Texelsche Courant van Woensdag 16 April 1930,
TWEEDE BLAD
Drinkwater en Dwang.
Texelsche Berichten
Gemengd Nieuws
Uit de Oude Doos.
1W SJOUW.
Een goede behartiging der volksge
zondheid is niet mogelijk zonder water en
zeep. Reinheid van 't lichaam en van onze
omgeving is het A-B-C van alle hygiëne.
Maar dan moet het water ook van goede
kwaliteit zijn. De eischen, die men aan
goed drinkwater heeft te stellen zijn in
groote trekken de volgende:
1. Het water moet in voldoende hoe
veelheid beschikbaar zijn (plm. 100 L. per
hoofd der bevolking).
2. Het moet helder zijn, voorts kleu*
loos, reukeloos en smakeloos; in de zo
mer niet te warm en in de winter niet te
koud
3. Het moet bruikbaar zijn voor de keu
ken en de wasch en het mag het metaal
der leidingen niet aantasten.
4. Het moet vrij zijn van ziektekie
men en van andere voor de gezondheid
schadelijke stoffen.
Zulk water vindt men niet overal en de
ervaring leert, dat men 't niet aan de
menschen kan overlaten om er zelf voor
te zorgen. Daarom is de eenige rationeele
oplossing een centrale watervoorziening
die een groot aantal menschen, ook soms
meerdere gemeenten voorziet, waarbij het
water op een geschikte plaats wordt ge
wonnen en zoo noodig nog wordt gezui
verd. Dan zijn allen wier woning bij zulk
een bedrijf is aangesloten, menschelijker-
wijze zeker van hun zaak. Maar zulk een
waterleiding kost natuurlijk geld voor
aanleg en onderhoud, en dus moet ervoor
het kostbaar product iets worden be
taald. Ook kan zulk een bedrijf alleen
rendeeren bij een minimum aansluitingen.
Nu zijn er nog altijd te veel menschen
die het nut, het voorrecht, ja de noodza
kelijkheid van goed drinkwater niet in
zien. Zij hebben een grootvader of een
tante gehad, die altijd slootwater heeft
gedronken en toch negentig jaar is ge
worden. en dat zegt voor hen genoeg.
Maar voor verstandige menschen bewijst
dit niets en heeft alleen die statistiek
waarde, waarin de gegevens omtrent
groote bevolkingsgroepen zijn verwerkt.
En dan leert de ervaring, dat de aanleg
eener waterleiding de algemeene gezond
heidstoestand steeds in belangrijke mate
heeft verbeterd.
Zulke koppige menschen nu moeten in
het publiek belang worden gedwongen
tot aansluiting. En dan heeft men de pop
pen aan 't dansen. Geld moeten betalen
en gedwongen worden tot iets, waarvan
men het belang niet inziet, daarvan moe
ten nog heel wat koppige lui niets hebben.
Het ergste op dit gebied is op Schou
wen en Duiveland vertoond, waar een
aantal inwoners, uit protest tegen de ver
plichte aansluiting, een stapel buizen voor
de in aanleg zijnde waterleiding in een
sloot wierpen. Er zal nog heel wat ge
duldige propagandistische arbeid moeten
worden verricht, alvorens alle Nederlan
ders het genot van goed drinkwater
als onmisbaar zullen beschouwen. Maar
we gaan vooruit en het jaarverslag van
het Rijksbureau voor Drinkwatervoorzie
ning leert ons wederom, hoeveel nuttig
werk deze instelling ten behoeve van de
gezondheid van ons volk verricht. Nog
een kleine 700 gemeenten met 40 pet.
van de totale bevolking zijn van een wa
terleiding verstoken. Er is dus nog werk
genoeg aan de winkel.
Kookdemonstratie—T.E.M.
Naar de directeur ons meedeelt, zal van
wege de T.E.M. binnenkort 'n demonstra
tie worden gegeven met electrische kook-
apparaten. In een der volgende nummers
zullen nadere biezonderheden worden1
meegedeeld.
Nieuwe telefoonaansluitingen.
De Cocksdorp, no. 10, Witte M. J.,
landbouwer.
Vervallen telefoonaansluiting.
