De Nieuwe Texelsche Courant
No 4464
Woensdag 24 September 1930
44s,eJaargan{
Van week tot week
Gemeenteraad
van Texei
ABONNEMENTEN:
UITGAVE:N.V v/H LANGEVELD nE ROOIJ :s DEN BURG OP TEXEL
ADVERTENTIËN:
TELEFOON: N°.11 POSTGIRO: N°. 652 POSTBUS: N°, 11
aiiiiii©iiiiii©iiiiii©n
ll«ll!ll!«!l!i!l©!lll!!l
LSCHE COURANT
DEN BURG-j75 ct por F-'o Maanden
Franco p. post door geheel Nederland 1» p. 3 maanden
Loaso nummers: 4 ct
DE TEXELSCHE COURANT VERSCHIJNT
WOENSDAG- EN ZATERDAGMORGEN
Van 1-5 rogols: 60 ct. lodoro rogot moor: 12ct.
Dozolfde advertentie 4 maa' geplaatst wordt 3 maal berekend
Bl| abonnement lagoro regelprlls
ADVERTENTIÈN
MOETEN DAAGS VOOR 'T VERSCHIJNL-N
4 UUR NAM. IN ONS BEZIT ZIJN
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
■IIIW1HWIIIW1IIIII II1IIWIIW1IIIIWIIIIM
Zaterdagavond.
Uit eigen land.
Wat in eigen land in de afgeloopen
week wel het meest de aandacht trok,
was de massa-betooging van S.D.A.P.
en N.V.V. te Amsterdam en Rotterdam
tegen de nieuwe Vlootwet. Er waren in
deze plaatsen resp. 100.000 en 50.000
personen op de been, doch de demon
stratie heeft nochtans een ordelijk ver
loop gehad. Een poging van communis
ten om de boel in de war te sturen, leed
schipbreuk.
Inmiddels nadert de tijd, welke ons.
de behandeling der Vlootwet zal brengen.
Velen zullen zeker benieuwd zijn, wat er
van komen zal.
De Duitsche Rijksdagverkiezingen.
Het beeld van de achter ons liggende
week werd, wat het buitenland betreft,
beheerscht door de verkiezingen voorde
Duitsche Rijksdag. Omtrent de te ver
wachten uitslag heeft iedereen zoo zijn
vermoedens gehad en die vermoedens lie
pen alle wel in die richting, dat de par
tijen van uiterst-rechts en uiterst-links
successen van beteekenis zouden kunnen
boeken. Dat echter die successen en voor
al die van de nationaal-socialijsten zulk
een omvang zouden nemen, had niemand
verwacht; zelfs de overwinnaars hadden
van zulk een succes niet kunnen droo-
men.
De nieuwe Rijksdag telt 85 leden meer
dan de oude, maar de aanhangers van
Hitier alleen wonnen reeds 95 zetels en
de Communisten bovendien nog 22. En
vrijwel alle andere partijen gingen niet
alleen naar verhouding achteruit, maar
zelfs in volstrekte aantallen zetels. Slechts
het Centrum, wel de hechtste groep, wel
ke Duitschland kent, door godsïdiienstban-
den stevig bijeengehouden, wi|st er nog
een paar zetels bij te krijgen, maar min
der dan noodig was geweest om gelij
ke tred te houden met de toeneming van
't kiezers- en dus het zeteltal. Op elke
60.000 stemmen komt een zetel. De erg
ste klap kreeg wel de Duitsche Volkspar
tij, eens door Stresemann geleid, thans
door de conservatieve heer Scholz, die
zijn draai maar niet vinden kan.
De oorzaken van die ommekeer
Men is het nog niet eens over de
oorzaken van deze stemmen-aanwas der
uiterste partijen. Heeft de economische
crisis, die Duitschland biezonder zwaar
treft, gepaard aan de gebleken bewinds-
onmacht van vroegere regeer ingscombijna-
ties en van de huidige, miljoenen kiezers
verleid tot een harde slag met de vuist
op tafel, in de zin van „Zoo gaat het
niet langer: nu moet het uit zijn". Of
heeft dit verkiezingsresultaat, als men be
denkt, dat nationaal-soclalisten en com
munisten elkaar in nationalisme trachten
te overtroeven, meer een internationale
teekenis, en wil het zeggen, dat breede
kringen in Duitschland zich weer willen
gaan roeren, nu geen Rijnlandbezetting
de revanchegeest meer in toom kan hou
den
Welke zullen de gevolgen zijn
Ook wat de gevolgen aangaat, is er
nog veel ongewisheid. Men krijgt de in
druk, dat de huidige regeering Bruning
van plan is, aan te blijven, maar wil zij
dit plan ten uitvoer kunnen brengen, dan
zal zij met een program moeten komen,
waarvoor een meerderheid in de Rijksdag
te vinden is. Zal dit program er zoo uit
zien, dat het een meerderheid wordt, wel
ke de soc.-dem. omvat, een soort zeer-
groote-coalitie dus Of zal het een con
servatief en nationalistisch program zijn.
