XlkvaMe
No 4201
Zaterdag 18 Februari 1928
41te Jaargang
ÏÏERSTE BLAD,
Voor do Zondag.
Voor hoofd en hart.
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V. v/H LANGEVELD& DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIÊN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
Rijbewijzen.
MIJNHARD T's
Hoofdpijn-Tabletten 60 ct.
Laxeer-Tabletten 60 ct.
Zenuw-Tabletten 75 ct.
Staal-Tabletten 90 ct.
Maag-Tabletten 75 ct
Bij Apoth. en Drogisten.
Over Vogelbescherming.
Gymnastiekvereniging „Texel".
Eerste Russische Avond.
Lezing van Ds. Raabe.
4SE&
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regels: 50 ct. ledoro rogel moor: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berokond.
BIJ abonnement lagere rogelprijs.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
NIETS VOOR NIETS,
De wereld heeft Orison Swett Marden in
zijn „Worstelen en overwinnen" geschreven - is
vol van menschen, die op het punt staan van
iets te zijn mogelijkheidshelden, die dit of
dat konden, wilden of zouden zijn, zonder
zekere hinderpalen of tegenwerkingprospec
tussen, die nooit tot de uitgaven van het werk
zelf komen.
Zij verlangen allen naar succes, maar willen
het beneden pari. Ze zien met begeerige blik
naar de gouden kroon, maar beklimmen niet
gaarne de moeilijke sporten van de ladder, langs
welke zij alleen kan worden bereikt. Zij ver
langen naar de overwinning, maar deinzen terug
voor 't gevecht. Zij zien voortdurend uit naar
zachte plaatsen en gladde oppervlakten, waar
de minste tegenstand is, en vergeten, dat juist
de wrijving, die de trein op derails ondervindt,
en de locomotief een vierde van haar kracht
ontneemt, noodzakelijk is voor hun beweging.
Bedekt de rails met vet en de locomotief moge
blazen, haar wielen mogen ronddraaiende
trein komt geen duimbreed vooruit.
De arbeid is des te moeilijker naarmate het
te bereiken doel grootscher en edeler is. Wil
men het grootste succes hebben, dan moet men
zelf de prijs betalen.
Succes is het kind van zware arbeid en
volharding. Roem komt nooit wanneer men
er om vraagt. Men moet niet zoeken naar een
makkelijke werkkring. In het werk, dat ons
een bestaan verschaft, moeten we ons heele hart
en ziel leggenwe moeten er ons aan wijden,
aangevuurd door een vastberadenheid, en ons
niet laten terneerslaan
„Geen pijn, geer. palm geen
doornen, geen troon
Geen gal, geen roem; geen
kruis, geen kroon." (Penn.)
MAANDAG 20 FEBRUARI
Het vuur beproeft het ijzer en de verzoeking
de rechtvaardige. Wij weten dikwerf niet wat
wij vermogen, maar de verzoeking openbaart
wat wij zijn. Daarom moeten wij waken bij
het begin der verzoeking. Want de vijand wordt
dan het gemakkelijkstoverwonnen, wanneer men
hem de deur der ziel niet eens laat binnenkomen
maar hem, zoodra hij aanklopt, onverwijld op
de drempel afwijst.
THOMAS A KEMPIS.
DINSDAG 21 FEBRUARI
In ieder mensch is iets van alle menschen.
WOENSDAG 22 FEBRUARI
Met woorden schetsen, wat men doen
wil, valt niet zwaar
De daad, die 't uitvoert, toont eerst
's geestes kracht.
Indische Wijsheid.
DONDERDAG 23 FEBRUARI
Wees stil mijn hart, houdt op met
klager.,
Na donk're nacht zal morgen dagen
Uw lot is 't lot van iedereen
In ieders leven valt wat regen
Bij ieder is vaak droef geween.
LONGFELLOW.
VRIJDAG 24 FEBRUARI
Als uw hart goed is, dan zal elk schepsel
voor U zijn een spiegel des levens, een boek
van heilige wetenschap, Th. A. KEMPIS.
