N.V. T. E. M.
Koop geen electrische apparaten
die radio-storingen veroorzaken.
DE ZEVENDE BAZUINSTOOT.
Aan de vorige week verschenen bro
chure van de heer E. den Hender, indu
strieel te Harderwijk, ontleenen we nog:
Met een opzichter had ik het volgende
gesprek: „Komt het water op Texel veel
hooger dan voor de afsluiting, opzichter?
„Ja mijnheer, onrustbarend."
„Wat noemt u onrustbarend, opzich-
ter?"
„Minstens U/2 meter, mijnheer
„Maar, opzichter, hoe rijm ik het dan,
dat volgens de driemaamdelijksche rappor
ten het water te Oudeschild met gemid
deld tij maar 36 cM. hooger komt?"
„Dat zal ik u uit de doeken doen, mijn
heer. Als we b.v. het driemaandelijkse!!
bericht van Januari 1933 nazien, dan
wordt dit bericht besloten met deze ver
klaring: „Normaal zijn de laagwaters
thans aanzienlijk lager en de hoogwaters
aanzienlijk hooger dan vroeger".
Uit deze verklaring blijkt, dat de Zui
derzeewerken alleen de gemiddelde wa
terstanden publioeerem maar niet de hoog
ste en de laagste. Natuurlijk zijn die wel
bekend, aangezien de peilschalen elk hoog-
en elk laag watertij opteekenen, waaruit
trouwens het gemiddelde getij wordt op
gemaakt.
Precies te zeggen, hoeveel hooger en
lager het water komt door de afsluiting,
valt niet mee. Dat is van allerlei factoren
afhankelijk. Het blijft altijd eenigszinsgis
sen. Het eenige houvast is de practijk.
Welnu, als man van de practijk, zal ik
u duidelijk maken hoe de vork in de steel
zit. Laten we beginnen met de laagste
waterstanden-
Voor de afsluiting kwam de Wadden
zee met krachtige zuidelijke tot oostelijke
winden, ongeveer 1 M. beneden N.A.P.
Alleen met vliegende storm uit het zuid
oosten, liep liet water nog lager weg. Ik
herinner me ééin geval, dat we 1,60 min
N.A.P. hadden. In Febr. 1933 kregen we
echter laagwaterstanden van bijna 2,50
min N.A.P. Toen was het absoluut gee®
storm uit het zuidoosten. Was de Zuider
zee toen niet afgesloten geweest, dan zou
de Waddenzee beslist niet lager zijn ge
weest dan 1 M. min N.A.P. Waaruit volgt,
[dat in Febr. 1933, als gevolg van de af
sluiting het water ongev. 1 Va M. lager
was. Krijgen we een vliegende Zuid-
oostenstorm, dan loopt het water wel tot
4 M. min N.A.P. weg en dan valt
de heele Waddenzee droog, enkele geulen
uitgesloten natuurlijk, maar daar heb ik
nog geen bewijzen voor, dat is mijn eigen
meening.
Dat het water U/2 M. lager komt, daar
zijn wel bewijzen voor. 'iji/eet ge hoe ab
normaal de toestand in Februari was,
mijnheer?"
„Niet precies, opzichter," was mijn ant
woord.
„Welnu", de haven van Oudeschild lag'
heelemaal droog. Grappenmakers stelden
voor om wieletjes onder de Texelsche boot
te maken, om haar de haven uit te rijden.
Zelfs in de Heldersche haven kwam hiel
en daar de modder boven".
„Was het water zoo laag, opzichter?"
„Ja mijnheer, ik overdrijf heuschniet.
U kunt denken, hoe lastig dat voor
scheepvaart, visscherij, enz. was. Die laag
waterstanden zijn wel lastig maar niet ge
vaarlijk. Neen, veel verontrustender zijn
de hoogwaterstanden.
(Wordt vervolgd.)
ESPERANTO FEESTAVOND.
met medewerking van de Hongaar-
sche Esperantist Julio Baghy.
