Texelsche Courant van Zaterdag 2 Nov. 1929,
Amerikaansch
Legergoed
E. FRANK
PIJPEN
Gebr. DROS
TWEEDE BLAD
Wie IKOIIIiltt pepermunt niet kent,
kent de origineele pepermunt niet.
Let s. v. p. op het
juiste adres.
Groote sorteering
en verdere rookers
benoodigdheden
Texelsche Berichten
Voor
is het eenig adres
Warmoesstraat 560
DEN BURG.
ALLES KOMT TERECHT.
Verlies toch niet zoo gauw de moed,
Al ben je wel eens blut.
Een ieder mensch zit op zijn tijd
Gevaarlijk in de put.
Eet toch met smaak je boterham,
Al is die niet belegd,
En wacht je tijd maar rustig af,
Want alles komt terecht!
UIT ONS ZONDAGSBLAD.
We vestigen de aandacht onzer lezers
in het biezonder op een tweetal foto's in
ons Zondagsblad van heden: Opgeno
men werden een zeer recente foto van de
94-jarige heer J.J.Smit, over wiens jubi
leum we in ons vorig nummer schreven,
en van het Texelsch strand ter hoogte
van paal 12. Verder maken tal van andere
toto's, waaronder een paar luchtkieken en
een fraaie Alpenfoto over de heele 15e
pagina en met zorg gekozen lectuur de
inhoud van dit weekblad uit.
Gaarne zenden we een eerder versche
nen nummer U ter kennismaking toe.
Een brandje.
Donderdagmorgen omstreeks half elt
is door het vlamvatten van een pot teer,
welke op een brandende kachel was ge
plaatst, brand ontstaan in de schuur van
heer J.N.Rijk, welke aan de Koogerstraat
links van zijn woonhuis is gelegen. In
korte tijd werden zware rookwolken ver
wekt, welke het eerst werden opgemerkt
door Adr. Huisman, die in allerijl hulp
inriep. Van café „Schoonoord" uit werden
de autoriteiten met de brand in kennis
gesteld. Inmiddels waren tal van personen,
wier aandacht getrokken werd door de
dikke pikzwarte wolken, te hoop geloopen
en werden pogingen tot blusschen in het
werk gesteld. Met emmers water en een
paar „Fire Gun"-brandbluschapparaten,
waarmee Gebr. Vonk te hulp kwamen,
werd het vuur, dat zich snel verbreidde,
met succes bestreden. Men kon wel niet
verhoeden, dat een deel van het dak
werd vernield, maar overigens is de
schade van weinig beteekenis. Een en
ander was verzekerd.
T.i^ C.-bestrijding onder rundvee.
Wo ensdagavond woonden we in „de
OraniebPom" de al&- vergadering bij, be
legd door de gezamenlijke landbouwor
ganisaties m* het doel, te komen tot de
Sprichting van een vereenig.ng welke de
de T.B.C.-bestrij'dmg onder het rundvee
in onze gemeente ^er hand zal nemen..
In het voorloopig pestuur dezer vereem-
ging hadden bereids zitting genomen de
heeren C.deWit en C.Bruin Jacz resp.
als voorz. en secr. Als spreker trad op
de heer P.J.'t Hooft, Inso- van de Vee-
artsenijkundige Dienst te den Haag. Plm.
vijt-en-dertig belanghebbenden waren aan
wezig.
o
De ruim acht uur opent de heer De
Wit de vergadering, er zijn spijt over uit
sprekende, dat niet meerderen deze ver
gadering hebben willen bijwonen. Hij
wijt dit aan de donkere herfstavond. In
het biezonder heet hij de spreker van
deze avond welkom.
Hij brengt het besluit der laatst gehou
den vergadering naar voren en herinnert
aan de vergadering der melkcontrole-ver-
ee.niging, waarin alle leden zich voor
TBC-bestrijding onder het rundvee uit
spraken. Vervolgens geeft hij het woord
aan de heer 't Hooft.
Alvorens we over diens keurige, uit
stekend gedocumenteerde en zeer bevat
telijke rede schrijven, willen we opmer
ken, dat we ons hierbij zeer beperken
zullen. Voor korte tijd namen we van de
hand van een bevoegd deskundige een
verslag op van dezelfde rede van de hee
't Hooft, eveneens hier uitgesproken. Het
besloeg eenige kolommen. We meenen
thans naar dit verslag te mogen ver-
W'spreker vangt aan met de schadelijke
gevolgen van TBC onder het rundvee in
het licht te stellen en wijst hierbij o.m.
