t
fflrnve
mhmale
■huisi
Pijn in rug
en lendenen
Kloosterbnlsem
0oed op
PEPERMUNT
„Geen goud
zoo goed"
Pepermunt en pepermunt
zijn twee. Wilt U ook ge
nieten van den lekkeren
smaak, die alleen de echte
pepermunt eigen is, let er
dan op
te koopen, bekend om de
origineele samenstelling
en beroemd om den lek
keren smaak.
Engros bij J. F. v. LIESHOUT Alkmaar
Blijf daarmee toch niet loopen
Akker's Kloosterbalsem zal Uw
pijn onmiddellijk tot bedaren
brengen, U snel behaaglijke ver
lichting, kalmte en rust bezorgen.
eind zal voor het werk van dr. Gramberg een
collecte worden gehouden. Wij, westersche
menschen, zijn wel zeer bevoorrecht, profitee-
rende van de medische wetenschap, van groote
door God geschonken gaven.
Een paar malen was hier duisternis doordat
de zekering in de electrische leiding doorsloeg.
Ik zou in verband hiermee een parellel willen
trekken. Ook in de zending wisselen donker
en licht elkaar af. Zwaar is de strijd tegen het
bijgeloof, maar aan ons is de plicht het licht,
ons geschonken, uit te dragen. Voor zoover wij
Christenen heeteri moeten wij hieraan mee
werken.
U dr. Gramberg gaat straks weer uw arbeid
in Indië hervatten, enthousiast, vol geloofsver
trouwen en geloofsmoed straks rust weer een
moeilijke taak op uw schouders. Laat ons daar
om thans zingen een lied, dat u sterken zal en
ons over bergen, zeeën en landen met u ver
bindt, lied 129, vers 3 („De stem, die fluistert
in onz' ooren").
Hiermee werd deze avond besloten.
o—
Naar we vernemen werd voor. f 80,— 's jaars
voor de zending geteekend en heeft de collecte
plm f40,— opgebracht.
LAGERE LANDBOUWSCHOOL.
De opening.
In tegenwoordigheid van burgemeester en
wethouders, ir. Smeding, eenige raadsleden,
het bestuur van de stichting, de besturen van
de plaatselijke landbouworganisaties, gemeen
te-secretaris en gemeente-opzichter, ouders en
leerlingen, werd Woensdagmorgen j.l. te
ruim 11 uur de lagere landbouwschool, ge
vestigd in het geheel gemoderniseerde ge
bouw der voormalige bewaarschool aan de
Nieuwstraat officieel geopend.
Bloemen op eenige tafeltjes zetten de
plechtigheid, welke zich op bovengemeld tijd
stip in het ruime en keurig ingericht school
lokaal voltrok, luister bij.
De burgemeester voerde als eerste het
woord en sprak als volgt:
Mijnheer de voorzitter, geachte aanwezigen.
Men roemt Texel als het land van de
vogels en van de schapen en ongetwijfeld
vormen deze beiden het belangrijkste, het
aantrekkelijke en het meest eigenaardige van
het eiland.
Mij spijt het echter, en velen vermoedelijk
met mij, dat op 'n desbetreffende meedeeling
niet aanstonds volgt „en het eiland gaat sterk
vooruit, zoowel in zielental, als in algemeene
ontwikkeling".
Ja, men wijst u met trots op het zich
uitbreidende vreemdelingenverkeer, men ge
niet van de klimmende reeks 1 .E.S.O.cijfers,
men juicht het toe, als nieuwe huizen bijge
bouwd, nieuwe logeergelegenheden geschapen
worden, maar de cijfers van de landbouw-
verslagen van diverse jaren, die van'vooruit
gang van de landbouw zouden getuigen, blij
ven vrijwel stationair en ook het zielental
gaat niet vooruit.
Hoe komt dat? En dan is daarop dit
het antwoord, dunkt mij. Dit komt doordat
men zich tevreden stelt met hetgeen bestaat
en zich niet verdiept in hetgeen voor een
blijvende vooruitgang noodzakelijk is. Stil
stand is te beschouwen als achteruitgang,
vooruitgang moet de leuze zijn.
