De Nieuwe ïexelsche Courant
No 4549. 44s,e Jaargang. Woensdag 22 Juli 1931
Huiduitslag.
Van week tot week
TexeSs^he Berichten
OP TEXEL HUIS AAN HUIS GELEZEN.
OPLAAG MEER DAN 2300 EX.
is sinds 1 Juli 1930
ta dit blad opgenomen.
UITG.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11.
ADVERTENTIES: 1—5 regels 60 ct.;
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven, wordt
driemaal berekend.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg f 1.losse nrs. 4 ct.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer Va uur later.)
22 23 24 25 26 27 28 Juli
2,27 3.20 4.19 5,33 6,51 8,02 8.59
LICHT OP
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 9 42
RAADSVERGADERING
De Burgemeester der Gemeente Texel
Gelet op art. 41 der Gemeentewet;
Brengt naar aanleiding daarvan ter
kennis van de ingezetenen dat eene ver
gadering van den Gemeenteraad is belegd op
Donderdag 23 Juli 1931
des namiddags te 3 uur in de daarvoor
bestemde zaal ten Raadhuize dezer Ge
meente.
Texel, 18 Juli 1931.
De Burgemeester van Texel,
W. B. OORT.
Aan de orde:
1. Onderzoek geloofsbrieven.
2. Ingekomen stukken. Mede leelingen.
3. Aanbieding rekening Alg meen Arm
bestuur over 1630
4. Aanbieding rekening rtlg Weeshuis
over 1930.
5. Benoeming onderwijzeres o.l school
te den Hoorn.
6. Wijziging verordening heffing school
geld zeevaartschool.
7. rondruiling voor verbreeding
Waaldcrweg.
8. Aankoop grond vi.or verbreeding
Oosterenderweg.
9. Rioleering en verbreeding Boschweg
10. Wijziging raadsbesluit machtiging
aankoop gronden te den 3urg.
11. Verbouwing gesticht van weldadig
heid.
12. Verlenging overeenkomsten auto-
busdiensten
13. Aankoop motorwals voor rijwiel
paden.
14. Aangaan geldleening en kapitaal
verstrekking aan de N V. T.E.M.
15 Financieele regelingen.
16 Aanbieding gemeente-rekening over
1930.
Zaterdagavond.
Een week vol spanning.
Een der spannendste weken sedert de
wereldoorlog was de week, die achter
ons ligt. Immers achter en onder de fi
nancieele crisis in Duitsdhland en de in
ternationale onderhandelingen, om die cri
sis in te toornen, bespeurde men algemeen
een doffe, onbepaalde, maar niet minder
werkelijke dreiging, de -dreiging van 'n
chaos met niet te voorziene -en niet te
overziene politieke gevolgen.
Om een ramp te verhoteiden.
Na deze week van krasse maatregelen
in Duitsdhlan-d ter voorkoming van een
paniek en een volslagen ineenstorting, en
van intensieve besprekingen in de groote
geldschietende financieele centra Londen,
Parijs en New-York lijkt de toestan-d
minder onrustbarend geworden. Zaterdag
begonnen te Parijs de discussies met de
Duitsdie ministers Curtius en Bruning,
welke discussies Maandag te Londen zou
den worden voortgezet. Dat het de mi
nisters van buitenlan-dsche zaken en niet
van financiën zijn, -die ter conferentie
zijn verschenen typeert het groote po
litieke belang, dat de besprekingen heb
ben. Zij zullen voornamelijk loopen over
de politieke waarborgen, die Duitschiand
berei-d en in staat is te geven aan de lan
den, -die het uit de financieele noodtoe
stand moeten -helpen. Het zoeken zal
zijn naar een formule, -die voor de andere
landen, vnl. Frankrijk, bevredigend is (in,
de zin van een lange periode van poli'tjie-
ke rust in Europa) zonder dat bepaalde
Duitsche verlangens, zooals die betref
fende -de Anschluss en de verhouding tot
Polen, met zooveel woorden afgewezen
worden. De bemiddelende landen (Eng-r-
lan-d, Amerika en Italië) zullen heel wat
tact aan de -dag moeten leggen, om
Duitschiand en Frankrijk tot elkaar te
brengen.
Spanje: 't Eerste parlement sinds 8 jaar.
Bij de geweldige beteekenis van deze
Europeesche, ja, wereldgebeurtenissen
schrompelen de andere feiten van deze
week wel wat ineen. Toch was het stel
lig niet zonder belang, dat in Spanje het
eerste parlement na acht jaar bijeenkwam.
En wel om een nieuwe grondwet op te
stellen en de maatregelen te nemen, die
dringend noodig zijn, wil Spanje niet
zeer binnenkort -door nieuwe onrust wor
den geschokt.
