Ons Geïllustreerd Zondagsblad
jfrsianfi
No 4254
Woensdag 22 Augustus 1928
41steJaarganfe
Van week tot week
Texelsche Berichten
Het bergen van goud en
en zilver uit de „Lutine."
Gemengd Nieuws
ABONNEMENTEN:
UITGAVE; N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°.652 li POSTBUS: N°. 11
EXELSCHE COURANT
DEN BU RG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogels: 50 ct. Iedere rogel moer: 10 ct.
Dozelfdo advertontlo 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
BIJ abonnemont lagore regolprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
11-18 Aug.
Jef van Dongen.
Josephine Baker.
De maand Augustus is, op het gebied
der politiek, nog vacantiemaand. In het
buitenland waar over 't algemeen de va-
cantietijd wat later valt dan bij ons, nog
meer dan ten onzent, maar ook in ons land
doet de politiek nog haar zomerdutje. De
staatslieden en leiders der politiek in en
buiten het parlement zpn nog bezig uit
te puffen van de vermoeienissen van hun
arbeid, zoodat er dus ook thans nog zoo
goed als niets op parlementair en politiek
gebied të doen is. Nu ook de Olympische
Spelen tot het verleden behooren en de
naklanken er van zoo goed als weggestor
ven zijD, is maar al te zeer de komkom
mervolle tijd voor onze groote bladen ge
komen.
Een klein verzetje gaf in de afgeloopen
week nog even de aankomst van Jei van
Dongen in ons land en dieDS huldiging te
Rotterdam en Arnhem. Daarvan is door de
pers een dankbaar gebruik gemaakt. Men
heeft nog even weer de in de laatsie week
der Olympische Spelen ontwaakte nationale
gevoelens luide laten spreken bij Jef van
Dongen's terugkeer in het land.
En voorts heeft men gezorgd voor een
glorieuse entree van Josephine Baker, wat
echter niets met nationale gevoelens uit
staande heeft gehad, maar waarbij vooral
een handige reclame een groote rol heeft
gespeeld. Want men moge beweren, dat
de donkerkleurige danseres haar reputatie
ontleent aan haar .kunst", haar lenige
leden, haar buigzaam lichaam, haar charme,
haar gracie, de reclame voor haar gemaakt
heeft ook een woordje meegesproken en
haar .minimum-kleeding" waarschijnlijk
niet minder. Enfin, de beroemde revue-girl
heeft op haar wereldtournee ook ons land
„de eer aangedaan" van een bezoek. Het
mondaine den Haag heeft haar op „waardige"
wijze ontvangen en Josephine zelf verze
kerde „opgetogen" te zijn over de grootsche
ontvangst. En thans vertoont ze in Den
Haag haar schoonheid en strijkt ze
daarvoor per avond f 1500 op. Zij zal
waarschijnlijk ook nog naar Amsterdam
gaan en ook daar zullen haar „bewonde
raars" wel bereid zijn hun goede harde
Hollandsche guldens te offeren voor deze
Creoolsche halfbloed negerin en danseres.
Duitschlands nieuwe Pantserkruiser.
In Duitschland is de politiek ontijdig
uit haar zomerdutje wakker geroepen door
het besluit van de Rijksregeering om uit
voering te geven aan het besluit van de
vorige Rijksdag tot het bouwen van een
nieuwe pantserkruiser. Heftige beroering
heeft dit besluit gewekt in het socialistische
kamp, daar de sociaal-democratische leden
van het Kabinet er hun stem aan gegeven
hebben. De sociaal-democratische bladen
hebben tegen deze houdiDg heftig gepro
testeerd en in allerijl is een spoedbijeen-
komst van de soc. dem. rijksdagfractie en
de partijraad bijeengeroepen. Hoewel tal
van leden in de „Somerfrische" zaten, zijn
ze meest alle dadelijk naar Berlijn getogen.
Ook minister Severing onderbrak zijn va-
cantie, teneinde met de Rijkskanselier
Hermann Müller hun houding op de bijeen
komst te verdedigen.
Ook de communisten hebben zich in de
laatste dagen geroerd. Zij toonden zich ook
zeer verontwaardigd en scholden de soc.
democraten van „verraders" en wat dies
meer zij uit. Of ze werkelijk zoo boos zijn,
valt nog wel eenigszins te betwijfelen. Deze
kruiserkwestie biedt hun een te welkome
gelegenheid om op de gehate soc. dem.
eenig politiek voordeel te behalen.
