!"u uaSss»
Ho 4198
Woensdag 8 Februari 1928
1
41s,e Jaargang
3
H l
Van week tot week
pi QTpi
stijve spieren
Kloos terh alsem
TexeSsche Berichten
^pa -"-i
A B O N N E fvl E N T E N
UITGAVE: N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ li DEM BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: M°.652 S3 POSTBUS: N°. 11 jj
tegen Verstopping
,,Geen goud
zoo goed"
L''
»'«i 61 MBM
-•i7T-T77»*^ i -n
gv^r-.^ V&jsJ
DEN BURG: 50 cL per drlo Maanden.
Franco p. pest door geheol Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
COUfïAKiT
Van 1-5 recols: 50 ct. ledore rogol moor: 10 ct.
Dozelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
Bi] abonnoment lagoro regelprlls.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
iam=
Dcios
6 O ct.
28 Jan.—4 Febr.
Twee millioen ongevallen in 25 jaar.
De Ongevallenwet en daarmee de Rijks
verzekeringsbank vierden d6ze week hu a
zilveren jubileum. Daaraan id door tal van
bladen op waardeerende wjjze aandacht
geschonken. En terecht, want poet de in
voering van de Ongevallenwet was op het
gibied der sociale wetgeving een flinke
stap vooruit gedaan. Er is destijds nogal
oppositie geweest tegen het in het leven
roepen van deze wet, vooral ook omdat ze
belangrijke lasten legde op onze industrie
en nijverheid in de vorm van de te betalen
premies. Ook is als argument er tegen
aangevoerd, dit een ongevallenwet in ons
land met zijn gering percentage ongevallen
volstrekt niet zoo urgent kan worden ge
acht. De oppositie is langzamerhand ver
stomd en 't argument der niet noodzakelijk
heid is in alle opzichten onhoudbaar geble
ken. Uit het simpele feit, dat in de ver-
loopen 25 jaar in meer dan 2 millioen
getallen voigeDs de ongevallenwet schade-
loosstelliag werd uitgekeerd en dat de som
dier uitkeeriügen ongeveer 150 millioc-n
gulden heefc bedragen, blijkt wel dat de
wet alleszins recht van bestaan heeft. Zij
heeft ongetwfjfald veel nut gesticht, veel
zorgen verlicht en veel leed verzacht.
Er is ffus alle reden te gewagen van dit
zilveren jubileum,
„Hallo New York."
Op hot Hallo Batavia is dez9 week ge
volgd het „Hallo New York De radio-
telefonische veibinding tusschen ons land
en Amerika is tot stand gekomen en officieel
geopeud. Deze officieels opsnieg is geschied
door onze minister van buitenlandsche za
ken, Jar. B9eiaerts van Blokland, die daarbij
met zijn Amsrikaansche ambtgenoot Kel
logg gesproken beeft. Na het officieele
opaningsgesprek zjjn er meer „telefoontjes"
gewiiSeld tusschen on* land en Amerika
dat nu zoo dichtbij gekomen is, „met de
telefoon te bereiken." Alieen zijn de kosten
nog wat extra hoog, p.I f 200 voor een
gesprek van drie minuter), zooda'. de nieuwe
lijn nog wel niet dadelijk overladen zal
worden met gesprekken. De verbinding
met Amerika is deels per draad, deels draad
loos. Het gesprek wordt per telefoonkabel
naar Engeland overgebracht en van daar
per radio langs de onzichtbare weg door
de aethe: voortgeplant Daar Amerika waar
het per draad weer doorgegeven wordt.
Over de bezetting van 't Rijnland.
Op het gebied der buitenlandsche politiek
was de afgeioopen week rijk aao stof. Van
de onderwerpen, die wel inzonderheid do
aandacht trokken, mag zeker wel in de
eerste p aa's worden genoemd de kwestie
van de ontruiming van het Rijnland. De
nogal opzienbarende redevoering die dr.
Stresemann daarover in de Duitsche Rijks
dag heeft grhoud n en waaiia by deont-
rmming als een noodzakelijk iets voor de
goede verstandhouding tusschen Duitsch
land en Frankrijk aanmerkte, ia in de Rijks
dag nog gevolgd door verschillende andere
redevoeringen. Bij bet Rijksdagdebat is
vooral duideijjk gebleken dat de politieke
toestand in Duüschlaad volkomen te
b»6rsch!; wordt door de naderende verkie
zingen. Vooral de Duitsche nationalen
heeoen hun kans waargenomen om zich
tot hun kiezers te richten. Eo zj deden
dat, doordat hun woordvoerders by het
Rgksdagdebat op meer of minder
felle wjjze te velde trokken tegen de Locarno
politiek van het Kabinet. Dr. St;es-:mann
zag zich daardoor genoodzaakt 'oor de
tweede maal over dit onderwerp het woord
te voereD. Op kractuige wjjze verdedigde
hij net b .'eid van het Kabu et en wees hij
op de voordeelen, die het Locarnoverdrag
U3WM ces un
than3 reeds aan Duitsciiland heefc gebracht.
