-■
rh 'T
KEES PRUIS
I
HOTEL TEXEL
KEES
PRUIS
HEERENBAAI
mm
mik
Aan Jonge Moeders
voerbieten.
PLAATSMAN
vertrekt Maandag
naar botterdam-
ADVERTENTIEN
Hoeve „Noord-Haffel"
de Vlaamsche spreker
LODE VAN GENT
een sterke boet,
een stukje bouwland
puike red star aardappelen
jongen of meisje
plm. 4000 Kilo roggestroo,
een beste witte beer.
een 3-jarige beste gelde koe
A. BOON,
Den Burg, Texel.
TOURNÈE
ENSEMBLE
Zaterdag 25 October 8 uur
[PIET
HESSE
STELLA
SEEMER
WILLEM
C I E R E
Een Verlegen Huwelijkscandidaat
Na afloop BAL.
BIJ DIT NUMMER BEHOORT EEN
TWEEDE BLAD.
ECHTE FRIESCHE
20-50ct. per ona
Eerste Nutsavoncl.
Amerikaansche Reisindrukken.
Op uitnoodiging van het bestuur van 't
Dep. Texel der Mij. tot Nut van het Al-
meen, trad hier Maandagavond voor een
tamelijk goed gevulde zaal de heer ir.
A.D.G.Bruijns op, die onseenen ander
van zijn Amerikaansche reis kwam ver
tellen en zich daarbij bediende van een
reeks, gedeeltelijk zelf vervaardigde licht
beelden, om het gesproken woord te ver
duidelijken. In het vorige nummer hebben
we de heer Bruijns reeds aan onze lezers
voorgesteld. De lezing werd o.m. bijge
woond door verscheiden raadsleden, di
rectie en commissarissen van de T.E.M.
De voorz., de heer W.B.Oort, leidde de
spreker met een kort woord in, waarin
hij de verwachting uitsprak, dat de heer
Bruijns er in slagen zou, de aanwezigen
«enige nuttige en aangename uren te be
zorgen. Spr. zou een beschrijving geven
van zijn reis naar en door Amerika,
inaar ook een en ander vertellen omtrent
de eledriciteitsvoorziening in Amerika. Bij
de gegevens, daar door hem verzameld,
zouden die van de T.E.M. natuurlijk niet
te vergelijken zijn, hoewel het Texelsche
bedrijf zich goed ontwikkelt. Het aantal
aangeslotenen klom sinds de oprichting
van ruim 1000 tot 1180, het aantal kracht
aansluitingen van 25 tot 270.
*%.-
'M-
-H::?
Hierna verkreeg de heer Bruijns het
woord. Hij zeide om twee redenen de
uitnoodiging gaarne te hebben aangeno
men. Ten eerste omdat hij gaarne een en
ander van zijn Amerikaansche reis zou
willen vertellen en in het biezonder om
wat omtrent de electriciteitsvoorziening>
in de steden en ten plattelande van Ame
rika mee te deelen.
De reis over de groote plas ging met
de „Statendam", een zeekasteel van de
Hol), Amerika-Iijn, voortgestuwd door ma
chines van vele duizenden paardekrach-
ten. Zoo'n schip is zoo hoog, dat het
verkeer tusschen de diverse dekken per
lift plaats heeft. We nemen een kijkje in
de hal met zijn winkelgalerij, waar de rijke
Amerikaan met een blij gezicht een paar
dollars voor een stel beschilderde klomp
jes neerlegt; de luxueus ingerichte con
versatiezaal, het zwembad (aan boord van
een schip nota bene), enz. We
nade.en New-York en we passeeren ver-
sche' !en schepen, welke geruime tijd we--
gens mist tot stilliggen gedoemd waren.
Uit d1 nevel doemt het formidabele Vrij
heidsbeeld op, welks enorme hoogte ech
ter door die van de wolkenkrabbers in de
schaduw wordt gesteld. Bij het vallen
van de avond leveren de duizenden lichtjes
van die verdiepingen, heel hoog boven de
begane grond, een fantastisch schouwspel
op. Veerbooten, sommige met heele trei
nen aan boord, kruisen voortdurend de
Hudson. Alom groote bedrijvigheid, alles
vliegt, iedereen en alles heeft haast. Lucht
foto's geven van de uitgestrektheid van
New-York, van zijn huizen- en bruggen
bouw wel een treffend goed beeld. Het
Chrvsler-Building, 77 verdiepingen hoog,
spant wel de kroonmaar reeds is
een gebouw in wording, dat een nog
machtiger indruk zal maken. Het Chrysler-
gebouw is 300 M. hoog en bevat op alle
verdiepingen kantonen, waarin 11000 per
sonen werken, die met 24 liften, boemel
en snelliften, worden gebracht en ge
haald naar en van de verdieping, waar
zij hun kantoor hebben. Het gebouw
kostte 14 miljoen dollar, is opgetrokken
op voor 40 jaar gepachte grond en levert
per jaar drie miljoen dollar aan huur
op. De huur wordt gerekend per
vierkante voet. Het gebouw, dat genoemd
werd naar de autokoning Chrysler (die
er een lieve cent voor over had), telt
3862 vensters en 2788 metalen en dus
brandvrije deuren.
