Uw advertentie
Afsluiting van de Zuiderzee en de gevolgen voor de
visscherij.
MEER DAN
2300 EX.
DAT WIL WAT ZEGGEN.
Texelsche Berichten
Gemengd IMieuws
Ullll LANDBOUW EN VEETEELT. HUH
NEDERLANDS AARDAPPELUITVOER
IN DE KNEL.
Kortelings is er voor de zooveelste
maal weder eens een campagne op touw
touw gezet tegen de uitvoer van één onzer
landbouwproducten. Thans moest onze
aardappelexport naar Engeland het ont
gelden. Cijfers werden gepubliceerd in
de Eingelsdie pers, die op zijn zachtst
gesproken zeer tendentieus waren. Het
viel dan ook niet moeilijk deze foutieve
voorstelling van Nederlandsohe zijde af
doende te weerleggen, maarmtus-
Sdhen is het kwaad geschied en de weer
legging dringt zelden ot nooit tot het
groote publiek dt>or. Een feit. is, dat
otnze aardappelexport naar Engeland
juist over het eerste halfjaar 1933 be
langrijk ten achter blijft bij die over
de eerste zes maanden van 1932, terwijl
men in Engeland deed voorkomen ot de
Engelsdhe markt met Nederlandsche
aardappelen werd overstroomd. Naar de
opgaven het Centr. Bur. v.d. Stat. be
droeg onze aardappeluitvoer naar En
geland ruim 169 duizend ton ad. 6,5 mil-
lioen gulden over de eerste helft van
1932 tegen slechts ruim 17 duizend ton
ad 267 duizend gulden over de eerste
helft van 1933. In vergelijking met
voorafgaande jaren is liet gedurende
het loopende jaar daar te lande ïnge-
gevoerde kwantum aardappelen betrekke
lijk onbeteekenend te noemen. Tenge
volge van de uitbreiding van de aard-
appelverbouw daar ten lande, waardoor
de normale gang van zaken werd ver
stoord en een rijke opbrengst, is een
overproductie ontstaan, met het gevolg,
dat belanghebbenden thans luidkeels
eischen, dat de Britsche regeering de
deur voor het buitenlandsohe product
geheel toe doet. Maar ook wat betreft
de aardappeluitvoer naar onze overige
nabuurlanden valt, met uitzondering
van de uitvoer naar België, een groote
teruggang te constateenen. Tengevolge
hiervan is hier te lande een overproduc
tie ontstaan, aan welke, volgens de
Haagsohe Post, slechts een drastische in
krimping van de teelt baat zal kunnen
brengen.
in de Texelsche
Courant wordt
op Texel
huis aan huis
gelezen
BWINMIHWWWWWIIIWniinilllillIHHIIIllllllllll
WHHflHIIIIMIWII ESPERANTO.
Bijeenkomst „LA NORDA STELO".
Begunstigd door buitengewoon goed
fietsweer trokken Zondag de Tex. Espe
rantisten per fiets naar Sdhagen, waar ze
te plm. 10 uur aankwamen. Direct na aan
komst werd een bezoek gebracht aan de
zeer goed verzorgde Esperanto-tentoon-
stelling, waarvoor de organisator, de
plaatselijke pionier K.Roggeveen, speciale
hulde verdient, 's Middags werd deelge
nomen aan de 5e bijeenkomst van de pro-
pagandavereeniging „La Norda Stelo". De
Tex. Esperantisten hadden eerst een
compliment in ontvangst te nemen voor
het buitengewone resultaat, verkregen bij
het werven van nieuwe cursisten. In ant
woord hierop werd door de Tex. woord
voerder aan alle aanwezigen gevraagd,
te trachten ook zelf in die richting iets tot
stand te brengen. Zelf een voorbeeld te
zijn is niet een ieder gegeven, doch laten
we dan toch in ieder geval trachten een
goed voorbeeld na te volgen. We behoe
ven ons daarvoor niet te schamen. Iets
lajnders zou het worden, als we, zelf ster
ker zijnde, een goed voorbeeld van een
jonge afd. als Texel naast ons zouden
leggen- Het eerste Esperanto-leven op
Texel dateert van 1929 en nu reeds telt
men 168 nieuwe cursisten en 23 oud-leden
is totaal 191 personen (bijna 2>/2 pet. van
de bevolking.) Dit cijfer moet spreken
tot de leiders in alle plaatsen, waar men
tot heden nog maar niets uitrichtte voor
het a.s. studieseizoen. Zonder eenige dis
cussie werd voortgegaan. Wil dit zeggen,
dat men nu overal ook eens zal aanpak
ken? Laten we het hopen. Een Duitsch
Esperantist, A. Schmall uit Mainz, sprak
hierna over zijn voetreis door Duitsch-
lan<l, Frankrijk, België en Nederland.
