VERRASSING
N.V. PH. VLESSING - DEN BURG.
linn minnunnmi mm mm mm mm mm mm mmm
A.s. Zaterdag opening onzer nieuwe confectie-afdee-
ling. Leest Zaterdag onze advertentie.
mm mm
m
ui aw mm
III a*
III a* llllll
dansje met ongeduld het einde wachtte.
Toch werd hun geduld op niet te zware
proet gesteld. Het vlotte spel, de over
het geheel goede vertolking, de boeiende
inhoud en de logische bouw van het too-
neelspel, waarin het aan de zoo begeerde
afwisseling niet ontbrak dat al droeg
er toe bij, dat „Klein Tooneel" ook hier
veel succes oogstte.
Over de inhoud kunnen we kort zijn.
We namen reeds verslagen op van te
Oudeschild en Oosterend gegeven uit
voeringen en stippen slechts even aan.
De rol van Van Holmen, de conserva
tieve, egoïstische fabrikant, door wiens
toedoen en wel om financieele overwe
gingen en uit een oogpunt van „stand"
zijn zoon Cor niet met het meisje zijner
keuze maar met Jeanne (mej. T. Boon
Kalis) een rijke jonge dame in het huwe
lijk treedt, werd door de heer 11.Blom ver
vuld. Cor, die na vele jaren van weder-
zijdsch misverstand tusschen hem en zijn
vrouw, tenslotte toch een blijder leven
tegemoet gaat, werd uitgebeeld door de
heer C.Bakker. De rol van Tilly, de
beschermelinge en ten slotte de lieve
echtgenoote van de blinde Henk (de heer
J.Visman), beiden de gelukkige bewer
kers van de ommekeer in het leven van;
Jeanne en Cor, werd door mej. G.Bak
ker gespeeld. De heer P.Dogger vertolk
te de rol van Franken, onder-directeur
der fabriek van Van Holmen, door de
patroon hoogelijk geacht en als een ge
schikt echtgenoot i illy toegedacht. Deze
echter had daarnaar geen ooren en
wenschte Henk toe te behooren. Leentje,
de dienstbode vond in mej. G. Boon een
goed vertolkster. Wanneer we nu nog ver
melden mej. A.Dogger als de wed. Wil-
lemsen, de grootmoeder van „Het Kind",
(de jongeheer G.J.Dogger), hebben we
alle medespelenden de revue laten passee-
ren.
Over 't geheel gaven de spelers blijk van
ernstige studie en de vaste wil iets goedsi
te presteeren. We overdrijven danook niet,
wanneer we besluiten met als onze mee
ning te kennen te geven, dat het m/eeren-
dect der aanwezigen over de opvoering
van het tooneelspel „Hun Kind" dooi
„Klein Tooneel" zeer voldaan was.
Het Z.V.S.-strijkje zorgde voor de aan
vang en tusschen de bedrijven voor goede
muziek.
ten geanimeerd bal besloot de avond.
Nieuwjaarscorrespondentie.
Orri onderstaande landen nog vóór 1
Januari 1030 tc bereiken, moet de ver
zending van Texel niter ij c plaatsvinden
met de daarachter vermelde gelegenheid
De overtochtduur is berekend tot aan
de eerste haven van bestemming; voor
correspondentie voor verder gelegen
plaatsen is dus vroegere ter postbezor-
gewenscht.
Canada 19 December laatste boot.
Ncderlandseh-Indië:
per zeepost 26 Nov. laatste boot.
per mail 4 Dec. laatste boot.
jter luchtpost 11 Dec. laatste boot.
Ve-ri Staten Amerika 19 Dec. laatste boot.
Demonstratie met vloeibare lucht.
In het bericht van Zaterdag, waarin
we de demonstratie met vloeibare lucht
bespraken, welke de lieer W.C. van de
Volkere Maandag voor het Nut in hotel
Texel geven zou, noemden we de spreker
een zeer geestig en onderhoudend cau
seur en bovenal een man, die zijn stof
volkomen beheerscht en zeer wel in staat
is een wetenschappelijk onderwerp op be
vatteiijke wijze te behandelen.
Hebben we te veel gezegd? Stellig
heeft de heer Van de Volkere Maandag
bewezen, op die waardeerende woorden
aanspraak te mogen maken.
o—
Omstreeks acht uur opent de heer W.