Maandag a.s. viert de „Texelsche Es
peranto Federatie" feest in de Schouw
burgzaal van de heer K.Pen. De cursis
ten, oud-cursisten en leden zullen dan in
de gelegenheid worden gesteld om van:
de Zweedsche cursusleider, de heer Birger
Karlsson, afscheid te nemen. Hij zal Vrij
dag 30 Maart zijn laatste les op Texel
geven.
De Tex. Esp. Fed. mag met trotsch op
dit studieseizoen terugzien. Nog nimmer
wist men op Texel voor alle z.g. moderne
talen tezamen zooveel belangstelling te
wekken als nu voor Esperanto alleen.
Dank zij de zeer speciale methode van
lesgeven (rechtstreeksche methode) werd
er nimmer te voren op Texel met zooveel
belangstelling aan een taalcursus deelge
nomen. Mien was verheugd, als de les-
avond weer was aangebroken en slechts
in buitengewone gevallen werd, noodge
dwongen, een les overgeslagen. Meestal
werd echter get|racht een les op een an
dere avond te volgen, om zoodoende toch
bij te blijven.
Nog nimmer bleef het aantal deelne
mers aan ©en taalcursus, ingezet met een:
groot aantal deelnemers, zoo constant.
Er is dus wel reden tot feestvieren.
Het zal een „bonte avond" zijn. Wij
mogen verklappen, dat o.a. medewerkt
de in Esperantokrimgen in de geheel©
wereld welbekende dichter-schrijver-artist
Julio Baghy, uit Budapest, Hongarije. -
't Is wel treffend te bedenken, dat hij
zal spreken en voordragen voor personen,
voor wie vóór 6 maanden Esperanto ge
heel vreemd was. Nog nimmer geschiedde
iets dergelijks voor deelnemers aan cur
sussen in de z.g. moderne talen, hetgeen
heusch niet aan de onderwijzers in deze
talen te wijten was. Iedere taal is nu
eenmaal geen Esperanto. Esperantisten
vinden het zelfs logisch na zoo'n korte
studietijd een abonnement op een inter
nationaal Esperantoblad te nemen. Reeds
telt Texel op liet onlangs verschenen
maandblad La Heroldo 28 abonnees.
Inschrijvingen H andelsregister
13—20 Maart 1934.
G. J. Thies, de Cocksdorp, 35, Slagerij.
Aanwinsten Tiex. Museum.
Rattenkruidkruik, Jac. Kikkert; huwe
lijkspenning, S.J.Dijksen, Weverstr.; ver
schillende antiquiteiten, mevr. Van der
Meulen; schelp, mej. N. Blom; schelp,
J. Maat.
Het Museum is Zaterdag en Zondag
door ruim 400 personen bezocht.
Officieel vellingsberldht
der Loop. P.T.V. „Texel".
De prijzen der vorige week konden
zich Maandag op hetzelfde peil handha
ven. De afzet is momenteel zeer goed en
de handel daardoor zeer vlug. De prijzen
per Kg. varieerden van 34Va37y» cent.
VLEESCHKEURINGSWET.
CRISIS-VARKENSWET.
De vorige week werd door het Hoofd
van de Vleeschkeuringsdienst in samen
werking met de Rijkspolitie, procesverbaal
opgemaakt tegen een slager te den Burg
en diens filiaalhouder te de Cocksdorp,
wegens het frauduleus slachten van een
varken en het in voorraad houden vani
niet-gekeurd varkensvleesch. Zoowel de
Vleeschkeuringswet als de Crisisvarkens-
wet werden ontdoken.
R.K. KIESVEREENIG1NG.
Een vrij goed bezoek viel de R.K. Kies-
vereen. den Burg ten deel op haar Maan
dag in De Zwaan belegde jaarvergade
ring, mede dank zij het feit, dat het po
pulaire r.k. Kamerlid, de heer Ch. v. d.
Bilt een inleiding zou houden op de aaJ>
deze vergad. verbonden „praat-avond".
Voorz. R.J.Timmer sprak een welkomst
woord, in het biezonder tot de heer Van
der Bilt; hij wees op het belang van meer
contact tusschen de Kamerleden en het
volk en opende hierna de vergadering met
de Chr. groet.