Enorme luchtreizen.
Het is weer het seizoen der groote
vluchten en bijna elke week brengt een
ot meer geweldige prestaties. Weliswaar
mislukte de poging der Fransche vliegers
Lebrix en Doret om in één ruk van Pa
rijs naar Tokio te komen, tevens de eer
ste e'tappe van een wereldvlucht, maar1
zij brachten het toch tot -dicht bij Ir-
koetsk, wat op zichzelf niet gering is.
Meer succes hadden de beide Hongaren,
-die met hun toestel, dat „Gerechtigheid,
voor Hongarije" heet, de oceaan in re
cordtijd over staken en er in slaagden
in hun geboorteland neer te dalen.
PAARDENSPORTDAG: 9 September.
Het Permanent Paar-densportcomité al
hier is voornemens een paardensportfeest
te organiseeren op Woensdag 9 Sept. a.s.
Uitvoerige biezonderheden worden in
de loop van Augustus bekend gemaakt.
Nieuwe telefoonaansluiting.
No. 95: N.V. „Pluimveebedrijf De
Veen" (J. Roeper).
Examens
Bevorderd naar de 2e klasse aan onze
Zeevaartschool: 1. J. L. van Rheenen..
2. W.P.Hamers. 3. WJC. van den Berg.
4. L.C. van Dijck. 5. H. H. ter Brugge.
6. R.H.J.H. Fortuijn. 7. M. J. Hulscher,
8. J.C. Meulink. 9. F.W.Moerbeek. 10
B.M.D. Benes. 11. G. H. Pijpers.
Zeven leerlingen werden afgewezen.
Onze vroegere plaatsgenoot, mej. A.
de Maar, -de dochter van d;s. De Maar,
thans te Winterswijk, slaagde voor het
eindexamen 5-j. H.B.S. aldaar.
DE ZESDE BAZUINSTOOT
Een laatste poging
van E. den Herder,
„De zesde bazuinstoot" is de titel van
de zesde en naar de schrijver zelf
opmerkt laatste brochure van de Har-
derwijksdhe industrieel E. den Herder, de
onvermoeide bestrijder van de droogleg
ging van -de Zuiderzee. De heer Den
Herder getuigt van een taaie volharding.
Hij smaakte in Dec. 1930 het genoegen
de Nieuwe Rotterd. Crt. een uitvoerig
artikel aan zijn ideeën te zien 'wtij-den,
maar de grootste voldoening moet hem'
zeker het formeeren van een comité van,
actie zijn geweest, waarin zitting hadden
de heeren Fred. Thomas, redacteur van.
De Tijd, F. W. Drijver, te Harderwijk,,
B. J. Gel-der, redacteur van De Visscherij-
Courant, en verscheiden andere perso
nen, -die met hem één lijn trekken.
Dat van 's heeren Den Herder's ge-
schrijt notitie wordt genomen, blijkt ver
der uit de verschijning van een brochu
re tot verweer van 48 blz. van de hee
ren Mr. Jansma, secr. van de Zuiderzee-
raad, en ir. Thijsse, ingenieur bij de
Zuiderzeewerken.
Het ligt niet in onze bedoeling de
nieuwe brochure in haar geheel hier te
bespreken. Evenmin kunnen we ons uit
laten over de juistheid van wat de schrij
ver betoogt het ontbreekt ons -daar
toe aan de noodige waterbouwkundige
kennis en noodzakelijke gegevens al
komt het ons voor -dat hij hier en daar
wat overdrijft. Zoo b.v. waar hij schrijft:
„Voor het sluitgat dicht is, komen vloed
en golven op de Waddenzee zoo hoog,
dat Friesland en de eilanden er onder
gaan".
De schrijver haalt o.m. de berichten
in ons blad aan, waarin gewaagd werd
van hooge wateroploop te Oudeschild
In November 1930 toch bereikte het wa
ter daar zoo'n hoogte, -dat de meerpa
len op -de kade nog maar met de koppen
er boven uitstaken. In Januari 1931 kwam
het bij herhaling op de kade, reeds bij
het eerste stormtij, wat in vroeger ja
ren vrijwel nooit het geval was.
Hij knoopt hier allerlei voorspellingen
met betrekking tot onze dijken aan vast
(we bepalen ons maar tot Texel alleen)
welke je de schrik om het hart -doen
slaan bij de gedachte: „Als die man nu
toch eens gelijk had".
We laten hier een kleine bloemlezing
volgen. Het woord is aan den heer E,
Wasch de aangedane plaatsen met warm
water en Purolzeep, droog daarna voor
zichtig af, doe er dan wat Purol op en
strooi daar overheen nog wat Purolpoeder
Herhaal dit eiken dag, zoolang het nondig is.
den Herder:
De drooglegging zal uitloopen op een
geweldige misère, verlies van een goed
en goedkoop volksvoedsel (visdi), ze
maakt tienduizenden broodeloos in vis-
scherij en nevenbedrijven, enz. Droog
maken is onmogelijk. Het werk loopt
naar mijn heilige overtuiging op een
ramp voor Nederland uit.
