Texelsche Courant van Zatrrda^ 9 Maart 1929»
TWEEDE BLAD
Texelsche Berichten
Ik ¥örst is
Leve ös Lente!
GIFTEN VOOR HET WITTE KRUIS.
N.N. Oosterend f2.K. den Burg f25.
Bekroonde kippen.
Onze plaatsgenoot, de heer A.C.Witte,
behaalde op de vijfde Legwedstrijd te
W.Graftdijk in de klasse B met Reds als
eerste prijs, tevens eereprijs, een gouden
medaille, benevens een geldprijs. Voor
een tweede koppel dat het hoogste
aantal eieren legde werd hem een
zilveren medaille toegekend. Van eerst
genoemd koppel vertegenwoordigden de
eieren de hoogste waarde.
Schoolnieuws.
Wegens ernstige ongesteldheid van de
heer P. Vijn, directeur onzer Z.V.S., zul
len diens lessen tijdelijk worden waarge
nomen door de heer J. W. Duinker,. uit
Amsterdam, voorloopig tot 1 Mei a.s.
We spreken inmiddels voor een spoe
dig herstel van de directeur onze beste
wenschen uit.
Stille Omgang.
Donderdagavond j.l. werd in het St.
Janshuis alhier een vergadering gehouden
door de vereeniging „Stille Omgang";.
Wegens ongesteldheid van de voorz., de
heer Jb. van Heerwaarden, werd de ver
gadering geleid door de heer H.C.A.Kie-
vits, die te kwart over acht de bespre
king opende met de Christelijke groet.
Hij heette allen welkom, in het biezonder
de eerw. heer kapelaan Eeken, die een
voordracht zou houden over „de Stille
Omgang".
Na lezing en notulen van jaarverslag
door de secr., de heer N.Ran, volgde re
kening en verantwoording door de pen-
mngm., de heer B.Graaf. Ontvangen en
weer uitgegeven was een bedrag van
f 399.95.
De bescheiden werden nagezien en in
orde bevonden door de heeren j.Buisman
en Jac.Graaf.
Hierna verkreeg de eerw. heer kapelaan
Eeken het woord, die op ontroerende wij
ze het eerste wonder van het H. Sacra
ment van Mirakel schetste en een duide
lijk beeld gaf van het ontstaan van de
Stille Omgang. Met diepe aandacht werd
geluisterd.
Na deze boeiende voordracht werd kor
te tijd gepauzeerd. Daarna volgde
bestuursverkiezing. De heer B. Graaf stel
de zich wegens vertrek naar elders niet
weer beschikbaar. De heer Kievits werd
herkozen. In de plaats van de heer B.
Graaf werd benoemd de heer J.Rijk (als
penningm.) na met de heer J.Buisman in
herstemming te zijn geweest. De nieuw
gekozene werd gefeliciteerd door de
voorz., die tevens dank bracht aan de af
getreden penningm. voor de goede diens
ten de vereeniging bewezen.
De voorz. deelde mee, dat een dertig
tal leden tot de vaste betalers behoort,
maar verwachtte, dat dit aantal stijgen
zal. Aangaande de reis werd medege
deeld, dat bij doorzettende dooi weer een
extra boot besproken zal worden, die te
ne^eii uur van Texel vertrekken zal. De
datum is bepaald op 16 Maart a.s., dus
op de eigenlijke dag. Reeds hebben 37
personen zich als deelnemers opgegeven.
Aan de Z.Eerw. heer pastoor zal ver
zocht worden die dag een kort Lof te
houden. Voor het vertrek zullen de deel
nemers zich in het St. Janshuis verza-
melen.
Na deze mededeelmgen hield Z.Eerw.
het tweede deel van zijn voordracht, voor
namelijk een krachtig en ontroerend
woord ter opwekking. Spr. gaf een klaar
beeld van doel en beteekenis van de aan
grijpende plechtigheid en bracht zijn toe
hoorders zichtbaar onder de indruk van
zijn priesterlijk woord.
De voorz. bracht Z.Eerw. dank voor
de genomen moeite en zeide dat voor
hem0gebeden zou worden.
Bij de rondvraag informeerde de heer
Schrama naar de wijze waarop "het ver
trek van de boot bekend zou worden ge
maakt. De voorz. deelde mee, dat het be
stuur hierin wel zal voorzien.
