BRIEFBLOC
27 ct. (200 vel]
TWEEDE BLAD
TEXELSCHE COURANT
Een éénig goede hulp
Texelsche Berichten
BOEKHANDEL
PARKSTRAAT
Steun aan Garnalenvisschers
Zaterdag 17 Maart 1934,
HET VOLK IN DE i
BEELDENDE KUNST.
De vierde en laatste Nutslezing in dit
seizoen, een lezing van de heer Jan Bee-
rends, van Amsterdam, over Het Volk
in de Beeldende Kunst Donderdag in
hotel Texel is een vrij druk bezoek ten
deel gevallen. Toch was het onderwerp
van deze avond van zeer biezondere aard.
Maar al te vaak wordt de meening ver
kondigd, dat Kunst „luxe" is; dat Kunst
alleen maar bestaat voor de betere klasse
en dat „gewone" menschen het zonder
Kunst moeten stellen. Op grond
hiervan zou een geringe opkomst ver
klaarbaar zijn geweest. Het was echter
anders. Het is ook anders. Kunst, zoo
sprak de heer Be-erends, is dagelijksch
brood, voor het hart, voor iedereen. Zet
die verkeerde gedachten omtrent Kunst
spinrag noemde spr. ze uit 't hoofd.
Burgemeester Oort sprak een kort wel
komstwoord, waarin hij over de goede
opkomst zijn voldoening uitsprak. Elders
werd dezelfde avond een propaganda-film
vertoond. Vele dames echter toonden de
Kunst boven de koffie te stellen, al staat
het in de anderen te prijzen, dat zij als'
goede huisvrouwen belang stellen in het
zetten van goede koffie.
De heer Oort sprak de wensch uit, dat
ook de jongelui, op uitnoodiging van het
bestuur der Openb. Leeszaal aanwezig,
van de lezing veel zouden opsteken, en
verleende hierop de heer Beerends het
woord.
De heer Beerends zal ons vertellen van
het Volk, in de ruimste zin van het woord,
in de Beeldende Kunst, waarbij hij zich
echter groote beperkingen moét opleg
gen wegens de uitgebreidheid van de
stof. Hij zal aantoonen, hoe niet alleen
de artistieke, maar ook de sociale proble
men ontstonden en zich ontwikkelden in
de loop van de tijd. Uitgangspunt is de
uitbeelding van de Mensch. Schreef ook
niet Just Havelaar, dat de grootste Kunst
van alle tijden de Mensch altijd tot motief
moet hebben? De verhouding, waarin de
mensch tot de schepping staat, kan van.
zeer verschillende aard zijn (koning, ar
beider, slaaf, enz.) Het was in een van die
fyncties, dat de mensch in de Egyptische
Kunst, Assyrische Kunst, enz. werd uit
gebeeld. De mensch als zoodanig kwam
op de achtergrond. Anders was het in het
Oude Griekenland, waar het kunstenaars-
ideaal tot vorm-schoonheid werd ver
heven, en later bij de Romeinen, bij wier,
kunstenaars het veelal ging om de licha
melijke schoonheid der athleten; niet om
de lijdende en strijdende ziel van de
mensch. In de eerste periode der z. g.
Christelijke kunst, herinnerde veel nog
aan de oude Romeinsche stijl. Nieuwe
stijl is ook een kwestie van eeuwen. Bui
tengewoon belangrijk voor de Europ.
kunsthistorie was de verplaatsing van de
hoofdzetel van het Romeinsche Rijk naar
Byzantium. Daar bloeide toen een kunst
op van een mysterieuze schoonheid,
welke van groote invloed op de Wester-
sche kunst zou zijn en ook in de littera
tuur merkbaar zou worden. Meer en
meer zien we, hoe het volk zelf meer uit
gebeeld wordt. In 15e en 16e eeuw bre
ken de Renaissance en het Humanisme
zich baan; er wordt meer gestreefd naar
vrije, natuurlijke vormen. Een der beste
vertegenwoordigers van die tijd is Pieter
Breughel, (1525—1569), de schilder van
realistische tafereelen uit het dagelijksch
leven (vergelijk met zijn tijdgenoot
Shakespeare). In dezelfde tijd traden in
ons land Van Ostade, Dou en anderen!
op, die ook de realiteit op treffende wijze
weergaven. Ook Jan Steen en Frans Hals
behooren tot deze school; ook Adr. Brou
wer die na Rembrandt de sterkste was in
het uitbeelden van het dagelijksch gebeu
ren. Invloed van Breughel is in Brou-
wer's werk duidelijk te bespeuren.