De regeering zal dan ook geenszins die
politiek veriaten. Zij zal meewerken om
in de geest van Loearno de tegenstellingen
tusscbeD de staten weg te nemen en de
belemmeringen die nu de vestiging van de
vrede in de weg staan op te ruimen.
Van de tweede red6 van Stresemann
willen we nog even aanstippeD, dat ze veel
gematigder was dan de eerste, die vermoe
delijk ook wel voornamelijk voor binnen-
landsch gebruik bestemd zal zjjn geweest.
Stresemana bleef echter de eisch van ont
ruiming van het Rijnland handhaven. HO
erkende dat Frankrijk wel het recht heeft
te eischen dat Duitschland zich van zijn
berstelverplichtiogeu kwijt, maar merkte
tevens op, dat het Verdrag van Versailles
de ootruiming mogelijk maakte voordat de
laatste mark is betasld.
Briand over Frankrijk's verplichting.
Briand heeft de rede van Stresemana
beantwoord, De Fransche Senaat is bezi?.
met de begrooting van buitenlandsche zaken
en zoo kreeg de FraDsche minister al dade
lijk de gelegenheid te zeggen wat bj op
het hart had.
Briand heelt zich blijkbaar volstrekt niet
erg boos gemaakt op Stresemann maar bij
heeft toch wel even depunijes op de i's
gezet. Briand achtte het gewenecht dat
beide partjjen zich maar eens duideljk over
en weer uitdrusken. Loearno is geen ver-
dr; g dat zich los laat maken van andere
veidragen van na de oorlog, Het past in
het kader van het verdrag van Versailles.
Het heeft een practische en een ideëeie
Kant en het i3 juist StresemanD, die alleen
irair de ideëeie kant ziet. F.ankrijk be-
scuouwt de bezetting als een verplichting
al moge zij ook in karakter veranderd zjjö.
Ook heeft Frankrijk het niet alleen ovei d6
outi uimicg te zeggen. Het is volstrekt niet
op voortzetiiDg van de bszstting gesteld en
misschien dat zeer goed gemeenschappelijk
overleg mogelijk is om een oplossing te
vinden, waarbij de veiligheid van Fiankrijk
gewaarborgd wordt.
Over wapensmokkelen ten behoeve
van Hongarije
De wapecsmokkelarij aan uo Hongaarsch
Oostenrijksche grens is dezer dagen bij
de Volkenbond aanhangig gemankt. Dit is
se3chied door de Kleine EDteute, welke
gevormd wordt door Roemenië, Servië en
Tsjecho Slowakje en voor eea groot deel
oaar oDtstaan te danken heef: aan de vrees
voor Hongaarscbe revancheplannen, De
regeeringen der drie lauden hebben Ï6der
esn afzonderlijke nota bij de secretarie-
generaal vso de Volkenbondsraad te Gat ;e
ingediend. Zij vragen daariD, 6sn onder
zoek naar de bekende smokkelgeschiedenis
te doen instellen. Zooals men zich zal
henoueren betreft het hier een paar wagons
met kisten vol onderdeelen van machine
geweren, afkomstig uit Italië, die onder de
naam van macbine-onderdeelen Hongarjje
oicnengesmokkeld werden, heigeen door
Oostemjjksche douanebeambten ontdekt
werd. Hongarije beweert met de zaak niets
te hebben uit te staan en dat de zending
voor Warschau bestemd was. De Kleine
Entente gelooft dat echter niet en vraagt
een onderzoek, daar Hongarije .olgenshet
vredesverdrag geen wapens mag invoeren.
Do drie regesringen zija het over de inhoud
van een gemeenschappelijke nota niet eeDS
kunnen worden0 en aüressee den daarom
afzonderlijk. De zaak zal nu in de e.k. ver
gadering van de Volkenbondsraad behandeld
worden en dan zal moeten blijken of deze
de cangevoerde feiten voldoende acht voor
een nader onderzoek.
De 8-urendag in gevaar
Te Geneve is het Internationaal Arbeids
bureau bije&ogekomon en de gt-dtl Ageerden
hebben z;c'a een paar dagen bezig gehouden
met de conventie van Washington betref
fende de achtur mdag. Dit onderwerp werd
vrijwel bj verratsing aan de orde pesteld
door de Eogolsche regaeiingsvertegenwoor-
ger. Door deze werd n.l. medegedeeld, dat
de Britacbe regeenng niet bereid was de
convostie in haar huidige vorm leratifi
ceorsn en dat zij een herziening daarvan
urgmt achtte. Deze mededeeling verwekte
een schier stormachtig protest van de zijde
van de arbeidersgedelegeerden Oudegoest
en zyn Fransche collega Jouhaux kwamen
scherp in verzet tegen het Engelsche voor
stel.