We hopen in dit blad een desbetreffend
bericht op te nemen.
Hierop sloot de voorz. de vergadering,
het vertrouwen uitsprekende, dat het
priesterlijk woord zijn uitwerking niet
zou missen en dat ieder de intentie, „De
Paus en zijn gouden jubeljaar", indach
tig zou zijn. Na de Christelijke groet
ging hierop de vergadering uiteen.
Woningbouw.
De heer C.Moojen is voornemens op
de plaats van het thans door hem be
woond perceel in de Parkstraat een twee
tal nieuwe huizen te doen optrekken. De
teekening is reeds gereed en goedgekeurd.
„In Woord en Beeld".
„Aanschouwelijkheid is een der eerste
kenmerken van deugdelijk onderwijs".
Deze week heeft de heer Usi, onderwijzer
aan de o.l. school alhier, de leerlingen
onthaald op een lichtbeeldenavond, waar
bij hij zich bediende van een z.g. epidias
coop, een apparaat voor opzichtprojectie.
De kinderen hadden niet alleen een pret
tige," maar ook een zeer leerzame avond.
Ons doel is de aandacht van heeren
onderwijzers op het nut en het gemak
van zoo'n epidiascoop te vestigen. Zoo'n
projectielantaarn maakt het mogelijk pla
ten uit boeken, prentbriefkaarten, enz.
op het doek te brengen. Glazen platen
(diapositieven) heeft men niet noodig.
DEN HOORN.
Lezing Ds. Raabe.
Dinsdagavond hield Ds. Raabe in de
Ned. Herv. Kerk alhier een lezing over
Guido Gezelle. In zijn openingswoord
wees ZEerw. er op, dat hij zou trachten
een juist beeld te geven van het leven en
sterven van een der grootste Vlaamsche
dichters, Guido Gezelle, geboren de le
Mei 1830. Zijn jeugd kenmerkte zich door
zijn groote liefde jegens zijn ouders en
verder door zijn zwakke gezondheid. Op
zijn 15e jaar was hij de lagere school
doorloopen en daar zijn ouders maar ge
wone menschen waren en niet bij machte
om kost en leergeld voor hun zoon te be
talen, opdat hij elders hooger onderwijs
zou ontvangen, scheen het wel, dat van
verder studeeren moest worden afgezien.
Maar door voorspraak werd hij aange
steld als portier van een Seminarie en
kon hierdoor zijn eigen kost en leergeld
verdienen. Gedurende zijn studietijd toon
de hij zich een der beste leerlingen, die
zoowel bij leeraren als mede-studenten
hoog in achting stond. Reeds uit die tijd
zijn vele gedichten van hem bekend. Op
24-jarige leeftijd werd hij benoemd tot
leeraar aan een handelsschool te Brugge.
Ook als leeraar genoot hij de hoogste
achting zijner leerlingen; maar zooals nu
eenmaal 's werelds beloop is, moest ook
hij ondervinden, dat afgunstige lieden tot
alles in staat zijn. Na 5 jaar, op 29-jarige
leeftijd dus, werd hem ontslag gegeven
als leeraar. Als reden werd opgegeven,
dat hij te eigenmachtig optrad. Verschil
lende betrekkingen werden hem nog op
gedragen en scheen het eerst of door zijn
achteruitzetting ook zijn liefde tot de
dichtkunst een gevoelige knak had gekre
gen, na verloop van tijd werd ook die
liefde in hem weder wakker. Op 68-jarige
leeftijd overleed Guido Gezelle te Kort-
rijk, nadat verscheiden gedichten van hem
het licht hadden gezien.
Verschillende dezer gedichten werden
door Z.Eerw. voorgedragen, welke alle 1
met groote aandacht werden gevolgd.
In de pauze werden op de His Masters
Voice eenige prachtige muziek- en zang
nummers ten gehoore gebracht. Z.Eerw.
heeft zijn hoorders weder een aangename
avond bezorgd.
De vorst schijnt op sterven te liggen.
Laat ons hopen dat het niet wordt: „de
vorst is dood, leve de vorst!" Wenschen
wij liever dat hij weldra dooier zal zijn
dan dood.