Overal "ontmoette hij hulpvaardige Espe
rantisten. Esperanto leeft.
Als volgende plaats van bijeenkomst
werd Oudka'rspel gekozen, waaraan Texel
met het oog op de organisatie van de cur
sussen echter niet zal kunnen deelnemen.
Mededeelingen van het Rijksin
stituutvoor Biologisch Visscherij-
onderzoek te Amsterdam betref
fende haring en ansjovis.
Bij de visscherij op ide vroegere Zuider
zee nam de haring zoowel naar hoeveel
heid als waarde de allereerste plaats in,
terwijl in sommige jaren ook de ansjovis
een zeer belangrijke opbrengst gaf. De
waarde van de in de Zuiderzee gevangen
haring schommelde gewoonlijk om 1 mil
joen gulden per jaar, en was er sedert
de oorlog vaker boven dan beneden; een
dergelijke opbrengst behaalde de ansjovis
alleen in enkele goede jaren.
Het is bekend, dat beide vischsoorten
alleen ten behoeve van de voortplanting
de Zuiderfee introkken; zij schoten hier
hun kuit, hun larven groeiden hier op en
de jonge visChjes verlieten daarna dit ge
bied, om elders in volle zee tot volwas
sen geslachtsrijpe dieren te worden. De
Zuiderzee werd zeer terecht de kinderka
mer van de ha.ri.ng en de ansjovis ge
noemd. Hierbij dient nog vermeld te wor
den, dat de Zuiderzeeharing tot 'n apart
ras behoort, dat zich in slechts enkele
kustwateren voortplant en zich van de
Noordzeeharing onderscheidt, door een
aantal kenmerken, o.a. doordat zij klei
ner blijft.
Dat de Zuiderzee zoo bij uitstek ge
schikt was om voor deze beide vischsoor
ten als kinderkamer te fungeeren, vond
zijn oorzaak vooral hierin, dat de Zuider
zee een zeer ondiepe binnenzee was, door
de engte tussChen Enkhuizen en Stavoren
©enigszins van de Noordzee afgescheiden,
door welke omstandigheden liet water
reeds vroeg in liet jaar een Ihooge tempe
ratuur bereikte, wat zoowel voor de ont
wikkeling der eieren en 'larven als voor
die van het voedsel uitermate gunstig was;
daarenboven was het water zeer vrucht
baar. Tijstroomen waren in de Zuiderzee
van zeer weinig beteekenis.
Ook dit jaar hebben groote scholen ha-
.ring en ansjovis getracht hun oude paai-
plaatsen weer te bereiken. Zij liepen toen
echter vast op de afsluitdijk; slechts rela
tief geringe aantallen wisten nog door
de sluizen in het IJselmeer binnen te
dringen. De groote massa, die buiten
bleef, was genoodzaakt óf weer terug te
keeren óf in de Waddenzee kuit te schie
ten. Dit laatste heeft op zeer groote
schaal plaats gevonden. Op tal van
plaatsen langs de voet der dijken (ook
op Texel Red.), maar vooral in de
nabijheid van Den Oever, werden dikke
lagen haringkuit aangetroffen. Dit kuit
is althans voor een deel ook tot ontwik
keling gekomen, want omstreeks midden
April werden talrijke hairinglarven in de
Waddenzee gevangen, die pas uit liet ei
gekomen waren. De ontwikkeling van het
ei 'tot larve was dus voorspoedig verloo-
pen.