ZATERDAG 25 FEBRUARI
Wij vormen onze levensopvatting maar al te
veel naar ons temperament en koesteren daarbij
de zoete waan dat we objectief zijn.
V. LOOSjES.
Neemt hier nota vanl
Houders van rijbewijzen, uitgereikt voor 1
November 1925, worden er nog eens opmerk
zaam op gemaakt, dat hun rijbewijzen op 30
Juni 1928 hun geldigheid verliezen. De houders
van die bewijzen zullen derhalve op die datum
in het bezit moeten zijn van een rijbewijs, af
gegeven krachtens de bepalingen der gewijzigde
wet. Het is wenschelijk dat de aanvragen
daartoe omst'eeks de maand Maart a.s. zijn
ingediend ter provinciale griffie, aangezien er
anders niet voor kan worden ingestaan, dat de
nieuwe rijbewijzen tij tig in het bezit van be
langhebbenden zijn gekomen. Met het oog op
een regelmatige afdoening wordt daarom op
spoedige indiening dier aanvragen aangedrongen
Voorts wordt onder de aandacht gebracht,
dat in den vervolge nieuwe rijbewijzen slechts
zullen worden afgegeven tegen inlevering van
de oude.
Dat de vangst van zangvogels in ons land
nogal wat beteekent kan blijken uit het feit, dat
alleen reeds langs het douanekantoor te Beek
bij Nijmegen in October en November 1927
ruim 16000 in Nederland gevangen vogeltjes
over de grens werden gebracht (vinken,groen-
lingen, putters, sijsjes, goudvinken, kneutjes,
leeuweriken, enz.)
Het comilé tot opheffing van de vangst van
beschermde inlandsche vogels heeft zich daarom
opnieuw met een uitvoerig adres tot de minister
van binnenlandsche zaken en landbouw gewend
Daarin wordt o.a. gewezen op de door de
Nederlandsche Staat in 1927 vrijwillig aanvaarde
verplichting door onderteekening van de
Parijsche Conventie van 9 Maart 1902 tot be
scherming van de voor de landbouw nuttige
vogels een eind te maken aan de massa
vangst van vogels met netten.
We teekenen hierbij aan, dat vinken en groen-
lingen op de Waddeneilanden slechts weinig
voorkomen, de distelvink (putters), sijsjes en
goudvinken ontbreken hier geheel zoo licht
althans „'t Vogelboekje" van Dr. Thijsse ons
in. Zijn kneutjes en veldleeuweriken hier tal
rijk, kuif- en boomleeuweriken moeten op de
Waddeneilanden als zeldzame vogels worden
beschouwd.
De algemeene vergadering in „den Burg" op
10 dezer werd door 18 personen bijgewoond.
Nadat de voorz., de heer J. Kiljan, een wel
komstwoord had gesproken en de notulen, door
de secretaris gelezen, waren goedgekeurd volgde
voorlezing van het jaarverslag, waaraan we het
volgende ontleenen
Het ledental is weer gestegen, vooral dat der
adspiranten. De heerenafd. verloor eenige goede
krachten. Alle belangrijke gebeurtenissen van
het afgeloopen jaar werden door de secretaris
gememoreerd.
Op het oogenblik is er een kassaldo van
f 109,13, over 1927 was er een nadeelig saldo
van f35.51. Door Mej. Nelly Witvliet en de heer
Nico de Graaf zal de rekening worden gecon
troleerd.
Besloten werd in Mei op een Zondagmorgen
met de adsp. een wandeltocht te organiseeren
via de Dennen naar de Koog. daar de kinderen
te onthalen en ze dan met autobussen terug te
brengen. Tevens werd een nieuwe heerenaf-
deeling geopend, waartoe nieuwe leden allicht
gemakkelijker kunnen toetreden. Ter gelegen
heid van het 5-jarig bestaan zal half Maart een
feestje georganiseerd worden voor leden en
introducees. Ieder betaalt als bijlrage in de
kosten f0,50. Wie geen voordracht ten beste
geeft betaalt 75 cent 1 Wie zich ie elfder ure
terugtrekt betaalt 50 cent boete. Alles ten bate
van de kas. Een commissie werd met de voor
bereiding van het feest belast. Voordrachten
moeten binnen 14 dagen worden opgegeven.
