438,0 Jaargang
1
No 4366
Woensdag 2 October 1929
Van week tot week
Texelsche Berichten
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V.v/h LANGEVELD DE ROOIJ U DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 a POSTGIRO: N°. 652 a POSTBUS: N°. 11
Zaterdagavond.
Genève: De naam geen voorteeken.
Het zou er slecht met ons uitzien, wan
neer alle spreekwoorden onvoorwaardelijk
„ware woorden" waren. Neem b.v. „No
men est Omen": de naam is een voortee
ken en bedenk dan, dat de voorzitter
van dt Tiende, te Genève beëindigde
Volkenbondsconferentie Guerrero ofte
wel „krijgsman" heette. Het zou niet be
moedigend zijn.
Gelukkig heeft deze wreede naam aan
de resultaten van de vergadering geen af
breuk gedaan. Reeds het begin was goed.
De pas voorbije Haagsche conferentie
had een gunstige indruk achtergelaten en
zoo zette men zich vol moed aan de ar
beid. En nu de diplomaten weer huis
waarts zijn gekeerd, kunnen zij met vol
doening daarop terugzien.
De verplichte arbitrage werd door 14
staten, waaronder drie groote mogend
heden aanvaard. Het handvest van de
Bond zal met het Pact-Kellogg in over
eenstemming worden gebracht. Gunstige
beslissingen in het belang van de Wereld
vrede werden genomen inzake verminde
ring van bewapening en vermijding van
militaire maatregelen bij eventueele con
flicten.
„De menschheid kent geen grooter en
wreeder vijand dan de oorlog. Voor de
Bond is de oorlog de eenige vijand. Deze
tiende Volkenbondsconferentie kan ech
ter met recht zeggen goed werk te heb
ben gedaan ten aanzien van de bestrijding
van de oorlog en tot bevordering van het
geluk van alle volkeren."
Aldus Guerrero in zijn sluitingsrede.
Wij hebben er slechts de oprechte
wensch aan toe te voegen, dat de heeren
er in mogen slagen hun woorden in da
den om te zetten.
In de „binnenlanden".
Ziet het er op internationaal terrein
voorloopig niet somber uit, minder geluk
kig is het met de inwendige rust in meer
dan één staat gesteld. We zouden hier
wel een reeks landen kunnen noemen,
waar er aan de binnenlandsche rust wat
hapert, maar doen slechts een greep.
In Oostenrijk is een heftige strijd gaan
de, in naam om herziening van de grond
wet, maar in werkelijkheid staan we hier
voor een scherp conflict tusschen twee
bevolkingslagen. De fascistisch gezinde
Heimwehren nemen het op tegen de
Weensche socialisten en met de dag
neemt de spanning toe. Nu is onlangs een
politie-man, Joh. Schober geheeten, ver
kozen tot rijkskanselier en velen achten
hem de man om het dreigend gevaar af
te wenden.
In Italië laten Mussolini en zijn ge
dweeë volgelingen geen gelegenheid on
benut om "de fascistische macht te ver
sterken. De z.g. verzoening tusschen Kerk
en Staat hield hier naar de letter schoone
beloften in maar in de praktijk mankeert
er nog heel wat aan.
In Littauen heeft tot groote vreugd
van hen, die het goed meenen met Euro
pa en de vrede Woldemaras, de be
ruchte dictator er het bijltje bij neer ge
legd. Littauen herademt; Polen eveneens,
want alleen aan zijn zelfbedwang mag
het danken, dat het niet in een heftige
strijd met Littauen gewikkeld werd als
gevolg van de vuige kuiperijen van de nu
afgetreden president.
In China zit Tsjang-Kai-Sjek voor de
zooveelste maal in de knel, met opstan
dige, op meer macht en buit beluste gou
verneurs aan de eene kant en Moskou en
zijn Bolsjewieken aan de andere zij. We
benijden hem allerminst.
Tenslotte: In Duitschland hebben bom
aanslagen met een politiek luchtje de rust
verstoord, terwijl Hugenberg en censor
ten er met alle macht naar streven om
o.a. het Plan-Young in discrediet te bren
gen. Echter Stresemann is een man,
die er naar sbeeft de strengen stijf te
houdenhij reeft z'n tegenstanders geen
schiin van k*ns. Trouwens: ook in de
Hugenbergscl t hoek vinden de ideeën v
de overigens toch zeer invloedrijke groot-
nijveraar geen onverdeelde instemming.
