No 4295
Woensdag 16 Januari 1929
42ste Jaargang
Wintervoeten
SPAREN OF UITGEVEN
Van week tot week
Texelsche Berichten
PUBGL
J.GRUfiO'J
VBAAl TABAK
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD&DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTI ÉN:
TELEFOON: N°.11 K POSTGIRO: N°.652 POSTBUS: N°. 11
Ford en Rockefeller.
Henry Ford heeft weer eens een be
langrijke vraag aan de orde gesteld: Moe
ten jonge menschen sparen
Neen, zegt Ford, ze moeten het geld,
dat ze verdienen, uitgeven aan dingen,
waardoor ze zichzelf verrijken, hun kan
sen op welslagen in deze wereld vergroo-,
ten. Hij wijst op zijn eigen voorbeeld en
op dat van Edison. Zij beiden zijn pas
begonnen te sparen, toen ze de veertig
te boven waren en hun inkomen te groot
was, dan dat ze het op verstandige ma
nier geheel konden uitgeven.
Dat heeft, naar wij lezen in het Alg.
Handelsblad, aan de overzijde van de
Oceaan een storm van protesten en be
wijzen van instemming uitgelokt. De pro-
testeerenden wezen er op, dat sparen het
eenige middel is voor de middelmatigen
en die vormen nu eenmaal de meerder
heid onder ons menschen, om later hun
kinderen een behoorlijke opvoeding te
geven. De anderen wijzen er op, dat het
Gulden Vlies niet wordt veroverd, zonder
die lust naar avontuur, die de gewone
spaarder uitteraard vreemd is.
Voor de Amerikaansche jeugd wordt
het een moeilijk geval. John D. Rocke
feller geeft aan kinderen stuivers met de
vermaning: „Op de spaarbank brengen",
en een ander zakenman, wiens fortuin
eveneens veler afgunst wekt, spoort de
jongelingschap aan: „Geef uit aan ver-i
betering van uzelf, alles, wat gij in han
den krijgt".
Wij hebben in ons land geen Rocke
fellers, geen Fords en geen Edisons en
bovendien leeft onze jeugd hier onder
heel andere omstandigheden dan de Ame
rikaansche.
Courantenverkoopers, die beurskonin-
gen worden, zijn in ons land niet zeer
dicht gezaaid. Wij stellen aan onze jon
gelingen en jonge meisjes heel andere
eischen van vóóropleiding, voordat zij
een plaats, die vooruitzichten biedt, kun
nen verwerven, dan men in Amerika doet,
waar trouwens van een opleiding voor
een bepaalde carrière veel minder sprake
is dan bij ons, zoodat daar de wisseling
van beroep veel vaker voorkomt dan hier.
Juist de geringere mogelijkheid tot
„avontuur" in de loopbaan maakt de aan
sporing van Rockefeller veel aannemelij
ker dan die van Ford.
En dat temeer, omdat de toenemende
gelegenheid, zich dingen te verschaffen
die men met betalen kan, al te velen
doet vergeten, dat de eene vogel in de
hand een heel wat reëeler waarde heeft,
dan de tien in de lucht.
Wie weet, hoe gemakkelijk het is, voor
al voor menschen „met een vaste positie"
zooals personeel in dienst van de over
heid en semi-overheidsbedrijven, zich in
schulden te steken, en tot welke ramp
zalige gevolgen dit in tallooze gevallen
leidt, vraagt zich veeleer af, of de aloude
Nederlandsche deugd der spaarzaamheid
eigenlijk nu reeds niet veel te weinig
wordt beoefend.
De naam van Ford kan wel sterker
werken op de verbeelding onzer jeugd
dan die van Rockefeller, maar- de laatste
weet waarlijk toch ook over deze dingen
mee te spreken.
Zaterdagavond.
De „gebakken peren" van Aman.