Niet stil blijven zitten, als de prijzen van
de lammeren dalen, doch aanstonds waak
zaam zijn om nieuwe bronnen aan te boren
en de bestaande bronnen van inkomsten te
versterken. Men deed dit in vele gevallen en
gunstige voorbeelden zijn te noemen, doch er
kan naar mijn meening meer gedaan worden.
Moge de L.L.S., die lieden geopend wordt,
daartoe het hare bijbrengen.
In 1921 werden voor het eerst gelden op
de Staatsbegrooting gebracht voor de op
richting van L.L.scholen. Het eiland Texel
zag toentertijd zijn eigen belang niet vol
doende in en liet zich door gebrek aan sa
menwerking de kans ontsnappen om tot de
10 uitverkorenen te behooren.
Bij het 2e tiental kwam de gemeente niet
in aanmerking, doch thans is het zoover ge
komen, dat de moeilijkheden ten slotte over
wonnen zijn en men hier vereenigd is, om
de school te openen.
Ik wensch de gemeente met die school ge
luk. Naast de Zeevaart- en de U.L.O.-school
hebben wij thans een school, waar gewerkt
kan en zal worden aan de algemeene ont
wikkeling en de vakkennis van de landbou
wer. Ik vertrouw er op, dat de resultaten
gunstig zullen zijn en het aan de jongelui,
die de eerste serie vormen, gegeven zal wor
den te toonen, dat de leerstof, die hun ge
boden wordt, figuurlijk en letterlijk hun rijpe
vruchten in de schoot zal werpen. Ik wil
echter de nadruk niet alleen leggen op „vak
kennis", algemeene ontwikkeling is ook van
groot belang; ongelukkig hij, die niet met
zijn tijd meegaat en zich blind staart op het
geen zijn ouders en voorouders deden en
wisten. „Vooruit" moet het parool zijn.
Aan u, mijnheer Klimp, de schoone taak
om de jeugd daarbij te helpen. Wees niet
alleen hun onderwijzer, doch tevens of meer
nog hun leider en adviseur, zoodat zij later
als de school reeds achter hen licht, nog bij
U aankloppen en het contact tusschen de
school en het werkelijke leven de praktijk
bewaard blijve.
Blijf zelf frisch en met uw tijd meegaande
in en buiten de school, gij moet de ziel,de
kracht van ónze L.L.S. worden.
Van ónze L.L.S. moge de gemeente en
vooral het bestuur dit met trots kunnen zeg
gen. Ik wensch het bestuur toe, dat het er
in moge slagen veel van de school te ma
ken, er leven in te houden, tweedracht ver
re te doen blijven, zoodat men in latere ja
ren met voldoening kan terugzien op het
jaar 1928, toen de gemeente haar L.L.S. kreeg.
Jammer dat wij thans nog geendefinitief
schoolgebouw hebben, doch er moet iets
te wenschen overblijven en voorloopig kan
men zeer tevreden zijn met hetgeen we hier
aanschouwen. Het uitwendige toont niet veel
maar inwendig is alles keurig in orde en ziet
het er goed uit. De gemeente-opzichter heeft
eer van zijn werk.
Mijnheer de voorzitter, namens het gemeen
tebestuur draag ik thans het schoolgebouw
en het gebruik daarvan aan het bestuur der
der stichting ter bevordering van het Land
bouwonderwijs over. Moge het talrijke jaren
tot heil en voorspoed van deze gemeente
dienst doen en de Landbouwschool er in
GROEIEN en BLOEIEN.
Na de burgemeester, wiens rede door een
luid applaus werd gevolgd, sprak de heer
J.S.Dijt, voorzitter van het bestuur der stich
ting. Hij heette allen welkom en moest ver-
.klaren, dat de burgemeester reeds veel ge
zegd had, van wat hem op het hart lag. Ik
had naar voren willen brengen, ging hij ver
der, wat de school voor ons beteekent en hoe
zij hier gekomen is. We hebben de school om
aan de jeugd, die er voor in aanmerking
komt, al die kennis bij te brengen, die nut
tig en noodig is. Evenwel ben ik het met
mijn voorganger, de burgemeester, gedeel
telijk niet eens. Als het mij vergund is, zou
ik gaarne eens een halve eeuw terug gaan.
Als eerste Texelaar verliet ik toen het eiland
om elders een landbouwschool te bezoeken.
