Se Nieuwe Texelsche Courant
No 4583 45steJaargang. Woensdag 18 Nov. 1931
Is Uw arm
akker s Kloosterbalsem zoo goed"
Samenwerking!
in Zuivelbereiding.
Texelsche Berichten
G. SCHOTANUS
^^Wilhelminalaan 16J
TEXELSCHE COU
Doen alle spieren U pi)n en hebt Ge het gevoel of bij
iedere beweging Uw arm uit het lid gaat? Dan moet U eens
Kloosterbalsem nemen. Vocht en tocht hebben U parten
gespeeld. Wrijf die kou eruit, maar doe het dadelijk zoodat
de pijn voor goed weg blijft en dat bereikt Ge met Klooster
balsem. Gij zult U daarna als een herboren mensch gevoelen.
lllllll.lllllllllllllllllllllllillllllllllilliillillllillllllllllliiiiiillllll
is sinds I Juli 1930
in dit blad opgenomen.
blinden zeer beklagenswaardige stakkers
zouden zijn. Wel zijn er zulke, maar over
liet geheel hebben zij zich volkomen met
hun lot verzoend. Spr. zelf was 17 jaar,
toen hij blind werd, doch weldra drong
het besef tot hem door zich in zijn lot
te moeten schikken. De Bond stelt zich
ten doel de blinden te doen beschouwen
als normale medemenschen, die zich ge
heel willen aanpassen en streven naar
verbetering van hun lot op de grondslag'
van algemeen gemeenschapszorg. Ook de
blinden hebben recht op een plaats aan
de maatschappelijke disch. Praat niet van
.ongelukkige" blinden. Wie geeft ons het
recht een oordeel te vormen over het
geestelijk leven van anderen? Ons geluk
immers wordt bepaald door omstandig
heden des geestes; ons geluk is niet van
uiterlijke, van lichamelijke toestanden af
hankelijk. De Groninger militair, die
eens bij militaire oefeningen op de Ve-
luwe beide oogen en beide handen ver
loor, voelde zich zelfs niet ongelukkig.
(Spr. had hem opgezocht en vertelde nu
daarvan). Bedenk, dat ons land 4000 blin
den telt ,die thans nog voor het rneeren-
deel 'van particuliere liefdadigheid afhan
kelijk zijn. Reeds in 1808 werd in ons land
een blindeninstituut geopend, we hebben
twee tehuizen voor alleenstaande blinden;
alles echter gebaseerd op partic. liefdadig
heid. De blinden zouden zoo gaarne hier
van niet afhankelijk zijn en op gemeen
schapszorg willen rekenen.
Over de verbreiding der blindheid gaf
spr. eenige getallen: In Engeland 32000,
in Duitschland 38000 vóór de oorlog, welk
getal (o, schande) door de oorlog nog
met 4000 werd vermeerderd. In Perzië
34000. Per 100.000 zielen in Nederland
4ó, in Finland, Rusland en Egypte 300
400. Over de heele wereld zijn er plm.
2300.000 blinden, d.i. 147 per 100.000 zie
len. De Blindenbond tracht tot beter toe
stand te komen door le. leerplicht te
vragen ook voor het blinde kind, 2e. vak-
onderricht ,3e. nazorg voor blinden, 4e.
steun aan ouden en niet meer werkkrach-
tige blinden.
Van wat op dat gebied buiten onze
grenzen geschiedde gat spr. een duidelijk
beeld: In Duitschland bestaat sinds 1911
leerplicht voor het blinde kind. Er zijn
27 blindenscholen, met 2500 leerlingen.
In Marburg heeft men de Universiteit
voor Middelbaar en Hooger onderwijs aan
blinden en reeds telt Duitschland 50
blinde advocaten, 14 blinde predikanten,
drie blinde professoren, enz. In Zweden
bestaat sinds 1896 leerplicht voor blinden
van 714e jaar. In Nederland houdt men
het blinde kind nog steeds voor abnor
maal en acht men leerplicht niet noodig.
Wel sprak de Staatscommissie Cort van
der Linden zich in 1919 hiervoor uit,
maar tot heden kwam de regeering geen
stap verder.
Voor blinden ligt toch een groot ar
beidsveld braak. Blinden werden opge
leid tot masseur, marconist, rijwiel- en
radio-monteur. In Duitschland zijn de
industriëelen verplicht vijf pet. arbeiders
te nemen uit de kringen van blinden en
andere niet volwaardige arbeiders. In de
brieken van Siemens en Schuckert te Ber
lijn werken ruim 300 blinden. Ook bij
Henrv Ford werken er vele; volgens Ford
zouden er in de industrieën meer ge
plaatst kunnen worden dan er zijn.
