4e BLAD 45ste Jaargang. Donderdag 31 Dec. 1931
l)e ïexelsche
Bloembollenteelt in 1931.
Veeteelt en Veehandel
op Texel in 1931.
De Visscherij in 1931
De Zuivelbereiding in 1931.
Texelsche Berichten
op Texel huis aan huis gelezen.
HET JAAR 1931.
Tot ons genoegen kunnen we hier
eenige jaaroverzichten afdrukken, ons wel
willend verstrekt door mannen uit de prac-
tijk. We brengen de schrijvers dank voor
hun welwillendheid en hopen er de lezers
mee van dienst te kunnen zijn. Voor een
landbouwoverzicht verwijzen we naar een
artikel van de heer A. Dros Dz., onlangs
opgenomen.
De heer J. List, bloembollenkweeker en
-handelaar, schrijft ons:
OMVANG EN UITBREIDING. De
door Texelsche kweekers met bloembollen
beteelde oppervlakte bedroeg in 1930 on
geveer 70 H.A., waarvan 58 H.A. met
narcissen, 41/2 H.A. met tulpen en 71/3
H.A. met crocussen; in 1931 kan dit vei
lig worden berekend op totaal 90 H.A.
Er is dus een uitbreiding waar te nemen
van rond 20 H.A., wel voor een over-:
groot deel beplant geweest met de spe
ciaal Texelsche soorten: Narcissen Dub
bele von Sion en Golden Spur en met
gele Crocus. Voegt men bij genoemd 90
H.A. nog de door en voor kweekers van
elders geteelde bloembollen, dan komt
men op een totaal van plm. 125 H.A.,
in 1931 op Texel met bloembollen be
plant.
GROEI, ENZ. De groei van het gewas
was op een enkele uitzondering na slecht
te noemen; oorzaak zeer waarschijnlijk:
te veel vocht tijdens de groeiperiode, met
als gevolg vervuren en te vroeg afsterven
van het kruid. Hieraan is te wijten, dat
de kwaliteit van het leverbaar te wenschen
overliet. Speciaal wat de narcissen en tul
pen betreft, kon van een zeer slecht ge
was worden gesproken. De crocussen
daarentegen gaven tamelijk goede oogst.
PRIJZEN: Door de slechte oogst waren
de werkelijk 1ste kwaliteit leverbare bol
len schaars en kon hiervoor, wat Dubb.
von Sion betreft, een doorsneeprijs wor
den gemaakt van f7.— per 100, de klei
nere maten van f4 tot fl en nog lager;
Golden Spur le f5.50 en kleinere ook
14 tot tl en lager. Van andere soorten
narcissen waren de prijzen van die aard,
dat van een loonende teelt moeilijk kon
worden gesproken. Van gele crocus brok
kelde de prijs van f60 per H.L. geleidelijk
at tot f 30.soort-crocussen gingen
iets beter en behoefden niet beneden f 50
te worden verkocht.
EXPORT.Ondanks de wereldcrisis is er
in de maand Aug. tot en met Nov. maar
1 miljoen Kg., wat gelijk staat met 2V2
pet., aan bloembollen minder uit ons land
uitgevoerd dan in dezelfde maanden in
1930; in aanmerking genomen, dat de
bollen kleiner waren, zal het aantal stuks
dat van het vorig jaar hebben overtroffen.
De geldswaarde is echter 40 pet. lager
dan vorig jaar en is en wordt nog on
gunstig beïnvloed door de lage koers
van de Engelsche en Scandinavische be
taalmiddelen.
VOORUITZICHTEN. Mogen de uit-
voercijfers niet verontrusten, ja zelfs
eenigszins hoopvol stemmen, dat in 'njaar
als hef bijkans afgeloopene nog zulke
hoeveelheden zijn geëxporteerd, men mag
de eerste jaren niet rekenen op een hoo-
ger uitvoercijfer. Met het oog hierop is
uitbreiding ongemotiveerd en zou inkrim
ping zelfs gewenscht zijn. De Texelsche
kweekers mogen wel bedenken, dat iedere
uitplant, ook van Dubb. von Sion en
Golden Spur, door het weer opplanten
van leverbare bollen, wat nog te vaak
wordt gedaan, onherroepelijk leidt tot
overproductie met de daaraan verbonden
gevolgen.
