DERDE BLAD.
KALENDER 1930.
in min min mm min
OM UIT TE KNIPPEN.
Texelsche Berichten
Gemengd Naeuws
m min mm mm a* mm
mm
III
JANUARI
FEBRU/
\RI
MAART
APRIL
Ml
El
Jl
N
z
Z
z
JUL
AUSUS
IÏUS
SEPTEMBER
OS
ÏT
OBER
NC
V
EMBER
DE
CEM
JE
R_
z
Z
9W23
z
s
P 4
V 5
8
DE TEXELSCHE COURANT, het meest verspreide blad op Texel, gelezen in alle kringen
mm
in
mm a*
I a* mm a» mm a» mm a* mm a» mm mm
iiiiii linn min mm mm mm mm mm mm mm
mm mm mm mui mm mm mm mm mm mm
6 J
van de Texelsche Courant
van ZATERDAG 28 DEC.
UIT DE NATUUR.
Spinnewebben.
Moeder Natuur laat ons in liet oneindig
kleine haar grootste wonderen zien. Wie
er oog voor heeft, kan er zich in verheu
gen: een weinig kostbare ontspanning.
Bezit men een flink vergrootglas of
een microscoop, dan is er nog heel veel
meer te zien, maar men kan gemakkelijk
ook buiten deze dure hulpmiddelen. Duin-
vooral is een microscoop. Een goed ver
grootglas levert de boekhandel voor wei
nig geld.
Eabre, de beroemde entomoloog, be
zat weliswaar als eenig instrument in zijn
werkkamer een microscoop, doch hij moet
er zich zelden of nooit van hebben be
diend. Eén ding is echter volstrekt niet
te missen: een groote dosis geduld. On
gedurige natuuronderzoekers zullen het
nooit ver brengen; ja, zij deden beter hun
energie elders te gebruiken.
o
Zoo behoort er heel veel geduld toe
om een spin van het begin tot het eind
te volgen bij de bouw van haar web. En
toch loont het de moeite: het schouw
spel is buitengewoon leerrijk en interes
sant. Het probleem, waarvoor het dier
zich gesteld ziet, is, zooals men bij eenig
nadenken zal inzien, verre van eenvou
dig: het moet een in verhouding van
zijn lichaamsgrootte enorm vlak in de
ruimte bespannen met draden zon
der tot vliegen in staat te zijn.
Wij zullen zoo'n spin eens bij haar
werk gadeslaan en kiezen als voorbeeld
de gewone kruisspin, waarvan het web
dat er uit ziet als een wiel met spa
ken wel het meest bekende is.
„Alle begin is moeilijk". Het aanbren
gen van de eerste draad kost de meeste
moeite.- Onze spin kiest hiervoor een
moment uit, waarop een zacht briesje de
lucht juist even in beweging houdt en
vermijdt altijd krachtige windvlagen. Op
een gunstig oogenblik laat ze zich eens
klaps van een boomtakje b.v. naar bene
den zakken. Ze valt niet, want ze heeft 't
volkomen in haar macht om de snelheid
van haar beweging te regelen door haar
spinklieren min ot meer krachtig te Ia-
ten werken. Eenige centimeters boven
de grond houdt zij stil, dan klimt zij weer
naar boven, terwijl zij voortgaat met spin
nen. Op de heenweg was het de zwaarte
kracht, die de draad trok, nu doen de
beide achterpooten dit in snelle afwisse
lende beweging.
Het briesje moet nu deze lusdraad ver
ward doen raken in een takje aan de -
overkant: de spin gaat hier rustig op
zitten wachten. Niet zoodra wordt zij
echter gewaar, dat het contact tot stand
is gekomen, of zij steekt over en spant
en verankert haar eerste draad stevig.