B. Oort, voorz., de vergadering met een
kort welkomstwoord. Op deze eerste Nuts-
avond zou het nuttige voorop staan. De
heer Van de Volkere is hier al eens eer
der opgetreden. Weliswaar is dat al 20
jaar geleden, maar spreker weet, dat hij
er zeer wel in zal slagen het nuttige met
het aangename te vereenigen. De goede
roep, welke van hem uitgaat, staat ons
daarvoor borg.
De voorz. zegt tc willen breken met de
gewoonte, na afloop nog het woord te
voeren. Zijn woorden zouden, voor zoover
ze het onderwerp betreffen, overeenkom
stig de conventie gekozen zijn en voor
de spreker weinig waarde hebben.
o—
Vervolgens verkrijgt de heer Van de
Volkere het woord, een gemoedelijke
baas, die zich te midden van zijn flesschen
met vloeibare lucht, zijn reageerbuizen,
zijn natrium, zoutzuur, etc. op het po
dium zeer wel op zijn gemak schijnt te
gevoelen en van dat alles te spreken aan
vangt op een wijze, zoo eenvoudig, zoo
gezellig, zoo geestig vaak, dat wij ons
bij voorbaat van een kostelijke avond ver
zekerd mogen houden. De zaal is goed
bezet. Dat zal men treffen.
Mogelijk hebben sommigen zich laten
afschrikken, toen zij Vernamen, dat er een
voordracht zou worden gehouden over
„Vloeibare Lucht". Zij verwachtten een
betoog, „zoo droog als Amerika", dat
tevens „boven hun pet" zou gaan. Maar
daarmee bewezen zij nimmer iets over
lezingen van de heer Van de Volkere te
hebben gehoord, want „droog", „saaiM
en „geleerdigheid" zijn woorden, die in
sprekers woordenboek niet voorkomen.
Vraag het de bezoekers van Maandag
avond maar eens.
o—
Kort en bondig volgt hier de zakelijke
inhoud van wat de lieer Van de Volkere
ons wist te vertellen en met interessante
proeven toe te lichten.
De lucht, welke de zaal van hotel
Texel vult, zou voldoende zijn voor de
fabricatie van 40 emmers vloeibare lucht,
welke een waarde van anderhaïfduizend
gulden zouden vertegenwoordigen. Maar
daaraan zal spreker zich maar niet
wagen. Hij heeft een viertal flesschen met
vloeibare lucht meegenomen uit Amster
dam, uit de fabriek Electro aan de Distel-
weg aldaar. Van het vervoer van het
kostbare, gevaarlijke goedje geeft hij 'n
geestig relaas.
Gevaarlijk goedje? Zeker, want vloei
bare lucht (we zullen voor het gemak-
straks afkorten door v.l.) heeft een temp.
van 200 gr. C. onder nul en veroorzaakt
brandwonden als vuur. De genezing ge
schiedt op dezelfde wijze, maar men zal
de helft meer geduld moeten hebben. De
v.l. wordt bewaard in flesschen met een
dubbele wand, z.g. thermo-flesschen. Het
luchtledig tusschen beide wanden is een
goede warmteisolator. Spr. wijdt uit over
Crookessche buizen.
Alle gassen kunnen bij afkoeling onder
druk vloeibaar worden gemaakt. De proe
ven dateeren van 1S23, toen Michael Fa
raday chloorgas vloeibaar maakte, lil 1908
bracht Kamcrlingh Onnes helium, het
natste permanente gas, in vloeibare toe
stand.
Vloeibare lucht wordt in open flesschen
bewaard. Ze beeft een blauwachtige kleur
verkeert sieeds in kokende toestand en
kan worden uitgeschonken als water.
Kwik, in een reageerbuisje in vloeibare
lucht geplaatst, wordt spoedig vast
40 gr. C.), verliest zijn affiniteit jegens
goud en eveneens zijn bol oppervlak. Dit
laatste wordt van convex concaaf. Alcohol
wordt op dezelfde wijze in vaste toestand
gebracht 30,5 gr. C.). Deze wordt
1 ij afkoeling eerst taai. Zou hieraan mis-
schien de bekende uitdrukking „We zullen
een taaie nemen" herinneren? Het zou
makkelijk zijn. Je steekt zoo'n „taaie
l ij je en laat er anderen ook eens van hap
pen. „Viezigheid" is er niet bij, want bij
zulke lage temperatuur zijn de meeste
bacillen dood als een pier. Alleen die
van TBC en typhus blijven ook dan nog
leven. Er is maar één vloeistof, welke
met in vaste toestand kan worden ge
bracht: Pentaan (voorkomende in Ameri
kaaiische petroleum.)