De watervoorziening van New-York, 'n
stad met 13 miljoen inwoners, is een be
langrijk punt. Op iedere wolkenkrabber
zien we een waterreservoir aangebracht.
Voor de verwarming bedient men er zich
van stoom. Dat men voor een goede wo
ning een aardig bedrag aan huur bedingt,
wist de heer Bruijns ons ook te vertellen:
10 tot 25 duizend dollar per jaar is geen
beetje. Merkwaardig is wel, dat men van
een étagewoning een verdieping k o o p e n
kan.
Een reeks hooge gebouwen passeert de
revue: Woolworth-Building, Telephone-B.,
Paramount Theatre B., enz.
Over telefoneeren in Amerika gespro
ken. Spr. moest een gesprek over een af
stand van 480 K.M. voeren en kon Ide
'hoorn wel aan het oor houden, toen hij
verbinding vroeg, terwijl hij voor een ge
sprek over de onnoozele afstanld Rotter
dam den Haag een half. uur moest
wachten.
Uitvoerig staat spr. stil bij de moderne
bruggenbouw (spanningen van 500 tot 700
M. zonder ondersteuning zijn in Amerika
niets biezonders); bij de Amerikaansche
autowegen, van asfalt en beton, puik in
orde. Benzinestations zijn er in de Ver.
Staten te kust en te keur. De elkaar be-
concurreerende maatschappijen trachten
elkaar in „service" te overbluffen.
Met ccnige biezonderheden over Was
hington, met zijn Capitool, White House
en Monument besluit spr. het eerste deel
van zijn lezing.
Na de pauze gold zijn rede speciaal de
electriciteitsvoorzieniug in de Nieuwe We
reld en wordt in de eerste plaats de aan
dacht bepaald bij de winning van electr.
energie door gebruikmaking van water
kracht. Weliswaar worden daartoe werken
van groote omvang vereischt maar er
wordt voor vele tonnen gouds op steen
kool door bespaard.
Te Philadelphia wordt het water van
de Susquehanna door een 30 M. hooge
en 1500 M. lange dam opgestuwd en zoo
dienstbaar gemaakt aan de electriciteits-
voorziening van de heele stad. Dag en
nachtwerken de dynamo's van 40.000
P.K. Dat bij de overbrenging van zulk 'n
machtige energie aan het materiaal en aan
de isolatie zeer zware eischen worden ge
steld, laat zich begrijpen. Bij een energie
van 220 duizend volt zouden vonken wel
kans zien afstanden van een paar meter
te overbruggen. Merkwaardig is, dat men
in zooveel Amerikaansche steden nog
bovengrondsche leidingen ziet. „De cost
gaet voor de baet uyt" schijnt er bij alle
Amerikanen niet in te willen. De meesten
willen maar zoo spoedig mogelijk de dol
lars in het laadje hebben. Op het gebied,
van reclame-maken zijn de Amerikanen
ons verre de baas. De heer Bruijns gaf
daarvan welsprekende staaltjes te zien.
Naast de practische zin van de Amerikaan
mogen we zeker aan de doelmatige pro
paganda van zijn electriciteits- en gloei
lampen en electr.-apparatenleveranciers
toeschrijven, dat in Amerika het verbruik
van electriciteit zooveel grooter is dan
hier, terwijl toch in doorsnee de stroom-
prijs er hooger is. Gemiddeld is het ver
bruik er tienmaal zoo groot als hier.
Met een bezoek aan de Niagara-falls
besluiten we ons uitstapje. Deze wereld
beroemde vallen, gelegen op de grens van
de Veneen. Staten en Canada tusschen het
Erie- en het Ontariomeer, worden voor
een kwart voor de opwekking van electr.
energie benut en leveren toch reeds 1 .>25
miljoen P.K. en daarmee stroom voor een
gebied zoo groot als zesmaal ons land,
met een nog grooter verbruik dan hier te
lande. Getracht wordt nog een gedeelte
van de vallen aan de electriciteit-winnijng
dienstbaar te maken, zoodat nog 600 dui
zend P.K. meer kan worden opgewekt,
maar uit een oogpunt van natuurbe
scherming is de regeerijng hiervoor
voorshands nog niet te vinden. Merkwaar
dig is zeker, dat over de heele centrale
bij de Niagara-falls, ingericht met dyna
mo's van in totaal 500 duizend P.K., één
man „de baas speelt".