Inplaats van de heer J. Grisnigt, die als be
stuurslid bedankte, werd gekozen de heer
M. Boogaard. De voorz., aftredend volgens roos
ter, werd bij acclamatie herkozen.
Slechts één adspirant kwam voor overgang
naar een hoofdafdeeling in aanmerking.
Nadat nog eenige minder belangrijke beslui
ten werden genomen, sloot de voorz. te 10.15
uur de vergadering.
Woensdagavond 1.1. hield Ds. Raabe in Eben
Haëzer voor een zeer talrijk publiek de eerste
lezing van de drie welke als „Russische
avonden" werden aangekondigd. In het bizonder
heette spreker welkom de heer burgemeester
en de velen, die zich zelfs een lange reis ge
troostten om hier tegenwoordig te kunnen zijn.
Om de inhoud van Peter Krasnow's gewel
dig boek, dat Ds. Raabe als leiddraad voor zijn
lezingen koos, des te beter te kunnen begrij
pen, was het noodig, onze kennis van Rusland's
politieke en economische geschiedenis en van
de ontwikkelingsgang zijner bevolking wat op
te frisschen.
Het ontstaan van Rusland.
Het Russische rijk is tegen het einde der
middeleeuwen ontstaan uit tal van vorsten
dommen, sinds de 9de eeuw vnl. tusschen
Oostzee en Zwarte Zee gesticht door de Noor
mannen, ridders en zeelieden, volgensde legende
door de oorspronkelijke bewoners te hulp ge
roepen om orde te scheppen in het groote en
rijke land.
Er ontstonden bloeiende vorstendommen
waarvan omstreeks 1050 't Rijk van Kiew 't
voornaamste was. Evenwel dreigde gevaren
van Poolsche en Mongoolsche kant, in 1240
hebben de Mongolen Kiew veroverd. In die
rijd raakten ook de Noordelijke vorstendommen
onder de Tartaarsche heerschappij. Toch be
paalde deze zich daar slechts tot het heffen
eener schatting, welke door de Russische
vorsten geïnd werd. Tenslotte werd dit de
taak van de grootvorst van Wladimir, waar
door de anderen aan hem onderworpen werden.
In de le helft der 14e eeuw verhief hij Mos
kou tot 't middelpunt van het nieuwe rijk, Hoe
meer de macht der Tartaren taande, hoe in
vloedrijker de grootvorst werd, tot Iwan III
(1462—1505) zich heelemaal van hen bevrijdde
en een zekere eenheid bracht in de chaos der
vele vorstendommen. Hij was de eigenlijke
schepper van het Moskovitische Rijk. Hij koos
zich het wapen van de Dubbele Adelaar en
maakte aanspraak op het beschermheerschap der
Grieksch-Orthodoxe christenheid, die sinds alle
Russ. Czaren bezaten. Zijn zoon voltooide het
werk van de vereeniging der Russische vorsten
dommen, zijn kleinzoon Iwan IV, de Verschrik
kelijke (1533—1584) werp zich definitief opals
heer van 't Noorden. Hij breidde zijn rijk uit,
begon Siberië te veroveren en was de eerste,
die de titel van Tsaar (Koning) aannam.
|Iwan de Verschrikkelijke.