De onweersbui boven Duitschland mo
ge dan van lange duur zijn, de verlies-
lijst zal toch vermoedelijk maar enkele
posten tellen, van niet overwegend be
lang. G.JOH.D.
Bestrijding der tuberculose onder liet
rundvee.
Men schrijft ons:
Op initiatief der afd. Texel der H.M.v.
L„ de L.T.B., en Fok- en Controlevereen.,
werd de 26e September j.L, 's avonds
halt negen in hotel „de Lindeboom" een
vergadering belegd, teneinde te komen tot
de oprichting eener vereeniging, welke
zich ten doel stelt de tuberculose onder
het rundvee op Texel te bestrijden. Uit-
genoodigd voor deze vergadering waren
de heeren Dr. H.C.L.E. Berger, Directeur
v.d. Veeartsenijkundige Dienst en Hoofd
inspecteur v.d. Volksgezondheid te den
Haag, P.J. 't Hooft en J.A. Klauwers, in
specteurs dezer diensten resp. te den Haag
en Amsterdam, de heeren Burgemeester,
Wethouders en Secretaris dezer gemeente,
en de besturen der kaasfabrieken te den
Hoorn, de Waal en Eierland. De heer E.
Noordijk, veearts, was als lid van het be
stuur der afd. Texel der H.M.v.L., tevens
aanwezig.
De heer C.Keijser Hz., die zich belast
had met de leiding dezer vergadering,
heette te ongeveer half negen allen harte
lijk welkom. Na een kort inleidend woord
van Dr. Berger, zette de hqer 't Hooft
op een zeer bevattelijke wijze uiteen hoe
volgens hem hier op Texel moest worden
gewerkt, wilde er succes behaald worden.
De heer 't Hooft begon met er op te
wijzen, dat hij zich deze avond alleen zou
bepalen tot de economische zijde der
zaak en niet zou uitwijden over het groote
belang dat de volksgezondheid heeft bij
een ernstige bestrijding der tuberculose
onder het rundvee (melk en vleesch van
tuberculeuze dieren). De rundertubercu-
lose veroorzaakt jaarlijks in Nederland
een schade van ongeveer 4 miljoen gul
den, welk cijfer voldoende demonstreert,
dat de veehouders groot belang hebben
bij een goed georganiseerde bestrijding.
De inspecteur legde er de nadruk op, dat
de bestrijding, zooals de regeering deze
propageert, een absoluut vrijwillige is.
De regeering toch stelt zich op het stand
punt, dat slechts dan succes is te ver
wachten, wanneer de veehouders er van
overtuigd zijn, dat het hier hun welbe
grepen eigenbelang is, daadwerkelijk aan
de bestrijding deel te nemen. Er is geen
enkele wet in Nederland, volgens welke
de veehouders verplicht kunnen worden,
de tuberculose onder hun rundvee te gaan
bestrijden. Dus voorop gesteld worde: de
bestrijding is geheel vrijwillig.
Welk systeem propageert de regeering
nu, welke steun verleent de regeering aan
de veehouders en wat eischt de regeering
van de veehouders?
Wat het systeem betreft, zij hier ter
loops opgemerkt, dat dit in hoofdzaak
overeenkomt met de wijze van bestrijding
volgens welke indertijd de organisaties
„de Eersteling" te Stompetoren, en „de
Gezondheidsdienst voor vee in Noord-
Holland" werkzaam waren op het gebied
der bestrijding, vóórdat het Koninklijk Be
sluit van de 25e Mei 1928 tot uitvoering
van art. 47 der Veewet (volgens dit art.
moeten voorschriften worden gegeven be
treffende het verleer.en van steun aan
maatregelen tot bestrijding van tuberculo
se onder het rundvee) werd afgekondigd.
Dit wil dus zeggen, dat het systeem zoo-
i :el mogelijk op praktische grondslagen
is opgebouwd en hierdoor heel t men de
ootste kans van slagen.
De regeering s.eunt het streven der
veehouder op de volgende manier:
a. voor elk aan open-tbc lijdend of
daarvan ernstig verdacht rund, dat tijdig
en overeenkomstig de aanwijzingen van
de betrokken inspecteur v.d. V.D. is ge
slacht, wordt vergoed f25;
b. voor elk gecontroleerd rund per jaar
10.50;
c. de tuberculine welke voor het onder
zoek noodig is, wordt kosteloos aan de
Vereeniging verstrekt;
d. het onderzoek van het sputum, de
melk, de urine enz., geschiedt kosteloos
aan de Rijksseruminrichting.