De heer S. W. Koning, veehouder en
-handelaar te Oosterend, schrijft ons:
Over het geheel kunnen we wel zeggen,
dat in 1931 niet die opgewekte stemming
op de veemarkten heerschte, als het vo
rige jaar het geval was. Ook kunnen de
prijzen de vergelijking met 1930 lang niet
doorstaan. Wat de r u n d ve ehandel be
treft, waren de prijzen in het voorjaar
1931 zeer hoog. De prijzen, besteed voor
versche en vare koeien, stonden in ver
houding tot de kaas- en vetvee-prijzen
niet in een gezonde verhouding. Waar
schijnlijk was echter de abnormaal weel
derige grasgroei hiervan wel de voor
naamste oorzaak. In de loop van het jaar
1931 zijn de prijzen echter sterk terugge-
loopen en heden zijn ze zeer zeker slecht
te noemen, 't Kan bijna wel f100 minder
zijn dan het vorige najaar.
Bijna evenzoo is het met de schapen
en lammeren gegaan. Waren de lam
meren in het voorjaar 1930 duur, onge
veer f22—27 per stuk, ook de prijzen,
die dit voorjaar besteed zijn, waren nog
goed te noemen: f 1S24. Wel zijn de
prijzen gedurende het jaar steeds iets
teruggeloopen, maar tenslotte was Texel
nog juist bijtijds van zijn lammeren af.
Op het oogenblik gelden de vette lamme
ren veel minder en wat er dit jaar aan de
weiderij van de Texelsche lammeren ver
loren wordt, is niet zoo precies te zeg
gen. Maar ze brengen de inkoopprijs lang
niet op. De oorzaken hiervan zijn wel
de hooge invoerrechten en importbeper
kingen, speciaal van Frankrijk, dat op't
oogenblik vrijwel onze eenige afnemer
was. Voor Texel is hiet te hopen, dat
hierin verbetering zal komen. Anders zul
len de lammeren het a.s. voorjaar beslist
veel minder opbrengen. Het contingent
voor schapenvleesch naar Frankrijk is in
middels verhoogd en bedraagt nu 62 pet.
van de totale invoer van Januari tot
April. Voor de maanden November en
December was het 48 pet. Dit is voor
Texel dus nog een lichtpuntje, want den
kelijk zullen de prijzen hierdoor wel iets
„aanhalen". De oude schapen zijn dit
jaar van Texel gegaan voor f2530.,
Vorige jaar plm. f37—42, wat dus bij
1930 een achteruitgang was ongeveer f 12.
Ook aan deze weiderij wordt veel geld
verloren, zoodat we, als thet niet verbe
tert met de handel, we wel kunnen na
gaan, wat ons ook met deze prijzen voor
het komende jaar te wachten staat.
Tenslotte nog de w o 1. Werd hier eerst
gekocht voor f0.60, later werd dit f0.55
en op heden kan men deze prijs niet eens
meer bedingen. Wat de wolprijs aangaat,
deze is wel zeer laag. Vorige jaar is de.
meeste wol nog verkocht voor f 0.80, la
ter f0.70. De groote voorraden wol uit
Australië overvoeren de markten en
drukken de prijzen.