De notulen, door secr. D. Witte gele
zen, werden onder dankzegging goedge
keurd, evenals de rekening van penningin.
J. Buijsman. gecontroleerd door de heeren
P. Kooij en J. Schraag. Er was een batig
saldo van f69,62. De contributie a 30 ct.
was geïnd van 502 leden.
De secr. bracht nog een beknopt jaar
verslag uit, waarin de voornaamste voor
vallen van 1933 werden gememoreerd.
Hierna zette de voorz. het doel van de
„praat-avond" uiteen, waarna de heerVan
der Bilt het woord bekwam, wiens rede
we hier weergeven.
Van de vorige alg. vergad. hier had
spr. een prettige indruk meegenomen,
waarom hij gaarne gevolg gaf aan de uit-
noodiging, hier weer eens te komen spre
ken. Hij wil geen „donderrede" houden,
tegen fascisme, nation.-soc., enz., doch
louter spreken over de alg. toestand des
lands, bezien van ©en r.k. standpunt.
Lange tijd was ons land door zijn land
bouw, veeteelt, handel, visscherij welva
rend, maar de bronnen droogden op
en het ging zich meer op industrie toe
leggen. Echter ontbreekt het hiertoe voor1
een goed deel aan grondstoffen. Boven
dien viel de afzet van onze fabr. produc
ten door concurrentie van b.v. Japan niet
mee. Op elk groot schip naar Indië wordt
f 50,000 toegelegd. Groote sommen eischt
de bestrijding der werkloosheid. De in
komsten dalen :©n de opbrengsten der be
lastingen eveneens. Toch moet een tekort
van 190 millioen gedekt worden. Vandaar
bezuiniging en hooger en nieuwe belastin
gen.
Ook op staatkundig terrein maken we
een moeilijke tijd door. Het is noodzake
lijk, dat de r.k. partij een hecht blok
blijft vormen, opdat ze te allen tijde op
de bres kan springen, waar haar belang
op het spel staat. In Duitschland gaat het
vojgens ons niet goed. De staat mag niet
ingrijpen in het gezinsleven. De ouders
moeten baas blijven. Wi( willen geen lei
der ook tusschen het volk en het koning-
schap. Wij voelen niet voor dictator, doch
zijn voor een goedgeordende medezeg
gingschap en openbare behandeling van
alle staatszaken. Veel dingen, die in
Duitschland gebeuren, kunnen o.i. niet
door de beugel. Wij willen geen gelijk
schakeling en zijn tegen het fascisme, om
dat alles, wat met veel moeite verkregen
werd, daardoor weer verionen zou gaan.
Daarom, bewaar de eenheid in de r. k.
staatspartij. Daaraan morrelen kan nood
lottig worden. Zie naar Duitschland, waar
de zwakke Centrum (r.k. partij) maar wei
nig in te brengen had. Van onze r. k.
jeugdorg. en onze r.k. pers komt in
Duitschland zeker niets terecht. Zeker
kleven ook fouten aan ons eigen staats
stelsel, maar laat ons dan trachten die
weg te nemen. Maar niet langs de weg
der demagogie (volksmisleiding). De fas
cisten beloven f6.staatspensioen. Maar
hoe komen ze daartoe aan geld De laat
ste maand doet eenige lichtpuntjes zien,
maar of ze zullen blijven, is nog de vraag.
In ieder geval heeft ons Kabinet dat
in deze tijd een zware taak te vervullen
heeft een andere koers genomen. Wij
kunnen geen land van de vrijhandel meer
zijn, hoe gaarne wij het ook willen. We
staan nu b.v. aan Zwitserland de invoer
van drukpersen toe, als dat land van ons
groenten en zuivel accepteert. Het Kabinet
heeft nogal eens critiek te hooren, maar
toch is het een stel mannen, dat gezien
mag worden.
Met de opwekking toch vooral te stre
ven naar een krachtige en ondeelbare
r.k. staatspartij onder verwijzing naar
de slechte positie der r.k. in Frankrijk,
Spanje en Mexico en een waardeerend
woord over de opgerichte ontwikkelings
clubs, sloot spr. zijn met aandacht ge
volgde causerie.