Toen evenwel midden April getracht
werd oudere larven te vangen, mislukte
dit vrijwel volkomen; blijkbaar hadden de
jonge larven het gebied verlaten of waren
ze ten gronde gegaan, s'Iechts sporadisch
werd een wat oudere haringlarve gevan
gen. Begin Juni echter herleefde de hoop:
op verschillende plaatsen in de Wadden
zee werden toen jonge harinkjes gevan
gen, die reeds het larvenstadium achter
de rug hadden. Ook in de havens van den
Helder en Terschelling werden deze jonge
harinkjes opgemerkt. Een nader onder
zoek toonde echter aan, dat al deze jonge
haring niet van onze Zuiderzeeharing af
komstig was. maar zonder uitzondering
tot een Noordzeeras behoorde. Jonge, in
de Waddenzee opgegroeide haring is niet
bemachtigd.
Haring- en ansjovisteelt in de
Waddenzee mislukt.
Iin het kort samengevat waren dus de
resultaten van het onderzoek 'deze: de
haring heeft in de Waddenzee kuit ge
schoten, de eieren hebben zich goed ont
wikkeld, maar behalve zeer kleine larven
zijn geen jonge haringen gevonden, zoo
dat aangenomen moet worden, dat deze
op een of andere manier verdwenen zijn.
Uit de resultaten van het onderzoek moet
men wel besluiten, dat de teelt van ha
ring in de Waddenzee mislukt is.
Voor de ansjovis geldt hetzelfde als
wat boven van de haring gezegd is. Dit
vischje legt eieren die in het water zwe
ven. Deze eieren zijn in groot aantal ge
vonden, evenals jonge lanen. Evenwel
zijin blijkbaar ook deze in de Waddenzee
iniet tot verdere ontwikkeling gekomen,
want iets oudere exemplaren werden
slechts sporadisch gevonden.
De oorzaak van het verdwijnen der
larven van haring en ansjovis reeds kort
na hun geboorte uit de Waddenzee, moet
vermoedelijk gezocht worden in een paar
qngunstige factoren, waarin de Wadden
zee zich van de vroegere Zuiderzee on
derscheidt: de sterke tijstroomen en de
lagere temperatuur. De joinge larven heb
ben inog weinig eigen beweging en zijn
daandoor vrijwel hulpeloos overgeleverd,
aan de stroomingen, zoodat men wel kan
aannemen, dat met elke eb belangrijke
aantallen naar buiten gevoerd worden,
die met de daaropvolgende vloed niet
weer terugkomen. Bij de ansjovis, die in
het water zwevende eieren heeft, treedt
dit verlies reeds bij -de eieren op. Deze
verliezen worden nog in 'de hand gewerkt,
door de in verhouding tot de Zuiderzee
lage temperatuur, waardoor de ontwikke
ling der eieren en de groei der larven,
nog wordt vertraagd, zoodat de ongun
stig werkende tijstroomen nog langer hun
invloed kunnen doen gelden. Het is na
tuurlijk denkbaar, dat de larven eenmaal
naar de Noordzee weggestroomd hier
verder opgroeien; aangaande deze moge
lijkheid is echter niets bekend.
N. V. T. E. M.
ELECTRISCH KOKEN
BEVALT UITSTEKEND.
DE AARDAPPELSTEUNWET.
Wat geeft deze regeling?
