42s,e J aargang
V
No 4299
BEHOORT U
Praatavond
J)fZE Luidspreker.
Woensdag 30 Januari 1929
PUROL er op!
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
ADVERTENTIÊN:
Als Uw Handen ruw zijn of gesprongen
en Uw Lippen schraal en pijnlijkmaar
vooral ook bij brand- en snijwonden,
ontvellingen en allerlei huidverwondingen
Het verzacht en geneest.
Zaterdagavond.
Dr. C. Lely.
In de afgeloopen week zijn ons land
een tweetal groote mannen ontvallen, dr.
C. Lely, wiens naam onafscheidelijk ver
bonden zal blijven aan het grootsche plan
tot drooglegging van de Zuiderzee, en
dr. Willem Royaards, Nederland's groot
ste tooneelleider, een man van een onuit-i
ptittelijke werkkracht, „de machtige ver
persoonlijking van een grootsch tijdvak
onzer Nederlandsche tooneelkunst."
Kanaal-tunnel-plannen.
Het is niet van vandaag of gisteren,,
het Kanaal-tunnel-plan. Reeds in 1924 is
aan beide zijden van „La Manche" de
mogelijkheid van een tunnel uitvoerig be
sproken, maar voornamelijk uit krijgs-
mans-oogpunt. De heeren van die tijd
hebben zich met man en macht tegen
een dergelijke tunnel verzet, daar zij
Albion's zonen verwachtten, dat die
aan Engeland's militaire positie afbreuk
zou doen.
Thans is het plan weer ter sprake ge
komen en heeft Baldwin zich zelfs bereid
verklaard de zaak met Mac Donald en
Lloyd George te bespreken. De Fransche
regeering zou ook wel geneigd zijn met
de Engelsche samen te werken, wanneer
de plannen vaster vorm mochten aanne
men. Van militaire zijde schijnt men thans
minder tegenstand te duchten. Immers
Engelands positie als eiland waaraan
men eerst zoo groote waarde hechtte,
heeft sinds lang een knak gekregen door
de enorme uitbreiding van het vliegwezen.
Practisch zal Engeland dus weinig baat
kunnen vinden in de omstandigheid, dat
Het Kanaal, Nauw van Calais en Noord
zee het land van het verdere deel van
Europa scheiden. Daarentegen zou een
tunnel de uitbreiding van Engeland's han
delsbetrekkingen, waaraan zijn industrieën
zoo'n groote behoefte hebben en waar
van ook andere staten zullen kunnen pro-
fiteeren, zeer in de hand werken.
Engeland: „De menschen mogen mij niet."
Engelands liberale parlement heeft de
langste tijd dienst gedaan. Dateerend van
1924 zal in de Pinksterweek de dag ge
komen zijn, waarop het de beenen moet
nemen. Geen wonder, dat de Engelsche
pers zich al druk met bespreking van de
a.s. verkiezingen onledig houdt. De strijd
zal gaan tegen conservatieven en arbei
ders. De liberalen, zoo voorspelt men,
zullen geen zege kunnen bevechten, maar
voegt men er troostend aan toe ook
de andere partijen zullen geen stevige
meerderheid op het kussen kunnen bren
gen. in ieder geval schijnt vast te staan,
dat noch de conservatieven, noch de ar
beiders veel zullen kunnen uitrichten,
wanneer de liberalen geen hand ter hulp
toesteken. Dit moge laatstgenoemden,
door de luchtvaartminister Sir Samuel
Hoare onlangs heel vriendelijk met de
naam „kwallen" bestempeld, tot troost
strekken, zij het ook, dat zij met wee
moedig harte zullen ervaren aan prestige
zooveel te hebben ingeboet, nochtans
en hier nemen we de vrijheid de woor
den van Tijl Uilenspiegel tot de onze te
maken. „De menschen mogen mij niet,
maar ik heb het er naar gemaakt". Zou
er geen groote dosis eigen schuld aan te
pas gekomen zijn. Wie geregeld zijn
krantje las, zal deze vraag zeker gemak
kelijk kunnen beantwoorden.
Minister Hilferding's zware taak:
„De menschen mogen mij niet". Die
droeve ervaring zal in Duitschland mi
nister Hilferding hebben opgedaan. Deze
staatsman, die de weinig aanlokkelijke
plicht te vervullen heeft de rijksbegroo-
ting van 1929—'30 „kloppend" te maken,
komt maar eventjes 600 miljoen mark te
kort en moet nu wel op bezwaren stuiten.
Voorgesteld worden verhooging van be
staande en het scheppen van nieuwe be
lastingen. Op het programma staan ver
hooging van de bieraccijns met 165 mil
joen, van de brandewijnmonopolie met
100 miljoen, van de vermogensbelasting,
geheven van de meest welgestelden, met
100 miljoen, etc. Het spreekt dat van de
zijden der slachtoffers luide stemmen van
protest opgaan, vooral uit Beieren, het
bier-land bij uitnemendheid, dat zich door
de voorgestelde bier-accijns-verhooging
dermate bedreigd ziet, dat de Beiersche
Volkspartij haar vertegenwoordigers in
de regeering dreigt terug te eischen.