,op de biezondere belangen welke hier
■voor Texel als badplaats op het spel
staan. Van de TBC gevallen bij kinde
ren moet 20 pet. aan besmetting door
tuberculeus vee worden toegeschreven.
Na verloop van een enkel jaar nam het
aantai TBC-gevallen, bij geslacht vee ge
constateerd, van 12 tot 18 pet. toe. De
laarlijksche schade voor de veehouders
Wordt op 4 miljoen geraamd.
Spreker behandelt het wezen der TBC
en de ontdekking van de ziekteverwekker,
de tuberkel-br cil door de Duitsche genees
kundige Robert Koch (1882). Hij waar
schuwt teger. een te hoog opdrijven der
melkproduct! het weerstandsvermogen
vermindert hierdoor te zeer, met het ge-
Voor engros bij J. F. van Lieshout, Alkmaar.
volg, dat het dier voor TBC eerder vat
baar wordt. Een groot gevaar is gelegen
in het teit, dat TBC bij de dieren zeer
moeilijk valt te constateeren en zich gaan
deweg verbreidt, zonder dat de boer er
erg in heeft.
Spr. wijdt uit over de open en gesloten
vorm van TBC en over de wijze, waarop
de besmetting kan plaats hebben: a.di
recte besmetting en b. z.g. zuivelbesmet-
ting. Hij gaat vervolgens de geschiedenis
der TBC-bestrijding na en bespreekt het
systeem Poels-Loving, dat van 1905-1910
toepassing vond. Elk dier, dat lijdende
"bleek aan TBC, werd door het Rijk voor
volle waarde overgenomen en dan afge
maakt. In 1908 waren de meeste dezer
dieren, 8000 in getal, overgenomen5000
daarvan bleken z.g. „open lijders" te zijn.
Spr. veronderstelt dat er thans in ons
land wel 10.000 runderen met open TBC
zijn. Om financieele redenen moest ge
noemd systeem worden verlaten. De kos
ten beliepen wel twee miljoen*.
Dan komt spreker aan de huidige rege
ling, welke we aldus willen samenvatten:
De veerhouder, die deelneemt aan de
TBC-bestrijding, ontvangt van rijkswege
deze steun: a. voor elk tijdig afgemaakt
aan open TBC lijdend of daarvan ernstig
verdacht rund t 25.— (in en van de prov.
N.-Holland nog f25.extra); b. voor elk
gecontroleerd rund 50 ct. per jaar; c.
tuberculine kosteloos; d. kosteloos on
derzoek van sputum, melk, etc.
De verplichtingen, welke de veehouder
als tegenprestatie op zich neemt zijn deze:
a. veeartsenijkundig onderzoek van alle
runderen minstens ééns per jaar; b. be
vordering van de TBC-vrije opfok van
jong vee; c. zoo spoedig mogelijk afma
ken van dieren, lijdende aan of ernstig
verdacht van open TBC; d. het merken
van alle tuberculeuze dieren (de z.g.
reactiedieren), dieren, jonger dan twee
jaar, door een tijdelijk brandmerk, dieren
van 3 jaar of ouder door een gaatje in
het linkeroor; e. nieuw aangekocht vee
moet binnen acht dagen worden onder
zocht en mag, wanneer het een reactiedier
ot open lijder is, niet aan het veebeslag
worden toegevoegd.
Eenige losse opmerkingen naar aanlei
ding van vragen door de heer 't Hooft
gemaakt, laten we hier nog volgen:
Een kalt van een „open lijder" is in
999 gevallen van de 1000 vrij van TBC.
Dat gemerkte dieren geringer waarde
vertegenwoordigen dan de niet gemerkte
dieren geeft spr. toe. Maar laatstgenoem
de zullen bij verkoop meer dan gewoon
lijk opbrengen, omdat de kooper zich er
van overtuigd kan houden, dat deze die
ren van iedere TBC-aandoening vrij zijn.
Wanneer een dier op de tuberculinatie
reageert beteekent dit, dat in 98 a 99
gevallen van de 100 een TBC-aandoening
aanwezig is. Omtrent graad en omvang
van deze aandoening zegt de reactie
niets.
De tijd, welke mag verloopen tusschen
de eerste en tweede druppeling met tu
berculine, varieert van 2—8 dagen. Aan
bevolen wordt drie dagen te wachten.