De meeste kruisspinsoorten gaan nu heen
en weer loopen, terwijl zij er telkens
een vezeltje hijspinnen. Zoo wordt een
stevige hoofd„kabel" verkregen, die niet
temin toch nog veel dunner is dan het
fijnste naaigaren. Hetzelfde kunstje nu
wordt eenige malen herhaald en zoo ver
krijgt onze spin ten slotte een groote
veelhoek, ruwweg uitgespannen tusschen
takjes, een muur ot de grond. Zoodra
alles goed bevestigd en zoo noodig met
behulp van zijdraden goed gespannen Ts,
wordt een eerste middellijn getrokken.
Hiertoe laat het dier zich loodrecht neer
ongeveer van het midden van de hoofd
kabel uit. Het duurt natuurlijk niet lang
ot deze draad raakt vast aan de lagen
gelegen dwarsvezel. Hij wordt gespannen
en de spin gaat nu eerst op de plaats',
van het toekomstige middelpunt, daar
dus, waar zij later uren, ja, dagenlang
op haar prooi zal zitten loeren, een soort
viltkussentje vervaardigen.
De „spaken" van het web worden af
wisselend in de diverse richtingen getrok
ken. De spin klimt eerst langs de mid
dellijn naar boven, terwijl haar achter
pooten een draad uittrekken, die,, om
vastkleven te voorkomen, strak wordt ge
houden. Deze nieuwe draad wordt eenige
c.M. verder aan het raamwerk bevestigd.
Hierlangs keert het dier weer naar het
middelpunt terug, terwijl het weer een
volgende spaak trekt en zoo gaat het
lange tijd heen en weer tot alle spaken
gereed zijn.
Er ontbreekt dan nog maar een ding:
de spiraaldraad. Deze heeft heel andere
eigenschappen dan de overige draden van
het web; andere klieren treden danook
bij de vervaardiging daarvan in werking.
De spaken zijn als het ware telegraafdra
den; zij zijn sterk en droog en verharden
snei nadat zij uit de spintepels zijn ge
trokken. Hun uitsluitende functie bestaat
hierin, dat zij de spin in het centrum
op de hoogte houden van wat zich in het
web afspeelt.
De spiraaldraad heeft een uiterst merk
waardige bouw: het is een kleefdraad,
5
12
19
26
2
9
16
23
Z
2
9
16 23
30
Z
6
13
20
27
Z
4
11
18
25
Z 1
8
15
22
29
M
b
13
20
27
M
3
10
17
24
M
3
10
17l24
31
M
7
14
21
28
M
5
12
19
26
M 2
9
16
23
30
D
7
14
21
28
D
4
lt
18
25
D
4
11
1825
D 1
8
15
22
29
D
6
13
20
27
D 3
10
17
24
W 1
8
15
22
29
W
5
12
19
26
W
5
12
19,26
W 2
9
16
2?
30
W
7
14
21
28
W 4
11
18
25
D 2
9
lö
23
30
D
6
13
20
27
D
6
13
2027
D 3
10
17
24
D
1
8
15
22
29
D 5
12
19
26
V 3
R>
17
24
31
V
7
14
21
28
V
7
14
21
28
V 4
11
18
25
V
2
9
16
23
30
V 6
13
20
27
Z 4
1 1
18
23
Z 1
8
15
22
Z 1
8
15
22
29
Z 5
12
19
26
3
10
17
24
31
Z 7
14
21
28
1
Z
6
13
20
27
Z
3
10
17-24
31 Z
7
14
21
28
5
12
19
26
2
30
7
14
21
28
M
7
14
21
28
M
4
11
1825
M 1
3
15
22
29
M
6
13
20
27
M
3
10
17i24
M 1
15
22
29
D 1
8
15
22
29
D
5
12
19126
D 2
9
16
23
30
D
7
14
21
28
D
•1
11
18 25
D 2
9
16
23
3JD
W 2
9
16
23
30
W
6
13
2027
W 3
10
17
24
W 1
8
i5
72
29
W
5
12
19
26
W 3
10
17
24
31
D 3
10
17
24
31
D
7
14
2L28
11
18
25
D 2
9
16
23
30
D
6
13
20
27
D 4
1!