Minister Hilferding zal men wellicht
toevoegen „dat hij het er naar gemaakt
heeft" maar het zal niet helpen, tenzij
men hem tevens een veiliger weg wijst
naar het gestelde doel: zeshonderd mil
joen opdiepen om de begrooting sluitend
te krijgen.
Uit het land der Afghanen.
Wel heeft Habib Oellah, deftig pron
kend met de naam van Aman Öellah's
vermoorde papa, zijn onderdanen of
althans hen, die hij als zoodanig gelieft
te beschouwen, met schoone beloften ge
paaid en met veelzeggende leuzen zijn
mannetjes tot de strijd tegen Aman
Oellah en de zijnen opgezet, maar het
is nog hommeles in Afghanistan. Aman
Oellah, die de eer aan zich hield en wij-,
selijk zijn broer het koningschap en aan
verwante artikelen overdeed, zeide te
hebben ingezien, dat hij die toestand niet
mag bestendigen. Hij heeft een groote
schare strijdbare mannen om zich verza
meld nadat hij zijn troonsafstand her
roepen had en wil thans trachten zijn
oude plaatsje weer in te nemen. Maar
of hij niet achter het net visschen zal?
Er zijn er velen die Habib niet begeeren,
omdat hij de zoon eens waterdrgers is.
Maar groot is ook het aantal dergenen,
die geen prijs stellen op Aman Oellah,
omdat hij hen te modern voorkomt. Of
het aantal, dat de onfortuinlijke koning
bijspringen zal, zoo groot zal blijken, dat
hij zijn plan met succes zal kunnen vol
voeren
Het zijn de minsten niet, die twijfelen
aan een spoedig herstel van de monar
chie in Afghanistan.
Wellicht vraagt de lezer zich af, waar
aan de groote belangstelling, allerwege
voor deze warrige gebeurtenissen aanck
dag gelegd, moet worden toegeschreven?
Afghanistan vormt een „doorgangshuis"
op de weg van Sovjet-Rusland naar
Britsch-Indië. Vandaar dat het Londen
niet onverschillig is, hoe de toestand in
Afghanistan worden zal en wie er de
teugels van het bewind in handen zal
nemen.
Het is een zelfzuchtige, maar toch be
grijpelijke bezorgdheid, die door de be
trokken mogendheden voor de Afghaan-
sche affaire aan de dag wordt gelegd.
al tot de mens:hen, die
Roode ol Gele Pool
regelmatig gebruiken
Ook U bevalt
het zeker.
mml
Hollandsche Maatschappij van Landbouw
Afd. „Texel".
Men schrijft ons:
Onze belofte getrouw, komen wij in
dit nummer nog even terug op de bespre
kingen in de bijeenkomst van de Holl.
Mij. van Landbouw op j.l. Donderdag;
volgende op de voordracht van de heer
Klimp.
Grondonderzoek.
Voor ik begin te spreken, aldus de heer
Klimp, wil ik u even iets laten zien. Ik
heb hier twee „Grondmonsters" van
Texel, die ik doe in twee reageerbuisjes,
gevuld met een zeker vocht. De vloeistot
is, zooals ge ziet, helder. Het eerste
buisje vul ik met grond uit Eierland, het
andere met aarde van de Hoogeberg.
Aanstonds zullen we: zien, welke kleur het
vocht zal aannemen.
Hoewel ik de leiding van de avond op
mij heb genomen, ben ik hier niet geko
men om alleen het woord te voeren
dat is niet de bedoeling van een praat
avond. Integendeel, ik ben hier, evenals
u, gekomen om wat te leeren en wel van
mannen uit de praktijk; ik hoop dat de
bespreking, die op mijn inleiding zal vol
gen, leerzaam wordt voor ons allen.
Ook hoop ik, dat het niet bij één
„praatavond" zal blijven. Het is toch
een feit, dat gedachtenwisseling voor het
boerenbedrijf veel voordeel kan afwerpen.
En er zijn zooveel zaken, waarover hier
met succes kan worden gesproken; ik
zal er enkele noemen; misscnien willen
de leden er ook wel enkele aangeven.
Gesproken zou kunnen worden over:
„Berekening van de zuivere opbrengst
van een landbouwbedrijf" Dit voorna
melijk met het oog op aanslag in de be
lasting.
„Behandeling en verbetering van wei
land". Al is er hier en daar veel ver-i
schil met vroeger merkbaar, er zijn nog
vele verbeteringen aan te brengen.
„Het nut van proefvelden". Willen
we ons land door en door kennen, dan
is aanleg van proefvelden noodzakelijk.
„Goede ontwatering". Niet alle lan
derijen worden goed ontwaterd met de
middelen, welke de boer zelf ten dien
ste staan.
„Behandeling van de melk, voor de fa
briek bestemd". De zindelijkheid laat
in dit opzicht nog zeer veel te wenschen
over.
„Netto-opbrengst van een H.A. land,
met schapen of met koeien beweid".
„Contante betaling op de markt".
Met de handel gaat het hier zoo eigen
aardig, dat het meer dan wonder is,
dat er niet meer stroppen vallen. Als
de handen ineen worden geslagen, kan
dit gemakkelijk anders worden.
