No 4581 45sUJaargang. Woensdag 11 Nov. 1931
TWEEDE BLAD
Texelsehe Berichten
Samenwerking in
Zuivelbereiding.
Uw advertentie In dit blad wordt
op Texel huls aan huis gelezen.
Met het doel van gedachten te wisselen
over „Samenwerking in Zuivelbereiding"
werd gisteravond in hotel „Texel" door De
Eendracht en De Hoop een vergadering
belegd, waarin als spreker optrad de lieer
H. K. Koster, uit Wieringerwaard.
De zaal was geheel bezet. Tegenwoor
dig waren o.m. leden en losse leveran
ciers, ook bestuursleden, van de Hoop,
de Eendracht en de Onderneming. De
vergadering werd geopend door de heer
C. Stoepker, voorz. van de Eendracht, die
het doel uiteenzette, een aangename en
leerzame avond toewenschte en toen het
woord gaf aan de heer Koster, voorz. v.
de Coop. Zuivelfabr. te Wieringerwaard
en oud-voorz. van de Bond v. Coop. Zui
velfabrieken in N. Holland.
Aan de rede van de heer Koster ontlee-
nen we het volgende
Alvorens het verzoek, hier over Coöp.
zuivelbereiding te komen spreken, aan te
nemen, heb ik mij ernstig afgevraagd, of ik
dat wel zou kunnen doen, want veel nieuws
kan ik niet vertellen. Wat ik vertellen ga
weet ge reeds, maar het wordt niet altijd
zoo duidelijk aangevoeld, omdat het zoo
vanzelfsprekend is. Vandaar mijn rede, die
ik op verzoek op papier heb gezet, opdat
zij nog morgen op Texel onder aller oog
zou komen. (De vergadering werd te ruim
11 uur gesloten en vanmorgen te zes uur
verscheen dit verslag in druk. Red.)
Coöperatie beteekent samenwerking en is
een machtig middel om de druk der tijden
te verzachten. Samen bereiken we meer
dan een enkeling vermag. Wanneer slechts
één graanboer om de tarwewet gevraagd
had, was deze er niet gekomen. De regee
ring zwichtte door de actie van de geza
menlijke landbouw-maatschappijen. Samen
werking is nuttig en noodig. Coöperatie
brengt niet alleen winst. We offeren door
samenwerking een deel van onze zelfstan
digheid op. Het persoonlijk belang moet
wel eens wijken voor het algemeene. Dit
zal echter geen wrevel verwekken, als de
boer weet. dat hem nooit meer lasten wor
den opgelegd dan noodzakelijk is. In dit
verband is de taak van het bestuur zeer
belangrijk. Kiest die menschen, die de zaken
breed bezien en onpartijdig en deskundig
kunnen beheeren. Zij moeten het volle ver
trouwen genieten en rekening houden met
de politieke en godsdienstige overtuiging
der leden. Een groot bestuur belet een vlotte
afhandeling. In een Raad van Toezicht
naast een klein bestuur, kunnen de ver
schillende richtingen vertegenwoordigd zijn.
Een bestuurslid, dat zijn kracht zoekt in
isolatie of zelfs in concurrentie met zuster-
fabrieken. staat uitermate zwak indien hij
de boeren van het nut van samenwerken
wil overtuigen.
Coöperatie is op vertrouwen gebaseerd.
De leden moeten er vertrouwen in hebben,
Wat zij doen, is in het belang van allen.
Allen werken in het belang van hen. Be
stuur en directeur moeten zorgen, dat hun
handelingen alle leden duidelijk zijn. Jaar
verslag en balans moeten toegelicht wor
den. Ook de eenvoudigste boer moet de
overtuiging hebben, dat de zaak in orde is.
Op Texel kan door samenwerking in
zuivelbereiding bezuinigd worden. Dit is
mijn persoonlijk idee. In 1908 waren in N.