18
25
V 4
11
13
25
V 1
8
15
22.29
12
19
26
V 3
10
17
24
31
V
7
14
21
28
V 5
12
19
26
Z 5
12
19
26
Z 2
9
16
2330
Z 6
13
20
27
Z 4
11
18
25
Z 1
15
22
29
Z 6
13
20
27
Goede Vrijdag 18 April.
Paschen 20 en 21 April
Hemelvaartsdag
29 Mei
Pinksteren
Kerstmis
S en 9 Juni
25 en 26 December
die aan ieder voorwerp, aan ieder insect
blijft kleven, behalve aan de pooten van
de spin zelf. Onder de microscoop lijkt
de spiraaldraad een zeer, zeer fijn buisje,
gevuld met een kleverig vocht, dat aan
een oplossing van Arabische gom doet
denken. Van afstand tot afstand vertoont
hij zeer fijne druppeltjes; de kleefdraad
van een flink net draagt er wel 120.000
De kleverige inhoud moet water aantrek
ken. We zien dit duidelijk aan een met
dauwdroppeltjes beladen web. Daarenbo
ven zweet er voortdurend een gedeelte
van naar buiten, waardoor de draad zijn
kleefkracht steeds behoudt.
In het centrum, de rustplaats van de
spin, vinden we de kleefdraad niet. Op
eenige afstand van het middelpunt be
gint de spiraal, waarvan de windingen
naar buiten toe langzamerhand iets wij
der worden. Het aanbrengen daarvan is
een heel precies karweitje: de atmosfeer
moet niet te droog en niet te vochtig zijn.
Bij het rondloopen gebruikt het dier zijn
beide voorste pooten als passer; hij meet
er de afstand der windingen mee af. De
twee volgende paren pooten dienen hem
bij het loopen; het laatste paar trekt af
wisselend de draad uit de spintepels en
knoopt hem telkens vast aan de spaken.
Hoe is het nu megelijk, dat de spin
zelf zich met zooveel gemak over zijn
web voortbeweegt zonder ooit vast te
plakken, terwijl ieder ander insect ter
stond vast verankerd ligt Volgens Fabre
komt dit doordat de pooten van de spin
met een olie- ot vetachtige stof overtrok
ken zijn.
De meeste spinnen zitten in het midden
van hun net op de wacht. Er zijn er
ook, die aan een rustige schuilhoek in de
buurt de voorkeur geven en zich met
een speciale telegraafdraad op de hoogte
'houden van wat zich in het web afspeelt.
Wat er gebeurt als een vlieg ot een an
der insect in het net belandt, heeft ieder
wel eens waargenomen. De spin, een en
al activiteit, stormt te voorschijn en om
hult het spartelende slachtoffer in aller
ijl met stroomen spinsel. Naar gelang van
de grootte en de gevaarlijkheid van de
prooi wijzigt zij haar tactiek, maar het
einde is altijd, dat de prooi, geboeid en
vastgelegd, de doodelijke beet van de
gifkaken ontvangt. Doodelijk is deze beet
eigenlijk niet: de dieren worden slechts
volledig verlamd. Een groote prooi wordt
nu verder ter plaatse opgepeuzeld, klei
ne slachtoffers neemt de spin mee naar
haar schuilhoek of viltkussen om ze daar
op haar gemak op te peuzelen. De skelet
ten worden later verwijderd en het net
gerepareerd.
Opheffing Texelsche Waschinrichting.
Naar we bij onze informatie vernemen,,
heeft de heer Klein Klouwenberg, wiens
waschinrichting onlangs door brand in
asch werd gelegd, na ernstige overweging
besloten niet tot herbouw over te gaan.
Met ingang van heden kan het bedrijf der
halve als opgeheven worden beschouwd.