De Duitsche Rijksweerminister heeft
intusschen r;eds aan de groote scheeps
bouw werf te Kiel telegrafisch opdracht
gegeven,met de bouw van de pantserkruiser
te beginnen.
Dr. Stresemann naar Parijs.
De Duitsche minister van buitenlandsche
zaken, dr. Stresemann. is in zoover van zijn
ziekte hersteld, dat hij te Berlijn is terug
gekeerd en het voornemen koestert tegen
bevat 16 pagina's met 40 50 foto's en tekst, wordt in koperdiepdruk uitgevoerd en
kost voor abonnees—Texelsche Courant minder dan 4 cent per nummer (buiten den
Burg nauwelijks 5 cent.)
op 27 dezer naar Parjjs te gaan tot bijwo
ning van de Kellogg-conferentie. Dat zal
na de oorlog de eerste keer zijn dat de
Duitscbe minister van buiteiilandsche zaken
te Parijs ontvangen wordt. En men kan
zeggen, dat deze gebeurtenis reeds haar
schaduw vooruitwerpt. Het schijnt wel vast
te staan, dat Stresemann zjjn bezoek aan
de Keilog-conferentie ook wenscht te be
nutten om met z(jn Fransche ambtgenoot
eens van gedachten te wisselen over de
ontruimingskwestie en andere aangelegen
heden van internationale aard. Men brengt
daarmee in verband, dat Poincaré het
noodig heeft geacht de Ministerraad, die
tot 1 September uiteen is gegaan, in een
bijzondere zitting tegen 23 dezer bijeen te
roepen. Naar luidt der berichten hebben
sommige ministers Poincaré te kennen ge
geven, dat zij wenschen te worden gerust
gesteld, dat, nu het parlementen het kabi
net met vacantie is, geen nieuwe conces
sies zullen worden gedaan ten aaozh n van
de ontruiming van het Rijnland en de oor
logsschulden. Poincaré acht het nu blijk
baar gewenscht de zaken nog eerst eens
nader met het kabinet onder de oogen te
zien.
Macedonische benden, die een gevaar
voor de Balkan vormen.
De regeeringen van Engeland en Frank
rijk hebben het wenscheljjk geacht een
verzoek te richten tot de Bulgaarsche re
geering, om krachtige maatregelen te nemen
tegen de Macedonische organisaties Men
weet, dat de Macedonische benden door hun
voortdurende invallen in de buurlanden een
groot gevaar opleveren voor de vrede op
de Balkan. De beide regeeringen hebb6n
voor hun optreden een gunstig oogenblik
uitgekozen, want er is onder de Macedoni
sche organisaties een ernstig meenings-
verschil uitgebroken. Bovendien heeft Bul
garije geld noodig, waarvoor het te Londen
ot Parijs een leening wil sluiten. Zal het
geld veilig zijn, dan moet er eerst rust
komen op de Balkan.
De Bulgaarsche minister van buitenland
sche zaken heeft op de nota van Engeland
en Frankrijk geantwoord dat de regeering
reeds bezig is maatregelen te nemen. Jets
wat ze tot nog toe altijd heeft beweerd.
Intusschen toont de Bulgaarsche pers zich
zeer verontwaardigd over het optreden van
Frankrijk en Engeland en protesteert ze er
tegen, dat deze zich mengen in binnen-
landsche aangelegenheden van Bulgarije.
Wat broeit er in Servië?
De politieke toestand in Servië blijft nog
steeds ernstig en onzeker. Wel zijn de
gevreesde ernstige gebeurtenissen ter ge
legenheid van de dood en de begrafenis
van Raditsj uitgebleven, maar deverbitte-
ring der Kroaten is nog zeer groot. Madsjek,
de nieuwe leider der Kroatische boeren
partij, heeft verklaard, dat door de aanslag
in het parlement het ideaal van de eenheid
van Servië en Kroatië voorgoed verijdeld
is. Naar luidtder berichten zullen 23 dezer
de leiders der boeren te Laibach bijeen
komen om de verders gedragslijn vast te
stellen. Aan de parlementaire werkzaam
heden zullen zij niet deelnemen, zoolang
deze regeering het roer in handen heelt.