„Gezamenlijk aankoopen van veevoeder
en kunstmeststoffen".
„Pachtcontracten".
„Inrichting van bedrijfsgebouwen".
Een zaak, welke op Texel nog zeer, zeer
veel te wenschen over laat.
„Het verzamelen van ier in kelders
en de doelmatige verspreiding daarvan
over de landerijen".
Een punt van veel belang is ook „Be
spreking over doelmatige voedering".
„Het belang van een goede pachtwet".
In den blaag schijnt een dergelijke wet
in voorbereiding te zijn.
„Bespreking over schade, door het wild
aan de landerijen toegebracht".
„Kweek van eigen groenten".
„Verfraaiing van boerderijen". Op
Texel besteedt men hieraan nog niet
veel zorg.
Dit lijstje zal misschien door de leden
J.GKÜKO'S
echte; friesche
BAAS -TA3AK
is uu aar Ijk
manjepeh.'
nog kunnen worden aangevuld; er zijn
nog vele zaken, waarover een uurtje is
te praten en de praktijk heeft geleerd,
dat zulk een gedachtenwisseling dikwijls
meer nut afwerpt, dan een lezing, om
dat ieder van zijn kennis en zijn erva
ring kan doen blijken.
Nu mijn eigenlijk onderwerp: „Grond
onderzoek". Eerst zou ik de vraag wil
len stellen: „Kent gij uw land?".
„Ja", werd door een der aanwezigen
gezegd.
Niet ieder zal dit durven zeggen, ver
volgde spreker. Ik vermoed van bijna
niemand onder u. En toch wil men
de hoogste inkomsten van zijn land heb
ben, dan dient men de grond te kennen.
Tot die kennis kan men komen door
proefvelden, aangevuld met onderzoek
aan het proefstation.
Veelal wordt bij inkoop van kunstmest
de goedkoopste meststof genomen. Is b.v.
superfosfaat goedkoop, dan koopt men
super; is echter slakkenmeel goedkoop,
dan koopt men slakkenmeel en omgekeerd
Dit is een geheel verkeerde methode.
Het kan soms zijn, dat men door zoo'n
onoordeelkundige inkoop zijn geld in de
put werpt, en, erger nog, juist door ver
keerde bemesting de groei nog belemmert.
Spreker nam hierop de reageerbuisjes
ter hand. Het bleek, dat het vocht in
het eene buisje zich rood had gekleurd
terwijl in het andere het vocht helder
was gebleven. Dhr Klimp wees er op,
dat het rood geworden vocht het bewijs
leverde, dat het buisje kalkarme of zu
re grond bevatte, in dit geval afkomstig
van de Hoogeberg; in het andere buisje
bevond zich basische grond uit Eierland.
Nu heeft men in alle gedeelten van
Texel zure en basische gronden.
De grond kan te zuur maar ook te
basisch zijn; in beide gevallen is de toe
stand nadeelig voor de plantengroei Zu
re grond kan men verbeteren door kalk,
basische grond door zure meststoffen.
Nu is er op Texel zeer veel zure
grond; doch vele landerijen zijn ook ver
geven door het overvloedig toedienen van
schuimaarde. Zure grond is wel te ver
beteren door 'kalk, maar dit dient zeer
zorgvuldig te geschieden.
Men zal bij grondonderzoek meestal
bespeuren, dat de hooge gedeelten meest
zuurder zijn dan de lage: dit komt door
dat de kalk, die wordt opgelost, weer
voor het grootste gedeelte met het wa
ter de landerijen verlaat; op de laagste
plekken blijft dan nog wel iets hangen,
terwijl de oplossing daar minder vlug
gaat.
Wanneer de structuur van uw weiland
zuur is, uw land niet deugt en er zich
een harde plaat in bevindt, geven al uw,
moeiten en kosten weinig. In dat geval
zou ik adviseeren, zet in uw weiland de
ploeg maar eens en maak er bouwland
zan, voor een paar jaar. Anders blijft
ge sukkelen met een zuur stuk land,
waarin geen verbetering is te brengen,
omdat de kalk in weiland steeds lang
zaam doordringt. Tot in de oorlogsjaren
waren vele boeren de meening toegedaan,
dat gescheurd land niet meer goed te
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 ct. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 ct p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
UITGAVE; N.V,v/h LANGEVELD DE ROOIJ DEN BURG OP TEXEL
Van 1-5 rogels: 50 ct. Iedere regel meer: 10 ct.
Dezelfde advortontle 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokend.
BI] abonnomont lagoro rogolprljs.
ADVERTENTIÊN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
TELEFOON: N°.11 H POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°. 11
Dr. W. Royaards.
G.J.D.
houten
6 A ft A
SL:. Ja'ji-iS
huldig/- zijn rooh apparaat
en natuurlijk meI !oj ouerz'n
Bflftt-TOBtW praat.
Hoeravoor GRUNO's Tabaksfabriek
ujan!
1ö "12-15'Cn 16Cf pcr'/z or»
■MhlU'ii dlfli'iMIff i'.'iti.LV'l II lil i t rbliJTI