De Cocksdorp, no. 10, Eelman Czn. D.,
landbouwer.
Zakennieuws.
in het perceel aan de Warmoesstraat
eerder bewoond o.m. door mej. M. Kuip,
opent mej. Rina Smit Zaterdagmiddag een
nieuwe zaak, „Het Modehuis" geheeten.
De winkel werd geheel gerestaureerd en
keurig ingericht. De zaak aan de B innen-
burg^wordt opgeheven en aan de War
moesstraat op ruimer schaal voortgezet.
Allerlei.
Zaterdag maakte de heer Jouwersma
met leerlingen der Ulo-school een uitstapje
naar Onrust.
Zaterdag is op Onrust een merkwaar
dige inktvisch aangespoeld, welke echter
de" volgende morgen, toen men het dier
nader onderzoeken zou, verdwenen was.
Jammer 1
De Vrijz. Chr. Jeugd-Centrale zal voor
jongens van 15- 18 jaar onder hoofdlei-
Ifcfcp
Penteekening van Sjoerd Kupcrus.
ding van ds. W. Mackenzie een kamp in
richten te de Koog van 21—30 Juli.
De Ned. Spoorw. geven vacantie-
kaarten o. a. van 18 tot en met 23 April.
UIT TEXELS VERLEDEN.
Door S. M. v. d. GALIËN.
VOOR HONDERDEN JAREN.
De Allerheiligenvloed.
Het was de 3e September 1170. Dagen
aaneen had de wind gewaaid uit het
Noordwesten, het zeewater opstuwend
naar onze kust, dat de zeegaten vulde en
verder naar binnen drong. Maar nu en dan
stroomde het ook weer terug, zoodat liet
peil van het binnenwater niet eens zoo
heel veel veranderde. Toen kwam de
nacht, waarin de wind sterker werd, aan
groeide tot een storm, en eindelijk zelfs
een orkaan werd. De springvloed kwam,
de hevigste, maar ook de verschrikkelijk
ste, die ooit ons land geteisterd heeft
Toen de volgende morgen de menschen
wakker werden, zagen zij zich rondom
door het water omgeven, dat aldoor1
waste. Velen werden in de slaap verrast
en door de woeste waterkolken wegge
sleurd. Bij honderden verdwenen huizen
en boomen, steden en dorpen werden
weggevaagd. Niets was bestand tegen de
woede van het aanstormende zeewater.
Spoedig stond al het land tusschen Texel,
Stavoren en Medemblik onder water, die
pe gaten werden er in de grond ge
scheurd, tot die tenslotte heelemaal ver
dween. Van Denemarken tot aan Frank
rijk toe werd het land geteisterd. Het
zeewater stroomde ook de riviermonden
binnen, zoo zelfs, dat Utrecht er door
overstroomd werd. Het was verschrikke
lijk. Toen de volgende nacht de storm wat
luwde, scheen de maan met een bleeke
glans op honderden drijvende lijken van
menschen en dieren, sommigen zich vast
klemmend aan een stuk hout, stervend van
koude en uitputting.
Andere oorzaken.
Aan de Vliemond had het klooster van
Lidluin een hofstede, die door de kloos
terlingen bewerkt werd. Deze groeven
onderscheiden vaarten, o.a. van Harlingen
naar Texel en van de Vliemond, achter de
duinen langs tot de noordpunt van Texel.
Deze vaart heette de Monnikesloot en
werd weer verbonden met de vaart van
Harlingen naar Texel, die tusschen de
hedendaagsche Waard en het Breezand
langs liep. Zij kwamen hierdoor te dicht
bij de Noordzee en werden oorzaak, dat
in 1336 er scheiding kwam tusschen Vlie
land en Texel, terwijl Eijerland ook nog
afgescheiden werd. Gemakkelijk te begrij
pen is het, dat Texel toen heel klein was.
Den Burg lag aan zee, Oosterend er mid
den in, ten Oosten van de Sommeltjes-
berg, die door afgravingen geheel is ver
dwenen.
Nadat de elementen in rust kwamen,
zijn zoo langzamerhand de aangeslibde
landen, tot stand gekomen en heeft Texel
zijn tegenwoordige vorm gekregen, doch
daar moesten nogal eenige honderden ja
ren over verloopen.