Parlementsonrbinding en een nieuw Kabi
net: dat zijn de eerste eischeu en daarnaast
tevens herziening van de verdragen, vol
ledige autonomie van Kroatië en de verdere
etnische minderheden in Servië.
Intusschen mag het een eenigszins ge
ruststellend verschijnsel worden geacht,
dat de Kroaten de door de koning gezon
den krans voor her graf van Raditsj heb
ben aangenomen en de vertegenwoordi
gers des konings met de noodige eer heb
ben ontvangen.
Reeds deelden we mee, dat door de gecom
bineerde bergingsmaatschappijen „Dros" alhier
en „Doeksen" te Terschelling met Lloyds tot
tot berging der „Lutine" een contract is ge
sloten.
Inmiddels is een plan de campagne opgemaakt
en thans is men met de voorbereiding zoover
gevorderd, dat de bergingsvaartuigen „Vol
harding" en „Neptunus," met zuiginstallaties
toegerust, de werkzaamheden kunnen aanvangen.
Dat de berging met moeilijkheden gepaard
zal gaan, hebben we reeds uitvoerig uiteenge
zet. De plaats, waar het Lutine-wrak diep
onder zand bedolven zich moet bevinden,
wordt door geen enkel baken in zee aangeduid
en moet met behulp van landmerken, op Ter
schelling en Vlieland geplaatst, worden vast
gesteld.
Als een bizonderheid verdient vermelding,
dat alle koperen huidplaten en spijkers van de
„Lutine" een houten schip van een merk,
een pijltje, waren voorzien, zoodat steeds met
zekerheid kan worden vastgesteld, dat men het
wrak van de „Lutine" heeft gevonden, wanneer
platen en spijkers daarvan dat merk vertoonen.
Door de heer Taurel, de ondernemer der ber
ging in 1857—1859, die toen persoonlijk ook
wel op de „Lutine" heeft gedoken, is uit eigen
aanschouwing een kaartje van het wrak getce-
kend, waaruit de situatie blijkt. Van dit kaartje
berust bij de ondernemers een reproductie (het
origineel berust bij Lloyds), terwijl ook de af
schriften der verscheiden dagrapporten betref
fende die berging in hun bezit zijn.
De beide bergingsmaatschappijen beschikken
zoowel over krachtige zuigers als over het beste
duiker- en ander bergingsmatcriaal, alsmede
over ervaren personeel, voor zijn taak berekend,
vooral ook doordat het reeds eerder op de
„Lutine" gewerkt en naar haar schatten gedoken
heeft.
De groote moeilijkheden, aan dit ongewone
karwei verbonden, mogen evenwel niet onder
schat worden. Immers zit de „Lutine" opeen
zeer ongunstige en gevaarlijke plek in deTer-
schellinger gronden, welke slechts bij gunstig
weer toegankelijk zijn. Of men slagen zal hangt
danook voor een belangrijk deel van de weers
omstandigheden af en verder van de plaatse
lijke stroomingen, die het zand kunnen doen
toe- of afnemen.
Door jarenlange ervaring op bergingsgebied
(we hebben reeds van menig staaltje van knappe
berging onder moeilijke omstandigheden gewag
mogen maken) en het feit,dat de ondernemers
te Terschelling, dus in de nabijheid van de
plaats waar het Lutine-wrak zich moet bevin
den, het noodige personeel en materieel beschik
baar hebben, meenen zij in staat te zijn hun
taak op de meest economische wijze tot een
goed einde te brengen.
Oorspronkelijk lag het in hun bedoeling het
werk geheel voor eigen rekening uit te voeren.
Toen evenwel van bevriende zijden verscheiden
aanvragen tot deelname in deze interessante
onderneming binnenkwamen, besloten zij ook
anderen tot deelname tot een bepaald bedrag
in de gelegenheid te stellen. Ieder geïnteres
seerde kan zelf het bedrag vaststellen, maar het
recht tot weigering houdt de combinatie-Dros-
Doeksen zich voor.