Het antwoord kan kort zijin. Deze rege
ling schept de mogelij kheid, dat de aard
appelen welke voor consumptie verkocht
worden f3.(Eigenheimer) per 100 Kg.
minstens opbrengen. Namelijk f2.zoo
genaamde minimum telersprijs en fl.
heffing.
Er is een vervoerverbod van aardappe
len in ons land afgekondigd. Vervoer
wordt alleen toegestaan als genoemde
minimumprijs door de handelaar aan de
aardappelorganisatie (dus niet aan de te
ler) betaald is (Hier komt vermoede
lijk nog plombegeld bij en een bedrag
dat afhangt van de plaats, waarvoor de
aardappelen bestemd zijn). Eerst als be
taling is geschied, en het bewijs daarvan,
aan de districtssecretaris is overhandigd,
wordt vervoerbewijs afgegeven.
Daar er te veel aardappelen zijn, zal
lang niet alles (men rekent op minder 'dan,
de helft van de voor consumptie geschikte
aardappelen) voor consumptie worden ge
kocht. Om de voorraad consumptie-aard
appelen te beperken en om te voorkomen
dat de ©ene teler met alles blijft zitten en,
de ander alles afzet, is voorgeschreven,
dat alleen verv-oeroewijs zal worden afge
geven voor de maat 35 bij 60 mM. vier
kante maat en 8 cM. lengte (zie vorig nr.)
Door deze beperking bestaat de kans,
dat deze aardappelen grootendeels voor
consumptie tegen de minimumprijzen of
hooger zullen worden gekocht. De heffing
is bestemd om onverkochte partijen con-
sumptiemaat uit de markt te nemen, hetzij
voor export, hetzij voor veevoer. Voor
deze partijen betaalt de organisatie dan
de minimumprijs, verminderd met de ex
port of veevoer-prijs. Als er geld over
schiet, kan verder gegaan worden en ook
wellicht voor bovenmaatsche aardappelen
nog iets worden gedaan.
Een geweldige taak, sdhrijft het Alg.
Holl. Landbouwbl., is met deze crisis
maatregel op de schouders onzer organi
saties gelegd. Deze steunregeling is in zijn
uitvoering ongetwijfeld de moeilijkste al
ler steunregelingen. Het verheugt ons
daarom zeer, dat de vertrouwensmannen
der tarweorganisaties hun schouders er
'Onder zullen zetten en bereid zijn de ver-\
antwoordelijkheid daarvan 'te dragen. Wij
wensdhen hun sterkte toe. Veel onte
vredenheid kan er ontstaan, want de rege
ling grijpt geweldig in het bedrijfsleven
In. Dat is noodig voor het slagen, maar
de reactie zal ook hier niet uitblijven.
DE KOOG.
Militaire oefeningen.
.Komende week zullen hier gedurende
©en vijftal dagen militaire kustverdedi-
gimgsoefeningen worden gehouden, waar
aan ook marinevaartuigen zullen deelne
men. Op het Kaapduin wordt een uitkijk
post voor de tijdelijke militaire kust
wacht opgericht, voorzien van veldtele
foon en seinmiddelen. Deze post werkt in
groepsverband samen met de militaire
kustwachtposten te Eierland en den
Hoorn. Als groepscommandant treedt op
de heer Alderlieste, opzichter van de
Eierlandsche vuurtoren.
Druk verkeer over de Koogerweg.
Dat van de weg de Koog—'den Burg en
omgekeerd >de laatste tijd druk gebruik
gemaakt werd, kan uit het volgende blij
ken. Een voetganger van de Koog naai
den Burgen terug, noteerend het vervoer
over de weg, kwam tot de volgende cij
fers, over de tijdsduur van ongeveer 2
uur: auto's 43; fietsen 110, voertuigen
met paard bespannen 8, voetgangers 2.
