Coijp.ZiiivelfabiekJeEendraclit"
TWEEDE BLAD
TEXELSCHE COURANT
Texelsche Berichten
Zaterdag 12 November 1932.
Aan het Tweede Verslag der Coop. Zui
velfabriek „De Eendracht" (boekjaar 1
April 1931—1 April 1932), een dezer da
gen in druk verschenen, is het volgende
ontleend.
De concentratie van Texelsdhe
Zuivelfabrieken.
Waar men in de laatste jaren op bijna
elk gebied concentratie van krachten cn
kapitalen kon waarnemen om daardoor
méér te kunnen bereiken, behoeft 't eigen
lijk niet te verwonderen, dat de idee voor
samenwerking bij de zuivelbereiding op
Texel steeds sterker werd.
Meenden velen, dat rente en aflossing
van het grootere kapitaal bij de Een
dracht te sterk op de exploitatiekosten
zouden drukken, de practijk heeft duide
lijk aangetoond, dat door de beschikking
over een best ingerichte fabriek deze extra
kosten door een voordeeliger exploitatie
ruimschoots werden vergoed.
Wij meenen, dat deze concentratie da
gelijks vele voordeelen geeft, niettegen
staande de Vereeniging voor overname
der bezittingen van „de Hoop" en nood
zakelijke uitbreiding barer fabriek een lee
ning van f40.000 moest aangaan.
Waar reeds in Sept. 1931 wegens te
geringe aanvoer de zuivelfabriek „de Sa
menwerking" te Eierland werd stop ge
zet, werken thans op Texel dus nog twee
zuivelfabrieken.
Ook aan „de Onderneming" te den
Hoorn is een kern van aandeelhouders,
welke de wenschelijkheid van één zuivel
fabriek bepleit. Velen zijn daar echter
niet voor stopzetting van 't plaatselijk be
drijf, waardoor van algeheele concentratie
niets kwam. In de tegenwoordige onzekere
omstandigheden is het niet zoo erg, dat
voorloopig beide bedrijven naast elkaar
op Texel werkzaam zijn. De kosten van
uitbreiding zijn daardoor aanmerke
lijk lager gebleven. De tegenwoordige
Vereeniging heeft thans gelegenheid zich
in haar nieuwe vorm te consolideeren en
te toonen, dat de concentratie een werke
lijk groot belang is voor al haar leden
en leveranciers.
Wanneer dit duidelijk blijkt, dan is het
logisch, dat mettertijd alle veehouders
van Texel gaarne in één verband wen-
«chen samen te werken. Niettemin is door
de bereikte resultaten 't fundament der
Vereeniging belangrijk versterkt en zal
zeer zeker in de toekomst het groote nut
hiervan voor de veehouder op Texel
steeds duidelijker blijken. Naast allen op
ons eiland in en buiten de Vereeniging
die medewerkten tot bovengenoemde
concentratie, past ons nog een biezonder
woord van dank en erkentelijkheid aan
de heenen H. K. Koster te Wieringer-
waard, G. Nobel te Lutjewinkel en J.
Dokter te Alkmaar, voor hun deskundige
adviezen en welwillende medewerking.
(Zie ook volgende blz.)
Adres afd. Texel Ned. Bouwarbeidersbcnd
aan de Raad van Texel.
Onderstaand adres werd aan de Raad
van Texel gericht.
Onderget., resp. voorz. en secr. der afd.
Texel van de Ned. Bouwarbeidersbond
komen met het beleefd verzoek, in ver
band met de steeds grooter wordende
werkloosheid onder de bouwarbeiders in
het algemeen en dat van de leden in het
biezonder:
1. de inwilliging van verzoeken om
bouwvergunning van particulieren zooveel
mogelijk te bespoedigen;
2. mochten er eventueel bouwrijpe plan
nen in voorbereiding zijn voor de ge
meente zelf of andere openbare instellin
gen, polderbesturen, enz., die als het mo-
gelijk is, deze winter nog te laten uitvoe
ren, daar dat reeds een gedeeltelijke op
heffing van werkloosheid ten gevolge kan
hebben
3. om het plan goedkoope bouwgrond
voor goedkoope woningen in erfpacht uit
te geven zooals reeds in vele andere
gemeenten met succes geschiedt eens
in overweging te willen nemen.