Italië, dat alleen TBC-vije dieren koopt,
betrok ze eerst uit ons land, maar thans
uit België. In België toch mogen alleen
zulke dieren worden ingevoerd. Hier komt
het nut der bestrijding wel duidelijk naar
'oren.
Kosten brengt het deelenemen aan deze
bestrijding voor de veehouder, niet mee.
Alle uitgaven worden door de subsidies
bestreden. Spr. benijdt de veehouders in
Noord-Holland, omdat in deze provincie
boven de subsidie van het Rijk nog f25
extra door de Prov. wordt uitgekeerd.
Werden vroeger „open lijders" bij
slachting afgekeurd, thans beperkt zich
deze afkeuring tot de aangetaste deelen
alleen, in 75 pet. van alle gevallen de
longen. Algehcclc afkeuring heeft alleen
in gevallen van z.g. „versche infectie"
plaats. De schade van slachting van
i»open lijders" bedraagt in N.-Holland
gem. f 100.waarvan f50.— in de vorm
van subsidies terugkomt. Hoeveel grootcr
echter is de schade, wanneer het dier
aangehouden wordt! Het heele veebeslag
kan dan door TBC worden aangetast.
Alleen een zeer deskundig onderzoek is
waarborg voor het ontdekken van open
TBC bij rundvee. Spr. meent met ver
trouwen de heer E.Noordijk, veearts te
mogen aanbevelen. In Friesland neemt
men het met het klinisch onderzoek niet
zoo nauw. Het groot aantal gecontro
leerde runderen - plm. 70.000 - is hiervan
wei de oorzaak.
Wat de slachtfondsen betreft, meent
spr. dat deze er wel geen bezwaar tegen
zullen maken reactiedieren op te nemen
Zoo gaat het althans te Leiden, Zwolle
en Groningen. De heer C.deWit meent
ook op Texel geen bezwaar te ontmoeten.
Sprekende over markten, waar veel
TBC-lijders aan de markt komen, merkt
spr. op, dat Leiden bovenaan staat. Van
de honderd runderen, lijden er zeker wel
80 aan TBC. Een snel en krachtdadig in
grijpen is dus zeker gewenscht.
o
Aan het slot van zijn rede gekomen,
was een dankbaar applaus spreker's loon.
Staande de vergadering traden plm. 35
personen als lid tot de vereeniging toe,,
van wie plm. 20 als aandeelhouder van
„De Hoop" te De Waal. De heer De Wit
gat hierover zijn vreugde te kennen, als
mede over de subsidies van Rijk' en Pro
vincie, waardoor de kosten, uit de maat
regelen tot bestrijding van de T.B.C.
onder het rundvee voortvloeiende, zou
den kunnen worden bestreden.
Spreker bracht hartelijk dank aan de
heer 't Hooft, aan de heer E. Noordijk, -
die spreker als de meest aangewezen
hulp voor Texel meende te mogen be
schouwen, eij aan de pers voor zijn pu
blicaties.
Nog 14 dagen wordt gelegenheid gebo
den om als lid toe te treden. (Zie adv.)
Examens.
Onze plaatsgenoot, de heer Maarten
Koorn D.Pz., slaagde Donderdag te den
Haag voor assistent-machinist Groote
Stoomvaart.
Sportnieuws.
Morgen speelt Texel I thuis tegen
Helder III. Met het oog op de boot
moet deze wedstrijd aanvangen op 12
uur. j
ivTexel II gaat op bezoek naar Helder
Houdt je goed, jongens! A.Dr.
Kamer van Koophandel en Fabrieken.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Hollands Noorderkwartier
wendt zich in haar District o.m. tot de
Texelsche industrieelen met dit verzoek:
Daar de Kamer van Koophandel be
oogt in haar eerstvolgend jaarverslag
een overzicht te geven van de verschil
lende industrieën in haar District, zou
zij het ten zeerste op prijs stellen,
uiterlijk vóór 15 November a.s. een
opgave te mogen ontvangen:
le. Welke artikelen worden gefabri
ceerd
2e. hoeveel werklieden waren gemid
deld dit jaar in het bedrijf van ge
adresseerde werkzaam
v1 an de zuivelfabrieken zouden wij
bovendien gaarne opgave ontvangen van
het aantal verwerkte liters melk in het
atgeloopcn boekjaar.
Samenwerking in Noord-HoIIand's
Noorden.