Dat men een vat met v.l. niet door een
stop kan afsluiten, toont spr. door proe
ven aan. De stop vliegt er met een knal
at. Men zou v.l. theoretisch als beweeg
kracht kunnen benutten, maar de cylin
ders van auto of locomotief zouden spoe
dgi bevriezen. Vloeib. lucht veroorzaakt
broosheid van de voorwerpen, die er mee
in aanraking komen. Een gummislang, 'n
„kaasbolletje" en een zinken schaaltje on
dergaan de vloeib. „luchtdoop" en beves
tigen die regel ten duidelijkste. Dat bij
overgang in vaste toestand de affiniteit-
verloren gaat, 'bewijst spr. door natrium
en zoutzuur vast te maken en dan bij
elkaar te voegen. Er gebeurt niets, maar
uit de v.l. genomen, bewijzen een luid;
knal en vlammen, gevolgd door een dikke
damp, dat oude liefde niet roest. De af-
iiniteit keert terug, een onstuimige ge
moedsbeweging volgt, welker aanblik 'n
onuitwischbare indruk moet hebben ach
tergelaten (wie had zoo'n romantisch ta-
ereel verwacht op een avond, gewijd aan
vloeibare lucht, temp. 200 gr. onder nul.)
Na de pauze vangt spr. aan met iets
over de fabricatie van v.l. mede te dee-
len, Hoofdzaak is het verkrijgen van vloei
bare zuurstof, welke vergast en vervol
gens in de bekende cylinders in de han
del gebracht wordt. ïn de industrie be
dient men zich veelvuldig van zuurstof
(autogeenlasschen.) Achtereenvolgens be
handelt spr. tot onze spijt moeten we
ons beperken het verkrijgen van zuur
stof langs electrolytische weg, de fabri
catie van Philips-Arga lampen, het ge
bruik van v.l. bij het transport van groen
ten en fruit, de pogingen van Faraday,
prof. Kamerlingh Onnes, prof. Kuenen,
prof. Keesom en andere geleerden om
uiterst lage temperaturen te bereiken (kri
tische temp. 273 gr. C.), het gebruik
dat men ook zelfs in de oorlog van
v.l. maakte voor de vulling van bommen,
welke gaten in de grond sloegen tot een
diepte van tien, elf meter.
Spr. wijdt uit over het Cryogeen Labo
ratorium te Leiden, het volmaaktste ter
wereld, hetgeen ook werd erkend door
mevr. Curie, die voor haar onderzoekin
gen op het gebied van radio-activiteit
bij lage temp. aan dit laboratorium de
voorkeur gaf. Nog deelt hij een en ander
mee omtrent proeven met v.l. op het
menschelijk lichaam door Raoul Pictet,
die er „ziemlich gut" maar inderdaad
„allerberoerdst" aan toe moet zijn ge
weest; neemt nog een proef met een
goudvischje, dat, na door v.l. verstijfd
te zijn, weer springlevend wordt; met
eenige bloemen, die, afgekoeld tot 200
gr. onder nul, tot gruis gewreven kun
nen worden, enz., om dan te besluiten
met aan te toonen, dat bij lage temp.
de electrische weerstand nagenoeg geheel
verdwijnt; door onderdompeling van een
500-Ohm's weerstand in v.l. bleek een
via deze weerstand gevoede gloeilamp
veel beter te branden.
Met een citaat van Lord Keivin, be
trekking hebbende op de ijstijd, welke
onze aarde „na een korte spanne tijds"
van zes miljoen jaar zou wachten, ein
digt de heer Van de Volkere zijn inte
ressante causerie.
Twee zeugen, veertig biggen.
Op de hoeve van de heer S.Keijser,
Molenbuurt, heeft een zeug twintig big
gen geworpen, blijkbaar in navolging van
haar collega op hoeve „Breda", waar on
langs een zeug eveneens aan twintig var
kenskinderen het levenslicht schonk.