Zijn naam zegt genoeg, 't Was een reus
van een man met een pikzwarte baard en
groene oogen. Aan z'n haren en nagels kleefde
geronnen bloed. Een duivel was het in men-
schengedaante. Als kleine jongen reeds stoof
hij op een wilde hengst tusschen het volk,
waarbij hij kindertjes onder de hoeven ver
trapte. De grijze baarden van oude edellieden,
die eens bij hem aan de disch zaten, liet hij
met spiritus begieten en in brand steken dan
blies hij de kaarsen uit en lachte zich krom
om de van pijn verwrongen gezichten der
edelen, die te trotsch waren om zich te ver
zetten of het luid uit te schreeuwen. Door
z'n huwelijk met Anastasia ,werd zijn wreed
heid wat ingetoomd maar na haar dood ont
waakte de oude Iwan weer en hij bleef wakker,
hoewel hij zesmaal hertrouwde. Wel 25 jaar
regeerde hij als absoluut despoot, en liet hij
tienduizenden, ook zijner edelen, afschuwetijk
martelen en afmaken. Eens liet hij eenige ge
vangenen tot een maaltijd verwerken I In
groote pannen kookte hij van een hunner soep,
een ander braadde hij daarin. De derde werd
tot groente gehakt. Daar Iwan, als zulke na
turen meestal zijn, laf was richtte hij een lijf
wacht op van 1000 man, die tevens beuls- en
spionnagediensten verrichtten. Zijn oudste
zoon sloeg hij met 'n ivoren staf dood, zoodat
een idiote afstammeling hem overbleef. We
zouden meenen, dat een zucht van verlichting
door het land ging, toen het bericht van zijn
overlijden bekend werd. Maar neen het
volk liep tezamen in de kerken, wrong de
handen en jammerde„Groot is ons ongeluk.
Vadertje Czaar heeft ons verlaten 1 Wat staat
ons te wachten? Wij arme schapen zonder her
der
Dit getuigt van een bijzondere mentaliteit
van het volk 1
In deze czaar zien we op vreeselijke wijze
de geschiedenis van 't Russische volk onder
de Tsaren geconcentreerd; 250 jaar later zien
we, dat hetzelfde systeem door de Tsjekisten,
in 't communistisch Rusland optredend als de
langverbeide bevrijders van de tyrannie der
Romanovs, op zoo mogelijk nog monsterachti
ger wijze worden toegepast op schuldelooze en
weerlooze grijsaards, vrouwen en kinderen.
't Huis Romanov. Na een crisis werd
in 1613 Michaël Feod. Romanov door oud-
Moskovitische edelen verkozen tot Czaar aller
Russen. Sinds regeerde 't Huis Romanov tot
de wereldoorlog kwam.
De meest bekende Romanov was Peter de
Groote (1689), die Rusland onder de invloed
van W. Europa wilde brengen en de keizers
titel aannam. Zijn opvolgers drukten zijn voet
sporen, maar zij heerschten eigenmachtig zonder
maar een schijn van volksvertegenwoordiging
Verreweg de overgroote meerderheid der be
volking bestond uit lijfeigenen, uit slaven der
groote meneeren. Eerst in 1861 werd de lijf
eigenschap in Rusland officieel opgeheven.
Intusschen was 't rijk door de „overwinning"
op Napoleon's „grande armée" in aanzien
toegenomen.
'Groeiend verzet. Czaar Nicolaas I
(1825—1855) bestreedt heftig alle westersche
invloedcensuur, die zich zelfs tot de kook
boeken uitstrekte, de aanleg van spoorwegen
werd beperkt tot die van St. Petersburg naar
Moskou, alles met het gevolg, dat de bevolking
zeer achterlijk bleef en zich stemmen begonnen
te verheffen tegen dit regime. Heel voorzichtig
echter, daar doodstraf of verbanning dreigde.
In 1849 werden 21 mannen, o.m de beroemde
schrijver Djstojewsky, eerst ter dood en later
tot verbanning veroordeeld „Eén czaar, één
taal, één godsdienst" dat was de leuze van
Nicolaas I. Afval van de staatskerk werd
strafbaar gesteld.
Na de Krim-oorlog. Toen de czaar in
1853 Constantinopel veroveren wou kwam het
échec. De Krim-oorlog werd verloren. Toen
kwam de domme en dwaze taktiek van de
czaar aan het lichtde staat was verrot, de
legeraanvoerders waren onbekwaam, de ambte
naren lui en omkoopbaar. Er waren karakter-
looze oogendienaren gekweekt, die naar boven
likten, naar beneden trapten. De trotsche
czaar kon het bankroet van zijn systeem niet
overleven en stierf voor het eind van de oorlog
(1855.)