Anderen verklaarden, zich in principe
tegen de herziening van de oonvertie niet
te zullen verzetten, mits aan hot beginsel
ven de aebturendag niet zal worden getornd.
Na een zeer geanimeerd debat werd ten
slotte besloten de beslissing over het Brlt-
8Che voorstel te verdagen tot de a s, bijeen
komst in April.
dadelijk wrijven met het ecnige middel
dat tot diep in Uw spieren doordringt
en U snel weer lenig maakt: Akkers \;t
Paard en auto.
De agent der Am. Petroleum Comp. heeft
thans de beschikking gekregen over een
degelijke Ford-tank-auto waarmee 1200 L.
olie kan worden vervoerd. Paard en wagen
hebben afgedaan, sneller en met minder
moeite zullen thans de winkeliers door de
A.P.C. kunnen worden bediend. Een ver
andering dus welke als een verbetering
mag worden beschouwd.
Uitslag openbare verkooping.
Maandagmiddag 1.1. zijn van gemeente
wege in café „den Burg" openbaar verkocht
5 partijen overjarige mest van de gemeente
reiniging. De uitslog was als volgt:
1 11 M3 voor f 18 aan J. List pz.
2 9 16 D. C. Keljser.
3 3?,, 52 D. C Keijser.
4 31,9 43 T. Huisman.
5 29 48 D. C. Keljser.
Totaal bracht 117,9 M8 f 177 op.
Het ongunstige weer van Zaterdag
avond 1.1. noopte Texel sch Fanfare
zijn rondgang door den Burg tot een nader
te bepalen datum uit te stellen.
De muziekavond in E b e n I-I a z e r",
te houden ten bate der Ned. Herv. Kerk
te de Koog, is uitgesteld tot Dinsdag 28
Februari.
Sport.
De wedstryd Texel IIHelder III, Zondag
1.1. hier gespeeld eindigde met 21 in het
voordeel der Texelaars, voor velen een
ongedacht succes, daar Helder III getoond
heeft wat mans te zyn. De doelpunten
werden tegen wind in gemaakt, resp. door
de spelers K Gielis en J. Ran,
Het ongunstige weer was oorzaak van
de geringe belangstelling voor deze over het
geheel zeer aardige wedstrijd.
Over Bescherming van Dieren.
De afd. „Texel" van de „Ned. Ver. tot Be
scherming van Dieren" heeft Maandagavond
een mooi succes mogen boeken. De vertooning
van de bekende film „Wat de dieren ons te zeg
gen hebben" in „Texel" werd door'n zeer talrijk
publiek bijgewoond; de zaal was geheel gevuld,
zelfs moesten er zich met een staanplaats te
vreden stellen.
Omstreeks 8 uur leidt de heer J. Daalder Dz,
voorzitter, de heer Ir. de Ciercq, de spreker
van deze avond, bij de aanwezigen in.
Het doet ons groot genoegen, vangt spreker
aan, zoo velen hier liet welkom te mogen toe
roepen. De opkomst gaat ver, ver boven onze
verwachting uit. Als spreker zal voor u op
treden Ir. de Ciercq, die laatst door ijsgang
verhinderd was naar Texel te reizen. Verder
hebben we in ons midden onze hooggeachte
burgemeester, die wij als lid onzer afdeeling
hebben mogen boeken, een voorbeeld, dat
navolging moge vinden.
Een afzonderlijk woord van welkom richt ik
nog tot de leden van de Jeugdbond te Oude-
schild, die aan onze uitnoodicing gehoor heb
ben gegeven. „V/ie hef kind heeft, heeft de
toekomst". Daarom is het zoo noodig, dat de
jeugd liefde voor dieren, voor de natuur in
het algemeen wordt bijgebracht.
Bij voorbaat breng ik reeds dank aan dc
leden van het kleine muziekgezelschap (be
staande uit mej. Marie Rab Jdr., piano, en de
heeren Kwaadgras en K. Smit. resp. viool en
cello), dat belangeloos zijn medewerking ver
leent.
Het verheugt me hier zooveel Z.V.S.-leer-
lingen aan te treffen. Zij zullen straks herinne
ringen aan deze avond meedragen over de
heele wereld en Iaat ons hopen overal
dc dierenbescherming voorstaan.
Ik hoop, dat het ons gelukken moge tnv be
langstelling te wekken of te versterken voor
het dier, dat recht op bescherming heeft. Tal
van diersoorten zijn geheel of gedeeltelijk van
de aardbodem verdwenen. Zij werden uitge
moord. De mensch heelt daar schuld aan, de
mcnsch die toch het recht niet heeft de natuur
te schenden.