Daar dit alle factoren zijn, die de
werkloosheid in het algemeen en van de
bouwarbeiders in het biezonder voor een
deel kunnen lenigen, geven ondergetee-
kenden uw College in ernstige overwe
ging hieraan eens de volle aandacht te
schenken.
Hetwelk doende,
E. M. KERKHOF, voorz.
H. H. LONDON, secr.
Den Burg, 9 Nov. 1932.
„Het Valsche Etiket".
Woensdag-en Donderdagavond werd in
't St. Janshuis alhier voor de jongens- en
meisjesleden van de Maria-Congregatie
een gezellige bijeenkomst belegd, waarin
als hoofdschotel bovengenoemde klucht
werd opgediend.
Door de Eerw. heer kapelaan Boelrijk
werd met een kort woord geopend,
waarna met liet spelen een aanvang werd
gemaakt. Uit het herhaald applaus bleek,
dat de spelenden eer van hun werk had
den. Er was een tooneeltje opgericht in
een der lokalen en onder leiding van de
heer J.v.d. Aakster was het stukje inge
studeerd. Doordat de heer Jb. v. Heer
waarden Hz., die de hoofdrol moest ver
vullen, thans elders werkzaam is, werd
zijn rol door de heer J.v.d. Aakster ge
speeld Overige meespelenden waren Wim
Rijk Wz., Gerrit Witte Pz., Piet Graaf,
Piet Kuip, Dirk WitteDz., Ko de Veij,
Theo Sambeek en Jan Hin.
Beide avonden kenmerkten zich door
een gezellige stemming.
Overzicht woiveeinarkien 3—9 Nov.
De Leidsche markt was voor wolvee
evenals Rotterdam, „iets williger" wegens
ruimer vraag voor export. Andere mark
ten, zooals Zutphen, Zwolle en Leeuwar
den verliepen vrijwel stationnair. Utrecht
echter gaf een flauwer stemming, terwijl
ook Purmerend min of meer stug ver
liep. Groningen voor vette lammeren iets
beter met iets hooger prijzen, doch overi
gens vrijwel prijshoudend. Sneek zette
voor vette lammeren wel iets beter in,
doch sloot later stugger.
Afd. Texel, Bond van Landpaditers.
De zaal van de „Oranjeboom" was ta
melijk flink bezet, toen bovengemelde afd.
daar Donderdagavond een algemeene ver
gadering belegde. Ze werd geopend met
een welkomstwoord van de voorz., de heer
H. Klimp, die doelende op de niet-
openbare vergadering van de Verpach-
tersbond „Texelsch Grondbezit" de
nadruk legde op de openbaarheid dezer
vergadering. Wij vree zen geen critiek.
Onze vergadering is voor ieder toeganke
lijk en het debat is vrij. Wij hadden ech
ter, ging spr. verder, grooter opkomst
verwacht. Moet de crisis eerst nog meer
slachtoffers maken? Toont u solidair!
Dat hieraan nog heel wat ontbreekt, is
onlangs bij de verpachting v. domeingron
den gebleken. Verschillende verpachters
hebben reductie toegestaan, waarvoor wij
zeer erkentelijk zijn, maar over het ge
heel stelde de behandeling der zaken door
de Kamer van Crisis-pachtzaken te leur.
Hoogstens werd 40 pet. toegestaan, maar
de overige 60 pet. kan niemand betalen.
Ik geloof niet, dat de Kamer van Crisis
pachtzaken (hier verder aan te duiden
met K.van C.) te den Helder de zaken
serieus heeft onderzocht. Ze wil te veel
in eens afdoen en gunt zich voor ernstig
onderzoek geen tijd. Spr. eindigt met
de opwekking lid te worden. Niet klap-
loopen, niet parasiteeren, maar meestrij
den als lid zij de leus. De 10.000 leden,
moeten er 100.000 worden.