Met deze woorden eindigt spreker zijn
alleszins interessante en leerzame cause
rie. Stellig heeft hij zijn aandachtige toe
hoorders een goed, zij het nog verre van
volledig beeld gegeven van Amerika als 'n
land van onbegrensde mogelijkheden, waar
de techniek het in menig opzicht tot ver
bluffende hoogte heeft gebracht en waar
ons, „zonen der lauwe westerstranden",,
danook menig navolgenswaardig voor
beeld gegeven wordt niet alleen op 't
gebied der techniek alleen.
Met recht bracht de voorz. de heer
Bruijns na afloop dank voor hetgeen hij
te zien en te hooren had gegeven. Spre
ker had Amerika voor ons doen leven en
nader gebracht.
Zoo was het.
hartwater, het zuur,
galachtigheid, maag
kwalen, gedruktheid
na de maaltijden en al
le spijsverteringsstoor
nissen. Het middel!
f0.65 per flacon.
JOHANNA ANNA
dochter van
C. J. BAKKER—Witte
W, T. BAKKER,
den Hoorn, 20 Oct. '30
GEBOREN:
ELISABETH
dochter van
A. S1EBEN—Eys
en K. S1EBEN.
Vuurtoren, de Cocksdorp, 18 Oct. '30.
GETROUWD:
J. DE BRUIJN
en
H. J. GIELES
die mede namens wederzijdsche familie hun
dank betuigen voor de vele blijken van be
langstelling, bij hun huwelijk ondervonden
den Burg, 23 Oct. 1930.
ffifflffiffifflfflfflfflfflffl A ffiffiffifflffiffifflffifflffi
ffi
ffi
ffl
ffi
ffl
ffi
VRIJDAG 24 OCTOBER a.s. ffi
hopen onze geliefde Ouders, Be- ffi
huwd- en Grootouders ffi
J. KOOPMAN ffi
en ffi
T. KIKKERT ffi
hun 50-jarige echtvereeniging te ffi
herdenken. Dat zij nog lang ge- ffi
spaard mogen blijven, is de ffi
wensch van hun liefhebbende kin- ffi
deren, behuwd- en kleinkinderen, ffl
D. Koopman. ffi
A. Koopman. ffi
C. KoopmanBoot. ffi
C. Koopman. ffi
A. Koopman—de Jager, ffi
R. Boon. ffi
M. BoonKoopman. ffi
K. v. Strien. ffi
S. v. Strien—Koopman, ffi
en kinderen. ffi
Den Hoorn, 17 Oct. '30. ffi
ffiffifflfflffiBgfflffiffiffi ffi^ffifflffiffiffiffiffiffi
Bij inschrijving te huur
met 21,21,60 HA wei- en hooiland gelegen
op Texel aan den Hoornderweg, nabij den
Burg, voor de tijd van zes jaren. Gesloten
biljetten op zegel van 50 cent met vermel
ding van geboden huur per jaar-en opgave
van twee soliede borgen worden ingewacht
voor of op 20 November 1930 bij Notaris
Mulder te Texel, den Burg, alwaar de
voorwaarden ter inzage liggen.
In het Gebouw van de R.K. VOLKS
BOND te Oudeschild, treedt Zondag 26
October a.s. op
Schitterende avond
Aanvang 8 uur. Entree 50 cent.
TE KOOP
staande aan de straat.
J. VISMAN, Oudeschild.
TE HUUR
aan de Waalderweg.
AdresVELLEMA, Koogerweg.
TE KOOP:
D. v.d. WERVE en A. ROBIJN,
„Fortuin", Eendracht.
GEVRAAGD
voor kantoorwerkzaamheden.
Ingenieur Zuiderzeewerken.
TE KOOP
geschikt voor bloembollendek.
Te bevragen bij D. A. TERPSTRA,
Hemmerkooi.
TE KOOP:
P. KOOIMAN, de Waal.
Staat ter dekking
TE KOOP:
met veel melk.
en 20 beste schrammen.
VERSEPUT, Eierland.
De Politie laat ik er liever buiterr,
M^ar ais u van uw lieve duiten
Liefst niet te veel missen wil,
Sta hierbij dan eens even stil:
Bespaar veel op het vrachtloon,
Bestel uw goederen per Schipper BOON.
Vertrek van hier Woensdag,
Van Harlingen Zaterdagmorgen,
Maandags hoopt hij het u thuis te
bezorgen.
Beleefd aanbevelend.
Beurtdienst
VlielandT exelHarlingen.
LIEDJES !!!lil!