We besloten ons vorig overzicht met
eenige biezonderheden omtrent de toestand
in het betrekkelijk nieuwbakken Aziati
sche koninkrijk Afghanistan met zijn op
perhoofd Aman Oellah, welk heerschap
van hyper-moderne bevliegingen niet vrij
te pleiten is
Dat hij op de verkeerde weg was, is
Z.K.H. dezer dagen bepaaldelijk duidelijk
gebleken. Aldus concludeert men uit de
intrekking van een zestal grootsche her
vormingen.. Deze toch, waardoor Aman
er in hoopte te slagen zijn staat geheel
te schoeien op Westersche leest, hadden
zijn onderdanen het heele hoofd op hol
gebracht met voor hun gebieder auesue-
VaV,\eVten_
halve prettige gevolgen. De Moellah's, d.z.
de heilige mannen des lands, hebben de
zege bevochten. Wellicht, dat de koning
nu overwegen zal op meer tactische wijze
zijn ideaal nabij te komen. Anders zit hij
straks weer met zijn „gebakken peren",
welke, toebereid als ze zijn volgens Euro-
peesch recept, nu eenmaal voor Afghaan-
sche magen een te zware kost uitmaakt.
Het daghet in den oosten - nog niet.
Van Afghanistan naar het geheimzinnig
Chineesche Rijk is „slechts één stap".
Met eenige verwondering zal men zich
hebben afgevraagd, hoe het daar zoo
lang rustig kan blijven. China kennen
we als het land met zijn nationalistische
regeering, gevestigd te Nanking, en zijn
Westersche generaals, die zich moeite ge
ven van de Chineezen bekwame soldaten
te maken. Dat alles liep, naar het scheen,
op rolletjes, tot in de afgeloopen week in
Mantsjoerije alarm geblazen werd. Daar
wordt namens de regeering te Nanking
het bewind gevoerd door Tsjang Sjoe Li
ang. Die meneer liet een paar generaals,
die zich aan politieke vergrijpen zouden
hebben schuldig gemaakt in de kraag
pakken en ter dood brengen. Evenwel
zou hij ook zelf mogen wij de ietwat
verwarde berichten gelooven-er het hach
je bij hebben ingeschoten als een gevolg
van de tegenactie, door aanhangers van
de terdoodgebrachten op touw gezet.
Aldus kan een hoofdje als: „Het daghet
in den Oosten, het lichtet overal" boven
dit fragmentje uit China's rijke historie
jammer genoeg geen plaatsje vinden.
Zuid-Amerika: „Vermaentse tot de tucht"
De jongste poging om door kalm over
leg en niet door wapengeweld, op men-
schelijke en niet op dierlijke wijze, tot
overeenstemming te komen, wanneer ge
schillen, van welke aard ook, gerezen zijn
verdient door drukinkt te worden ver
eeuwigd.
Om"het met een lichte overdrijving eens
neer te schrijven: in Zuid-Amerika, waar
de Volkenbondsbroeders Paraguay en Bo
livia als brieschende leeuwen waren opge
stoven, worden de wapenen thans tot
ploegijzers en sikkelen omgesmeed. Er
zal nog wel stevig moeten worden gede
libereerd en een lijvig pak zwaarwich
tige documenten tusschen de beide staten
worden gewisseld, maar er is een goed be
gin, hetgeen het halve werk beteckent.,
Ook hier zal dus het oude woord van
„vader Cats" toepassing vinden:,, Ver
maentse tot de tucht en leertse goede we
gen".
Zuid-Slavië: Dictator tegen wil en dank.
De laatste maal schreven we over Joe-
go-Slavië, waar de Kroaten het de lands-
regeering zeer moeilijk maakten en de
toekomst er niet zeer verlokkend uitzag.
Welnu- deze sombere voorspelling is uit
gekomen. Nauwelijks had ons schrijfsel
de weg naar de zetmachine gevonden,
of in Zuid-Slavië had een groote omme
keer plaatsgegrepen. Aan Europa's poli
tieke hemel is een nieuwe ster verschenen,
welke we al dadelijk meenen goed te doen
niet in te deelen bij die der eerste
grootte. Ook in Servië hebben we thans
een Mussolini, een Primo, een Woldema-
ras gekregen, en wel niet minder dan
een koning, een monarch met dictatori
ale neigingen. Koning Alexander heeft de
stoute (dictator-) schoenen aangetrokken-
invloed van buitenaf zou aan deze, in het
oude Europa min of meer gebruikelijk
wordende staatsgreep niet vreemd zijn.