Hierna verkreeg de heer Rinzema het
woord, de Bondspropagandist, van Woer
den.
We leven nog steeds in een crisistijd,
vangt spr. aan, en ik ben het danook in
het geheel niet eens met de bijdragen in
zcKer elders verschijnend blad, welke een
wel zeer optimistische geest ademden en
van het landbouw- en veeteeltbedrijf een
beeld gaven, dat in het geheel niet aan
de werkelijkheid beantwoordde. (Wij
[hebben ze ook ter plaatsing ontvangen,
doch meenden er geen ruimte voor te
moeten afstaan, omdat we er een stroom
van ingez. stukken op verwachten, onaan
genaamheden, welke we liever vermijden.
Red.) De algemeene toestand is nog
lang niet rooskleurig en brengt de vraag
soms naar voren: Hoe worden we verlost
uit dit economisch gekkenhuis.
Het komt wel voor, dat de bijzitters in
een K. van C. niet deskundig zijn op
padhtgebied. Dan protesteeren wij, want
dan kan geen recht geschieden. Hoe het
er in den Helder toegaat, weet ik niet. Ik
zal er eens een paar zittingen gaan bij
wonen. De K. van C. moet informeeren
(art. 6 Crisis-Pachtwet) naar vroegere,
inkomsten. Doet ze dit niet, dan pleegt
ze een ernstig verzuim.
De Bond beschikt over een inlichtingen
bureau, dat informaties verstrekt omtrent
vrijwel alle te huur staande boerderijen
(land, ligging, eigenaar, enz.) Het resul
taat is wel eens, dat zoo'n hoeve niet
verhuurd kan worden. Dan komt de
pachtheer wel tot inkeer. Goede verpach
ters zijn er bitter weinig. Toch treedt
onze bond niet tegen verpachters, maar
tegen het onbillijke pachtstelsel van
thans op. Men oppert bezwaren, daar wij
de eigendomsgrenzen zouden wegvagen
en noemt ons 'n „communistische bende".
Dit stoort ons echter niet. Wel beweerde
Mr. Thijsma te Leeuwarden dat beide par
tijen de strop samen moesten dragen, en
dat hoogstens 50 pet. reductie gegeven
EEN BLIK IN DE CENTRALE DER TEXELSCHE ELECTR MIJ.
Ons kiekje geeft een
duidelijk beeld van de
kolossale com uessor-
looze Dieselmotor,
welke door de N. V.
Werkspoor te Amster
dam gebouwd cn in de
centrale der T.L.M. op
gesteld is. Hij i eeft ze
ven cylinders en een ca
paciteit van 715 P.K. De
hoogte bed ra a i plm.
3.5 M., de lengie phn.
S M. De moto; drijft
een draaistroom genera
tor (fabrikaat-Smit, Slik
kerveer), met ecu capa
citeit van 6000 Volt, 500
K W. De diameier van
deze generator, welke
gij rechts op ons kiekje kunt zien, bedraagt plm. 3.5 M.
De centrale is met twee van deze machine-complexen uitgerust cn be
schikt bovendien over twee locomobielen, zoodat de bedrijfszekerheid stellij niets
te wenschen overlaat. „Werkspoor" en de fa. Smit hebben hier prachtwerk gele
verd. Zoowel motor als generator zijn kranige staaltjes van 's menschen vernuft.