Spreker gewaagde van de onvermoeide
propaganda van de Bond. Hij trad deze
week al voor de zesde maal op, in totaal
deze maand reeds 23 maal. Hij sprak van
de gezegende beteekenis van liet Braille
schrift en besloot met een dankwoord aan
allen, die aan deze avond hadden meege
werkt, en een opwekking om tegen be
taling van f2.per jaar abonnee te wor
den op de Blindenbode: zoo steunt ge ons
en bouwt ge mede aan de Tempel van het
menschelijk geluk voor blinden en zienden
Een spontaan applaus volgde op deze
gloedvolle rede. Gedurende de pauze gaf
een 25-tal personen zich als abonnee op.
Het tweede deel van het programma
wed geopend door het Instrumentaal
Quintet met „Humoreske" van Dvorak,
gevolgd door „Salut d' Amour" van
Elgar en „Heinzelmannchens Wachtpa-
rade" van Noach, van welke nummers
vooral het laatste veel bijval verwierf. i
De heer Krijgsman speelde nog
„Spaansche Dans" van Moszkowsci en
Wals in des gr. terts van Chopin. Het
applaus gaf hem aanleiding nog 'n extra
nummer te spelen.
In plaats van 't Falklandje „Angst
avond" (H. Heyermans) gaf de heer Van
den Heuvel wegens het vergevorderd uur,
afgewisseld door eenige grapjes, eenige
Ruize-Rijmen van Charivarius, „Menno,
de Trekhond", „Celibatair-wee" en „De
Ridder van Granada" (opgedragen aan
alle prul-poëten) en verder een Afri-
kaansch geschiedenisje op rijm van een
boer, wiens huis in brand raakt; de man
rent in allerijl naar een assuradeur om
alsnog een verzekering daarop af te slui
ten, maar vangt natuurlijk bot.
Met „Wij willen 't haesken jagen", van
J. Röntgen; „O, jubel mijn hart", van
Cor Kuiler; „De Beiaardier" en „Tineke
van Heulen" var. Hullebroeck eindigde de
heer Bresser, die ook in deze nummers:
toonde over een goed geluid te beschik
ken en de juiste voordracht te kunnen
kiezen, het welverzorgde programma.
Met een woord van dank aan allen,
die in de organisatie en het slagen van
deze avond een werkzaam aandeel had
den, sloot de heer W. B. Oort deze pro-
paganda-kunstavond, welke zeker tot beter
begrip en tot steun van de Ned. Blin
denbond en zijn streven heeft mogen strek
ken. Behalve aan het Quintet komt een
woord van dank en waardeering stellig
toe aan de dames, die zich door de ver
koop van programma's verdienstelijk
maakten.
Met het doel de leden van de Coop,
Zuivelfabriek de Eendracht in de gelegen
heid te stellen zich in principe uit te
spreken voor „samenwerking in zuivel
bereiding", noodigde het bestuur hen uit
tot bijwoning eener daartoe op Maandag
16 Nov. in „de Zwaan" te beleggen ver
gadering. De bijeenkomst werd door plm.
50 personen bijgewoond, leden en losse le
veranciers. De meerderheid der aandeel
houders we meenien 23 van de 32
was aanwezig.
De vergadering werd geopend door de
heer C.Stoepker, voorz., die in het kort
het doel nogeens uiteen zette en de
wensch uitsprak, dat de vergadering een
aangenaam verloop zou hebben en tot
nut zou strekken.
Na het lezen der notulen door de heer
P. Meindertsma, welke onveranderd wer
den goedgekeurd, bracht de voorz. in her
innering, dat van de Waal onlangs een
verzoek was binnengekomen, waarin ge
vraagd werd onder het oog te willen zien
zien, op welke wijze de Hoop en de Een
dracht zouden kunnen samenwerken. Ge
memoreerd werd de causerie van de heer
Koster, waarvan ieder belanghebbende,
niet ter vergadering aanwezig, door het
uitvoerig verslag van de Texelsche Cou
rant kennis heeft kunnen nemen. Het
gaat er nu om, „zich in principe uit te
spreken vóór samenwerking". Over na
dere biezonderheden kan later van ge
dachten worden gewisseld.
Er is meer te bereiken.
Vervolgens verleent de voorz. het
woord aan de heer H. Boer, directeur,
die op de voorgrond stelde, dat het be
stuur geheel accoord gaat met wat door
de heer H. K. Koster is betoogd. Vooral
nu de boer aan zijn bedrijf weinig hou
vast meer heeft, is samenwerking zeer
gewenscht. Het is altijd de bedoeling
van ons bestuur geweest, de voordeelen
van een goed ingerichte fabriek aan heel
Texel ten goede te doen komen. Eierland
is destijds gedwongen zelf de zaak ter
hand te nemen. Tevergeefs werd aanslui
ting bij de Waal gezocht, verzending
naar 't Zand was te duur en kon niet
bevredigen. Toen bleef er nog één weg
j open: de bouw van een eigen fabriek,
waartoe op advies van dr. Schey werd
U1TG.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11.