Vermelding verdient nog, dat de zeug
op Molenbuurt voor het eerst wierp en
dus meteen goed van wal is gestoken.
Zilverbons van één gulden.
Uitgegeven in 1918 of later.
Gaarne brengen wij op een verzoek, dat
ons van bevoegde zijde bereikt, onder de
aandacht onzer lezers, dat men met zil
verbons van écn gulden volstrekt niet
„in zijn maag" behoeft te zitten als ze
maar een jaartal dragen, niet ouder dan
1918. Naar het ons voorkomt, is dit niet
algemeen bekend en gebeurt het wel,
dat men „zijn neus stoot" wanneer men
een zoodanige zilverbon als betaalmid
del gebruikt. En dat mag toch niet!
Giften voor het Witte Kruis.
Fam. D., den Burg f 10.—, N.JL den
Burg t4.K.K. Oosterend fl.
Sportnieuws.
Men schrijft uns;
Als om 12 uur scheidsrechter Boon
stra tossen laat, heeft T. één invaller
en is A. volledig. De eerste aanvallen doet
„T."; ze leveren echter niets op. Daarna
een doorbraak van A., maar Joop is op
zijn post en slaat de aanval af. Dan is
fc, f." geregeld in de aanval. Nan krijgt
de bal, passeert de links back en schiet
in, De keeper Iaat de bal over zijn han
den gaan en „T." leidt met 1—0. Even
daarna een aanval van links. A.Bakkei
zet goed voor, Piet krijgt de bal, maai
ziet, dat Nan beter staat en stapt over
de bal heen. Nan maakt geen fout en dan
is het 20 voor „T." Met deze stand
gaat de rust in.
Daar het kleedlokaal vijf minuten van
het terrein is, wordt besloten direct te
draaien. Beide partijen gaan gelijk op,
doch spoedig komt A. opzetten. Voorloo-
pig blijven doelpunten uit. De scheids
rechter laat zich nogal eens beïnvloeden
door de spelers en fluit nog al eens op
geappeleer.
Als er nog 15 minuten te spelen zijn,
komt A. flink opzetten. Ze weet de ach
terstand te verkleinen (2—1). Daarna gaat
Nan er op zijn eentje met de bal vani-
door: er is geen back die aanvalt en hij
schiet kalm in. De scheidsrechter fluit
op geappeleer wegens een back buiten
spel. Als nog 2 minuten gespeeld moeten
worden een misverstand van de R.-back
en A. maakt gelijk 22, waarmede het
einde komt. Deze stand geeft de goede
verhouding weer.
De vogel-collectie Staring naar Texel.
Naar de heer burgemeester ons mee
deelt, is van gemeentewege de collectie
opgezette vogels van wij,en de kunst
schilder Staring aangekocht en wel met 't
doel deze exemplaren als leermiddel op
de scholen te gebruiken. De collectie om
levensbeschrijving zal de lezer zich her
inneren, dat de heer Staring gedurende
1919 het jaar vóór zijn vertrek naar
Texel aan het museum „Natura Docet"
van „meester Bernink" te Denekamp was
verbonden. Daar moet hij een uitstekende
leerschool hebben doorloopen, welke hem
inwijdde in de zoo mooie, maar tevens
moeilijke prepareerkunst. De heer Sta
ring was een meester in dat vak. Dat
getuigen allen, die hem aan de Koog eens
bezochten en daar zijn collectie bewon
deren mochten.
Stellig mag deze goed bewaarde col
lectie, voorloopig geheel in de Ulo-school
onder dak gebracht, voor Texel een aan
winst heeten.
OUDESCHILD.
IJsclub „Oudeschild".
Zaterdagavond hield de IJsclub „Oude
schild" haar algemeene vergadering in
de „Zeven Provinciën". De voorz., de hr.
C. Dijker heette de aanwezigen welkom
en drukte zijn spijt er over uit, dat de
opkomst niet zoo groot was als vorig
jaar. Het afgeloopen boekjaar was voor
de vereeniging heel gunstig geweest, doch
een groot verlies had haar getroffen door
het overlijden van de penningmeester,
wijlen de heer Jac. Dekker. Het zal niet
gemakkelijk gaan een plaatsvervanger te
vinden, die met zooveel ijver zijn be
stuursfunctie zal vervullen. De notulen
der vorige algem. vergadering, door de
secretaris, de heer P.J.Dros, voorgelezen,
werden goedgekeurd. Hij ontving de dank
des voorzitters.