De heer J. Henkes, visscher te Oude-
schild, schrijft ons:
ZEEGRAS. Het zeegrasbedrijf, dat in
andere jaren een bron van inkomsten
vormt, kon dit jaar door het werken aan
de zeedijk van Ceres tot de Nieuwe-
schilderwaard, niet uitgeoefend worden
Van Nieuweschild tot de Noorderdijk kon
nog zeegras worden opgehaald, maar
door de vele westelijke winden kon ook
daar het bedrijf niet normaal worden ge
noemd Wat betreft het gemaaide zee
gras: Daar het beter stond dan in 1930
werd er over het algemeen op Texel
minder aangebracht dan in voorgaande
jaren, daar het seizoen korter was. De
prijzen, die ieder jaar door de gemeente
Wiel ingen worden vastgesteld, bleven nor
maal. Afzetgebied niet gunstig.
HARING. De vangst was goed, maar
door de lage prijzen moesten de motor
schepen het bedrijf stopzetten.
ANSJOVIS: Ook ruime vangst, maar
absoluut geen loonende prijzen.
PALING: Heel weinig vangst en prij
zen lager dan voorgaande jaren.
GARNALEN: Januari matige vangst,
behoorlijke prijzen; Februari weinig te
vangen, prijzen goed; Maart idem, idem;-
April ruimere vangst, prijzen minder (re
delijke uitkomsten); Mei matige vangst,
uitkomsten bevredigend; Juni vangst goed
maar prijzen laag, uitkomsten gering; Ju
li het garnalenbedrijf gedeeltelijk stop
gezet; Aug.: het bedrijf door meerdere
visschers weer ingezet; daar de prijzen
der gekookte garnalen in het buitenland
gering waren, werd toen op puf ge-
vxscht; bij een pufverbod zou het be
drijf stil gelegen hebben; in Sept., Oct.,
Nov. en Dec. prijzen zeer laag voor ge
kookte garnalen op de buitenlandsche
markt, zoodat de uitkomsten ver beneden
het middelmatige zijn gebleven.
o—
Over het algemeen zijn de uitkomsten
over 1931 zeer ongunstig geweest.
De heer H. Boer, directeur „de Een
dracht", schrijft:
Hoewel 1930 reeds een groote terug
gang vertoonde, wat betreft de prijzen
der zuivelproducten, van een crisis was
toen nog geen sprake. Immers was de
melkproductie als gevolg van overvloedige
grasgroei zeer gunstig, het veevoeder bui
tengewoon laag in prijs en voor het over-
tallige vee, dat afgezet werd, kon een
hooge prijs worden gemaakt. Werd in
alle andere deelen van ons land de vee
stapel soms sterk door mond- en klauw
zeer geteisterd, hiervoor bleef Texel ge
spaard. Jammer, dat langzamerhand ge
durende dit jaar de nood der tijden zich
ook in de zuivelbereiding en veeteelt
deed gevoelen. Hoewel de koopkracht van
onze afzetgebieden voor zuivelproducten
sterk afnam, kon onze beroemde Hol-
landsche kaas, zij het dan ook tegen wat
lagere prijzen, nog een vrij goede vraag
behouden. Totdat in Sept. 1.1. in Engeland
de groote financieele crisis uitbrak en
de handel over de geheele wereld op
nieuw ongunstig werd beïnvloed. Het
voorbeeld van Engeland, dat genoodzaakt
was de gouden standaard te verlaten, werd
door meerdere landen, w.o. Denemarken,
nagevolgd. Het gevolg was, dat Neder
land in concurrentie gehandicapt werd
door Denemarken, dat door de daling var
de kroon lagere aanbiedingen kon doen.
Dit is vooral tot uitdrukking gekomen in
de abnormaal lage boterprijzen, welke
daarvan het gevolg werden. Al spoedig
is toen Frankrijk gekomen met een con-
tingenteeringsstelsel, waardoor de uitvoer
van zuivelproducten, vleesch, enz. geheel
aan banden werd gelegd. Met dit al werd
het eene land na het andere gedwongen
(ter bescherming van bepaalde groepen
uit dat land) de invoer op de een of
andere wijze sterk te belemmeren of
soms te verbieden. Het is dus thans een
economiscne oorlog, waardoor de ellende
over de geheele wereld steeds grooter
wordt. Werd over de maand Nov. 1929
meer dan 10 pet. per Kg. melk betaald,
het vorige jaar ongeveer 7 cent, dit jaar
is het nog maar ruim 4 ct. Een ieden
gevoelt, dat dit spoedig zal vastloopen.