Moge de T.E.M. en haar directeur er plezier aan beleven, mogen zij strekken
tot nog meerdere bloei van de T.E.M., tot heil van de gansche gemeente.
kan worden, de Bond protesteert, want
er wordt in de Wet eenige malen van ge-
heele vermindering van pacht gesproken
Er zijn K. van C., welker leden per
soonlijk een onderzoek instellen, ook
naar vroegere inkomsten. Blijft dit achter
wege, laat de pachter deze gegevens dan
verstrekken. Spr. geeft een voorbeeld,
waaruit blijkt, dat padhters, dank zij de
Bond geen 30 maar getnidd. 73 pet. re
ductie kregen. De K. van C. moet uitgaan
van het standpunt: De pachter moet pach
ter kunnen blijven. De samenstelling van
die K. moet in orde zijn. Wanneer zij
alleen verpachters telt is dat in strijd
met de wet. Geen der groepen mag im
mers overwegend vertegenwoordigd zijn.
Kamerlid Van den Heuvel zou de leden
willen laten kiezen uit eigen boeren, maar
die hebben er juist belang bij, dat de
pachten hoog blijven.
Het is laster, wanneer men beweert, dat
onze Bond de schuld van de crisis op de
verpachters werpt. Wel meenen wij, dat de
crisis zwaar op de pachters drukt bij ge
brek aan een goede pachtwet. Ook in nor
male tijden is zoo'n wet echter gewenscht;
niet om de financiën alleen, maar ook
b.v. om het recht van continuatie (we-
der-inhuur). Zonder dit recht is een pacht
wet boerenbedrog, een wassen neus.
Een sprookje is, dat hypotkeekboer en
pachter tegenstrijdige belangen zouden
hebben. Spr. gaat na, hoe de hyp.-boeren
in de wereld gekomen zijn (gedwongen tot
koopen veelal) en deelt mee, dat er aan
een oplossing van hun moeilijkheden ge
werkt wordt. De Bond wil trachten tot
een staatshypotheekbank te komen, rente
hoogstens 3 pet. Men moet niet zeggen:
We kunnen de pachters niet meer reductie
geven, want waar moeten die 'hypotheek-
boeren dan heen? Voor deze boeren
wordt immers niets gedaan en dan is het
gemakkelijk hen tegen de pachters uit te
spelen. Dat zal echter verbeteren, zoodra
die boeren zich met de pachters in groo-
ten getale vereenigen in de Bond. Dan
kan er wat bereikt worden. (Applaus).
Van de gelegenheid tot stellen van vra
gen wordt een sChaarsch gebruik gemaakt.
Op de vraag, of er al veel pachters
en ihyp. boeren samen georganiseerd zijn,
antwoordt spr., dat vergeefs getracht is
tot een aparte bond van hyp. boeren te
komen. Daarom wordt geadviseerd in
grooten getale de Bond te komen ver
sterken.
De heer C. Bruin, de Waal, vraagt, of
de 'heer Rinzema de pachters voor de K.
van C. niet kan bijstaan, waar de resul
taten zoo tegenvallen. Spr. antwoordt,
dat te Julianadorp de voorz. eenige leden
zou bijstaan. Hijzelf kan moeilijk een uit
zondering maken op de regel alleen in
juridisch-technische kwesties als pleiter
op te treden.
Omtrent de indiening van verzoekschrif
ten om pachtvermindering bij de Kanton
rechter, deelt spr. nog mee, dat dit moet
geschieden binnen 14 dg. na het vervallen
van de pachttermijn. (Is deze 1 Nov, dan
dus voor 15 Nov. a.s.). De H M. van
Landb. adviseerde: Je kunt het ook vóór
het vervallen van die termijn doen, maar
spr. ontraadt dit, omdat een pachter hier
van de dupe werd. (Zijn verzoek werd niet
ontvankelijk verklaard, omdat het te vroeg
werd ingediend).
Hiermee sloot de propagandist zijn
met aandacht gevolgde rede. De voorz.
bracht hem hartelijk dank en wekte nog
maals tot organiseeren op. Slechts één
lid werd deze avond gewonnen, zoodat
blijkbaar de nood nog niet hoog genoeg
geklommen is, om de noodzaak als lid toe
te treden, te demonstneeren. Wij gaan in
middels door met ons mooie werk de
nood van de pachters te lenigen en zijn
er zeker van, dat de afd. langzamerhand
toch groeien zal, eindigde spreker.
