TWEEDE BLAD
TEXELSCHE COURANT
Texelsche Berichten
Gemengd Nieuws
Woensdag 15 Februari 1933.
Ons Texelsch dialect.
Prof. Blanquaert te Qent maakt studie
van de Nederlandsclie en Vlaamsche dia
lecten en zou o.m. gaarne weten, wat op
Texel de dialectische benaming is voor:
de spin het spinneweb de ragebol.
We verzoeken onze lezers, die hier van
dienst rneenen te kunnen zijn, hun ant
woord te willen richten aan de heer P.B.
Riteco, hoofd der school te den Hoorn,
die zich met de vraag van de Gentsche
professor tot ons richtte.
DIENST—T.E.S.O.
Een adv. in dit nummer laat zien, hoe
de dienst van T.E..S.O.. wordt in het a.s.
seizoen..
Met ingang van Maart vaart de boot
op werkdagen vijfmaal daags. Laatste
boot: 5,35 van Texel, 6,55 van den Hel
der.
Met ingang van 1 April wordt de
dienst op Zon- en feestdagen uitgebreid
tot viermaal daags. Eerste boot 6,van
Texel, 7,van den Helder..
Gedurende Juli en Augustus wordt
zevenmaal daags gevaren, op Zon- en
feestdagen zesmaal.. Dan zal men zelfs
om acht uur 's avonds Texel nog kunnen
verlaten en om kwart over negen 's
avonds nog naar Texel kunnen gaan..
Voor „dagjesmenschen", ook voor hen,
die per fiets of auto over de Zuiderzee-
afsluitdijk komen, een prachtgelegenheid
om verscheidene uren in onze gemeente
door te brengen..
VOOR EEN GOED DOEL.
Een adv. in dit nummer kondigt een
derde opvoering van het tooneelspel
„Wantrouwen" aan en wel ten bate van
het Ziekenautofonds. We wenschen I..L.B.
een volle zaal toe.. Niet alleen terwillevan
de Ziekenauto, maar ook omdat de wijze
waarop het stuk voor het voetlicht wordt
gebracht, veel belangstelling en waardee
ring. verdient. De uitv. is voor iedereen
toegankelijk.
Nadere biezonderheden bevat de adv.
ALLERLEI.
'Blijkens een adv. in dit nummer heeft
de heer S. de Waard zich alhier geves-
vestigd als cand. belasting-consulent.. Te
vens belast hij zich met het inrichten van
boekhoudingen, opmaken van balansen,
enz.. We vestigen er op verzoek uw aan
dacht op.
n
Let wel, aannemers: De aanbesteding
van het kindervacantiehuis te de Koog is
vervroegd. Ze zal reeds a..s.. Dinsdag
plaats hebben, (zie adv..)
o
U leest toch ook aandachtig de adver
tentiekolommen? Ze bevatten heel veel
nnieuws.
Te de Koog wordt door arch. Igesz
nog aanbesteed de bouw van woonhuis
voor Gebr.. Groenhof.
Huis aan huis wordt het „Tesselaartje"
gelezen. Maak dat u ten nutte, adverteer
ders.
Architect Schermer besteedt voor de
heer Dros, van „Bern", de bouw van een
boerderij aan de Hoornderweg aan.
o
Tal van organisaties beleggen vergade
ringen. Ook de uwe? Zie onze adv.. ko
lommen.
TEXELSCH GRONDBEZIT.
Gisteravond heeft de heer C. D. Grijns,
adj.-secr.. van de vereen.. „Het Grond
bezit", in café den Burg een lezing ge
houden over „De positie van de grond
eigenaar in Nederland".
De vergadering werd bijgewoond door
plm. 35 personen.
Na een kort openingswoord van de
heer J. Keijser Ai.., voorz.., verkreeg de
heer Grijns het woord.
Spr. begint met er zijn vreugde over uit
te spreken, dat ook op Texel een aantal
grondeigenaren zich rekenschap gegeven
heeft van de noodzakelijkheid, om zich
aaneen te sluiten en brengt dank aan de
voorz. voor de gelegenheid om te kunnen
uiteenzetten, wat niet alleen voor hun
belangen, maar ook voor die van de
grondeigendom in geheel ons land dien
stig is.