Zooiets werd in die dagen een misdrijf ge
noemd; men meende aan zoo'n school dui
velskunsten te leeren. Ik verdiende te wor
den afgeranseld, hetgeen ook gebeurd is
trouwens.
Thans wordt op meer kennis van alle kan
ten aangedrongen en ziet men de scholen
niet meer in de nek aan, ook op Texel niet.'
Landbouwvereenigingen, ouders, ja allen ge
voelen de noodzakelijkheid van wetenschap
pelijke landbouwkennis. Hoe is deze te be
komen. Eenige jaren was het door gebrek
aan samenwerking onmogelijk een school hier
te krijgen. Thans is het gelukt, hoewel het
nog moeite kostte. Ik wil er niet over uit
wijden.
Door wie is de school hier gekomen? In
de eerste plaats door de regeering; zij zag
de noodzakelijkheid van een dergelijk insti
tuut op Texel in. In de tweede plaats door
het gemeentebestuur, dat alle redelijke
eischen inwilligde en de school inrichtte op
een royale wijze, zoodat we daarover slechts
onze tevredenheid kunnen uitspreken.
Verder mogen genoemd worden de be
sturen der betrokken organisaties.
En nu nog een woord tot de leerlingen
Om kennis te verkrijgen is voeling tus
schen onderwijzer en leerlingen een eerste
vereischte. De heer Klimp heeft in de achter
liggende 16 jaar zeker zijn sporen ver
diend. Uit ervaring weten we ik herinner
aan de wintercursussen dat hij ook bui
ten de schooluren het contact met de leer
lingen weet te bewaren, hetgeen in de prak
tijk ook zoo noodig blijkt. Waar de lust bij
het kind aanwezig is, raad ik de ouders het
van het onderwijs te laten profiteeren.
Voor u, mijnheer Klimp, behoef ik aan
mijn woorden niets meer toe te voegen. Ik
meen trouwens dat ik al iets gezegd heb.
Een luid applaus volgde op deze rede.
De heer Dijt deelde nog mee, dat blijkens
een ontvangen telegram, de heer ir. Van der
Zande, inspecteur van het landbouwonder
wijs verhinderd was deze opening bij te wo
nen. In zijn plaats was gekomen ir. Smeding,
rijkslandbouwconsulent en directeur der
R.L.W.-school te Schagen.
De heer Smeding hierop het woord
verkrijgende, gaf zijn groote blijdschap te
kennen over het feit, dat Texel zoo'n prach
tig instituut rijk geworden is. Tenslotte, ver
volgde spreker, is hier dus voldoende samen
werking mogelijk gebleken. Niet ondienstig
is het, over de voordeelen van een land
bouwschool uit te wijden, voordeelen boven
cursussen, als 's winters hier werden ge
geven. De school geeft dagonderwijs in ver
scheidene vakken. Frisch vangen de leerlin
gen 's morgens hun arbeid aan. We hebben
hier leerlingen met voldoende algemeene
voorbereiding, waardoor zij de leerstof naar
behooren kunnen verwerken. We hebben een
school, die er zijn mag. Mijn compliment
daarvoor aan het gemeentebestuur. Het ge
bouw is geheel op het te geven onderwijs
ingesteld, hetgeen het nuttig effect ten
goede zal komen. Het hoofd zal zich geheel
wijden aan het onderwijs en 't organisatie-
leven tot verheffing van de landbouw.
Een voordeel van de cursus was, dat deze
gegeven werd waar de behoefte bestond
Thans is er een centraal punt. Ook zullen
de ouders zich eenige moeite moeten geven
daar over dag onderwijs gegeven wordt.
Toch heeft de school overwegende voor
deelen, maar veel hangt af van de sym
pathie en de toewijding der bevolking; ook
van de man, die haar leidt. Evenwel begroet
ik met veel genoegen de heer Klimp als
hoofd der L.L.S. Met algemeene stemmen
werd hij benoemd, waaruit blijkt, dat hij in
de verstreken 16 jaar getoond heeft de man
voor deze functie te zijn. Om deze reden wil
ik de heer Klimp en de stichting van harte
geluk wenschen. Mijnheer Klimp heeft dit
verdiend, heeft bewezen, dat er wat van hem
uitgaat en de juiste toon weet te treffen; hij!
kent de landbouw en de menschen. Van harte
wensch ik u sterkte bij de vervulling van uw
zware taak.