Deze laatste twee categorieën weggebrui
kers sterven blijkbaar uit; ze worden lang
zamerhand door de eerste twee verdron
gen. Het rijwielpad werd nagenoeg in
't geheel niet gebruikt, vermoedelijk
toe te schrijven, aan de minder goede
«taat, waarin dit verkeert. In aanmerking
Voor geen geid(^)^)(^)ter
wereld gaat U een leeu<
wenkooi binnen een
parachutesp rong
waagt U zeker niet en ook
durft U geen gifslangen
te bezweren.
Toch is autorijden
als de remmen niet deugen
nog veel gevaarlijker I
nemend, dat de verkeersopname in het
laatst der vorige maand plaats had, toen
de drukte van het badseizoen grooten
deels reeds voorbij was, mag men zeker
tot de conclusie komen, dat het verkeer
over de Koogerweg in de badtijd buiten
gewoon intensief is geweest, mogelijk wel
dubbel zoo druk als nu werd vastge
steld.
Flesdh-post.
Adam Keizer, Gasthuisstraat, den Burg,
vond bij paal 16 een flesch met een
briefje im het Engelsch. Het was door het
zeewater bijkans onleesbaar geworden,
maar we konden nog ontcijferen, dat de
flesch door een ingezetene van Canter
bury (Kent, Engeland) te water gewo,r-
pen was. „Prettige reis en behouden thuis
komst", vermeldde het briefje nog. Zou
man dus gedacht hebben, de flesch weer
terug te zien?
VLIELAND.
Lager onderwijs.
Voor de betrekking van hoofd der
openb. lagere school in deze gemeente heb
ben zich negen sollicitanten aangemeld.
De keuze wordt echter zeer beperkt, door
de verpliohting uit wachtgelders alleen te
mogen benoemen. N.Harl. Crt.
N.V. T. E. M.
ELECTRISCH KOKEN
VOOR NIEMAND
EEN BEZWAAR.
TERSCHELLING.
De Doo'demamskisten.
Men is hier bezig met uitdieping van de
Doodemanskisten, vroeger een meertje
maar thans sinds geruime tijd droog lig
gende.
Het seizoen 1933.
Terschelling heeft niet te klagen gehad
over het vreemdelingenbezoek; him aan
tal was dit jaar overweldigend. Of de
„Lutine" hiervan de oorzaak is, of wel
het eiland zelf, zullen we maar in het mid
den laten. Als het laatste liet geval is, dan
zal 'dit later wel blijken, wanneer de be
zoekers van thans terugkomen, of door
hun recommandatie aan anderen.
Ook kwam ©en zeer groot aantal jach
ten (motor- zoowel als zeiljachten) een
bezoek aan ons eiland brengen.
N. Harl. Crt.
Eerste sprekende film.
Vrijdagavond zijn voor het eerst op
het eiland sprekende films vertoond en
wel in hotel-pension Van Nouhuijs.
Hoofdnummer „Het Congres danst". Het
was in één woord schitterend.
N. Harl. Crt.
IN DE LEK bij Culemborg is de 16-j.
Maurik uit Zoelmond verdronken. De
reddingspogingen van zijn broer waren te
vergeeïsch.
DOOR HET SPRINGEN van een band
reed te Venlo een auto tegen een boom.
Een persoon "is gedood. Twee anderen
zijn zwaar gewond. De auto werd ver
nield.
BIJ EEN AANRIJDING te Muiden tus-
schen de Gooisohe tram en een auto wer
den vijf personen gewond.
DOOR 'een instorting werden in 'een
mijn te Aken vijf mannen bedolven. De
reddingsbrigade is er in geslaagd, allen i|n
veiligheid te brengen.
DUITSCHLAND. In de toekomst zal
het godsdienstonderwijs niet alleen op de
lagere en middelbare scholen leervak zijn
maar ook op de vakscholen.
HET BRITSCHE werkloozencijfer is
met 31.038 gedaald. Het bedraagt thans
nog 2,411.137.
BIJ EEN BlOSCOOP-voorstelling te
Glasgow, meende een der aanwezige kin-