De grondeigenaar in Nederland neemt
geenerlei biezondere of bevoorrechte
plaats in en is zich zijn positie veelal
nauwelijks bewust. Er zijn dan ook
grondeigenaren in velerlei schakeering en
daarom is niets moeilijker dan hen tot
organisatie te bewegen..
De vereeniging Het Grondbezit is op
gericht in Dec. 1911.. De oprichters voor
zagen, dat organisatie het eenige middel
was om te voorkomen, dat hun belangen
worden geschaad. Spr. is van meening,
dat het eigendomsrecht in een geordende
staat steeds beperkt moet zijn en verge
lijkt de aantasting van dat recht, zooals
we dat de laatste jaren zien, bij een
roestplek, die steeds verder vreet.. Zoo'n
roestplek, aldus spr., is de crisis-pacht
wet..
Spr. gaat liet ontstaan van deze wet
na. Het beginsel, aanpassing der pacht
aan de bedrijfsresultaten, kan zijn sym
pathie hebben, maar dan: geen publiek
rechterlijke, maar civiel-rechterlijke arbi
trage; geen terugwerkende kracht en
geen langer uitstel van betaling dan tot
de voorbehandeling voor de kantonrech
ter. Aan deze wenschen is niet tegemoet
gekomen. Men beoordeelt de grondeige
naar \erkeerd: hij legt geen beslag op het
nationale productiemiddel. Indien hij
zelf het landbouwbedrijf niet uitoefent,
maakt hij dat toch anderen mogelijk.
„Groot-grondbezit" komt hier op de cul
tuurgronden wéinig voor. Eigenaars zijn
meest eigen exploitanten, kleine spaarders,
oud-landbouwers, enz. Vandaar het groot
aantal slachtoffers van de C.P.AVet. De
verhoudingen worden verscherpt, doordat
de bijzitters in de Kamers van Crisis
pachtzaken niet het vertrouwen van beide
partijen hebben.Bij vele kleine verpach
ters ontstond een paniekstemming en
groote verbittering.
We weten, hoe slecht het in de land
bouw gesteld is, maar ook dat er aan het
beheer van veel pachters door ondeskun
digheid en onvoldoende direct overleg
veel mankeert. Enkele politieke tinnegie
ters kunnen veel schade doen, door te
beweren, dat de C.P..W.. er is om alle
pachten meteen omlaag te brengen. Er is
aan deze wet o.i.. nu niets meer te re-
pareeren, waarom wij in Nov.. om intrek
king hebben verzocht. Ze is slechts een
voorproefje van wat ons te wachten staat.
Het is onjuist liet Marxistisch beginsel
op pachter en verpachter toe te passen.
Zij zijn beide ondernemers. .Het socialis
me heeft de boer niets te bieden. Wel
tracht het veld te winnen door de pachter
tegenover de verpachter te steunen. Zoo
dra echter socialisatie van de grond is
bereikt, zullen beiden weer tegenover el
kaar staan.. Zie in Rusland, waar de boe
ren de vijanden van Stalin's regiem zijn.
Spr. staat stil bij de noodwetten uit de
oorlogsjaren, „Scheurwet", „Teeltwet",
>nz„ toen hoofdzakelijk, maar het gevaar
bestaat z.i. dat ze ook bij mindere nood
zaak voor de dag worden gehaald. Spr.
wijdt uit over het wetsontwerp tot beteu
geling der lintbebouwing, woningwet, we
gen wet, natuurbeschermingswet. Bij dit
alles moet het eigendomsrecht voor de
„gemeenschap" wijken. 'Maar wat doet
deze voor de grondeigenaar? De fiscus
vergeet hem niet: grond- en vermogens
belasting, dijks- en waterschapslasten.
Doorgaand autoverkeer rijdt zijn wegen
stuk, hij moet betalen. Z'n stemrecht in pol
derzaken is in N.-Holland tot één stem
teruggebracht, maar betalen doet hij naar
oppervlakte. In commissies, die over de
grond-eigendom mede beslissen, is hij
niet vertegenwoordigd. Organisatie is liet
eenige middel tot verweer. Spr.. zet uiteen
wat de vereen, reeds voor de leden be
reikte en hoe zij werkt. Ze heeft haar
adviesbureau met vertakkingen door het
llieele land en staat geheel ter beschik
king, ook van de Texelsche grondeige
naren, die lid zijn.