Er zullen geen wasschen meer worden op
gehaald. Na de. brand werd het goed te
den Helder behandeld, maar daar op deze
wijze er geld op toe moest worden ge
legd, moest de heer Klein Klouwenberg
hier wel een emü aan maken.
Naar men ons meedeelt zou de familie
het eiland verlaten. Ze zou zich in Twente
vestigen gaan.
Kerknieuws.
Tot diaken in de Doopsgez. Gem. te
den Burg en de Waal zijn Zondag 1.1.
benoemd resp. de heeren J. Bakker D.P.z.
en H. Keijser Dz.
Kwakkelwinter. i i
Liet het zich Zaterdag aanzien, dat we
voor het eind van het jaar nog op schaat
sen zouden raken en dat we bovendien
een „Witte Kerst" zouden hebben
de volgende dagen hebben wel anders
geleerd. Wel heeft zich ijzel nog ge
ducht doen gelden vooral in de vroe
ge morgen van Woensdag 1.1., toen het
autobusverkeer geduchte stagnatie onder
vond, tot teleurstelling van verscheiden
kerkgangers overigens mag van geen
winter worden gesproken.
DE COCKSDORP.
Muzelkuitvoering.
Het muziekgezelschap van Oudeschild, on
der leiding van de heer Boom, gaf Zater
dagavond een muziekuitvoering in hotel De
Hoop. Het slechte weer in aanmerking ge
nomen, kon de opkomst van belangstellen
den niet slecht worden genoemd. Hetgeen
ten gehoore werd gebracht, was, zooals we
dat van genoemd gezelschap gewoon zijn, het
aanhooren dubbel waard. Ter afwisseling
werden tusschen de muzieknummers eenige
voordracht ten beste gegeven. Een pret
tig bal hield vele aanwezigen tot het slui
tingsuur bijeen.
DEN HOORN.
Uitslag verkooping.
Door notaris Mulder werd 'gistermid
dag voor de heer Sj. Westra een woon
huis met erf alhier, tezamen 03,33 A.
groot, publiek verkocht. Kooper: C.
Boon Jz., alhier, voor f 1255,
BINNENLAND.
Baltimore. Zeven jonge meisjes zijn
levend verbrand in de werkplaatsen van
een firma die in oud papier en lompen
handelt.
In alle eenvoud en stilte heeft op
de R.K. Begraafplaats' aan de Kerkhof
laan te 's Gravenhage de onthulling
plaats gehad van het monument, ge
plaatst op het graf van Jan Toorop.
Te Borgertange (Gr.) is ruim 4 H.A.
grond gerechtelijk verkocht voor f100,
dus voor nog geen f25 per H.A.
Tot en met 15 Febr. a.s. heeft de
M.U.Z. de werkzaamheden neergelegd.
Hierdoor krijgen nog 500 arbeiders hun
ontslag.
De Haagsche Dierentuin heeft eeni
collectie zeepaardjes aangeworven.
Zeepaardjes hebben een korte levens
duur; het komt zelden voor dat men ze
langer dan 6 a 8 weken houdt.
Den Haag. De voortzetting van de
Haagsche Conferentie zal beginnen 3 Jan.
1930.
Te Velp is een kantoorbediende aan
gehouden onder verdenking van verduiste
ring van f 20.000.
Amsterdam. De rechtbank wees von
nis inzake het drama van het kinderlijkje,
Zij achtte het feit wettig en overtuigend
bewezen, en veroordeelde vrouw Matthias
tot vijt dagen gevangenisstraf met aftrek
van de preventieve hechtenis. Tevens werd
haar onmiddellijke invrijheidsstelling be
volen.
Drie kinderen van de landbouwer
P. Potter, te Tholen, waagden zich op 't
ijs der Vest van de Singel aldaar. Ze zak
ten er alle drie door. Twee hunner kon
den worden gered. Een meisje van tien
jaar werd eerst na tien minuten dreggen
dood opgehaald.