waarmee de steun der Duitsch-natipnalen
en die der nationaal-socialisten te wipnien
is
Verdere vragen: Zal het versterkte na
tionalistische element een politiek van be
scherming weten door te drijven, die
Duitschland in voortdurende conflicten
met al zijn naburen zou brengen En
zal in enger-poliek opzicht de wraak-ge-
dachte Duitschlands houding in internati
onale aangelegenheden gaan doordrenken,
of zal Curtius gelijk krijgen, die te Ge-
nève beloofde: „Duitschlands buitenland-
sche politiek blijft dezelfde".?
Op al deze vragen zal men vermoedelijk
pas antwoord krijgen na 13 October, als
de nieuwe volksvertegenwoordiging bij
een komt.
Uit de Volkenbondsstad.
Tot de plaatsen, waar de Duitsche uit
slag een ietwat verbijsterende indruk heeft
gemaakt en allerminst verheugenis heeft
gewekt, behoort Genève. Niettemin ging
het Volkenbondswerk er rustig zijn gang.
Bij de algemeene beschouwingen schoof
men Briand's Pan-Europa-idee met veel
beleefde strijkages kalm naar een„speci-
ale studiecommissie", bestaande uit ver
tegenwoordigers der Europeesche staten.
De strijd om deze idee wordt dus binnen
afzienbare tijd voortgezet.
Bij de verkiezingen voor de Raad wer
den ditmaal na een lieve hoeveelheid ge-
intrigeer de landen Guatemala, Noorwe
gen en Ierland de gelukkigen. Vooral van
Noorwegen verwachten velen nuttig werk.
Ten slotte werd Kellogg ter vervanging
van Hughes tot rechter in het Permanent'
Hot gekozen.
Zitting van Zaterdag 20 Sept. 1930,
aanvangende te kwart over drie n.m.
Voorz.: de heer W.B.Oort, burgemeester.
peer.: de lieer C.Jonker, gem.-secr.
Afwezig met kennisgeving, de heeren R.
P. Keijser, A. Boon en W>H.Lap.
De voorz. opent de vergadering en
verzoekt de secr. de notulen te lezen,
welke onveranderd werden goedgekeurd.
De heer de Graaf merkt op, dat de
thans ingestelde autobusdienst niet geba
seerd is op de bedragen, destijds in de
stukken genoemd. De kosten zijn hoo-
ger, daar op eerstgenoemde voorwaarden,
geen overeenkomst met de ondernemers
kon worden bereikt. Spr. verzoekt hier
van aanteekening te willen doen.
1. Ingekomen stukken. Mededeelingen.
De voorz. doet mededeeling van de
ontvangst van een schrijven
a. van Qed. Staten, houdende goed
keuring van de afgesloten gemeentereke
ning over 1928;
b. van het Landbouwtentoonstellings
comité, onderteekend door de heeren J.
Keijser Az„ voorz., en J.C.Kager, secr.,
houdende de mededeeling dat in het re
servefonds van f250 werd bijgedragen en
dankbetuiging wegens de door de ge
meente toegezegde financieele steun.
c. van het Kerkbestuur van de Parochie
van de H. Joannes de Dooper te den
Burg. Terugkomende van zijn sehrijven
vanj 17 Juni 1.1., waarin opschorting ver
zocht werd van zijn aanvraag, gedateerd
7 April 1930, dient het dezelfde voor
stellen in om gelden te bekomen voor
uitbreiding der school door de bouw
van een gymnastieklokaal. Het biedt daar
voor de oude school aan de Molenstraat
aan. Teneinde aan financieele bezwaren
tegemoet te komen, is het Kerkbestuur!
niet ongenegen het percentage der waar
borgsom te verhoogen tot 30 pet. De ou
de school wordt verbouwd tot een in
alle opzichten geschikt gymn.lokaal met
twee toegangsportalen met naar buiten
openslaande ramen, terwijl midden in het
lokaal zich een naar buiten openslaande
dubbele deur bevindt. Het gestucadoorde
plafond wordt van hout gemaakt, terwijl
de vloer geolied en met kurk belegd
wordt teneinde stof en geluid te weren.