Spr. eindigt met de opwekking aan het
adres van niet-leden om toe te treden.,
Hoe meer leden, hoe lager contributie,
hoe meer kracht van hen kan uitgaan.
Daarom: organiseeren en met spoed.
".In antwoord op een vraag deelt spr.
nog mee, dat de vereen, zich geheel bui
ten partijpolitiek houdt.
Hierna volgt sluiting met dank voor
de belangstelling (plm. 35 personen) en
vooral aan spr. voor zijn belangwekkende
lezing.
„Texelsch Grondbez t" telt thans meer
dan 30 leden en is collectief aangesloten
bij „Het Grondbezit", dat 800 leden telt.
Contributie resp. f 1,— en 'f5,— per 'jaar.
H.B.G.Jubileum.
"Vrijdag brengt de afd. Texel van 't
H.B..G., behoudens goedkeuring door de
algemeene vergadering, ter gelegenheid
van het 25-j. bestaan van de afd. voor
rekening van de kas een bezoek aan de
tentoonstelling te Sassenheim. Heen mét
de boot van 8 uur, terug per extra boot.
Rijkspostspaarbank.
Aan het postkantoor den Burg-Texel en
de daaronder resorteerende bijkantoren
werd gedurende de maand Januari 1933.
Ingelegd f 16488.70
Terugbetaald 8701,71
Derhalve meer ingeleg dan
terugbetaald 7786,99
Het aantal nieuw uitgegeven spaarbank
boekjes bedroeg 11
Door tusschenkomst dezer kantoren werd
ter Directie op staalsschuldboekjes
ingeschreven nominaal 400,
en afgeschreven 3000,—
Derhalve minder in- dart
afgeschreven 26C0,—
DE WAAL.
Sportnieuws.
De wedstrijd DTSZwaluwen werd
door DTS gewonnen met 2-1. Direct wa
ren de Z. in de aanval en was DTS over
bluft, maar doelpunten bleven uit. Na
plm. 20 minuten spelen gaf Kikkert DTS
de leiding. De Z. kregen echter ook
mooie kansen, maar konden de korf niet
vinden, tot dat even voor de rust gelijk
gemaakt werd.
Na de rust was DTS het meest in de
aanval maar de Z. waren niet zwakker tot
eindelijk Koopman DTS de leiding weer
gaf.. Met deze stand kwam het einde
Jammer, dat de vinger van de heer Roos,
toen hij een bal wegwerken zou, achter
over ging en naar alle waarschijnlijkheid
gebroken werd. Het was voor de lieer
Roos zijn laatste wedstrijd op Texel..
Scheidsrechter Kiewiet voldeed uitstekend.
B.v.d.B..
OUDESCHILD
Visscherij.
Aangevoerd aan de vischafslag -alhier:
10 Febr.: 1798 Kg. wulken 2533 ct.;
71/2 baal krukels f4f 4.15 per baal.
11 Febr. geen aanvoer.
13 Febr.: 2543 Kg. wulken 17Vb32 ct.
59 Kg. garnalen 22b ct.
OOSTEREND
Anti-Rev.-P'ropagainda-Avond-
Het verslag van de A. R. Propaganda-
avond alhier, gisteren met de laatste
post ontvangen, wordt in ons volgend,
nummer opgenomen.
ARR. RECHTBANK TE ALKMAAR.
Zitting van gisteren. Oud-wet
houder van den Helder wegens
verduistering voor de strafrechter
Onze verslaggever schrijft:
De eenige strafzaak, welke gisteren
door de officier werd aangebracht, betrof
de 50-jarige ex-wethouder van financiën
van den Helder, Dirk Christiaan Anthonie
de Zwart.
Hem werd verduistering ten laste ge
legd van plm. f 18734,07, welke gelden
hij als bezoldigd bestuurder van de
Bond van korporaals en andere schepe
lingen der Kon. Ned. Marine, dus anders
dan door misdrijf, onder zich had. De
verduistering zou gepleegd zijn in het
tijdvak Jan. 1923 tot Aug.. 1931. Ver
dachte was aanvankelijk in voorarrest ge
steld, doch werd, dank zij de krachtige
pogingen van zijn verdediger, mr. "j.A.E.
Buiskool te Schagen, uit de voorloopige
hechtenis ontslagen.