Van de gelegenheid tot het stellen van
vragen, werd dankbaar gebruik gemaakt.
We vatten vragen en antwoorden hier
samen.
Of het kleinbedrijf zal worden gesa
neerd? Stellig niet. Wiel zal de minister
ingrijpen, waar, als b.v. in de groenten-
handel, de bedragen, welke de producent
ontvangt en de consument betaalt, ver
uiteenloopen. De boer moet beter betaald
worden.
Bij de stemming over de verlaging der
Indische pensioenen waren de r.k. in de
Kamer verdeeld. Inderdaad. De gevoelens
liepen nu eenmaal uiteen.
Waarom vlootaalmoezenier Alink heen
ging? Ingevolge advies van de Hoofd
aalmoezenier. Tegen de militairen moét
strenger worden opgetreden. De minister
heeft er de r.k. godsdienst niet mee ge
schaad.
Of bij de Zeemacht katholieken opzet
telijk worden geweerd? Neen. 'Wel voe
len meest de N. en W. provincies zich tot
de zeemacht aangetrokken; en daar wonen
betrekkelijk weinig r.k.
Het Ind. Regeeringsregl. bepaalt, dat
toestemming van de gouverneur-generaal
wordt vereischt, wanneer een zendeling
missie-werk wil verrichten. Een goede
maatregel tegen b.v. Hindoe- en „Sovjet"-
zendelingen.
Of de Commun. Partij niet verboden
kan worden? Minister Colijn heeft gezegd
krachtig te zullen ingrijpen, als de Comm.
zich aan strafbare feiten schuldig maken.
Voortdurend is de regeering op haar
hoede. Geheime bijeenkomsten worden
zooveel mogelijk verhinderd.
De Omzetbelasting over de eerste twee
rnnd. 1934 valt tegen. Echter moet een
deel over deze periode nog binnenkomen.
Gezouten spek is onbelast, gerookt spek
belast. Waarom? Spr. zal er eens naar
vragen.
Bij de uitvoering der Crisiswetten wordt
wel eens fraude gepleegd. Gelukkig kan
dit hier door goede controle nimmer
groote afmetingen aannemen, zooals b.v.
in Frankrijk de zaak-Stavisky.
Wanneer de Ziekenfondswet verschijnt?
Onbekend. Er zijn veel moeilijkheden. De
dokters zijn baas.
Of de hypotheekboeren geholpen wor
den? De Minister werkt er aan. Hoe het
resultaat wordt, is nog niet te zeggen.
De positie van burgemeester in deze
tijd 'is niet te benijden. Dat het platteland,
wel eens stiefmoederlijk wordt bedeeld
is te betreuren, maar de Minister zal
toch steeds zijn best doen om de beste
krachten te kiezen.
Ot spreker ook op Texel niet eens zit
dagen wil houden, zooals in den Helder,
Alkmaar, Hoorn? Ja, dat komt in orde.
Ieder, onverschillig van welke richting,
kan dan om raad en voorlichting komen.
In de Tesselaar zal worden bekend ge
maakt, waar en wanneer. Te Haarlem is
spreker Maandags en Zaterdags meest
te bereiken.
Steun voor de Tex. visschers ingevolge
de Zuiderzeesteunwet. Spr. heeft er voor
gepleit, maar de Minister wou er niet
van weten. Er zal echter van meer kanten'
aandrang op hem worden uitgeoefend en
dan zal hij wel moeten toegeven. Texel
heeft er recht op. Wier- en garnalenvis-
scherij zijn immers vernietigd door de
afsluiting der Zuiderzee.
De handelsovereenkomst met Frankrijk
liet 2y2 maand op zich wachten. Hierdoor
zakten de prijzen onzer zuivelproducten
geweldig in. Frankrijk was ook niet toe
schietelijk. Het wist, dat wij van dat land
afhankelijk waren.