De verbouw wordt begroot en kan uitge
voerd worden voor f 2678,80. Het Kerkbe
stuur beschikt over gym. materiaal en
vraagt als aanvulling daarvan en voor de
installatie f921.20, zoodat verbouw en in
richting op f3600 komen. Het Kerk be-'
stuur neemt op zich de kosten te dragen,]
van onderhoud, schoonhouden, vuur en
licht, maar vraagt, zoolang het gym. lo
kaal als zoodanig gebruikt wordt een
O
PERMANENT WAVE
Diplome a Paris.
MAISON GERR1TS.
O
O Den Helder; Spoorstr. 128; tel. 457 O
O
jaarlijksche vergoeding van f500.
Voor deze voor de gemeente allergun
stigste plannen, vervolgt het Kerkbestuur
in zijn schrijven, wordt de welwillende
medewerking gevraagd, daar het gymn.
onderwijs in Jan. 1936 door de wet voor
geschreven wordt en dan voor een nieuw
lokaal een veel hooger uitgave zal vragen.
Het blijft onze bedoeling, zoo eindigt het
schrijven, de lokaliteit disponibel te stel
len voor andere schoolbesturen voor het
zelfde doel.
Op voorstel van de voorz. wordt dit
schrijven om prae-advies in handen van
B. en W. gesteld.
d. van de Comm. voor Prov. Legwed-
strijden, onderteekend door de heeren,
J.H.Vclders, te Schagen, en H. Prijs, te
Beemster, met het verzoek om een jaar
lijksche bijdrage van f 10 tot f25. Binnen
kort zal de zevende legwedstrijd te Beem
ster aanvangen (voor kort besproken in
onze rubriek „Landbouw en Veeteelt.")
De voorz. deelt mee, dat over deze kwes
tie reeds aan de Pluimveeteeltveneen. ge
schreven is. Er werd nog geen volledig
antwoord ontvangen.
Dhr Epe zou wel een handje willen
helpen.
Dhr de Graaf wijst op het nut van leg-
contröle. Op deze wijze verkrijgt men
goede foktoomen, hetgeen ook voor Texel
een kwestie van groot belang is. Ik zou er
prijs op stellen, dat de raad 't verzoek;
inwilligde, vervolgt spr., door subsidie te
verleenen, temeer daar het bedrag niet
groot behoeft te zijn.
De voorz. zegt, er het belang van Texel
niet van in te kunnen zien, waarop dim
de Graat nog eens betoogt, dat goede
foktoomen voor een doelmatige fokkerij
noodzakelijk zijn, zoowel wat kippen als
hanen betreft.
Dhr Kikkert wil geen subsidie verke
nen, daar hij oordeelt, dat dit op de weg
van landbouworganisaties ligt. Als de
pluiinveeteeltvereen. het niet de moeite
waard acht op de brief te antwoorden,
zou ik aan subsidie niet denken en afwij
zend beschikken.
Dhr Epe: Ik zou het wel nuttig achten;
subsidie te verleenen, daar de landbouw;
en de veeteelt voor een groot deel van
van Texel een belangrijke bron van in
komsten vormen.
Dhr Henkes is het met dhr Kikkert
eens, dat de landbouworganisaties maan
steunen moeten.
Dhr Dros merkt op, dat toch niet aan
genomen mag worden, dat die niet
steunen, hij zou wel een steentje willen
bijdragen.
Dhr Kikkert: We steunen legwedstrij-
den te Beemster en Texel dan)?
Weth. Vlaming vraagt, of misschien ook
Texelaars aan die wedstrijden deelne
men, waarop dhr Kikkert antwoordt, dat
hij niet anders weet, dan dat de heer S.D.
Keijser er wel propaganda voor maakt.
Weth. Vlaming: Als de pluimveeteelt-
vereen. er niet aan meedoet, moet de ge
meente er ook maar niet aan doen.
Dhr Pisart: Althans niet, wanneer het
gemeentebelang er niet mee gemoeid is.
e. van de heer J. Bruin Pz. Jr. met de
vraag, in hoeverre hij op de steun kan'
rekenen bij de oprichting eener woning
bouwvereniging.
Voorz.: Er zijn destijds plannen voor
woningbouw gemaakt, maar de Insp. van
het Woningtoezicht wenschte een goed-
kooper type. Toen werden zulke huizen
te den Helder bekeken, maar we vonden)
die te eenvoudig. Toen zei de Insp.:
Wacht maar op de nieuwe regeling. Deze
is er thans en nu kunnen niet alleen land
arbeidersplaatjes, maar ook woningen met
rijks voorschot worden bekomen. Op wat
dhr Bruin vraagt, zou ik willen zeggen 3
Doe wat u niet laten kunt, maar het ligt
niet op onze weg u te steunen.