En wat eischt nu de regeering van de
veehouder?
a. Al het vee van de leden-deelnemers
moet minstens éénmaal per jaar aan een
veeartsenijkundig onderzoek worden on
derworpen, waaronder begrepen tuber-
culinatie, d.w.z, al het vee, jong en oud
moet minstens éénmaal per jaar worden
getuberculineerd. Deze tuberculinatie
wordt verricht met z.g. tuberculine, welke
stot in het linkeroog moet worden ge
druppeld; drie dagen na de eerste drup
peling wordt deze herhaald, waarna men
ongeveer 6—8 uur later de reactie kan
verwachten. De reactie bestaat in de vor
ming van een etterprop in de ooghoek.
Een dier waarbij dit verschijnsel op
treedt heeft gereageerd, is dus een reac-
tiedier, en heeft een tuberculeuze aan
doening in het lichaam. Omtrent de plaats
dezer aandoening en omtrent de uitbrei
ding van het lijden, zegt deze reactie ons
niets.
b. De leden-deelnemers zijn dus gehou
den de tuberculose-vrije opfok van hun
jongvee te bevorderen.
Dit is een zeer belangrijke voorwaarde.
De kalveren komen praktisch gesproken
tuberculose-vrij ter wereld, ook van tu
berculeuze ouders. Echter kunnen deze
dieren heel gemakkelijk met het voedsel
worden besmet. Pasteurisatie van melk- en
afvalproducten der kaasfabrieken is daar
om een zeer waardevol hulpmiddel.
c. De runderen, die, blijkens 't veeartse
nijkundig onderzoek lijdende zijn aan, of
ernstig verdacht zijn van open-tubercu
lose, worden ten spoedigste door de zor
gen van de Vereeniging in overleg met
de betrokken Inspecteur v.d. V.D. onscha
delijk gemaakt.
Deze dieren moeten dus zoo spoedig
mogelijk worden geslacht, omdat open
lijders zeer gevaarlijk zijn voor de nog
gezonde runderen. Onder open-tubercu-
lose wordt verstaan die vorm van tuber
culose waarbij met het sputum, de melk,
de urine, de ontlasting de tuberkel-bacil-
len worden verspreid.
Aanvankelijk was bepaald, dat een rund
met open-tbc binnen twee weken moest
worden opgeruimd. Later is deze bepa
ling wat soepeler gemaakt in die zin dat
wanneer het belang v.d. eigenaar het mee
brengt, een dergelijk rund nog wel eenige
tijd mag worden aangehouden mits vol
doende geïsoleerd van de overige gezonde
dieren. Het kan b.v. van belang zijn dat
de eigenaar eerst nog het kalf teelt van
de koe, welke moet worden opgeruimd.
De aandacht werd er nog op gevestigd
dat een dier met open-tbc, mits tijdig op
geruimd, nog een zeer goede prijs kan
opbrengen, en dat de f25 welke de re
geering beschikbaar stelt als een tege
moetkoming in de waardevermindering
moet worden beschouwd.
d. De runderen der leden-deelnemers,
welke positiet reageeren op de tuberculi
natie, worden ten spoedigste van een
merkteeken voorzien. De dieren, jonger
dan twee jaar krijgen een brandmerk (een
T) op de linker-klauw; een dier van drie
jaar ot ouder krijgt in het linker-oor een
gat ter grootte van een dubbeltje. In ver
band met de leeftijd is er verschil ge
maakt wat het merken betreft, omdat de
praktijk leert, dat jonge dieren (tot 2
jaar) welke reageeren bij het volgend
onderzoek op drie jaar een negatieve re
actie kunnen geven, maar het proces kan
in die tijd gerezen zijn. Het zou dan niet
juist zijn dergelijke dieren voor altijd te
merkei, hetgeen rnen door het knippen
van ei i gaatje in het oor doet.
De ïeer 't Hooit vertelt dan dat over
de kwestie van het merken der reactie'
smaakt als room
dieren heel wat strijd is gevoerd en nog
wordt gevoerd. Zooals bekend zal zijn
wordt de tbc in Friesland bestreden langs
zuiver particuliere weg, en worden de rc-
actiediercn niet gemerkt. Deze dieren
komen nu zonder merkteeken op de markt
en vele boeren, vooral in Noord-Holland,
hebben tot hun schade ondervonden, dat
het koopen van deze dieren zeer gevaar
lijk kan zijn. Een koe welke op tubercu
line gereageerd heeft, kan zich gedurende
haar gcheele verdere leven gedragen als 'n
koe, welke niet heeft gereageerd, doch de
kans dat het proces zich uitbreidt, be
staat iedere dag, en wanneer dit gebeurt,;
kan zoo'n dier zeer spoedig gevaarlijk
worden voor de verdere veestapel. Dus
het merken der reactie-dieren is geboden.