Gedurende de drie dagen dat de
Kerstpotten van het „Leger des Heils"te
Amsterdam stonden opgesteld, ten be
hoeve van het Kerstfeest der armen, werd
een totaal bedrag van f 5280.70 bijeenge
bracht.
De komende maand zuilen op het
vliegkamp de Kooy door de Mainevlieg-
EEN BELEEFD VERZOEK I
Bij herhaling blijkt ons, dat het aan
tal lezers van de Texelsche Courant
aanzienlijk grooter is, dan onze opLaag
Wij willen thans die tientallen mede-
lezers beleefd verzoeken met de oude
sleur te willen breken en zich op ons
blad te abonneeren. Zij ontvangen het
dan op tijd en regelmatig en profitcercn
dan tevens van de biezondcre voordoo
ien, welke de Texelsche Courant biedt:
Goedkoop Zondagsblad, Goedkoop
Modeblad, Gocdkoope patronen, Kos-
teloozc Adviezen op allerlei Gebied.
Wanneer U ons verzoek eens ernstig
overweegt, durven we veronderstellen,
dat het niet zonder resultaat blijft.
dienst proeven genomen worden met een
kunstmatige mistverwekker.
De rechtbank te Middelburg heeft
!*e 54-jarige landbouwer J.J.v.d.B. uit
Zonncmaire wegens onjuiste aangifte voor
de inkomstenbelasting tot een maand ge
vangenisstraf veroordeeld.
Naar men van bevoegde zijde mede
deelt, is het gerucht, als zou H.K.H.
Prinses Juliana zich verloven met Prins
Wilhelm zu Ehrbach Schoenberg, van
elke grond ontbloot.
Wij berichtten, dat een kind van het
echtpaar W.Hulshof te Vledderveen (Onst-
wedde) was gedood toen het in aanraking,
kwam met een draad van het electrische
net, die door vernieling was losgeslagen.
De politie te Musselkanaal heeft de da
der der vernielingen, de 18-jarige J.K.,
arbeider te Vledderveen in voorloojnge
hechtenis gesteld.
De Nijmeegsche gemeenteraad heeft
vannacht na lange debatten de gemeent«
begrooting met algemeene stemmen goed
gekeurd.
Het voorstcl-Kropman, om het tunnel
plan aan de Hezelspoor, dat ongeveer
1700.000 kost, uit te stellen, werd ver
worpen.
Het volgend jaar zal men met de bouw
beginnen.
Het bij het station Blerik uit de trein
gevallen kind is te Venlo in het zieken
huis overleden.
Het is het driejarig eenige zoontje van
de familie P. Peters te Eindhoven, dat
met de moeder voouit reisde naar Bonn
aan de Rijn. De vader was per auto nog
even uit Eindhoven gekomen.
BUITENLAND.
Bij Napels zijn twee treinen met
vee in botsing gekomen. Er zijn geen
menschen gedood ot gewond, maar ver
scheidene veewagens zijn omgeslagen,
waarbij de vervoerde dieren zijn omge
komen.
Een vervolging is ingesteld tegen de
Berlijnsche arts Fischeder en koopman
Hescky. Hun wordt ten laste gelegd,
dat zij een verzekeringsmaatschappij oir
wilden lichten. Dr. Fischeder moet Hescky
alleen de buikholte hebben geopend om
de verzekering te kunnen aanspreken.
Een aeroplane van de luchtdienst
Londen—Brussel bracht dezer dagen 31
passagiers over. Een hunner moest zich
met een plaats aaii de lus vergenoegen.
De New-Yorksche politieagenten dra
gen tegenwoordig ter regeling van het
verkeer bij nacht een vest voorzien van
3 lampjes, voor rood, groen en witlicht
die door op een knopje te drukken, kun
nen worden ontstoken. Een wit kuras
dient als reflector,