Uitslag verhuring.
Woensdag zijn door Notaris Mulder in
de „Oranjeboom" voor het Alg. Weeshuis
publiek verhuurd:
1.25.— H.A. Oostelijk Groens tuk: f48,
KI. Langeveld Mz.
7.50.90 H.A. Kooistuk: f162.P. van
Lenten.
10.30.42 FLA. Spijkerboren: f224.S.C.
Eelman.
6.6S.10 H.A, Haanstuk: opgehouden.
Alles gelegen in Waalenburg.
De verhuring had plaats voor 2 jaar,
ingaande 1 Jan. a.s.
SPORTNIEUWS.
Men schrijft ons:
Morgen krijgt Texel 1 bezoek van Alk
maar 1. Dit was onze concurrent in de
kampioenscompetitie, en tweemaal wisten
onze mannen de overwinning te behalen.
Wei was A. in deze competitie ev .n for
tuinlij keren hebben ze, met een wedstrijd
minder gespeeld toch reeds 5 punten.
De vorige week werd door A. een ge
voelige nederlaag geleden tegen Bever
wijk. Zij zullen nu alles in het werk stel-*
len om het verloren terrein te herwinnen.
Deze week schreven we needs: het eerste
schaap is over de dam. We hopetr, dat
meerdere zullen volgen. We behoeven
onze jongens niet aan te sporen. We we
ten, dat zij niets onbeproe'd zullen laten.
Spelend als tegen Q.S.C. zal onze kans,
op een overwinning niet denkbeeldig zijn.
o
„Het Groentje" schrijft: In de 4e klasse
A. een klein programma. Schagen ont
vangt D.T.S., waarvan de thuisclub dient
te winnen. De adsp. kampioen Beverwijk
trekt naar St. Pancras, waar Vrone wel
het kind van de rekening zal worden. Alk
maar trekt zeewaarts, om Texel in eigen
home te bestrijden. De eilandclub bewees
reeds meermalen volkomen in haar nieuwe
omgeving op haar plaats te zijn en de
mannen van Alkmaar zullen dan ook wel
met Ieege handen naar hun kaasstedeke
terugkeeren.
o—
Uitslagen van 6 November 2e klasse E.
N.H.V.B.J.V.C. I—Watervogels 13-1;
Schagen II—H.R.C. V 4—1; Helder IV—
Texel II 43.
Programma voor morgen: Texel II
Oudesluis I; J.V.C. I—Helder IV.
Nu Texel I ook thuis speelt, zal T. II
om 12 uur spelen.
o
Met de aanbieding der lijsten voor een
extra bijdrage werd deze week een begin
gemaakt. Voor zoover nog niet aange
boden, verzoeken wij even uw bijdrage
gereed te leggen.
Adspiranten-nieuwsZaterdagmiddag
competitie: Met zeer veel genoegen ver
namen we van het alsnog deelnemen van
Zeemeeuwen E, waardoor we niet alleen
een aantal wedstrijden meer, maar ook
een beter verdeeling, der sterkte krijgen.
De eerste wedstrijd wordt gespeeld Za
terdag 19 November. Zie mededeel ing a.s.
Woensdag.
De wedstrijd S.V.C. A tegen K.V.C.,
zal niet om 2 uur, maar om 12 uur
aanvangen. Zulks op verzoek van S.V.C,
daar om half 2 een korfbal-comp. ge
speeld moet worden. K.V.C. zorgt dus op
tijd te de Cocksdorp te zijn. Of de wed
strijd Zeemeeuwen ATex. Boys A door
gang zal vinden, betwijfelen we, daar
het Z.-terrein door de regen in slechte
toestand geraakt is. Zaterdag verwach
ten we nog definitief bericht.
Indien de wedstrijd Texel ATexel B
doorgaat:
Texel A (Wit) D.Geense
A.Pen D.C.Dros
W.v.Zeijlen Th. Lap M.Bakker
G.Coevert l.Boon B.Mulder P.Kikkert
P. Vlaming
O