Ook met de prijzen van het vleesch is het
met beter. De mesterij van varkens, voor
velen een belangrijke bron van inkomsten,
wordt met verliezen gedreven. Het is te
verwachten, dat thans van overheidswege
spoedig zal worden ingegrepen en men
zal trachten nog te redden wat nog te
redden is. Algemeen is men het er thans
over eens, dat de enkele kleinere landen
thans geen vrijhandel als voorheen kun
nen doen voortbestaan.
Het gaat (in 't algemeen gesproken)
wel de verkeerde kant op, maar daar
tegenover staat, dat de wereldverdwa-
zing. daardoor zooveel vlugger algemeen
zal worden ingezien en zullen we hopen,
dat door dit droevige beeld men spoedig
internationaal tot bezinning komt. Het
thans volgend jaar zal zeer zeker beslis
send zijn. Laten we hopen, dat weer spoe
dig de werkloosheid mag afnemen, daar
door het afzetgebied weer zal worden ver
ruimd en onze exportproducten van land
en tuinbouw, veeteelt en zuivelbereiding
weer spoedig loonende prijzen zullen op
brengen. Thans is het zaak dat de be
drijven zoo goed mogelijk in tact blijven,
opdat degenen, die met harde arbeid
thans meer of minder groote verliezen
lijden, daarna ook van betere tijden pro-
fiteeren.
Restauratie Gesticht van Weldadigheid.
De restauratie van het Gesticht van
Weldadigheid alhier heeft thans vrijwel
haar beslag gekregen en moet daarvan
hebben we ons bij een bezoek overtuigd
de inrichting belangrijk ten goede
komen.
Noemen we allereerst het aanbrengen
van een centrale verwarming. We schre
ven reeds eerder wat deze voor het Ge
sticht beteekent. Alle vertrekken, ook de
gangen, kunnen thans behaaglijk worden
verwarmd. Geen gescharrel meer met
warme stoven, geen oneenigheid meer om
het warmste plaatsje bij de kachel het
heele vertrek is nu behoorlijk verwarmd.
Onder tafel in de conversatievertrekken
loopt rondom een verwarmde buis. Een
genot, dat de verpleegden hoogelijk waar
de eren.
Het werd ook wel tijd, dat de verwar
ming hier eens verbeterd werd. Het kwam
immers voor, dat een patiënt met wanten
aan en een wollen muts op te bed lag in
een vertrek, waar druppels water van de
zolder vielen en de ruiten dik met ijs wa
ren bedekt. Daarin verbetering te.brengen
was plicht.
Op de zolder zijn thans boven ver
warmingsbuizen, van ribben voorzien,
droogstokken aangebracht ter lengte van
wel 75 M. Een uitkomst op waschdagen,
vooral, in de winter en het natte seizoen.
Vroeger moest het drogen op rekken
rond de kachels gebeuren, waarbij zelfs
die in de ziekenkamer dienst moest doen.
Men kan nu ook gemakkelijk over
warm water beschikken, in keuken, wasch-
vertrekken en ziekenkamer. Geen weelde
in een instelling als deze, waar aan hy
giëne hooge eischen worden gesteld
Men heeft er nu de beschikking over
een verwarmde badkamer met warm en
koud water. Vroeger moesten de ver
pleegden zich, ook 's winters, over het
ert naar een waschhok begeven, niet ver
warmd, de vloer met straatsteenen gepla
veid. Gelukkig is aan deze ongehoorde
toestand nu een einde gekomen. Ook de
waschgelegenheid voor mannen en vrou
wen voor dagelijksch gebruik is nu in
het gebouw ondergebracht, evenals de
w.c.'s, welke men vroeger alleen via het,
UIII1IIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIII1I1UIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
„Succes"
OP DE GROOTE KLOK
VAN DE TIJD
STAAT SLECHTS ÈÊN WOORD.
Illllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
ert kon bereiken.
Het doet ons genoegen van deze verbe
teringen melding te mogen maken. De
verpleegden hebben toch al reeds veel
te ontberen. Hier is mooi werk verricht,
al heeft het ook wat lang op zich
laten wachten. Er is wat meer warmte en
zonneschijn, letterlijk en figuurlijk ge
sproken, wat meer gezelligheid en fleur
gebracht in ons Gesticht v. Weldadigheid,
dat eerst nu zijn naam met recht mag dra
gen. Er is hier een weldaad bewezen,
welke de taak van de heer en mevr. Moe
nis, de gestichtsouders, niet weiini]g ver
aangenaamt en in het leven der verpleeg
den meer blijheid brengt.
We mochten een onderhoud hebben met
de heer Moienis, waarbij ons opviel, hoe
zeer hem de verpleging van allen, die
hem en zijn echtgenoote zijn toever
trouwd, ter harte gaat. Geen moeite is
hem te groot, waar het de behartiging
geldt van hun belangen, of waar hij aan
hun redelijke wenschen tegemoet kan ko
men. Ook mevr. Mocnis is voor haar om
vangrijke taak ten volle berekend. We
hebben voor beider arbeid het hoogste
respect, in het biezonider, nu we ons per
soonlijk hebben mogen overtuigen van
wat daartoe zooal behoort en van de
hooge opvatting van hun taak, wc lire zij
als hun roeping beschouwen.
De centr. verwarming werd aangelegd
door de fa. Wolter en Dros, waarover de
de heer Moenis zijn groote tevredenheid
te kennen gaf. Er is keurig werk gele
verd. Hoewel door het heele gebouw de
vloeren moesten worden opgebroken, ging
het leven zijn gewone gang. Over de
groote medewerking van genoemde firma
was vader Moenis goed te spreken, even
als over de uityoerders van het overige
werk, metselaar Trap, timmerlieden Gebr.
Schoenmaker, loodgieter Oele, schilder J.
Dekker, electricien Jb. Bruin.
In de zes en een half jaar, dat de fam.
Moenis hier de leiding heeft, is al heel
wat ten goede veranderd in het gebouw.
Toen zij kwam, beschikte men in 't heele
Gesticht over slechts vier lichtpunten
(electr.) en later? Electrisch licht in alle
vertrekken, in de gang en op de zolder.
Centrale verwarming en een betere in
richting van het gebouw zijn nu gevolgd.
Prachtig! We hebben nu een Gesticht
van Weldadigheid!
De groote kei.
De groote kei uit de Hoogeberg
naar schatting 7,5 ton zwaar welke op
het pleintje aan de Koogerstraat zou
worden neergelegd, heeft een andere en
o.i. betere bestemming gekregen. Het
gevaarte is op het grasveld voor de Z.
V.S. gedeponeerd. Daar is ruimte en moet
de steen, welke achter het hek zeker geen
steen des aanstoots zal zijn, de vreemde
ling zeker opvallen.
Kerstviering in 't Gesticht
Ter gelegenheid van de kerstviering
heeft de heer R. P. Keijser een som gelds
aan de Gestichts-ouders doen toekomen
met het doel de verpleegden op de Kerst
dagen op wat lekkers te doen onthalen.
Zoo is geschied, en namens de verpleeg
den wordt hartelijk dank aan de heer
Keijser gebracht. In deze dank deelen
ook de heer en mevr. Boswijk-Ritmeester
die de verpleegden met een doos heerlijke
taartjes verrasten. Rond de Kerstboom
werd het feest gevierd, in de beste stem
ming.
[TEXELSCHE COURANT
II 1 l'l' .HIJ" ■'UI.