Uit het financieel verslag bleek, dat
de ontvangsten hadden bedragen met ba
tig saldo vorig jaar f412,62, de uitgaven
1369,31, zoodat een batig saldo was te
boeken van 143,31. Boeken en aanwezige
rekeningen werden nagezien door de hce-
ren A.Backer en Jurr. Beumkes, die ad
viseerden tot goedkeuring.
Daar het geheele bestuur jaarlijks af
treedt, werd tot stemming overgegaan.
Herkozen werden de heeren C.Dijker, Jn.
Duinker, Jn. Burger, P.J.Dros en gekozen
na een tweede vrije stemming de heer M.
Zegel, die allen hun benoeming aanna
men. Het verkrijgen van een goede ijs
baan, niet te ver van het dorp, is altijd
een heel kardinaal punt geweest. Daarliet
kanaal in de P.H.Polder de vorige winter
goed heeft voldaan, waren door de secre
taris met het bestuur besprekingen ge
houden. De pachtsom zou f 75.moeten
bedragen. Hierover werd het oordeel van
de leden gevraagd.
Na verschillende besprekingen werd 't
bestuur volmacht gegeven om deze zaak
at te wikkelen. Een voorstel, om de con
tributie hoofdelijk te heffen en nietmeer
per gezinshoofd, werd aangenomen. De
contributie wordt nu f0.50 per persoon
boven 16 jaar. De vergunning voor het
plaatsen van een* tent wordt alleen aan
een ingezetene van Oudeschild gegeven.
Na de gebruikelijke rondvraag werd de
vergadering met de beste wenschen voor
de vereen, door de voorz. gesloten. (De
bestuursfuncties zijn als volgt verdeeld:
voorz.: C.Dijker, secr. Jn. Burger, penn.
M.Zegel).
Visscherij.
Gedurende de vorige week zijn in de
haven aangevoerd: plm. 10600 Kg. gar
nalen. De prijs blijft nog steeds laag,;
wat ook wel gedeeltelijk zijn oorzaak
vindt in het feit, dat Engeland nog geen
garnalen afneemt. Als men nog wat ver
der in de herfst is gaat het wat beter;
dan kan er in Engeland ook een prijs
gemaakt worden en behoeven niet alle
garnalen naar Parijs te worden gezonden.
Op het oogenblik gaan bijna alle garna
len naar Parijs en naar België. Naar we
vernamen, moet het bestuur der visschers-
vereeniging D.E.T.V. in zijn geheel zijn
afgetreden en een nieuw bestuur reeds
verkozen zijn.
Van Texels ree.
Vrijdag en Zaterdag had ter reede van
Texel en op de Noordzee een goed ge
slaagde proeftocht plaats met het door
de N.V. C. v. d. Giessen en Zonen's
Scheepswerven te Krimpen a.d. IJsel ge
bouwde dubbelschroef motor-tankschip
„Lion."
Ongeval op zee.
Schipper K.Tuinder van de T.X. 85
kreeg gistermorgen de helmstok (roer
pen) tegen zijn hoofd, met het gevolg,
dat hem een paar tanden uit de mond
werden gestooten en zijn bovenlip in
scheurde. 'tOngeval had plaats, toen zij
het net zouden opdraaien. Door de ruwe
zee ging de kschuit nogal op en neer en
kwam het roer in aanraking met een an
dere schuit, zoodat de helmstok er af
werd geslingerd en Tuinder deze tegen
het hoofd kreeg.
R.K. Tooneelvereeniging „I.L.B."
We hadden, aldus de neer P. Boom, na
dat hij de talrijke aanwezigen Zondagavond
in het Bondsgebouw het welkom toegeroe
pen had, ook hier een tooneelclub, doch
door vertrek van enkele leden en andere
omstandigheden is de club opgeheven. Dit
vat plm. 125 stuks en wordt geheel ge- I [lu d3S n'e- 'lee' aarcl'§ v00r de leden van
vormd door vogels, die hier broeden of Bond, die nu geen tooneelvoorstellingen
ls trekvogel hier worden aangetroffen. m<ï5r zaSen>
Uit de onlangs door ons gepubliceerde I Nu was het verz°ek gericht tot de too-