Namens het dagblad Het Vaderland
hebben dr. Rademaker en ir. Vijver
berg een driedaagsche tocht naar de Zui
derzeewerken gemaakt. De bezwaren van
de heer Den Herder bleken maar al te
zeer waarheid, ja, de waarheid bleek veel
erger. Zie het vernietigend vonnis in dat,1
blad van 12, 13, 15 en 16 Mei. Later
krabbelde de redactie terug.
Bij stormvloeden loopt de Zuiderzee
in drie dagen vol. Bij afsluiting van de
zee zal het water bij stormvloeden eeni
buitengewoon hooge stand bereiken, voor
al daar de Waddenzee een tienmaal klei
ner oppervlak heeft.
Bij -het stormpje van 23 November 1930
stond het water aan de binnenkant vant
Texel en in -de haven van Oudeschildi
al bijna zoo hoog als bij de zware storm
van 1916. Als toen de afsluitdijk eens
gereed was geweest Volgens prof. Lo-
rentz en -de ingenieurs zou aan de biin-
nenkant van Texel geen hooger vloed
van beteekenis te wachten zij-n.
Bij zoo'n onnoozel stormpje als van
Nov. 1930 komt het water vier M. hoog
bijna tegen -de afsluitdijk te staan. Prof.
Lorentz rekent met slechts 1,14 M.
Ware bij -de storm van 1916 de afsluit
dijk gereed geweest: heel N.-Holland plus
de Twaalfde Provincie waren er onder
gegaan. Het lot van -den Helder zou met
geen pen te beschrijven zijn geweest.
Den Helder ligt aan de rand van eem
afgrond: vlak voor de kust staat 20—30
M .water. De dijk zou worden onder
mijnd en in de afgrond storten.
Nergens loopen zulke beroerde golven
als op -de Wa-ddenzee, hooger zelfs dan
op -de Noordzee bij IJmuiaen. In 1928
sloegen de golven over de kruin van de
Westkappelsche zeedijk heen. Tegen de
afsluitdijk, -die net zoo -hoog is, maar
steiler en niet van golfbrekers voorzien,
zal de golfoploop hooger zijn.
Voor Texel is de ramp niet te over
zien. De dijken worden verzwaard met
zand. Ook -de kruin is van zand. Keijeein;
is niet te bespeuren. De kruin van 1 M.
wordt met straatklinkertjes belegd. Onze
zeedijken worden derhalve gemaakt van
spul, waarmee men nog geen rivier-dijken
-durft te maken. De Texelsche dijk gaat er
dus op achteruit, omreden de oude darm
meest van beton of muurwerk was en de
nieuwe van zand en straatklinkers. Bo
vendien komt de vloed wel twee M. hoo
ger. En -het ergsite van alles is, dat die-
hoogere vloed alle luwte van de ondiepe
zandplaten wegneemt. We krijgen op -de
waddenzee veel hoogere golven. Er deugt
van de heele zaak niets.
Tracht nog te redden, wat te redden
is. De afsluitdijk verhoogen, met ba
salt afdekken, geen spoorbaan er over,
maar een autobaan alleen; bruggen bij
Zurich en Wieringen; de Zuiderzee blijft
dan een uitweg bieden bij hooge vloe
den. Door de geweldige waterval is het
sluitgat toch niet dicht te krijgen.
o—
Tot zoover voorloopig de heer Den
Her-der. "Wie het beter weet, mag het
schrijven. We geven het bovenstaan-de
slechts in overweging. Wie er meer
van wil weten, koope voor 45 ct. de
brochure, waarin ge bovendien nog enke
le toto's aantreft, die de tekst verduide
lijken (twee ervan werden op Texel ge
nomen).
Je moet maar boffen.
Een der deelnemers aan de excursie
-der Enschedé'sche Schoolvereeniging, die
een 8-tal dagen op Texel vertoefden en
in de jeugdherberg logeerden, vermiste
Zaterdagmorgen na een bezoek aan de
Meeuwenkolonie achter de dennen zijn
portemonnaie met 18 gulden. Bij de po
litie werd daarvan aangifte gedaan. Be
sloten werd nog eens in -de Meeuwenkolo
nie te gaan kijken, daar het vermoeden
bestond, dat de portemonnaie daar ver
loren kon zijn. Men toog er heen en
zag er zijn zoeken met succes bekroond.