De grootste Nederl. schilder en etser
was zonder twijfel Rembrandt. We zou
den hem met Beethoven kunnen vergelij
ken. De diepe schoonheid en het lijden
van de menschenziel wist hij op geniale
wijze uit te beelden. Zoo diep menschelijk
als door Rembrandt (in De Verloren
Zoon) is nimmer te voren een parabel
weergegeven.
H9 VAN ZON EN MAAN. @i|!||]
Vrijdag 23 MaartEerste kwartier
i
HET OUD-TEXELSCH PAARTJE
in 't Texelsch Museum tentoongesteld.
l^Foto Mevr. Mulder-van Gelder).
Verplaatsen we ons nu in gedachten
naar de jaren kort na de Fransche revo
lutie (1789), de glorietijd weldra van
Daumier, die als caricaturist met zijn
prenten waarin hij de rijke burgers
de advocaten, enz., bespotte, zoo zeer
de aandacht trok. Het was in die tijd, dat
het kapitalisme opkwam en geld een be
langrijke rol ging spelen. Dan ontstaat
het sociale conflict en de kunstenaar gaat
partij kiezen om dan op te treden als ver
dediger van een bepaalde klasse. Een der
grootste teekenaars van deze tijd was
Daumier. Na hem kwamen Steinlen, de
teekenaar van het Parijsche straat- en
nachtleven, en Forêt. In de eerste helft
van de vorige eeuw treedt Jean Millet
in Frankrijk op de voorgrond, een natura
listisch schilder van landelijke genrestuk
ken (de Zaaier, Angelus, enz.) Dc Belg.
beeldhouwer Meunier ontleende zijn mo
tieven vooral aan het zwoegende leven
der arbeiders in de mijnen en fabrieken.
In Nederland treffen we in dezelfde tijd
midden vorige eeuw aan Mesdag,
Gabriël, Israels en anderen, schilders van
de zee, het Holl. landschap en het vis-
schersleven. Vooral die van Israels, welke
het leven van ai-man en ongehikkigen
weergeven, hebben een groote innigheid;
er spreekt een groot meegevoel uit. Be
roemd is b.v. zijn „Zoon van het oude
volk". Een aparte plaats neemt Jan
Toorop In. Hij zoekt de geestelijke kracht,
het zieleleven uit te beelden. Vertegen
woordiger eener geheel n'euvve richting
was Vincent van Gogh, wiens stukken in
vele gevallen de diepste menschelijkbeid
te aanschouwen geven.
bij de schoonmaak is en blijft PUROL.
Hiermede worden ruwe, roode en stukke
handen weer spoedig gaaf, zachr en blank.
Van later tijd noemt spr. de Belg Frans
Af a se reel (houtsneden en spotprenten),
Kathe Kollwitz (Berlijn; werk met sterk
sociale strekking), Heinrich Zille (volks-
teekenaar, Duitschland), de Vlaming A.
Servaes (landschappen, boerenleven) en
Wiegersma (geb. te Deurne, geneesheer,
maar tevens een geniaal schilder). Laatst
genoemde is het, wiens werk door sterk
persoonlijk karakter de aandacht trekt.
Hiermee eindigt de heer Beerends,
waarop de heer Oort hem dank zegt voor
zijn leerzame causerie en de heer J.
Ties sen, voor de hulp, verleend bij de
projectie van de vele fraaie lichtbeelden
waarmee spreker zijn rede verduidelijkte.
Het was inderdaad een schoone avond.
Snreker heeft ons de kunst nader _gebracht
ein daaraan heeft hij goed gedaan, want
en we besluiten met een citaat van
C. Vosmaer: „Welk een geluk, als men
ontvankelijk is voor kunst; dubbel leeft,
wie daarmee leeft".
Stellig heeft de heer Beerends liefde
voor de Kunst opgewekt bij de een en
aangewakkerd bij de ander. Goed werk in
aan tijd, waarin op veel geestelijke waar
den zoo menige aanslag wordt gepleegd.
SPOEDVERGADERING
R.K. LANDARBEIDERSBOND.
Afd. den Burg en de Cocksdorp.
Buiten het bestuur en de heer A. Pan
nebakker, lid v.h. Hoofdbestuur van bo-
bovengenoemde organisatie, waren, on
danks het minder gunstige weer, toch nog
Donderdagavond in 't St. Janshuis een
dertigtal personen tegenwoordig, toen de
voorz. afd. den Burg, de heer J. Schraag,
de bijeenkomst opende met de Christe
lijke groet en een woord van welkom aan
die heer Pannebakker en de leden, vooral
die van verre waren gekomen. Spr. zeide,
dat deze vergadering was belegd, naar
aanleiding van een verzoek, dat tot de
besturen door B.enW. was gericht inzake
uitbrengen van advies over de met 26
Maart ingaande VERLAGING VAN
LOON BIJ DE WERKVERSCHAFFING.