Inmiddels herdenken we tiu reeds dank
baar het goede uit zijn regeering. Milder
dan de Romeinsche keizers met hun spe
len schonk hij ons vele weken van ijs-
pret, tot oververzadiging toe. Hij bouwde
eindelooze bruggen over de breedste ri
vieren, hij maakte de Zuiderzee tot vaste
land, alles zonder kosten en in een hon
derdste deel van de tijd, welke al onze
aannemers er voor noodig hebben. Hij
wekte op tot liefdadigheid die uitbarstte
in stroomen van erwten, rijst, meel
de deken der liefde werd uit de kast
gehaald en behoeftigen over de schouders
gelegd. Ja, men hield hardrijderijen om
aan de armen spek en boonen te kunnen
verstrekken.
De vorst is dood! Wij hebben de plicht
Z.M.'s eerbiediger nagedachtenis te eeren
door zijn goede instellingen te handhaven.
„Den Gevers Heil"!
Naar men ons meedeelt heeft het Co
mité tot leniging van de nood der werk-
loozen, gevestigd alhier, nog de beschik
king gekregen over een aantal bonnen,
waarop bussen erwtensoep, pakken ha
vermout, tabak en sigaren kunnen wor
den bekomen; verder kwam een rijke
zending binnen, bestaande uit 70 pond
boter, 100 pond rijst, 50 Kg. groene erw
ten, 25 pak havermout, 25 pond boekweit
en 25 pond boekweitmeel. Een en ander
is door de heer Jn. Kortenhoeven in
overleg met de overige comitéleden op
de beste wijze onder de behoeftigen ver
deeld.
Wij hopen tal van lezers door publi
catie van het bovenstaande te hebben op
gewekt ook eens in de buidel te tasten.
Dat waren „ouderwetsche" winters!
Aan een oude „Kronyck" willen we
nog één en ander ontleenen omtrent win
ters, welke reeds meer dan driehonderd
jaar achter ons liggen en in dubbel op
zicht als „ouderwetsch" betiteld zouden
kunnen worden.
1617. „Ongemeen fel was de vorst in
deze winter, 't Begon de 8ste van De
cember te vriezen en duurde omtrent 14
weken, te weten, tot de lSe van Maart
des volgende jaars 1618. Alle rivieren en
wateren waren met ijs besloten, men liep
over Zuiderzee met paarden en sleden:
groote benauwdheid veroorzaakte de lang
durigheid van deze vorst omdat er geen
Granen, Gerst, Hop noch Boekweijt wa
ren; ook ontbrak er Turf, Hout en Kolen
om bier te brouwen: dies moest men in
de steden en dorpen van dit Noorder-
quartier bij gebrek van bier water drin
ken."
1620—'21. „Men had te dezen tijd een
lange en strenge Winter, 't Begon de 15e
van December reeds fel te vriezen. Dan
in het laatst van Januari des volgende
jaars ontstond er met sterke Oosten wind
zulk een strenge vorst, dat het zich liet
aanzien alsof Menschen en Vee van kou
de zouden moeten vergaan en duurde 14
etmaal lang eer de lucht iets vermilde.
De Zuiderzee en alle rivieren vroren
dicht en het Ijs wierd in korte tijd ccnigc
voeten dik. Men reed met Paarden en
Sleden van Vriesland op Vlieland, van
Vlieland op Texel en van daar op Wie»
ringen. Ook wierd de zee tot aan Eilan
den van der Schelling, Ameland, Grijn
en tot de Abt toe met Paarden en Sleden
bereden. De Noordzee was langs de strand
geheel bevroren tot op acht en dertig
vadem diep.
Graaf Ernst Casimier, stadhouder van
Vriesland reed op de derde van Februari
met zijn Geinalinne en de jonge Koning
van Bohemen, wel met honderd sleden
vergezelschapt zijnde, van Leeuwarden
naar Harlingen, en voorts op Zee: daar
een Compagnie Soldaten, ten aanzien van
etlijke duizend Menschen, zich in de wa
penhandel oefende."
De boot weer in de haven.
