijn broer, de burgemeester
en zijn stadgenooteri, die bij het verzwijgen
van de waarheid groot belang hebben. Ibsen
heeft nooit gehouden van de gestelde machten,
ook niet van de menigte, de massa, die zich
zoo licht laat leiden, verleiden en misleiden en
met haar overmacht de enkeling belemmert.
In „Brand" moeten het dorpshoofd, de gees
telijken der staatskerk en „de massa der dor
pelingen" het ook ontgelden.
„Sterkte is er alleen", aldus lezen we in
het slotwoord van zijn „Volksvijand", „in de
man die alleen staat, die niets of niemand meer
heeft te ontzien." Grootendeels is Ibsen zelt
zoo'n Eenzame-op-de-Levensweg gebleven.
Politiek en partijen waren hem in tegenstel
ling met Björnson de hatelijkste van alle
dingen.
Nimmer is in de individualist en dichter
Ibsen de menschhervormer ondergegaan. In
60 ct.J
zijn latere werken (Kleine Eyolf) heeft hij niet
nagelaten te waarschuwen voor een zelfbeslo-
tenheid, die tot louter zelfzucht worden zou.
o—
In „Brand" en „Peer Gynt" (u herinnert zich
onze korte uiteenzetting in het nummer van
Zaterdag 1.1.?) wordt 't Noorsche volk gegee-
seld maar velen ook striemden Ibsen door
wrange woorden vol verwijten, die de man van
groote bitterheid vervulden.
In „Brand" wordt de Noorsche slapheid door
een idiale Noorsche figuur veroordeeld, terwijl
in „Peer Gynt" de held als de typische verte
genwoordiger van Noorsche wilskracht en gril
ligheid geschapen is. Ook schemert in beide
stukken door een onuitgesproken protest tegen
de idealiseering van dc Noorsche boerenfiguren,
waaraan Björnson zich zou hebben bezondigd.
In de meeste zijner stukken worden sociale
en menschelijke verhoudingen uit onze tijd
behandeld. Steeds gaat hij bij zijn beschou
wingen van menschelijke karakters en belang
rijke lotgevallen uit. Daarbij geven de liefde
en de haat, die de dichter vervullen, aanleiding
tot uiteenzettingen, critiek van oude en onder
zoek van nieuwe denkbeelden. De grondtoon
van al zijn werken is intusschen een groot
optimisme, een onwankelbaar geloof aan „het
derde rijk", waarin de geest der waarheid en
die der vrijheid heerschen.
De techniek van zijn drama's sluit zich aan
bij die der Grieken: Zijn laatste bedrijven ont
sluieren met onvergelijkelijke logica lange
levensgeschiedenissen en lossen die op.
o—
Ibs'en is de stichter van de naturalistische
school. Met zeldzame scherpzinnigheid heeft
hij de fouten der menschelijke samenleving bloot
gelegd en zonder schroom aan de kaak gesteld,
daarbij haar gevolgen onweerlegbaaraantoonend.
Alleen wordt hem door velen verweten, dat zijn
„waarheidsdrang" niet zelden overslaat tot
waarheidsmanie. Naast het naturalisme gaat
door sommige van zijn werken een mystieke
ströoming, die somtijds als symbool te voor
schijn treedt en met de teekening der werkelijk
heid een schel contrast vormt.
o
Met stijgende aandacht leende het talrijk
publiek, dat heel de zaal van hotel Texel vulde
dc declamator het oor.
Alvorens ons het drama te vertolken citee-
rend, verhalende, zonder ophef, ons boeiend
door de eenvoud waarmee hij ons nader tot
Ibsen trachtte te brengen -zeite hij ons in korte
trekken de beteekenis van Ibsen en de figuur
„Brand" uiteen.
Aan de hand van gegevens uit oude klad-
schriflen en citeerend uit werken aan Ibsen
gewijd, hebben ook wij in het bovenstaande
getracht het begrijpen van „Brand" gemakkelij
ker te maken.
Ibsen's verzen zijn nu eenmaal om met
Nic. Beets te spreken, die zoo van onze dichter
Staring getuigde „geen muziek om van 't
blad te spelen".
De heer van Cappellen stelde Ibsen naast
Shakespeare. Beiden bezaten groote kennis van
's menschen hart, wisten iedere hartstocht te
doorgronden en tot in zijn uiterste consequen
tie te volgen. Met vaardige pen brengen zij
die uitingen op verrassend juiste wijze onder
woorden.
In zijn werken wordt Ibsen's heele leven
weergevonden. Onverschrokken heeft hij de
strijd aangebonden, niemand vreezend, allen
vertellend hoe hij zich de staat en zijn instel
lingen dacht. Botsingen bleven niet uit, maar
hij wist van geen buigen, hoewel die tegenstand
hem zeer verbitterde.
Ieder van zijn werken is een brok uit Ibsen's
voortschrijdende gedachtengang. Wie 'zijn
werken kent, kent Ibsen. Lees een van zijn
drama's en een onbevredigd gevoel blijft
niet uit. De oplossing toch verwerkt hij in een
volgend werk.
Toen in 1898 zijn verzamelde werken in het
licht werden gegeven beklaagde Ibsen zich over
het feit, dat het jongere geslacht alleen maar
zijn latere werken kende, met het gevolg, dat
deze zoo'n wonderlijk dwaze uitlegging kregen.
Kunnen we Ibsen leeren kennen uit zijn jeugd
drama's en zijn symbolische drama's, vooral
zijn „Brieven' zijn van groot belang (vgl.
„Brieven" van Multatuli.) Ze vormen een onmis
bare schakel.
„De dichter van de twijfel" wordt Ibser. wel
genoemd, in „Mededingers naar de Kroon"
heeft hij die tv/ijfel kunnen overwinnen, in
„Brand" niet.
Ibsen's geest kenmerkt z'ch door tegenstrij-
d'gheden. Hij is optimist, maar soms ook vervalt
hij in pessimistische beschouwingen. Hij heeft