Het uurloon zou dan zijn 25 ct. (thans
N.V. T. E. M.
KOOKT ELECTRISCH
GEEN VUILE PANNEN.
27). Door het Hoofdbest. was geadviseerd
tegen deze verlaging geen actie te voeren,
doch spr. meende ook de leden hierin
te laten beslissen.
De heer Pannebakker motiveert met
een zeer duidelijke en bevattelijke uiteen
zetting het door het H.B. ingenomen
standpunt. Betreurd wordt, dat het loon
weer minder moet, maar aangezien de loo-
inen in de vrije bedrijven ook dalende zijn
en het loon bij de werkverschaffing hier
mee in overeenstemming wordt geregeld,
was door de minister deze verlaging in
uitzicht gesteld. Door B.enW. kan wel
actie tegen deze verlaging gevoerd wor
den, doch dezen wilden liever het advies
der arbeiders hooren en daarnaar hande
len. Toegestaan zou kunnen worden, dat
nu 50 uur mag worden gewerkt, inplaats
van 48, zooals thans, zoodat dit de ver
laging terug zou brengen tot 46 ct. per
week voor hen, die een heele werkweek
hebben.
Na enkele besprekingen wordt met alg.
stemmen besloten, B.enW. te adviseeren,
tegen de verlaging NIET IN BEROEP
TE GAAN, en met het loon van 25 cent
per uur genoegen te nemen. Gemeend
wordt liever het beetje maar te nemen,
dan een warboel te stichten.
Medegedeeld wordt, dat door de Mi
nister een kindertoeslag voor groote ge
zinnen in uitzicht is gesteld. Komt die
toeslag, dan zou die mede de verlaging
weer eenigszins vergoeden. In enkelege
meenten wordt die toeslag reeds gegeven,
doch nog niet van regeeringswege. Laten
we hopen, dat het spoedig komt.
Na de pauze breekt de neer Pannebak
ker nog >even een lans voor het doen
voortbestaan van de adviescommissie. Spr.
spoort met klem alle arbeiders aan, te
strijden voor het in stand blijven van deze
commissie en niet mede te helpen deze
kapot te maken. Met verschillende voor
beelden wordt het nut der comm. aange
toond.
Nadat nog enkele vragen naar genoe
gen zijn beantwoord, sluit de voorz. met
dank aan allen en fle Chrristelijke groet,
de vergadering. L.
SPORTNIEUWS.
Voor morgen staat er geen enkele wed
strijd op het programma voor onze elf
tallen. De wedstrijd T. 3HRC 9, waar
voor omzetting werd aangevraagd in ver
band met de werkzaamheden aan het ter
rein, is uitgesteld. Ook voor de volgende
week is geen enkele competitie wedstrijd
voor onze elftallen vastgesteld. Voor 2e
klasse t wordt dan alleen gespeeld HR
C 4—Schagen 2; voor 4e kl. K. alleen
Helder 6—Oudeschild 2. Behoudens pro
gramma KNVB is eveneens vastgesteld
T. 1—KVV 1: Rauchbeker.
De werkzaamheden op het terrein zijn
in volle gang. We hopen volgende week
Zaterdag gereed te komen, zoodat dan
ons speelveld er weer prima uit zal zien.
We rekenen er op, dat de leden deze ver
betering zullen waardeeren.
Binnenkort komt de comm. voor
Schoolvoetbal weer bijeen. We hopen, dat
ook dit jaar weer groote belangstelling
betoond zal worden voor dit tournooi,
waarover nadere biezonderheden spoedig
zullen volgen. De o.l. school van de
Cocksdorp, die vorig jaar de mooie wis
selbeker won, zal deze nu hebben te ver
dedigen. Dit jaar zal het voor de 5e
maal zijn, dat deze wedstrijden georga
niseerd worden.
DE ZEVENDE BAZUINSTOOT
OP TEXEL.
Deze titel draagt de laatste brochure
van de heer E. den Herder, industrieel te
Harderwijk, welke ons gisteren bereikte.
200 vel goed papier met lijnen
geperforeerd en met stevig
vloeiblad
Voor de laatste maal, zoo schrijft hij, zal
ik aantoonen, hoe gevaarlijk de situatie
is. Gelooft Nederland liet dan nog niet,
dan is het van mij af.
Het boekje telt 32 blz. en is voor 40
ct. in de Boekhandel te bestellen. Op de
voorpagina is een foto opgenomen van de
onlangs bij de Cocksdorp doorgebroken
dijk.