Holl. bij de bond 42 fabrieken aangesloten
die 39,537,000 KGmelk verwerkten. In 1914
65 fabrieken met 72 miljoen KG. In 1930
41 fabrieken met 141 miljoen KG. Een flinke
schrede vooruit dus. In 1930 zijn weer 10
fabriekjes opgeheven. Zoo ging het de laat
ste 20 jaar steeds. Waarom Omdat samen
werken voordeel geeft. Eerst was men met
z'n kleine fabriekje tevreden, maar later
voldeed het niet meer. Te Lutjewinkel werd
door vijf fabriekjes één groote gesticht
De Volharding in de Wieringerwaard ont
stond door samenwerking van twee goed-
werkende fabrieken. Door samengaan be
spaart men op allerlei uitgaven. Men
komt sterker te staan en kan met meer
voordeel nieuwere werktuigen aanschaf
fen. Wordt alle melk van Texel in één
fabriek verwerkt, dan behoeven meerdere
melkwagens niet dezelfde route te rijden.
(Te Westdijk bij Alkmaar leveren acht
boeren aan zes inrichtingen). Levert één
fabriek op Texel boter, kaas, karnemelk,
enz., dan wordt de prijs door concur
rentie niet gedrukt. Levert één fabriek
karnemelksche pap (een belangrijk bijpro
duct), dan kan de inrichting daarvoor
aan de eisch voldoen en de consument
van geregelde levering verzekerd zijn. De
melkprijs kan billijker geregeld worden.
C>e fabriek kan de consumptiemelkers
desnoods door tijdelijk lager melkprijs
tot aansluiting dwingen. Het publiek
wordt zoo niet uitgebuit, doch zelfs be
voordeeld. De melk wordt beter gezui
verd en diep gekoeld, dus langer houd
baar. In tijden van besmettelijke ziekten
kan de melk gepasteuriseerd worden. Op
het loon kan bespaard worden. De aan
voer wordt regelmatiger. Op de kosten
van verwarming, licht, reclame, admini
stratie kan belangrijk bespaard worden.
Onderhoud en materiaal kosten bijna
evenveel, of er twee miljoen Kg. verwerkt
wordt of drie miljoen. Vooral thans is be
zuinigen geboden. Algemeene kosten als
salaris, bestuurskosten, rente en afschrij
ving drukken op een groote fabriek het
lichtst. Wieringerwaard met 3,5 miljoen
Kg. melk heeft per 100 Kg. f 1.50 expl.
kosten. Aurora te Opmeer met 14 mil
joen Kg. kon in 1930 met f 1.toe, hoe
wel voor extra afschrijving en reserve
f 1.30 ingehouden werd.
Verder kan aan zuivere melkwinning
meer aandacht besteed worden. Men be
hoeft geen aanmerkingen achterwege te
laten uit vrees zoo een leverancier te
verliezen. Een goede coöperatie moet uit
sluitend uit leden bestaan. Dan is de be
staanszekerheid gewaarborgd. Dan kan 't
bestuur ook stelling nemen tegenover le
den, die niet willen meewerken. Straf
maatregelen kunnen noodig zijn. Regel
matige inspectie van melkgereedschapen
keuring van boenwater is van veel belang.
Een groote fabriek kan ook beter con
trole uitoefenen op deugdelijkheid, rein
heid, strepto-coccen, enz. De boer zelf
kan de kosten daarvan niet dragen en
heeft toch graag vee, dat zoo rendabel
mogelijk is. T.b.c.-bestrijding onder het
rundvee mag een goede fabriek niet ver-
waarloozen. Alleen gezonde dieren kun
nen de grootste opbrengst geven. Aurora
te Opmeer vergoedt de volle schade; Wie
ringerwaard de helft. Hier is de op
brengst vermeerderd met de premie van
rijk en provincie. De fabriek vergoedt de
helft van de nog restende schade. Een
groote fabriek kan zooiets makkelijker
doen dan een kleine.
De voornaamste voordeden zijn hierin
wel opgesomd. Wie twijfelt stelle vragen.
We zijn hier immers bijeen om het belang
van de boer te bevorderen (Applaus)
Na de heer Koster sprak de heer Boer,
directeur van de Eendracht, die met klem
op coöperatie aandrong (Doordat ons
nu maar enkele uren resten, moeten we
ons tot aanstippen bepalen). De heer Kos
ter betoogde hierna opnieuw, dat samen
werking een eisch van de tijd was en
raadde aan een commissie te benoemen -
om een eventueele samenvoeging voor te
bereiden. Op een vraag van de heer H.