(Wordt vervolgd.)
Het gemeenschappelijk vliegveld voor
Den Haag en Rotterdam komt op Delft's
grondgebied.
Te Kerkerade (L.) heeft de 37-jarige
mijnwerker Jacobi zijn kunstgebit doorge
slikt. De ongelukkige is aan de gevolgen
daarvan overleden.
Zondag sloeg te Lemselo bij Olden-
zaal de bliksem in een boerenbehuizkng
van Olde Klieverik. Het woonhuis werd
een ruïne. Een koe, waaronder de eige
naar te melken zat, sloeg dood neer en,
viel op de man, die bewusteloos werd,,
doch later weer bijkwam. Vrouw en kin
deren bleven ongedeerd. Verzekering dekt
de schade.
De stoointreiler „Curie" arriveerde
te IJmuiden met een groote lading visch,;
welke niet minder dan f 10.221 opbracht.
De Rijvereeniging „Beyaert" te Pur-
merend heeft het initiatief genomen tot
het uitschrijven en houden van een sterrit,
van landelijke ruiters naar Purmerend of
Midden-Beemster op 2 Aug. a.s. Iedere
deelnemer is vrij in de af te leggen af
stand, mits minstens 40 K.M. zijnde en
voerende langs van te voren ter controle
opgegeven punten en wegen. Twee scher
pe" conditie-keuringen zullen gehouden
worden, waarvan vooral de plaatsing af
hangt. Er zal niet sneller dan 10 K.M. per
uur mogen worden gereden, terwijl ook
bij de beoordeeling de conditie van de
ruiter van invloed zal zijn en door enkele
geneesheeren zal worden vastgesteld.
Tijdens de wedstrijd Leonidas 3
P.F.C. te Rotterdam verloor de speler
Hotman van Excelsior van R'dam, die als
toeschouwer fungeerde, het bewustzijn en
viel van de tribune naar beneden. Een
ijlings ontboden geneesheer kon slechts
de dood constateeren. Door een eveneens!
gewaarschuwde geestelijke werd hem het
H. Oliesel nog toegediend. Het droevig
ongeval verwekte groote consternatie. De
bovenbedoelde wedstrijd werd onmiddel
lijk gestaakt.
Zaterdag brak brand uit in de kapi
tale boerderij van Lensink onder Win
terswijk. De boerderij brandde geheel af.
Van de veestapel kwamen elf koeien inde
vlammen om. De oorzaak van de brand
moet gezocht worden in de aanwezigheid
van een brandend fornuis. De bewoners
waren niet thuis.
BUITENLAND.
De Belg. regeering besloot een sub
sidie van 100.000.000 frs. te verkenen
aan de nationale bond ter bestrijding der
T.B.C.
Een ernstig spoorwegongeluk had
plaats op Kioesjioe, waarbij zeventien
personen werden gedood. Door een nood
lottige vergissing was de tender van de
locomotiet geladen met kolen, waardoor
een groote hoeveelheid dynamiet gemengd
was. Toen deze kolen in het vuur wer
den geworpen, vloog een groot gedeelte
van de trein in de lucht.
Een deel van Palastina wordt zoo
door sprinkhanen geplaagd, dat er op
de spoorweg bij Askalon drie voet (90
cM.) dik waren neergestreken, zoodat
het spoorwegverkeer eenige tijd gestaakt
moest worden.
In weerwil van het feit, dat er een
overvloed van tarwe is, is te Londen de
prijs van het brood met een halve stui
ver gestegen, zoodat deze nu acht en een
halve stuiver bedraagt voor een brood
van vier Engelsche ponden. De levens-
middelenraad zal zich binnenkort met de
zaak bezighouden.
Te Sydney is Fox, de zoon die zijn
moeder vermoordde om zich in het bezit
te stellen van het verzekeringsgeld, door
middel van de strop terecht gesteld.
Charlie Mills, de bekende paarden
sportliefhebster en een der grootste weck
sters die men kent, is overleden. Inder
tijd won Mills met de rennen in eenmaal
100.000 pond.