Ik hoop, besluit spreker, dat u allen iets uit
deze vergadering zult meedragen, dat u blij
vende belangstelling zult toonen in ons werk,
dat ook uw werk isdat we een mooie avond
zullen hebben.
Na een hartelijk applaus als blijk van in
stemming niet deze woorden, vangt de heer
de Ciercq zijn alleszins interessante en boeiende
causerie aan. Uit de aard der zaak moeten
we ons beperken, daar het ons tijdens de film-
vertooning maar uiterst moeilijk was eenige
gegevens op papier vast te leggen.
Als we geen dierenbescherming kenden, geen
natuurbescherming in de ruimste zin van het
woord, zouden over 25 jaar vele dieren geheel
uitgestorven, ja, uitgemoord zijn. Wat we in
10 jaar niet redden, heeft Dr. Jac. P. Thijsse
geschreven, is voor goed verloren, ik behoef
slechts te herinneren aan de Amerikaansche
bizon, die 25 jaar geleden nog bij millloenen
in dc prairiën van N.Amerika huisden. Sinds in
1870 de spoorwegen daar ais paddestoelen uit de
grond rezen, is het aantal bizons tot enkele
30-tallen beperkt. En deze meet menjan zoe
ken in de beschermde gebieden, in de National
Parks, zooals de Ver. Staten die kennen (Yellow
Stone Park).
Jaarlijks worden drie millioen buffelhuiden
door Amerika uitgevoerd. Op zulk een moord
op groote schaal is de grootste wildstand niet
berekend. Vele vogels, o.a. pauwen en struis
vogels, hebben de hebzucht der menschen op
gewekt en dreigen van dc aardbodem te ver
dwijnen. Texel mag gelukkig tot de „beloofde
landen" worden gerekend, daar reeds een derde
van alle duinen tot natuurmonument werd
verklaard. Dat zij dit blijven mogen tot in lengte
van dagen voor ons en voor oris nageslacht.
Na deze woorden wordt met de vertooning
van de film in zes gedeelten een aanvang ge
maakt. De operateur bedient zich hierbij van
een handig projecticapparaat, geheel in een
koffer gebouwd en dus zeer geschikt om mee
op reis te worden genomen. De beelden zijn
zeer duidelijk.
Eerst verplaatst de film ons naar een groote
buitenplaats in ons land, waar de eigenaar
huisvesting verleent aan tal van merkwaardige
dieren, die door 's menschen moordzucht bijkans
uitgeroeid zijn. (De naam van de buitenplaats
en haar dierenbeschermende eigenaar mocht
spreker niet noemen). Achtereenvolgens maken
we kennis met kraanvogels, trompetzwanen en
struisvogels, kangoeroes, buideldieren, welke
om hun pels gejaagd worden, gnoe-antilopes,
bijna geheel uitgemoord, bizons, welke vol
wassen 750 a 800 kg. wegen, guanaco's, meer
bekend onder de naam lama's, gevangen om
hun fijne wol, przvalsky-paarden, etc. Somwijlen
wanen we ons in de prairiën of in de pampa's
van Z.Amerika en kunnen we ons maar moeilijk
voorstellen hoe deze dieren op Nederlandsche
grond in een omgeving, als de film ons ver
toont, leven kunnen. Waarlijk, wij kennen ons
eigen land te vaak slechts aan de buitenkant.
Het is toch zoo rijk aan landschappen van on
gedachte schoonheid.
Buitengewoon zijn de filmopnamen van
vogels in de vrije natuur, van wulpen en
lijsters op hun nest. Op jacht met de camera!
Een edel bedrijf, veel edeler en verheffender
althans dan jagen en visschen uit liefhebberij.
Krachtig moeten we te velde trekken tegen
de losse disselboom, tegen oogkleppen welke
de paarden het vrije uitzien beletten en geen
nut hebben. Aan de stalling van vee moet zorg
worden besteed, ook varkens hebben daar recht
op. Het zijn geen „vuile dieren", de mensch
maakt ze zoo.
Uitvoerig staat spreker stil bij de trekdieren
ellende, die de Rotterdamsche markt te aan
schouwen geeft.
Engeland heeft in 1854 reeds de hond als
trekdier afgeschaft, in 1928 heeft onze regeering
het niet verder gebracht dan een trekhonden-
wet, die zelfs aan burgemeesters de vrijheid
laat aan een persoon toestemming te geven op
de hondenwagen mee te rijden. De trekhond
is er veelal zeer slecht aan toe en eischt ons
toezicht.
Achtereenvolgens behandelt spreker dan aan