Klimp, die zich als een groot voorstander
van coöperatie deed kennen, deelde de
heer Koster mee, dat leden van een coop,
in haar eventueel tekort moeten bijdragen,
maar ook aanspraak kunnen doen gelden
op de reserves, de bezittingen, etc., in te
genstelling met de losse leveranciers.
Door de groote bedrijfszekerheid van een
goedbestuurde coöperatie ,is „verkeerd -
gaan" vrijwel uitgesloten. Breedvoerig be
sprak de heer Sijbr. C. Eelman als vurig
voorstander het nut van samenvoeging,
al had de Waal misschien wel f24000
schuld en heeft den Hoorn die heelemaal
niet. Gaan Waal en Eendracht saam, dan
moet den Hoorn ook, meende hij. Toen
spr. van gebrek aan eendracht gewaagde,
herinnerde de heer Koster aan T.E.S.O.
en Bosman. De heer Eelman gaf toe,
dat niet te mogen vergeten. Op een vraag
van de heer D. Dros (Tienhoven) ant
woordde de heer Koster, dat de kosten bij
aansluiting geen bezwaar kunnen zijn.
De heer Leber verzocht te willen aange
ven, hoe tot een resultaat kan worden
gekomen, waarop de heer Koster voor
stelde een commissie te benoemen, die
dan de Waal en den Hoorn zou moeten
taxeeren. Met de schuld wordt de Een
dracht belast.
Sluit de Waal aan, dan geeft dat vol
gens directeur Boer op de expl. kosten
leen besparing van 14 ct. per 100 K.G.
Doet ook den Hoorn mee, dan 25 ct.
besparing. Per koe (stel 3500 K.G.) dus
f8,75. Neem aan: de schuldenlast van
de Eendracht stijgt met f40.000. Dan
wordt dat, gerekend tegen 4,5 pet., over
zes miljoen L. melk slechts 3 c. per L.
Wie dit overdenkt, moet voor samen
gaan voelen. De heer S.C. Eelman be
rekent zoo over 1000 koeien (Eendracht
32 leden, de Waal 67, den Hoorn plm.
50) f 10.000 extra voordeel voor Texel.
Hij raadt aan een vergadering van be
stuur en leden der drie fabrieken te
beleggen om tot samenwerking te komen.
Hierna sluit de heer Stoepker de ver
gadering met dank aan de sprekers en
de wensch dat 't tot spoedige aaneenslui
ting van de Waal mag komen en bin
nen niet lange tijd ook van den Hoorn.
Een commissie van onderzoek werd nog
niet benoemd (In het volgend nummer ko
men we met een uitvoeriger verslag. Red.)
Sportnieuws.
Men schrijft ons:
Texel I heeft de puntjes meegebracht
uit Breezand en heeft nu uit acht wedstrij
den 15 puntjes. N.Niedorp staat met 11
punten no. 2. Zondag moet T. 1 op be
zoek bij HRC III. Supporters kunnjcni
zich opgeven bij A. Dros Az., met het
oog op het bestellen van een bus. Ver
trek per boot 11.15. Kosten ongeveer
25 ct. p.p. naar het veld. Ook gelegenheid
om per bus tegen gereduoeerde prijzen
van den Burg naar Oudeschild te gaan.
Zonder bewijs in de bussen geen plaats
beschikbaar. Aangifte beslist noodzake
lijk. Opgave voor Donderdagavond.
Aan het overzicht in de Sehager Crt.
ontkenen we:
Nu de tweede competitiehelft is inge
treden is duidelijk uitgekomen, wie zich
tot een leidende groep rangschikken. Al
lereerst Texel, dat 'n vrij karige zege in
Anna Paulowna behaalde en als onge
kroonde heerscher de afdeeling aanvoert
Dan N.Niedorp, dat ons meeviel door in
den Helder met 52 van Racing 3 te
winnen; in de derde plaats Sucoes 1, dat'
haar reputatie ophield met een ferme 7-1
op Helder3.