Tegen een duinhelling werd, half onder-
gestoven, het verloren schaap terugge
vonden. Dat mag een reuze-bofter
heeten.
„GIDS VOOR SCHOOLREIZEN".
Ook voor reisjes naar Texel.
Naar aanleiding van onze critiek op
de Gids voor Schoolreizen mochten we
17 dezer van de redactie een schrijven
ontvangen, waarin zij meedeelt met onze
opmerkingen accoord te gaan. Inderdaad
zoo erkent ze is Texel er slecht)
in bedeeld. Zij betreurt liet eveneens,
dat plaatsen van veel minder beteekenis
meer ruimte innemen, doch memoreert
tevens, dat het wel eigenaardig is, dat
van TEXEL's kant zoo WEINIG of in
't GEE1EEL GEEN belangstelling voor
deze gids getoond wordt. Van de vele
adressen, die wij in de laatste negen
jaar aanschreven, ontvingen we nimmer
eenig antwoord, schrijft ze.
De redactie verzoekt ons iemand te
willen aanwijzen, die voor de Gids een
aardig, beknopt reisplan wil leveren eii
deelt tevens mee, dat binnenkort van
de Gids een vertaling in het Engelsch
verschijnt, waarvan de heele oplaag in
Engeland wordt verspreid.
We moeten de redactie voor haar schrij
ven dankbaar zijn, vooral, waar zij ons in
de gelegenheid stelt, alsnog in dc leemte
(het ontbreken van een artikeltje over
Texel) te voorzien. Nu koint de zaak ze
ker voor elkaar. Texel zal recht ge
schieden, want leent ons eiland zich voor
schoolreisjes niet uitstekend Zelf vpoh
scholen uit Friesland is de reis niet zoo
kostbaar. Ingeval de jeugd van de jeugd
herberg gebruik maakt, is slechts het
halve tarief verschuldigd voor de reis
Harlingen Texel v.v.
Texelaars, die „beet" lootten. I
Lichting 1932.
Bakker, Adriaan.
Bakker, Joh. Corn.
Boom, Reinardus Joh.
Buijsman, Pieter Lo-dewijk.
Dros, Simon.
Graaf, Petrus Matth.
Van Groenigen, Adr.
Halsema, Jac. Bern.
Kikkert, Bertus Corn.
Kikkert, Hendrik.
Kiljan, Jan.
Knol, Jacob.
Koorn, Dirk.
Pereboom, Wijbrand Nic.
Roos, Jan.
Schagen, Jonas.
Slik, Teunis.
De Smidt, Abraham.
Smit, Pieter.
Veeger, Corn. Joh.
Verhoeve, Jan Willem.
Vlaming, Pieter.
Aldus: 23 „beet"-geloot. Drie dozijn
lootte vrij.
Het Fietspad langs de Sdhilderweg.
Bij wijze van proef wordt bij de aan
leg van het fietspad langs de Schilder-
weg alhier gebruik gemaakt van -een klei
ne wals, speciaal voor dat werk berekend.
De wals wordt door een benzinemotor
gedreven, weegt plm. 2,5 ton, heeft rol
len van bijna een meter en moet goed
voldoen.
Morgenmiddag, zoo vertelt men ons,
zullen de raadsleden een demonstratie met
-deze wals bijwonen en indien deze
tot hun genoegen plaats heeft tot
aankoop overgaan.
(Zie raadsagenda).
GESTICHT VAN WELDADIGHEID.
Verbetering een weldaad.
Blijkens de raadsagenaa in dit nummer
zal de raad morgen een verbouwing van.
het Gesticht van Weldadigheid onder 't
oog zien. Het resultaat kan niet twijfel
achtig zijn, want verbetering is dringend
gewensoht. Zij lijdt geen uitstel. In hy
giënisch opzicht voldoet het gebouw ze
ker niet aan de eischen, welke men thans;
aan soortgelijke inrichtingen stelt. Pri
vaten en waschgelegenheden behooren be
ter ingericht en binnenshuis bereikbaar
te zijn. Behoorlijke verwarming van alle
vertrekken, ook van de gangen, is vol
strekt geen weelde.
We hebben eens naar d-e verbouwings
plannen geïnformeerd en kunnen thans
meedeelen, dat het gebouw, indien de
raad er zijn goedkeuring aan hecht, aan:
de westkant zal worden uitgebreid met
W.C.'s, waschgelegenheden (apart voor
mannen en vrouwen), twee kamers, enz.
Bovendien staat centrale verwarming op
het programma. Alles met elkaar zal er
een bedrag van f 9000 mee gemoeid zijn.
Wanneer we op deze wijze pogen het
gebouw gerieflijker en beter bewoonbaar
te -doen zijn, bewijzen we een weldaad,
cou
3jc*
O
Boon, Jacob.