Als getuigen a décharge waren gedag
vaard: H. Jore, destijds voorz. van de
Bond; G.W. Groothof, boekhouder; G. J.
van Pappelendam, oud-hoofdbestuurslid;
mej. J. Mulder, oud-bestuurslid; D. v. d.
Mast, kantoorbediende; Klaas Tiemes,
bankdirecteur; J. J. Jansen, onderwijzer
en vergaderingsstenograaf, en A. C. G.
Engelgeen, accountant te Haarlem, die
als getuige-deskundige vanwege de justi
tie belast geweest is met het boeken
onderzoek. De dagvaarding was kort, doch
de behandeling duurde ontzettend lang,
criterium voor dergelijke verduisterings-
zaken in groote stijl. De heele :ttingsdag
moest er aan worden opgeof.erd.
POLITIERECHTER—ALKMAAR.
Zitting van Maandag 1.1.:
Onze verslaggever schrijft:
Een Texelsche dame, schitterend mis
schien door schoonheid, maar in elk geval
door afwezigheid, luisterende naar de
naam van Fred. K. A. Kr., echtgenoote
van A.J.L., had 18 Sept. de 18-jarige
dienstbode Brechtje Wijngaarden een
scheldwoord toegevoegd, heelemaal niet
in overeenstemming met de mooie voor
namen van verdachte. De beleedigde
jonge dame diende een klacht in met het
resultaat, dat mej. L.Kr. tot tlO boete
of 10 dg. veroordeeld werd.
Uit de dagbladen van Zondag:
FRANEKER's gemeentebegrooting sluif-
met een tekort van f70.000 door de
groote bijdrage voor de werkloozensteun.
Ged. Staten wezen de raad er op, dat
wanneer rijkssteun wordt aangevraagd,
de opcenten op de personeele belasting
tot 200 opgevoerd moeten worden, waar
toe de raad nog niet heeft besloten.
BIJ GEERTRUIDENBERG is door on
bekende oorzaak een klipperschip ge
zonken. Twee jonge mannen, gebr. Van
Dongen, uit Made, 23 en 26 jaar oud,
werden in hun slaap door de dood ver
rast.
TE ARNHEM brandde een groot vei
lingsgebouw uit; 300.000 eieren, 20.000
manden en 10,000 kisten werden '11 prooi
der vlammen. De brandweer werkte met
16 stralen; maar aan blusschen was geen
denken. Oorzaak?
NEW-YORK. In officieele kringen voor
ziet men een Japansch-Chineesche oorlog
in verband met krijgsverrichtingen in
Jehol (Is die er al niet sinds vele maan
den
DE RAMP in het Saargebied (zie ook
het W eek-overzicht) heeft zeker ruim 100
dooden geëischt. De stad Neunkirchen
biedt een vreeselijk beeld van verwoes
ting. De straten zijn bedekt met glas
scherven, puin en stukken ij^er. De licht
en trammasten verbogen of gebroken. De
Neunkircher Ijzerfabriek zal een jaar het
werk moeten stopzetten, waardoor de
werkloosheid in het Saargebied aanzien
lijk zal toenemen.
WASHINGTON. Door daling der prij
zen voor landbouwproducten in de laatste
drie jaren werd bijna 1 miljoen van de
totaal 6 miljoen Amerikaansche boerde
rijen met hypothecaire verkoop bedreigd,
daar. er voor meer dan de helft hunner
oorspronkelijke waarde hypotheek op ge
nomen is en zij nu tot over de ooren in
de schuld zitten. Twee miljoen andere
boerderijen zuchten ook onder de rente
last, doch niet in zoo gevaarlijke sterke
mate. De bruto-inkomsten der Ameri
kaansche boeren in het afgeloopcn jaar
worden geschat op ongeveer 5'/a milliard
dollar, de helft van die van 1929.
TE WE EN EN hebben de afgeloopen
drie maanden 10,501) eigenaars van auto's
hun wagens buiten gebruik gesteld we
gens de crisis.
TE AMSTERDAM vervoerde de train
in Januari 1933 vergeleken bij Jan. 1932
bijna 1.5 miljoen passagiers minder. (Een
beetje eigen schuld? De trams bleven on
danks de koude-periode onverwarmd.
Red.)