De poging, Woensdagmiddag door „de
Marsdiep" in het werk gesteld om de
haven binnen teloopen werd niet met
succes bekroond. Ze kon het niet verder
brengen dan vooraan in de mond, zoodat
laden en lossen met groote moeilijkheden
gepaard gingen. Aanzienlijke hoeveelhe'
den steenkool verscheiden kolenhan
delaars moesten hun klanten reeds op
rantsoen stellen of konden de gewenschte
brandstof niet leveren en vaten bier
werden ontscheept en moesten langs de
betrekkelijk smalle steiger worden weg
gevoerd.
Het kostte de boot veel moeite de mond
te bereiken, want een groot ijsveld, dat
zich uitstrekte tot de plaats waar tot
voor eenige tijd zich het baken bevond,
bemoeilijkte de vaart ten zeerste. Geen
wonder, dat tal van personen dit ijsbre-
kende werk dat het personeel ver
moedelijk ook wel eenig hoofdbreken zal
hebben gekost met belangstelling ga
desloegen.
Donderdagmiddag kon de boot in de
haven op haar oude plaatsje aanleggen.
Dat was voor het eerst sinds 17 Febru
ari (morgen zou het vier weken geleden
zijn geweest, dat „de Marsdiep" voor het
laatst de haven kon binnenloopen.)
Gisteren werd al dadelijk viermaal
daags gevaren en hiermee zal een periode
van geregelde dienst stellig aangebroken
zijn.
Hoe de haven opengebroken werd.
Donderdagmiddag dus liep de boot de
haven binnen. Dit vereischt eenige toe
lichting, want wie Woensdag aan de ha
ven eens een kijkje had genomen zou
dat onmogelijk hebben geoordeeld. Het
ijs had een dikte bereikt van plm. 28 cM'.
en had alle schepen vastgekneld.
Evenwel zoo kon en mocht het niet
blijven. De Visschersvereeniging stelde
zich in verbinding met de havenopzichter
Hemelrijk, met het doel te bevorderen,
dat de haven van rijkswege zou worden
opengebroken. De heer Hemelrijk moest
echter meedeelen, dat zijn instructie hier
in niet voorzag. De haven, zoo hield dit
stuk in, zou alleen kunnen worden open
gebroken, wanneer het Noordhollandsch
kanaal voor de scheepvaart geopend zou
zijn en dan nog slechts bij volle mede
werking van de schipperij. De heer He
melrijk verklaarde zich echter bereid zich
in dezen met zijn superieur, de heer Zeijl-
stra, technisch ambtenaar te den Helder
te verstaan. Aldus geschiedde en wel
met het resultaat dat Donderdagmorgen
in overleg met de heer Zeijlstra een veer
tiental personen van rijkswege met het
openbreken belast geworden zijn. Door
de gemeente werden vier personen te
werk gesteld. Met behulp van de motor
schepen van de heeren J.Zuidewind en
J.Bruin en nog een aantal personen, die
belangeloos een handje meehielpen, kon
op deze wijze nuttig werk worden ver
richt. Met zagen en groote bijlen werd
het ijs bewerkt en in betrekkelijk korte
tijd was een geul opengewerkt.
De stoomboot van de heer D. Mets,
aanvankelijk geheel door het ijs ingeslo-
sloten en daardoor niet in staat de beide
andere motorschepen te assisteeren, kreeg
nu de ruimte en was de eerste, welke de
haven verliet. Ze was geladen met kaas.
Deze werd naar den Helder vervoerd,
vanwaar per auto voor het verdere trans
port zorggedragen werd.
Ook eenige visschers maakten van de
gelegenheid gebruik en kozen liet ruime
sop om te trachten een deel van de ge»
leaen schade tengevolge van de werk
loosheid door garnalenvangst in te halen.
Of zij er in slaagden? We kunnen het
nog niet berichten.
Inmiddels werd het oiitruimingswerk
voortgezet. De moeilijkheden waren niet
gering. IJszagen is een zwaar werk, dat
langzaam vordert. Liet is verder opmer
kelijk, dat het ijs zich zoo onwrikbaar aan
de visschersschuiten kan vastzetten. Niet
dan met groote moeite kon men het ver
wijderen.
'sMiddags kon bij eb een massa ijs,
naar de mond gestuwd, worden geloosd,
zoodat tegen de avond van die dag de
haven nagenoeg ijsvrij geworden was.