ADVERTENTIES: 1—5 regels 60 ct.;
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven, wordt
driemaal berekend.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg fl.losse nrs. 4ct.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer Vj uur later.)
18 19 20 21 22 23 24 Nov
2,50 4.08 5.17 6,10 6,53 7,29 8.01
LICHT OP
RIJWIELEN en RIJTUIGEN 4.39
PROPAGANDA—KUNSTAVOND
Nederlandsdie Blindenbond.
Het was Zaterdag voor de tweede maal,
dat in hotel Texel ten voordeele van de
Ned. Blindenbond, gevestigd te den Haag,
een propaganda-kunstavond gegeven werd.
De zorgen van het comité, dat zich onder
leiding van burgemeester Oort met de
voorbereiding heeft willen belasten, ble-
bleken ook ditmaal met goede uitslag
te zijn bekroond. De zaal was flink bezt.
Nadat de heer W.B.Oort een kort woord
ter inleiding had gesproken, waarin hij
zijn vertrouwen in het slagen van deze
avond uitsprak, waaraan o.m. niet minder
dan drie blinden hun medewerking zouden
verleenen, opende het „Instrumentaal
Quintet" het muzikaal gedeelte van het
programma. Door de dames Van der
Meulen-Flens, piano; Emy Dijt, cello;
I. Vlessing en W. j. Jouwersma, viool en
J. Visser, orgel ,werd ten gehoore ge
bracht de marsch „Helden der Zee" van
Sam Vlessing en vervolgens een Gavotte
van de Italiaansche meester Agostino Stet-
fani. Ten slotte hoorden we van het trio,
gevormd door de beide dames en de heer
I. Vlessing, de populaire Serenade van
Braga. Dat was een glorieus begin.
De goede muziek werd beloond met een
hartelijk applaus.
Hierna vertokte de pianist, de heer A.
Krijgsman, muziekleeraar te den Helder,
de Wals in Cis kl. terts van Chopin en
de Polnische National Tanz van Char-
wenka. Een zeer b ie zonde re prestatie.
Wanneer we bedenken, dat de lieer Krijgs
man blind is en zich dus bij zijn studie al
leen van muziek in Brailleschrift kan
bedienen, kunnen we ons voorstellen, welk
een enorm geduld en moeizame oefening
het uitvoeren van composities als de
hierboven vermelde vereischen. Er werd
met veel aandacht geluisterd en de
pianist gewerd een warm applaus.
Toen trad de heer Henry van den
Heuvel, uit Utrecht, als declamator op.
Voorgedragen werden „De Dijk" en
„De Gelukzoeker", twee gedichten van
Adama van Scheltema en „In de Smidse"
van Marie Bodaert. De heer Van den
Heuvel verstond 'die kunst uitstekend en
had clan ook veel succes. Hadden we niet
beter geweten, we zouden hem niet voor
een blinde voordrachtkunstenaar ge
houden hebben. En blind was hij toch.
Onze waardeering. voor wat hij presteer
de is er te grooter om.
Niet minder mogen wij de baritonzan
ger, de heer Herman Bresser, uit Arnhem,
dankbaar zijn. Hij bracht op verdienste
lijke wijze ten gehoore „Tom der Rei
ner", een oud-Schotsche ballade van de
°m zijn balladen zoo bekende Duitsche
componist Carl Loewe. (Er was een tijd,
dat zijn balladen zelden op het pro
gramma van 'n liederenavond ontbraken
ze onderscheiden zich van het lied door
grooter schilderachtigheid. De melodieën
van Loewe hebben het eenvoudige en
pakkende van het volkslied, waaraan de
componist zijn destijds zoo groote po
pulariteit dankte, ook buiten de Duitsche
grenzen.)
Met de rede van de heer Joh. van den
Berg, de blinde propagandist van de Ned.
Blindenbond, werd het eerste deel van 't
Programma besloten.
We zouden blijk geven, weinig ver
trouwen te stellen in het geheugen onzer
lezers, wanneer we weer met zoo'n uit
voerig verslag van deze rede kwamen als
ter gelegenheid van de in 1928 gehouden
avond. Veel van wat we hoorden, werd
destijds uitvoerig vermeld. We bepalen
°ns daarom tot deze samenvatting.
Spreker begon met de bestrijding van
het verkeerde begrip, volgens hetwelk alle
Uw advertentie In dit blad wordt
op Texel huls aan huis gelezen.
Zijn uw zolen door en hakken
scheef?