Over de wedstrijd BKC I—T. 1 schrijft
de Sehager Crt.:
Zelden heeft B.K.C. ons zoo teleur
gesteld. Het spel was zeer onbehouwen
en als er somtijds eens gecombineerd
werd, was alle taktiek verdwenen, zoodra
men het vijandelijk doel naderde. De
Polderschen spelen een bonkige partij
voetbal, die vooral bij een achterstand
in een echt trap-maar-raak-systeem ont
aardt. Er zijn verschillende verontschuldi
gingen. Maar het was toch een ongeluk
kige vertooning.
Texel was niet heel veel beter. Van
hen hadden we zeker meer mogen ver
wachten. De ploeg is technisch goed on
derlegd het koppen is over het alge
meen (Van Reenen!) heel goed en
bovendien zit er vaart in dit elftal. Toch
bleek de eilander ploeg weinig produc
tief. Door dat eene geluksgoal hebben ze
de overwinning nog moeten behalen.
De groen-zwarten zullen dan ook over
zichzelf niet erg tevreden kunnen zijn.
Winter werd wel zeer gemist. Want wie
van de voorwaartsen schoot nu eigenlijk
goed? De halflinie (Vroege en Van Ree
nen) benevens de achterhoede en Anidré
Ran waren de besten. Texel heeft ver
diend gewonnen nochtans.
Scheidsrechter Roel Vel is een zwak
arbiter, (opzettelijke handsballen; door
ongeoorloofde dingen uit te halen, buitte
men zijn zwakke leiding uit.)
Gisteravond werd tot voorz. van de
Tex. Korfbalbond benoemd: A. Daalder
(de Koog), vice-voorz. C. Meijer (den
Hoorn), penn. J. Dros en secr. J. Sme
der (Oudeschild.)
Soirée Dansclub „Texel".
Men schrijft ons:
De soiree van Dansclub Texel is Zater
dag in ieder opzicht geslaagd. Tot tien
uur werden diverse voordrachten gegeven.
Aardige dingen. Vooral de Javaansche
dansen van Raden Mas Soemarsono
iets nieuws voor Texel vielen zeer in
de smaak, en werden zeer gewaardeerd.
Na tien uur ving het bal aan. De Band
beantwoordde geheel aan de verwachtin
gen. Er heerschte een opgewekte stem
ming, welke in het geheel niet werd ver
stoord. De Dansclub mag met voldoening
op deze avond terugzien. Ter B.
Allerlei.
Het Comité ter voorbereiding van de
Propaganda-Kunstavond voorde Blinden-
bond vraagt nog eens uw aandacht vooi
de bijeenkomst in hotel Texel op Zater
dag a.s. Het grootste deel van het pro
gramma wordt ingenomen door zang,
muziek en declamatie. Het wordt beslist
een mooie avond. Programma's a 50 ct.
in Boekhandel- Parkstraat verkrijgbaar.
Maandag zal ir. M. D. Dijt in „De Lin
deboom" spreken over de landbouwcrisis
in verband met zijn brochure „De Uit
weg". (Zie adv.)
o—
Te Oudeschild treedt Zaterdag voorde
Soc.-Dem. Vrouwenclub mevr. Geys
Rappange op. (Zie adv.)
Ter voorkoming van misverstand wil
len we er nog op wijzen dat nu zoowel
aan de Emmaïaan als aan de Wilhelmina-
laan een electrische lantaarn zal worden
geplaatst. (Zie raadsverslag.)
EIERLAND.
Schoolnieuvvs.
De heer R. Kelderhuis, hoofd der
school te Zuid-Eierland, komt voor op
de voordracht voor hoofd der -school te
Oude-Niedorp. Zijn plaats op de voor
dracht is nog niet bekend.
DE KOOG.
Baldadigheid.
Men schrijft ons:
Toen Donderdagmiddag Mevr. Dijksen
(van „Buitenkist") zich van familiebezoek
huiswaarts begaf werd zij door eenige
opgeschoten jongens met fijne basalt in
het gezicht geworpen, waardoor zij voor
een oogenblik niets kon zien en van haar
fiets af moest stappen. Ze werd door de
B., die juist passeerde, geholpen. Een
gemeene streek van die jongens. Kunnen
de ouders en de politie er niets a:ui doen
OUDESCHILD.