Het gebouw is vergeleken bij de keer toen
ik het voor het laatst zag, onherkenbaar ge
worden. Dank dus aan hen, die dit konden
bereiken. In de eerste plaats aan het ge
meentebestuur en verder aan hen, die de
school met zooveel gevoel en zorg tot stand
brachten.
Nu begint de tijd dat men zeggen zal: er
is een L.L.S. op Texel. Veel ligt hierin opge
sloten. Elders vraagt men zich af, of de
omgeving wel zal meewerken. Hiér ontbreekt
de omgeving. Alles moet van Texel komen.
Als we niet slagen met het onderwijs, heeft
Texel de school in de steek gelaten. Allen
zijn voor de school verantwoordelijk, 't hoofd
herhaal ik, heeft wel een zware taak.
De taak van de school is zeer belangrijk.
Er moet, er kan en er is reeds veel gedaan.
Dank zij het landbouwonderwijs raakten we
uit de landbouwcrisis van de tachtiger en
negentiger jaren (beter dan protectie, be
scherming zou vermogen). Door samenwer
king en organisatie raakte de boerenstand uit
de impasse. Thans beleeft de landbouw weer
zware tijden. Er moet meer worden gemaakt
dan vroeger.
Lange tijd stond ik min of meer sceptisch
tegenover een L.L.S. op Texel. Er was te
veel verdeeldheid maar ik troostte mij met
de gedachte dat deze voortsproot uit het zoe
ken naar de juiste vorm. Nu de school er is,
besloot spreker, hoop ik, dat dezelfde krach
ten, die eerst verdeeldheid brachten, nu zul
len samenwerken om de nieuwe school HEEL
MOOI te maken.
Ook deze rede werd gevolgd door een da
verend applaus.
Na de heer Smeding sprak de heer
H. Klimp.
Wie het laatst aan de beurt is, is in een,
slechte conditie. Veel is reeds gesproken,
maar iets kan ik toch nog over het leerplan
vertellen. Ik vind het prachtig, dat zoo velen
opgekomen zijn.Hieruit blijkt uw belangstel
ling. Ik hoop u meermalen hier bijeen te
zien, maar dan om met mij een of ander
onderwerp, de landbouw betreffende, te be
spreken.
Naast het gewone onderwijs zullen nog
speciale cursussen worden gehoudenIk
hoop, dat het bestuur hieraan zal meewer
ken. Voor ouderen en voor hen, die de school
hebben doorloopen, zijn deze cursussen zeker
heel nuttig. In 4 jaar zullen die leerlingen
ISO dagen de school bezoeken, dus 45 dg.
per jaar. Het verdient dus aanbeveling zich
in speciale vakken verder te bekwamen. Na
vier jaar hoop ik dus veel oud-leerlingen
terug te zullen zien.
Het onderwijs staat niet voor een groot
deel gelijk met het gewone vervolgonderwijs.
Wie de eerste twee jaar vervolgonderwijs
geniet en de laatste twee jaar de L.L.S. be
zoekt, komt daar zeker niet mee. Met taal,
aardrijkskunde, geschiedenis, plant- en dier
kunde gaan we verder dan bij vervolgonder
wijs mogelijk is. Ook scheikunde wordt on
derwezen.
Het onderwijs wordt zoo aanschouwelijk
mogelijk gegeven, dus ook in veld en tuin.
We hebben veel materiaal noodig, veel leer
middelen, maar veelal ontbreekt ons het geld.
Wil de sympathie voor onze school, door u
betoond, ook bij anderen aanmoedigen. Zeker
zal mijn hoop meer donateurs te krijgen dan
bevredigd worden. Wel wordt de school door
het Rijk goed geëxploiteerd, maar voor ver
dere uitbouw moet een fonds worden ge
vormd (proefvelden, leermiddelen).
De leerlingen mogen bij slecht weer niet
te gautw terugdeinzen. Verzuim moet tot
een minimum worden beperkt. Niets is on
aangenamer dan te zitten met een halve klas.
Je kunt dan niet verder, Hierom doe ik ook
een beroep op de ouders.
De leerplicht voor het L.O. werkt nu al
27 jaar. Voor de L.L.S. moeten de leerlingen
de leerplicht vrijwillig op zich nemen. (Mo-
reele leerplicht zei ir. Smeding).