Geen noodbrengt ze ter re
paratie bij
rsxn
Die maakt ze uiterst billijk, net
en vlug.
overgegaan. De fabriek werkt goed en
heeft aan de verwachting voldaan. Maar
bij samenvoeging van de drie Texel
sche fabrieken zou ze veel meer kunnen
bereiken.
Met de tijd meel
De Waal was destijds niet bereid tot
uitbreiding over te gaan om de Eierland-
sche boeren te kunnen opnemen, maar
wel zag de fabriek zich genoopt ingrij
pende veranderingen aan te brengen om
de concurrentie van de Eendracht het
hoofd te kunnen bieden. Op de duur ver
wacht men echter te de Waal meer heil
van samenwerking met de Eendracht.
Vandaar hun verzoex.
Hoe staan nu onze leden tegenover aan
sluiting van de Waal? Niet allen staan
daar enthousiast tegenover, maar laat
men toch bedenken, dat de gelegenheid
thans gunstiger en de noodzaak thans
grooter is don ooit. Later konden we
hierin wel eens minder goed slagen. Er
is gevraagd naar gepasteuriseerde weien
schoongemaakte bussen. Daarvan kan
pas wat komen, als we een groote fabriek
hebben. Dan pas komen de voordeelen
eener goed ingerichte zuiveliinrichtiing ge
heel tot hun recht. We hopen daarom dat
de leden tegenover het bestuursvoorstel
een welwillende houding zullen aannemen.
Bij samengaan van de Hoop en de Een
dracht kan op de f 1.60 expl. kosten lOct.
worden bespaard; dat geeft op drie mil
joen liter melk dus een aanzienlijk bedrag.
Maar eerst moet het aantal Leden
grooter zijn. Het bestuur wil de fabriek
niet meer uitbreiden dan noodig is. De
zaak is gezond en zoo moet ze blijven.
Het ledenkapitaal mag niet in gevaar
worden gebracht. Gezond en sterk is onze
leuze.
Uitbreiding.
Ook zonder toetreding van de Waal
kan uitbreiding van de fabriek niet uit
blijven. Op heden ontvangt ze per dag
plm. 1000 kilogram meer melk dan
het vorig jaar om deze tijd. Het
kaaspakhuis behoeft uitbreiding; wanneer
de Waal er bij komt zeer zeker. Dan
moet ook het pekellokaal worden ver
groot en in meer ruimte, om 's avonds de
melk te bergen, worden voorzien. Komt
er straks per dag 1000—3000 Kg. melk
meer ('s Zomers 60007000 Kg.), dan is
er, veel bergruimte tekort. De reservoirs
voor de wei (thans twee van 3500 Kg.)
moet verdubbeld worden. Zomers wordt
er nu reeds 10.000 Kg. per dag verkaasd.
Kantoor, kelder, machinekamer, ruimte
voor melkontvangst en laboratorium kun
nen blijven zooals ze zijn, maar het bij
plaatsen van een reserveketel verdient
aanbeveling (die van de Waal misschien?)
Het gaat er nu maar om meer leden te
krijgen. Dan is onze bedrijfszekerheid
grooter, onze fabriek sterker. Het is nu
wel zeker dat Texel in de toekomst één
groote fabriek zal bezitten. Geen deskun
dige, ot hij zal op het groote voordeel
daarvan wijzen. Moge dit beset bij al
onze veehouders levendig zijn. Laten we
elkaar royaal tegemoet komen. We die
nen toch eikaars belang. Niets mag een
prettige verstandhouding in de weg staan.
Van dwang, in welke vorm ook, is geen
sprake. Uit eigen beweging moet men tot
samenwerking willen komen. Is men dit
niet van plan, dan is het beter, de oude
toestand te doen voortbestaan.
Wat zegt dr. Schey?
Dr. Schey, rijkszuivelconsulent, is om
advies gevraagd. Hij juicht samengaan
van Waal en Eendracht toe. Dat is z.i.
in beider belang en bovendien is de Een
dracht toch ook aan verbouwing toe.
Maar alleen dan mag tot fusie worden
overgegaan, als een goede grondslag kan
worden gevonden. Hiernaar moet door
een commissie worden gezocht. Wat de
Eendracht betreft moet de nieuwe toe
stand goed onder het oog worden gezien.
Ook de nieuwe fabriek moet technisch
geheel aan de eisch voldoen. Wat de On
derneming betreft, spreekt dr. Schey de
wensch uit, dat ook deze zal toetreden
opdat één fabriek gesticht worde voor
VippI T^pypI
Wat doet Den Hoorn?
De heer M. W. de Graat zou bij de
Onderneming krachtig op aansluiting wil
len aandringen. In de verschillende finan-
cieele toestand van de Waal en den
Hoorn zag hij geen bezwaar. Vermeden
moet worden het geval, dat b.v., nadat
Waal en Eendracht één geworden zijn,
den Hoorn pas verzoekt opgenomen te