De heer 't Hooft deelt verder mee, dat
de praktijk leert, dat de waardeverminde
ring der reactie-dieren plm. f40 per dier
bedraagt; echter wordt de totale waarde
vermindering van de dieren eener ver
eeniging ruimschoots gecompenseerd door
de waarde vermeerdering der niet rea-
geerende dieren.
e. Het vee der leden-deelnemers, dat
aangekocht wordt, moet binnen acht da
gen worden onderzocht; indien blijkt, dat
een dier reageert ot (en) lijdende is aait
open-tbc, mag het dier niet aan de vee
stapel worden toegevoegd.
Nu is er de 4e Mei- 1928 opgericht een
„Vereeniging tot bestrijding van de tuber
culose onder het rundvee en van andere
veeziekten in Noord-Holland", van welke
vereeniging de heer P.Stapei voorzitter
en de heer E.Koster Dz„ secretaris is. Het
Secretariaat is gevestigd in het Land-
bouwluiis te Alkmaar. Deze vereeniging
stelt zich ten doel de tbc-bestrijding in
Noord-Holland te bevorderen, te organi-
seeren en te sübsidiëeren volgens het re
glement der vereeniging, welk reglement
geheel overeenkomstig de Rijksvoorschrif
ten is samengesteld. Wanneer nu een
groep van veehouders een vereeniging
heeft opgericht om de tbc onder
het rundvee te bestrijden volgens
de Rijksvoorschriften, dan kan deze ver
eeniging zich bij de bovengenoemde ver
eeniging aansluiten. Vooral door de be-
moeingen van de voorzitter, de heer P.
Stapel, is de provincie Noord-Holland ook
bereid gevonden subsidie voor de bestrij-
dmg beschikbaar te stellen. Deze subsidie
wordt via de vereeniging in Noord-Hol
land, over de diverse plaatselijke vereeni-
gingen verdeeld, natuurlijk in verhouding
tot het aantal aangesloten dieren derver-
eenigingen. Hoeveel dit per jaar en per
dier za! bedragen kan de heer 't Hooft
met mededeelen. Echter verzekerde hij,
dat, wanneer hier op Texel wordt over
gegaan tot de oprichting van een ver
eeniging ter bestrijding der tbc onder het
rundvee, reeds bij een bescheiden aantal
dieren er geen onkosten voor de veehou
der aan verbonden zullen zijn. M.a.w.,
uit de te ontvangen subsidie van Rijk en
Provincie, zonder alle eventueele onkos
ten betaald kunnen worden.
De heer 't Hooft was thans aan het
einde van zijn buitengewone duidelijke
uiteenzetting gekomen, waarvoor hem bij
monde van de heer C. Keijser Hz. en
Dr. Berger warme dank werd gebracht.
Nadat de heer 't Hoo*t enkele vragen
van de heer Oort en van de heer R. P.
Keijser aangaande de eventueele verplich
tingen, welke de gemeente bij gemeente
verordening, den deelnemer kan opleggen
wat betreft de invoer van vee, had be
antwoord, werd een voorloopig bestuur
samengesteld, opdat dit bestuur de zaak
verder'kan voorbereiden. Op verzoek van
de voorzitter namen zitting de heeren
A.Dros D.Cz., J.Keijser Augsz., C.Bruin,
C.deW t, A.Commandeur en E.Noordijk,
de Ia: Iste als adviseerer.d lid, terwijl de
heeren C.Stoepker, IJ. Lap en N.Dros als-
TEXELSCHE COURANT
DEN BURG: 50 cl. per drie Maanden.
Franco p. post door geheel Nederland 75 et p. 3 maanden.
Losse nummers: 3 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogols: 50 ct. lodero regol moer: 10 cl.
Dezelfde advertentie 4 maal geplaatst wordt 3 maal borokond.
B11 abonnement lagere regelprljs.
ADVERTENTIËN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNEN
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
IP**
Wasch de aangedane plaatsen met warm
water en Purolzeep; droog dan voor
zichtig öf en doe er wat Purol op. Herhaal
dit eiken dag, zoo lang het noodig