De regeling der werkzaamheden, waarmee
naar men verwacht hoogstens drie jaar gemoeid
zal zijn, berust bij de bedrijfsleiders te Ter
schelling onder toezicht van de Agent van
Lloyds aldaar. Wie belang stelt in de buiten
gewoon belangrijke historie van de stranding en
de pogingen tot berging van de kostbare lading
van de „Lutine" vrage bij de Bergingsmaat
schappijDros alhier de brochure aan, waarin
alle bizonderheden, de „Lutine" betreffende, zijn
neergelegd. Het bevat een vijftal bijlagen en
wel „de Concessie" van 14 Sept. 1821, „de
schenkingsacte" van 23 Mei 1823, de staat van
geborgen goud- en zilverstavcn, voornamelijk
naar de oppervlakte gebracht in de jaren 1800,
1801 en 1856 en „het duikerrapport van 18
October 1859" (omtrent deze stukken hebben
weineen vorig schrijven reeds een en ander
meegedeeld.)
Met belangstelling mag thans worden afge
wacht of men in zijn bergingspogingen slagen
zal. Onzerzijds zullen we gaarne trachten u
met'de resultaten getrouwelijk op de hoogte tc
houden.
Maximum-snelheid 20 K.M!
Veertig procent rijdt tc snel.
Zondagmiddag j.l. zijn aan de Koogerstraat
wederom een aantal automobilisten en motor
rijders „aan de tand" gevoeld. Niet minder dan
104 maai werd de snelheid der door hen be
stuurde voertuigen gecontroleerd en daarbij
bleek, dat in meer dan veertig gevallen met
grooter snelheid dan 20 KM. gereden werd.
Blijkbaar is men zich van zijn verplichting op
dit punt heel slecht bewust of verkeert men
in de veronderstelling, dat men liet hier zoo
nauw niet behoeft te nemen. Hoe hetzij de
overtreders zullen er geen plezier van beleven.
Wie niet hooren wil, moet voelen, hetgeen
daar de dagen der lijfstraffelijke rechtspleging,
tot het verleden behooren „betalen" bctcekent.
Wc mogen wel verklappen, dat een enkel
kilometertje boven het maximum geen „dood
wond" is, maar wanneer men het durft be
staan maar eventjes vijf-en-veertig tc rijden,
kan dat niet door de beugel en komt men wis
en zeker op de bon, zonder pardon, en is'het
eind van het lied: Zooveel pop boete betalen
De conclusie ligt voor 't grijpen.
DE KOOG
Weer hulstoe I
Maandag hebben de dames-studenten, ge
ruime tijd gelegerd in het kamp der Vrijz.
Chr. Studentenbond alhier, het eiland verlaten.
Een viertal leiders bleef om tentmateriaal en
verdere spullen op te bergen in de tent van
„Staatsboschbcheer" voor de winterslaap. Het
volgend jaar zal de V.C.S.B. hier wel weer zijn
tenten opslaan.
Lijk aangespoeld.
Zaterdagmorgen is hier ten noorden van het
slag aan het stille strand aangespoeld het in
verregaande staat van ontbinding verkeerend
lijk van een manspersoon van middelmatige
lengte en vermoedelijk van middelbare
leeftijd. Als eenig nader kenmerk kan worden
vermeld de aanwezigheid van een viertal gouden
kiezen in de rechterbovenkaak. Klceding en
schoeisel ontbraken geheel.
Het stoffelijk overschot werd onder politie
toezicht aan de voet der duinen ter aarde be
steld.
DE MOK.
Luitenant ter zee 2c kl. W. M. de Vries
wordt 28 dezer overgeplaatst van het vlieg
kamp de Mok aan boord van Hr. Ms. pantser-
schip Hertog Hendrik te Den Helder.
Buitenland.
Te Madras zijn ruim honderd
personen ten gevolge van cholera over
leden.
B e r 1 ij n. Op de straatweg naar Pots
dam reden twee auto's tegen elkaar. Een
van de auto's maakte een reis om de
wereld. Een dame, die er in zat, werd
gedood, haarman levensgevaarlijk gewond.
Op Corsica is een auto van
een hoogte van 40 M. neergestort in
een rivier. Van de zes inzittenden wer
den er twee gedood en vier gewond.
New-York. Hevige stormen en
overstroomingen hebben in de staten
Virginia, Noord- en Zuid-Carolina en
Georgië groote schade aangericht, waar
van de omvang nog niet kon worden
geschat. Vele spoorweg- telegraaf- en
telefoonverbindingen zijn verbroken, ter
wijl verscheidene dijken bezweken zijn
en een aantal bruggen werd weggeslagen
De boeren in die staten zijn er bijzon
der onfortuinlijk aan toe, omdat voor
duizenden hectaren bouw- en akkerland
verwoest zijn en tallooze huizen vernield.