Gelukkig! Nu kunnen handel en beurt
vaart weer opleven. Te lang reeds moest
hierop worden gewacht. Tal van nering
doenden (wij kunnen ze noemen bij name
en behooren ook zelf tot dezulken) wer
den min of meer gedupeerd, daar vracht
goed van eenige omvang niet kon worden
verscheept. Aan het Horntje immers zou
men groote balen en kisten niet kunnen
lossen. '1
De misère kan thans gelukkig „aan de
historie worden overgeleverd". We hopen
dat de visschers er nu maar in slagen
nog een goed daggeld te verdienen. De
strijd zal niet gemakkelijk zijn, want reeds
voor het invallen van de vorst waren de
vangsten en de inkomsten verre van vet.
Donderdag verlieten ook de haven de
schippers J. Bruin, met een verhuisboel
aan boord, bestemd voor den Fielder, en
de Wit en Klein, die voor Kcijser en Co.
veevoer zouden Iaden.
Schipper Mets, als eerste uitgevaren,
keerde als eerste om 4 uur 'smiddags weer
terug en brak daarbij de laatste groote
ijsscTiol, welke toen nog de vaart kon be
lemmeren. Toen was het pleit beslist.
DIENSTREGELING TESO.
De dienst voor heden (Zaterdag)
Van Texel: 8,11,15; 2,30 en 5,40.
Van den Helder: 7,— 9,55; 12,15; 4,15
en 6,40.
De dienst voor morgen (Zondag)
Van Texel: 8,— 11,en 5,40.
Van den Helder: 9,12,en 6,40.
Met ingang van morgen zal de dienst
overeenkomstig de zomerdienstregeling
worden uitgevoerd. Op werkdagen ver
trekt de eerste boot dan te zes uur vm<
van Texel. De heer directeur van TESO
verzoekt ons er wel de aandacht op te
willen vestigen, dat ijsgang de heele re
geling in de war kan sturen. Het zal voor
loopig dus aanbeveling verdienen, zich
steeds te bevoegder plaatse van de juis
te vertrekuren op de hoogte te stellen,
wanneer men daarbij belang heeft.
De T.X. 16 beschadigd.
De T.X. 16 van M.A.Kolster, schipper
Fr. Blom, was in de knel geraakt en liep
een zoodanige beschadiging van zijn voor
steven op, dat reparatie dringend nood
zakelijk was. Zoodra de schuit zich roe
ren kon, werd zij dan ook naar de hel
ling gesleept. Het schip maakte nog geen
water.
Kruiend ijs.
Woensdagavond oinsfrecks half negen
werd Oudeschild opgeschrikt door lawaai
als van een aanrollende trein. Het bleek
te worden veroorzaakt door een gewel
dige massa ijs, welke zich in de richting
van de dijk bewoog en spoedig zich tot
aan de kruin op de steenen stapelde over
een aanzienlijke lengte, vanaf de Zeven
Provinciën in de richting van de haven,
Iii weinige minuten speelde het schouw
spel, bijgewoond door tal van ingezete
nen, zich af. Ook aan het Westeind van
Oudeschild werd een groote hoeveelheid
ijs op de dijk geworpen. Op sommige
plaatsen werden daarbij steenen uitge
rukt.
Ter herinnering.
In verband met de buitengewoon stren
ge winter, welke we thans achter de rug
hopen te hebben zal Maandag een serie
prentbriefkaarten het licht zien. Ze zal
bestaan uit een zestal kaarten, welke te
gen vier cent per stuk in Boekhandel
Parkstraat verkrijgbaar zullen zijn. De
kaarten geven een duidelijk beeld van de
geheel toegevroren haven te Oudeschild,
van de groote bedrijvigheid bij de ver
scheping aan de dijk bij het Horntje, enz.
Bevroren piepers.
Naar we vernemen is bij inspectie van
het met 1800 H.L. aardappelen geladen
schip te Oudeschild gebleken, dat nog
geen 50 Fl.L. bevroren is. Van de aard
appelen uit de kuilen van ir. Dijt zou
niets of hoogstens 5 pet. bevroren zijn.
We merken terloops op, dat volgens:
regeeringsberichten in Duitschland wel
eenige miljoenen tonnen aardappelen door
vorst daar verloren zijn gegaan.