LONDEN. Slotserie wolveilingen.. De
prijzen voor vette merinos waren 5 5 7'/a
pet., voor vette fijne crossbreds 5 pet. en
voor de overige Australische soorten pari
a 5 pet. hooger, vergeleken met die der
December-veilingen. Aangeboden 133,463
bn., verkocht 120,000 bn..
DE SOVJETnegeering heeft 500 mil
joen roebel toegestaan voor de verfraai
ing der steden in Rusland. Voor Moskou
125 miljoen, voor Leningrad 93 miljoen.
VEREEN1GDE STA i EN. Een hevige
sneeuwstorm heeft boven het Midden-
Westen gewoed van de Rockey Mountains
tot de Alleghanies. Tal van automobielen
op de wegen sneeuwden in en konden niet
verder komen. Treinen hadden groote ver
traging. Meer dan 100 sneeuwploegen
werden aan het werk gezet. De tempera
tuur daalde in tal van steden in ,het
Noord-Westen tot 40 graden onder nul.
Uit de dagbladen van Maandag:
De officieren, die tijdens de muiterij in
hun plicht te kort schoten, komen ook
voor de krijgsraad. Op het eiland On
rust zijn 150 inlanders en 32 Nederl. ge
vangen gezet, nesp. 50 en 4 geboeid.. De
nieesten zijn, volgens Aneta, weinig on
der de indruk. De vloot ligt nog bij
Onrust. Het onderzoek zal spoedig afloo-
pen De Europeesche gestraften zullen
hun straf in Nederland moeten uitzitten.
Te den Helder is alles rustig.
Lindbergh vestigt' zich vermoedelijk in
Frankrijk. .In de Ver. Staten waren in
Nov. 17 miljoen werkloozen, een vierde
van alle loontrekkenden. Hitier spreekt
van teruggave der vroegere Duitsche ko
lonies; Frankrijk moet ontwapenen, daar
anders Duitschiand zich sterker wapenen
gaat; het communisme moet z.i.. uitge
roeid worden. Eerst nu wordt bekend,
dat 26 Dec. 1.1. in Kansoe (China) door 'n
aardbeving 70.000 personen omkwamen.
Uit de dagbladen van Dinsdag:
De Ned. regeering acht behoud van
de gouden standaard een der voorwaar
den tot herstel. - Het eiland Onrust met
de gevangen gezette muiters vertoont 'n
beeld van militaire tucht. Te Terschel
ling is Maandag aangekomen de heer
Beckers uit Gennep, die met speciale toe-
-stellen naar de Lutine-sChat gaat zoeken.
Er zou zich nog voor tien miljoen gld.
'goudstaven op 'de bodem bevinden.
Illllllülllllllllllillllllllllllllliillllllllllllllllllllllllllll
lllllllllllllllllj ELCK WAT WILS.
ll!l!!!ll!lll!IIII!l!l!lllllllllllllllllllllllll!llllilllllllll|||
WEET GE WEL,
dat er in Engeland 11,000 scholen zijn
met een eigen spaarbank?
dat ongeveer de helft van de wereld
productie van thee door het Britsche Rijk
wordt verbruikt?
dat 45 pet. van de gezinnen in Amerika
in eigen huizen wonen?
dat de leden van het Lagerhuis in En
geland telkens bij het binnenkomen of
verlaten van de zaal een buiging moeten
maken voor de voorzitter?
dat onlangs in Zuid-Nevada een stad
werd opgegraven, die 10.000 jaar oud
moet zijn?
dat er vlammen van 1.000.000 mijl lengte
uit de zon slaan?
dat deze reuzenvlammen toch nauwe
lijks met het bloote oog zichtbaar zijn?
dat er op de Jungfrau op de Zwitser-
sche Alpen, het hoogste hotel in Europa
is gebouwd, op bijna vierduizend meter
hoogte
dat er in de parken, onder beheer van
de Londensche Graafschapsraad 695
tennisvelden zijn?
dat 20 pet. van de gediplomeerde pi
loten in Engeland vrouwen zijn
dat men volgens een nieuw systeem
kunstleder maakt uit ruwe wol?
dat alle meel in Italië 95 pet. Itilaan-
sche tarwe moet bevatten?
dat de schrijfmachine in 1867 door
Christopher L. Sholes uitgevonden weid?
dat er in Amerika per jaar 5 miljard
flesschen limonade gebruikt worden?