De „Marsdiep" uit de vaart.
Zaterdagavond moest de „Marsdiep"
een extra reis maken voor een zieke.
Maandag is het schip naar Amsterdam
vertrokken om te dokken. De „Dageraad"
is thans weer in dienst.
DE COCKSDORP.
Vogeltrekstation Texel.
De heer Bouma, ornitholoog-trekwaar-
nemer, schrijft ons:
De heer F. Makkink, biol. drs. ujt
Utrecht heeft zijn intrek genomen in hotel
„De Hoop". Met de heer M. Rutten, uit
Utrecht, wordt nu de reeks van waarne
mers, die hier sinds 15 Augustus gewerkt'
hebben, afgesloten. Over de bereikte re
sultaten valt nog niets te publiceeren
de duizenden waarnemingen moeten eerst
bewerkt en gezift worden.
In de „Witte Hoek" zijn sinds 10 Oct.
een groote 150 vogels geringd, terwijl
ook nog verscheidene dieren hier
levend werden aangebracht door de in
woners van het dorp, die allen op een
prettige manier hun belangstelling voor
het werk van het Station doen blijken en
zich zelfs de moeite geven telefonisch
ot persoonlijk even te waarschuwen, als
ergens iets biezonders op vogelgebied te
zien is. Door de heer Jac. Reuvers werd
aan het Station een merel aangebracht
met ring no. 57101, doodgevlogen tegen
een antennedraad. Deze vogel was als
nestjong door de heer R. Schaap in 1927
hier geringd en bleef dus meer dan 4 jaar
trouw aan zijn geboorteplaats.
Door een der waarnemers werd nog
een doode zlivermeeuw gevonden met
ring 95763, in het voorjaar ook hier op
Texel geringd.
20-Jarig bestaan C.J.M.V. „Excelsior".
Zondagmiddag 8 Nov. herdacht de C.J.
M.V. „Excelsior" haar 20-jarig bestaan
in een openbare samenkomst in de Herv.
Kerk. Ds. D. E. Boeke, uit Haarlem,
de eerste voorzitter en oprichter der
vereeniging, sprak over: „De jeugd en de
Bijbel". De heer C. Tabak, algemeen se
cretaris van het Neder 1. Jongel. Verbond,
sprak over: „Jeugdwerk in bonds-
verband". De belangstelling van de zijde
der C.J.M.V.-leden van de andere ver-
eenigingen op ons eiland was groot, van
de zijde der eigen gemeenteleden en oud
leden van „Excelsior", heel gering.
's Avonds werd het jubileum op fees
telijke wijze in intieme kring herdacht.
Behalve door bovengenoemde heeren werd
er gesproken door de afgevaardigden van
de andere Texelsehe en Heldersche C.J.
MlV.'s en door de voorz. en eere-voorz.
der jubileerende vereeniging. Verder wis
selden voordrachten en enkele zangnum
mers elkaar af. Het was een goede
avond; een avond vol ernst en humor
beide.
Woonschuit gebroken.
Een woonschuit, toebehoorende aan de
aannemer der dijkwerken alhier, die hier
de geheele zomer gelegen heeft, dienende
tot huisvesting van een tweetal gezinnen,
waarvan de manlijke leden werkzaam wa
ren bij de verzwaring van de zeedijk, zou
Maandag door schipper Van der Kooij
worden weggesleept naar Zaandam. Het
wrakke vaartuig geraakte echter niet ver
van de wal aan de grond en is bij die
gelegenheid gebroken. De meubelen van
een gezin, dat nog in de woonschuit ver
blijf hield, zullen moeten worden gelost
om beschadiging door het zeewater te
voorkomen.
DEN HOORN.
Sportnieuws.
Ondanks het vroege uur (12 uur) waren
er vrij veel toeschouwers, die getuigen
hebben kunnen zijn van een spannende
en vlugge wedstrijd. De Zwaluw was voor
de rust in het offensief, na de rust ging
het spel meer gelijk op, zoodat men aan
GEDULDSPELEN.
Geheel van metaal. Uren genot voor 15
of 20 ct.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT
TEXELSCHEGOUR
O
O