De schatrijke Amerikaansche fabri
kant van fotografie-artikelen George
Eastman zal het 50-jarig bestaan van zijn
wereldbekende fabiek vieren door aan elk
Amerikaansch kind dat iii 1930 de leeftijd
van 12 jaar bereikt of bereikt heeft, 'n ca
mera met films cadeau te doen. Daarvan
zullen ca. 500.000 kinderen profiteereu.
Eastman zelf wil op deze manier de
grootste kinderpartij van de wereld vie
ren.
In de Australische staat Victoria is
een stemming over al of niet invoering
van 'n drankverbod gehouden. De „natten"
kregen een groote meerderheid.
De nieuwe regeering te Peking heeft
bevel gegeven, alle in dienst van generaal
Tsjang-Kai-Sjek staande buitenlandsche
officieren,ingeval zij krijgsgevangene wor
den gemaakt, onverwijld terecht te stellen.
Te Atala in Zuid-Tunis is een huis
ingestort, waarbij een vrouw met haar ze
ven kinderen het leven heeft verloren.
Er wordt bij Weenen een vuurtoren
voor de luchtvaart opgericht, waarvan,
het licht een sterkte krijgt van een miljoen
kaarsen. Het licht moet dienen om liet
luchtverkeer bij avond en nacht te bevor
deren.
Koningin Victoria van Zweden is
overleden. In Zweden heeft liet doodsbe
richt diepe droefenis gewekt. De radiq
staakte onmiddellijk zijn avondprogram
ma. De schouwburgen sloten eveneens.
Alle bladen verspreidden het bericht in
extra-édities. De Kroonprins-regent pre
sideerde 's avonds een Kroonraad ten pa-
leize.
Voor het eerst in de geschiedenis
heeft op de top van de vuurspuwende
berg Etna in Italië een strenge koude ge
durende de maand Maart geheerscht.
Te Wiesbaden is een krachtige be
weging gaande, onder leiding van de bur
gemeester, om ten einde de stad van
nieuwe inkomsten te verzekeren, vergun
ning te krijgen voor liet vestigen vaneen
speelbank.
Uit een nota van het Spaansche mi
nisterie van financiën aangaande de be
grooting van financiën voor 1930 blijkt,
dat het deficit 197 miljoen bedraagt.
Te Kopenhagen brak brand uit in
het oudste gedeelte van de Koninklijke
porseleinfabrieken. Reeds sedert jaren
was dit gedeelte van de fabriek in de om
geving berucht wegens brandgevaar en
zijn vele ratten. De schade bedraagt on
geveer 150.000 kronen. Het is mogelijk,
dat de ratten kortsluiting hebben ver
oorzaakt.
Het Eng. Lagerhuislid Will Thome
die 72 jaar oud is zal voor de vierdemaal
in het huwelijk treden. Zijn bruid is 42
jaar oud.
Er is in Engeland een prijs van
duizend pond aangeboden voor het eerste
glijvliegtuig van Engelsche makelij, door
een Engelschman bestuurd, dat vóór 31
Mei 1932 er in slaagt liet Kanaal over te
steken.
Het glas wordt meer en meer een
belangrijk onderdeel voor de buitenbe-
kleeding van een bouwwerk. In Amerika
bestaat het plan om in New-York een
gebouw van 65 verdiepingen te maken,
waarvan de 7 bovenste verdiepingen uit
wendig bijna geheel uit glas zullen be
staan.
Een rijm uit 1876 van wijlen W.METSTz.
Aan de sjouw.
IV.
Jaap heeft reeds de last,
't Is een kloeke gast,
Die niet zeurt of kletst,
Hij doet steeds zijn best,
Hoor eens wat een pret,
Daar in gindsche vlet.
Zie, men heeft een vat,
Vol met geest'rijk nat.
Zuipt jelui zoo niet,
Roept weer schipper Piet;
Schaamt jelui je wat,
Drink je nou niet zat,
Maar past op je werk,
't Is al mis naar 'k merk.
Sla die deur kapot,
't Is een koper slot.
Steek het in je zak,
Jij bent onder dak,
Zoo spreekt ginds een paar,
Frans wordt het gewaar:
Jaagt hen in het ruim,
-x -w..
\V\wVAvj,
GcRUTTO.
TEXELSCHE COURANT