De vacanties zijn zoo geregeld, dat de
betrokkenen er de meeste baat bij hebben,
al zal het moeilijk zijn een voor allen pas
sende regeling te treffen, daar de bedrijven
zoo verschillend zijn. We hebben een Kerst-
vacantie, een April-vacantie van 14 dagen,
in de lammerentijd n.l. en een zomervacantie,
van acht tot negen weken (bollen, bieten).
Mocht deze regeling moeilijkheden opleveren,
we zijn bereid zooveel mogelijk uw wenschen
in te willigen. Vraag mij gerust, wanneer u
iets op het hart heeft.
Ik hoop, dat de ouders de lust tot leeren
bij de kinderen zullen opwekken en aanmoe
digen. Laat hen het opgegeven huiswerk goed
maken. Mocht het moeilijkheden opleveren,
gaarne zal ik helpen.
De leerlingen zullen in twee groepen wor
den ingedeeld, ouderen en jongeren. De
school zal worden bezocht door 30 leer
lingen en wel:
Remmert Bremer, Jac. Roeper, Klaas Zui-
dewind, Pieter Bremer, Klaas Lap Jbz., Jo
hannes Commandeur, Pieter Lap Az., Simon
Zijm, Joh. Veeger, Arie Wuis, J. Verberne,
Maarten Vlaming, J. Klippel, Jn. Kuip Cz.,
Joh. Witte Dz., Corn. Roeper Jz., Paulus
Geense Cz., Jurriën Beumkes Jz., Dirk Eel-
man Az., Michiel de Graaf Mz., Klaas
Lap Pz., Arie Lap Jbz., Corn. Commandeur,
Corn. Witte Cz., K. Mantje Kz., Corn. Drij
ver, Jan de Visser, Gerrit van Groningen,
Klaas Eelman Jbz. en P. Kikkert Jz.
Ik hoop met bestuur en leerlingen prettig
te mogen samenwerken en twijfel er niet
aan, of ook met de heer Smeding zal dat zoo
zijn. i
Nadat het applaus, volgende op deze uit
eenzetting, was bedaard, sloot de voorzitter
deze bijeenkomst met de wensch, nog vele
malen later zulk een belangstelling in de
school te mogen ondervinden.
Velen maakten hierna gebruik van de ge
legenheid de school te bezichtigen. We schre
ven hierover reeds eerder en willen thans
volstaan met de verklaring, dat de oude
school zoo grondig werd gerestaureerd, dat
men haar niet meer terugvindt. Leslokaal,
spreekkamer, vestibule, laboratorium en gang
zijn alle in de puntjes verzorgd en leggen
getuigenis af van de moeite, zich voor de
nieuwe school gegeven. De inrichting is zeer
practisch, de afwerking verdient alle lof.
We hebben hier een school straks zal
haar uiterlijk nog worden verfraaid welke
gezien mag worden niet alleen, maar ook
gevolgd, want dat de lessen van de heer
Klimp rijpe vruchten zullen dragen kunnen
we bij voorbaat verzekeren.
en springende lippen
Doozen 30-60 cd 90 ct. Tube 80 ct. Bi) Apoth. co Drogisten
NOG EEN ZWARE.
De landbouwer Jn. Grisnich teelde op de
Veen een koolraap van bijna acht K.G.
DE WOLVEEMARKT VAN 1—7 NOV.
De wolveehandel was over de heele linie
niet beter. Leeuwarden en Leiden gaven een
kalme omzet, maar waren als gevolg van klei
ner aanbod niet lager. Was de aanvoer daar
ruimer geweest Ce prijzen hadden zich niet
kunnen handhaven. Sneek en Rotterdam wa
ren kalm gestemd en prijshoudend. Gronin
gen bij kleiner aanvoer iets vlugger met voor
vette schapen iets vastere prijzen.
SPORT.
Zondag a.s. moet Texel I op bezoek bij
W.G.W. I. Ons elftal zal wel zorgen, dat
minstens één puntje behouden blijft. Wil men
echter de bovenste plaats bereiken, dan moet
er gewonnen worden; doet dus allen je best.
Texel II krijgt op bezoek W.G.W. II. Daar
Texel II in ,t vervolg sterker uitkomt, kan
Texel II 'n paar plaatsen rijzen; dus je best
gedaan, jongens.