Dq nieuwe Czaar Alexander II (1855—1881)
moest de censuur matigen, het besluit tot af
schaffing van de lijfeigenschap trad in 1863 in
werking. Zelfs werd een soort van provinciaal
zelfbestuur ingesteld.
Smeulende vonken.
De hervormingen beantwoordden niet aan de
verwachtingen. De verbittering nam gaandeweg
toe. Revolutionaire, nihilistische en anarchis
tische geheime genootschappen werkten alom
en na mislukte aanslagen in 1866 en 1880
werd de Czaar in 1881 door een bom gedood.
De regeering van Alexander 111 en Nicolaas II
bracht geen verbeteringen, integendeel, en wel
onder de invloed van de conservatieve Pobje-
donoszef, die hun opvoeding leidde en o.m. de
meening verkondigde dat het Russische volk
alleen gelukkig kan leven onder de onbeperkte
heerschappij van de Czaar. Vooral de laatste
Czaar, Nicolaas II deelde deze opvatting.
Revolutie 1905. Toen werden de revo
lutionaire stroomingen te machtig. De revo
lutie van 1905 eindigde met een belangrijke
zegepraal voor de ontevredenen. Een volks
vertegenwoordiging werd ingesteld (Doema)
en kreeg wetgevende macht vrijheid van
drukpers, vereeniging en vergadering werd
toegezegd.
Scheen de Czaar zich in 't onvermijdelijke
te schikken, spoedig zou anders blijken.
Hiermee is spreker gekomen midden in het
tijdperk, in 't le deel van Krasnow's boek jbe-
schreven. Waar hij speciaal dit deel bespre
ken zal, meent hij zich voorloopig tot dit deel
der politieke geschiedenis te kunnen bepalen.
Wel is het noodzakelijk nog iets omtrent de
volksaard en de econom. toestand van Rusland
voor de oorlog te vernemen, doch ook hier
moeten wij ons in de weergave beperken.
Volksaard. Europeesch en Aziatisch
Rusland omvat een negende der heele aarde,
bodem en klimaat doen het meest aan Azië
denken. Europeesch Rusland bestaat grooten-
deels uit een eindelooze laagvlakte met goed-
bcvaarbare stroomen als de voornaamste ver
keerswegen. De bevolking telt 120 miljoen
zielen, van wie de Groot-Russen als de eigenlijke
dragers van de Russische staat twee derde deel
uitmaken. (Centraal en N. W. Rusland.) De
Klein-Russen, 30 miljoen, wonen in het Z.W.
Ze zijn sierlijker van lichaamsbouw, de volks
kunst (muziek, zang en dans) staan bij hen op
hoogerpeil. In 't verre N.W. wonen plm. 6 milj.
Wit Russen, die 't laagst staan in cultuur.
Verder wonen in Rusland nog vele miljoenen
Tartaarsch-Mongoolsche volken die we buiten
beschouwing laten.
Is het een wonder, dat romans van Russische
schrijvers als Tolstoi, Gogol en Dostojewski
moeilijk te begrijpen zijn? Het volksleven is
er op geheel andere leest geschoeid, voorna
melijk door de zonderlinge economische toe
stand onder de Romanovs.
- Economische toestand. Tot om
streeks 1850 was Rusland uits'.uitend.landbouw-
staat, tien jaar geleden leefde 80 5 90 pet van
alle Russen van landbouw, veeteelt en neven-
bedrijven. In de hoogst eenvoudige behoeften
aan kleeding, schoeisel, e.a. voorzag men door
huisvlijt en ruilhandel. Industrie was van geen
beteekenis. Boven deze levenswijze drukte
vooral de lijfeigenschap haar stempel op de
aard van 't Russische volk. Op de jaarmarkten
werden soms heele kudden lijfeigenen als vee
verkocht.