De schrijver komt op grond van de hem
van bevoegde zijde verstrekte gegevens
tot de conclusie, dat het water op Texel
plm. 1,5 M. lager en 1,5 M. hoogerkomt
dan voor de afsluiting van de Zuiderzee,
terwijl de CommissieLorenz de ver
hooging op 30 a 60 cM. raamde en op
lagere waterstanden niet gerekend had.
Het is me een raadsel zoo lezen we
dat de directeur-generaal De Blocq van
Kuffelen dan zeggen kan „De zaak klopt".
Alles wat ik in mijn brochure „De ziesde
Bazuinstoot" voorspelde, ook ten op
zichte van Texel is in vervulling gegaan.
De zaak blijkt niet in orde. De goochelaar
met cijfers en redevoeringen, de kwak
zalver (volgens Floris Vos), de amechtige
jood, heeft de strijd gewonnen, want de
vloed heeft „de zevende bazuinstoot" ge
blazen, waardoor de muren van Jericho
en Texel zijn gevallen, wat liet begin is
van algeheele instorting.
Tot zoover het citaat. We komen er nog
wel eens op terug en stellen gaarne ande
ren. die het beter meetnen te weten.in de
gelegenheid hun .gedachten kenbaar te
maken.
Toezegging van de Minister.
Saneering van het bedrijf?
Stichting van een Garnalen-Cen
trale.
De actie tot steunverleening aan degar-
nalenvisschers, waaraan ook door TEXEL
ijverig werd deelgenomen, schijnt resul
taat op te leveren. In de ochtendbla
den van Donderdag vinden we m.l. lietj
volgende bericht.
De noodzakelijkheid, om aan de ar
beidzame groep van garnalenvisschers
EEN, ZIJ HET OOK GERINGE STEUN
te verleenen, heeft de Minister van Eco
nomische Zaken bewogen, maatregelenten
behoeve van deze groep te nemen. Een
Koninklijk Besluit, waarin deze maatrege
len zijn neergelegd, zijn binnen enkele
dagen te verwachten.
De minister deelt dit mede in zijn me
morie van antwoord op het verslag der
Tweede Kamer over het wetsontwerp in
zake uitvoering van art. 37 der Land
bouw-crisis-wet-1933.
Het naar voren gebrachte bezwaar, dat
aan deze steunverleening het bezwaar is
verbonden, dat zij uit het landbouw-crisis-
fonds moet worden bekostigd, zonder dat
daar eenige bate voor dat fonds tegen
over kan worden gesteld, wil de minister
niet ontkennen... Intussschen bestaat dit
bezwaar niet alleen voor de steun aan
garnalenvisschers maar ook voor de steun
aan de verschillende andere producen
ten van crisis-producten. ZEER GROOTE
BEDRAGEN zijn echter voor deze steun
verleening NIET NOODIG. Op de be
grooting voor het landbouwcrisisfonds is
hiervoor uitgetrokken een bedrag van
f 100.000, maar verwacht mag worden dat
het de minister mogelijk zal zijn, daar be
langrijk beneden te bljjven.
Indirect komt deze steunverleening me
de de pluimveehouderij ten goede Thans
worden de gedroogde garnalen hier te
lande verkocht tegen prijzen, die het de
pluimveehouders mogelijk maken, deze in
het mengsel rantsoen op te nemen.
Inderdaad is het juist, dat speciaal in
Zoutkamp de gamalienvisscherij grooten-
deels wordt uitgeoefend met bootjes
waarin een OUDE AUTO-MOTOR is ge
plaatst. Ongetwijfeld is dit on economisch,
omdat deze motoren een hoog benzine
verbruik hebben, terwijl nieuwe ruw-olie
motoren veel goedkooper in exploitatie
zijn.
De vraag echter, of de komende steun
regeling niet gepaard zal behooren te
gaan met een saneering van het bedrijf,
kan de minister niet aanstonds bevestig
gend beantwoorden Saneering alleen door
steunverleening bij het aanschaffen van
ruw-olie-motoren zou kwalijk te verwezen
lijken zijn, aangezien grootere capaciteit
van die ruw-olie-motoren noodzakelijk
O
MAAN
ZON
Datum:
Op:
Onder:
Op:
Onder
Z. 18 Maart
6,40
10,31
6.08
6,07
M. 19
6,59
11,50
6,06
6,08
D. 20
7,24
6,03
6,09
W21
7.58
1,02
6,
6.11
D.22
8,44
2,04
5,58
6,13
V.23
941
2 53
5,56
6,15
Z 24
11,47
3,29
5,54
6,17