Namens de Nedcrlaiulsche Maatschappij
voor Nijverheid en Handel, departement
den Helder en Omstreken, schrijft ons de
heer M.A.Grumvald, secretaris:
Wie de laatste jaren de economische
ontwikkeling in Noord-Holland's Noorden
heeft gevolgd, zal tot de erkenning moe
ten komen dat vele veranderingen heb-
plaats gevonden, veranderingen zeer ze
ker in gunstige zin.
Was onze streek nog voor luttele jaren
een vrijwel voor ieder onbekend terrein,
dit is thans wel heel anders geworden.
Verschillende oorzaken hebben er toe
medegewerkt, dat men meer belangstel
ling is gaan koesteren voor de Noordpunt
van ons vaderland. Gemakkelijk is dit
zeker niet gegaan en wc mogen hier ge
rust constateeren, dat die meerdere be
langstelling zeker is gegroeid, door dat
ook economisch dat deel belangrijker is
gaan worden. Maar zeker niet in de laat
ste plaats mag hier geconstateerd worden
dat er een keerpunt is gekomen, omdat
de bewoners individueel en ook samen
werkende groepen en vereenigingen be
grepen hebben, dat er een ander geluid
moest worden gehoord, dat men zelf de
hand aan de ploeg moest slaan en zoo
heeft men dan ook een groote activiteit
aan de dag gelegd.
De bloembollencultuur in Brcezand, die
zich zeer waarschijnlijk binnen enkele ja
ren zal uitstrekken tot Koegras, terwijl
ook het eiland T e x e reeds uitgestrekte
bloembollenvelden heeft, ontwikkelt zich
sterk en is er oorzaak van, dat de oinsire-
ken van Den Helder in bloei toenemen.
Hoe belangrijk b.v. voor Texel deze is,
moge blijken uit het feit, dat jaarlijks
000.000 Kg. bollen daar verhandeld wor
den. Wielingen staat in het brandpunt
der belangstelling door de Zuiderzeewer
ken en het actieve gemeentebestuur van
dit schiereiland zal er zeker voor zorgen
dat ook de Wieringers zullen profitccren
van hun geografisch gunstiger positie.
In Den Helder wordt groote energie aan
de dag gelegd om zeebad Huisduinen tot
bloei te brengen en bedriegen de voor-
tcekenen zich niet, dan zal deze badplaats
zeker een goede toekomst tegemoet gaan.
De Koog op Texel, is ook al door de
eigenaardige en speciale bekoring, die
deze Noordzeebadplaats biedt, de laatste
jaren zeer in trek. In Augustus 1928 wer
den naar Texel vervoerd 14,752 passa
giers en 3904 rijwielen.
Dit alles is bekend, maar het is goed,
dat het eens samengevat herhaald wordt.
Wat in deze streken nogal eens man
keert onder de bewoners is: het vaste
vertrouwen in een goede toekomst. Maar
al te lang is ons Noorden vergeten in
de groote pers, maar al te lang bestond
er zoo bitter weinig belangstelling. Lang
zamerhand is men bij het boeken van de
eerste successen wat meer vertrouwen
gaan stellen in de plannen, die gericht
waren op de ontwikkeling van het Noor
derkwartier. Maar wat bovenal van groot
belang is te achten, is, dat men is gaan
inzien, dat samenwerking van verschillen
de gemeenten en groepen van de bevol
king een eerste voorwaarde is om vooruit
te komen. Bij officieele gebeurtenissen
zag men in de laatste jaren veel meer
dan voorheen de hoofden van de diverse
gemeenten en autoriteiten in de verschil
lende deelen van ons district. Wel werd
dus wat meer voeling met elkaar gehou
den, maar een zekere band bestond er
nog niet. Door de oprichting van het
Departement Den Helder en Omstreken
van de Nederlandsche Maatschappij voor
Nijverheid en Handel was het mogelijk,
dat in één verband samen kwamen in
woners van de verschillende gemeenten,
die wellicht zoo op het eerste oog te
genstrijdige belangen hadden, doch die
toch allen aan één ding behoefte had
den om vooruit te gaan: aan samenwer
king. Voor het eerst namen in één Be
stuur zitting vertegenwoordigers van de
Hef erschc Handel me:: de Burgemeesters
van fexel, Anna-Paulowna en Wieringen.
Sfl* <3*. ïf» Sf» «a. S?»
O
tsSSS
Worfh ^^^crown.
en springende lippen
Oooreo 50-60 co 90 cL Tube 60 cl Bi) Apoth. ea ProgUte.