Aldus geschoeid, zond hij het parlement
„met groot verlof" naar huis: het mocht
slechts de aanvallige leeftijd bereiken van
één jaar en ruim twee maanden. Verder
zette hij, die zich op het regeeringsscheep-
j je nu oppermachtig gevoelde, de grond-
wet, dateerende van Juni 1921, overboord.
Er werden tal van strenge bepalingen in
het leven geroepen, o.m. een, welke met
de dood of minstens tien jaar tuchthuis
straf een ieder bedreigt, die niet naar
het pijpen der regeering belieft te dansen.
Van deze regeering, blijkens de konin
klijke proklamatie tot heil des lands in
het leven geroepen, is generaal Tsjiv-
kowitsj de leidende persoon, een meneer,
die niet hoog genoteerd zou staan, daar
hij in de moord op Koning Alexander en
Koningin Draga in een Meinacht van 1903
de hand zou hebben gehad.
Of de heeren, die thans aan roer en
laadje zitten, lang plezier van hun nieuwe
zooveel hachelijker baantje zullen hebben,
moet heusch worden betwijfeld. Veelal
hebben dergelijke akkefietjes een bittere
nasmaak. G.JOH.D.
GIFTEN VOOR HET WITTE KRUIS.
N.N., de Waal, f2,50.
RADIO.
Blijkens het aantal ten postkantore in
geleverde aantal formulieren zijn op Texel
190 radio-ontvangapparaten in gebruik.
Op 1 Januari 1927 bedroeg dit aantal
70 en op 1 Januari 1928 120.
Van ieder vijftiental gezinnen zal één
dus in het bezit van zoo'n begeerlijk in
strument moeten zijn.
We herinneren bezitters van radio-ont
vangapparaten aan de plicht van dit bezit;
ten postkantore kennis te geven. Wie dit
nog mocht verzuimen wordt aangeraden
nog ten spoedigste aangifte te doen.
Texel-op-de-fiets.
Dat de fiets in de gemeente Texel zeer
goed „ingeburgerd" is, wellicht in meer-,
dere mate dan in tal van andere platte
landsgemeenten het geval is, kan weer
eens duidelijk blijken uit het aantal rij-
wielbelastingmerken, dat aan het post
kantoor werd verkocht. In de loop van
1928 bedroeg dit aantal 3110. Bij de be
oordeeling van dit getal dient men niet
uit het oog te verliezen, dat het fiets
plaatje, in 1928 gekocht, geldig is tot 31
Augustus 1929, welke verlenging van zijn
levensduur de verkoop gunstig moet heb
ben beïnvloed. In de loop van 1926 wer
den 2860, gedurende 1927 2830 plaatjes
verkocht. Wanneer we dus aannemen, dat
van iedere zeven Texelaars er drie een
fiets berijden, slaan we de plank zeker,
niet ver mis.
winterhanden en pijnlijke kloven ver
zacht men direct en geneest men snel
door deze goed in te wrijven met
R.K.-Kiesvereeniging-den Burg.
De vergadering van de R.K.-Kiesver-
eeniging den Burg, op Vrijdag 1.1. in
het St.-Janshuis belegd, werd door plm.
25 personen bezocht. Ze werd geleid door
de heer W.H.Willemse, die de vergade
ring opende met de Christelijke groet,
een welkomstwoord sprak en vervolgens
het doel der bijeenkomst uiteenzette. Ze
was uitgeschreven met het oog op de
candidaatstelling voor de a.s. Tweede-
Kamerverkiezing. Tevens zou aan secr.
en penn. gelegenheid worden gegeven ver
slag uit te brengen over de jaren 1927
en 1928.
De secr., de heer D. Witte Jz., memo
reerde de Prov. Statenverkiezing, de ge
meenteraadsverkiezing, de Katholieken
dag te 't Zand, waaraan de Texelsche
Katholieken moeilijk konden deelnemen,
en de actie voor het dr.-Schaepman-fonds.
Dank bracht hij aan de pers voor de zeer
uitvoerige verslagen, waaraan mede voor
een deel het zeer belangrijk succes mag
worden toegeschreven. Er is meer dan
400 gld. binnengekomen. Het netto-be
drag werd overgemaakt aan de heer Barn-
hoorn, secr. van het kringbestuur, die
er zich zeer mee ingenomen betoonde.