Dhr Henkes: Dhr Bruin vraagt alleen
maar om steun. Het is maar een voorloo-
pige vraag. Die huisjes zijn door finan
cieele moeilijkheden niet door een ieder
te bekomen. Het gaat er Bruin om hen,
die geen woning hebben, of slechts eert
krot, regemoet te komen. Het rijk ver-
eischt een waarborg van tien pet. van de
bouwkosten. Dat is velen een bezwaar.
Bovendien is in een bouwvereeniging ver
wisseling van huurders mogelijk.
Voorz.: Er is nu één ingezetene van
Oudeschik! die een woning met rijksvoor
schot tracht te bekomen. Er zullen er wel
meer komen en dan raken er huizen leeg.
Een vereeniging zou te vroeg komen. Tot
oprichting kan men altijd nog overgaan,
als ook dan nog gebrek aan woningen
zou blijken te bestaan.
Dhr Henkes geeft toe, dat wanneer die
nieuwe regeling bestaat, er wel huizen
leeg komen, en zal dhr Bruin hierop at
tent maken.
Dhr de Graaf vraagt, of de aanvragen
van woningen als bij de landarbeiders
plaatsjes via het gemeentebestuur gaan.
Voorz. meent van wel. Desgevraagd
deelt de secr. mee, van oordeel te zijn, dat
•men het wel zonder vereeniging kan stel
len.
f. van de Ned. Vereen, tot Bescherming
van dieren, met het verzoek bij de boujv1
van veestallen er wel op toe te willen
zien, dat de veiligheid van het vee bij
brand gewaarborgd is. Door in de bouw
verordening bepalingen op te nemen, zoo
als die in een bijgevoegde brochure zijn
omschreven, zou hierin kunnen worden
voorzien.
Voorz. meent, dat het beste is, met dit
verzoek rekening te houden, wanneer
plannen voor de bouw van stallen wor
den ingediend.
Dhr Dros verzoekt wel rekening met de
beurs der betrokken veehouders te willen
houden. Als de bouw moet geschieden,
zooals het rapport omschrijft,, zal er heel
wat geld mee gemoeid zijn, terwijl boven
dien na jaren de installatie door roest in:
vele gevallen onbruikbaar zal zijn.
Weth. Vlaming oordeelt het wenschelijlc
bij wijziging van de bouwverordening van
het verzoek goede nota te nemen.
g. het verslag van de toestand der ge
meente over 1929 in ons jaarover
zicht over dat jaar reeds voor een goed
deel verwerkt).
Het rapport wordt voor kennisgeving
aangenomen.
2. Voorloopige vaststelling gemeente
rekening over 1929.
De rekening was in handen gesteld van
de heeren Lap, Keijzer en Boon. Het rap
port luidt gunstig en adviseert tot goed
keuring, waartoe bij algemeene stemmen
ook wordt overgegaan. Weth. Vlaming
moet zich van stemming onthouden.
3. Goedkeuring rekening Algemeen
Armbestuur over 1929.
In de comm. van onderzoek waren ge
kozen de heeren Pisart, Vonk en Leber;
laatstgenoemde nam aan het onderzoek
geen deel. Het onderzoek gaf tot op- of
aanmerkingen geen aanleiding. De raad
keurt de rekening goed met algemeene
stemmen.
4. Goedkeuring rekening Algemeen
Weeshuis over 1929.
De comm. van onderzoek, bestaande uit
de heeren de Graaf, Kikkert en Epe, ad
viseert tot goedkeuring, waartoe de raad
danook overgaat met alg. stemmen.
5. Benoeming onderwijzeres o.l. school
Midden-Eierland.
De voordracht luidt:
1. Mej. P. Landman, tijdelijk te Mid
den-Eierland;
2. Mej. E. Groenland, te Alkmaar.
3. Mej. M. Sterringa, te Groniingen.
Benoemd wordt mej. Landman, met 9
van de 10 stemmen; eén op mej. Groen
land.
6. Benoeming leeraar Engelsche taal aan
de zeevaartschool.
7. Benoeming leeraar in radio aan de
zeevaartschool.
Benoemd worden resp. mevr. Vis-Vis-
ser en de heer Jac. v. Heerwaarden, met
algemeene stemmen, beiden tijdelijk voor
een jaar met ingang van 1 Sept. 1930.
Dhr de Graaf vraagt naar het salaris
van de leeraar-radio, waarop de voorz.