Roomsch Texel heeft weer eens getoond,
aldus spr., dat het er wezen mag, al is,
het door zijn afgelegen positie wel eens
stielmoedernjic bedeeld. Under dankzeg
ging werden beide -verslagen onveranderd
goedgekeurd.
andere
merken
rookH
Hu b/üft van veegen of verstoken^
Maar die zich houdt by OfiUfiOyBhhf,
Za! heel zjn /even heer/yk smoken!
■illl
Aan het verslag van Mw. Graaf-van
Empelen, penn., ontleenen we, dat het
batig saldo over 1927 f95,52 bedroeg en
over 1928 f 117,34.
Van de heeren H.C.A.Kievits en Jac. v.
Heerwaarden, met het onderzoek der fi-
nancieele bescheiden belast, bracht laats-
genoemdc namens beiden 'n gunstig ver
slag uit, waarna de penn. onder dankzeg
ging werd gedéchargeerd.
De voorz. deelde mede, dat liet aantal
leden op 31 Dec. 1.1. 333 bedroeg en|
drong er op aan, dat men voor de toena
me van dit aantal meer propaganda zou
maken. Hij wees er voorts op, dat, wil
men deelnemen aan de besprekingen en
deverkiezingen in de kiesvereeniging, op
uiterlijk 31 Dec. 1.1. als lid moet zijn toe
getreden. Verder bracht hij in herinne
ring de toezegging van de heer Barn-
hoorn, volgens welke vöör de a.s. Kamer
verkiezingen de heeren Mr. Kusters en
pastoor Micklinghof, beiden uit Alkmaar,
hier nog eens zullen optreden.
Hierna kwam de hoofdschotel ter tafel,
de „candidaatstelling".
Van de voorbereidende werkzaamheden
gat spreker deze uiteenzetting:
De kieskringen Den Helder waartoe
ook Texel behoort en Haarlem worden
saamgevoegd en zullen uitkomen met écn
lijst. Ingevolge het nieuwe kiesreglement
zal getracht worden een 18-tal kwaliteits
zetels te bekomen, te beklecden door per
sonen verdeeld over het heele land. Ver
wacht wordt, dat men in totaal stral<6
over dertig, misschien wel 31, zetels zal
kunnen beschikken.
Voor Den Helder—Haarlem zijn twee
kwal.-zetels aangewezen en wel één voor
een deskundige op het gebied van handel,
nijverheid en verkeer en één voor een
persoon, in staat te beoordeelen de spe-,
ciale positie van de vrouw in het Staat
kundig en Maatschappelijk leven. De der
de zetel welke men verwacht te zullen be
komen, zal een z.g. „vrije" zetel kunnen
zijn. De vrijheid der kiezers, aldus spp.y
wordt eenigszins beperkt, maar dan toch
in het algemeen belang. Immers door het
stelsel van kwal.-zetels hoopt men in
staat te worden gesteld in voorkomende
gevallen spoedig en juist te kunnen be
slissen in de meest uiteenloopende kwes4
ties. Bovendien zal de eenheid en dei
Kath. solidariteit er door worden bevor
derd.
Spr. deelde mee, dat ingevolge het be
sluit van de gecombineerde vergadering
der R. K. Kiesver. te den Burg, de Cocks-
dorp en Oudeschild door de besturen
resp. als candidaten zullen worden voor
gedragen:
a. dr. J.G.Kortenhorst; plaatsvervan-
vanger Ir. Bongaerts.
b. mevr. F. Steenberghe-Engeringh;
pl.v. Annie Meyer.
c. (vrije zetel) Ch. v. d. Bilt; pl.v. Mr.
Kusters.
De heer C.Buijsman stelde de vraag, of
de 'heer v.d.Bilt niet no. 1 kon worden
geplaatst, daar hij vreesde, dat die anders
in het gedrang zou komen.
De voorz. deelde dit gevoelen niet,
daar de heer v.d.üilt door tal van zuster
verenigingen in N.-Holl. no. 1 voor de
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct. p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 regols: 50 ct. Iedere regol meer: 10 ct.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal berokond.
BIJ abonnomont lagere regelprljs.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
Doos 30-60-90 ct. Tube 80 ct.
tl |b 9
ECHTE FRIESCHE
10 '12 /5 'fd cenh per ft on$+, t
«I
Mc.t rr>r\en&
ocscnttintA