Het ontwerp-verkeersfonds zal wel niet
worden aanvaard, zooals de Minister het
heeft aangeboden. Daartoe zijn de bezwa
ren van veel Kamerleden te groot. Groote
actie wordt algemeen tegen 't ontwerp aan
de dag gelegd. Men verwijt zelfs Minister
Kalf. die directeur der Ned. Spoorwegen
was, dat hij deze spoorwegen als ©en
troetelkind behandelt ten koste van de
houders van vrachtauto's, autobussen, enz.
Wat het resultaat is, kan spr. niet voorn
spellen.
Hierna sluit de heer Timmer met op
rechte dank aan de heer Van der Bilt
deze avond, die zoo zeer aan zijn ver
wachtingen heeft beantwoord.
DE COCKSDORP.
VERGADERING S D.AJ».
De openbare vergadering van de S.D.
A.P. afd. de Cocksdorp, op Zaterdag j.l.
in hotel De Hoop, waar als spreker op
trad Ir. Ch. G. Cramer, lid der Tweede
Kamer, was vrij goed bezocht.
De heer Westdorp opende met een
korte toespraak de bijeenkomst en gaf
daarna het woord aan de heer Cramer.
Deze begon met te memoreeren, dat we
tegenwoordig in een moeilijke tijd leven.
Allergrootste duisternis heerscht alom.
Verwarring op allerlei gebied en niet
alleen op economisch, doch ook op poli
tiek terrein heerscht groote onzekerheid.
En als men zoo in trein en autobus zit,
en het oor te luisteren legt, dan vangt
men nogal eens gesprekken op, vooral on
der de jongelui, die geen kans zien om
aan werk te komen en dan ademen deze
gesprekken meestal ontevredenheid en
verbittering. Door velen wordt uitgekeken
naar „sterke" figuren, van wie men red
ding verwacht. De uiterste richtingen krij
gen aanhang. Uiterst links en uiterst
rechts. Allerlei „leuzen" doen opgeld.
Vooral de nationaal-soc. beijveren zich
hierin. Men traent de massa te „pakken"
met mooie klinkende woorden als vrijheid,
gelijkheid en broederschap. Met beloften
zijn die heeren gul, doch men lveeft er
geen houvast aan. Neen, dan hoort men
op onze vergaderingen toch een ander ge
luid, zegt spr. Velen zijn het er over eens,
dat we moeten komen tot een andere
maatschappij. Zoo kan het niet langer.
Met het kapitalistische stelsel dient te
worden gebroken. Zelfs in kapitalistische
kringen hoort men anti-kapitalistische
klanken. In alle takken van bedrijf gaat
het slecht. Zoo ook in de landbouw. We
weten geen weg met onze goederen. Op
groote schaal heeft er ©en vernietiging van
produkten plaats en toch kan men in de
dagbladen lezen, dat er 2y2 millioen men-
schen de hongerdood zijn gestorven en
dat één millioen uit wanhoop zelfmoord
heeft gepleegd. De werkloosheid neemt
ontstellende afmetingen aan. Men spreekt
van 30 a 40 millioen werkloozen. Con
ferentie op conferentie wordt gehouden,
doch men komt geen stap verder. Duitsch
land wil weinig of niets invoeren uit Ne
derland, doch wil wel uitvoeren. Neder
land wordt hiervan de dupe. De landen
gaan zich steeds sterker bewapenen. In
alle takken van bedrijf loopt het mis. Al
leen één bedrijf gaat het naar denvleeze.
Dit zijn de munitiefabrieken. Als men mij
vraagt, of er kans besfjaat, dat er spoeJ
dig een neuwe wereldoorlog zal uitbre
ken, dan moet ik antwoorden: Ik weet het
niet. Dat zou kunnen gebeuren over en
kele maanden, over enkele jaren en hij
zal ook kunnen uitblijven.
Doch dat de toestand veel meer ge
spannen is dan in 1914 is een feit. Mem
schijnt niets te hebben geleerd, niets ge
zien, niets ondervonden te hebben. Men
gaat weer de oude weg. Velen ziende toe
komst met zorg tegemoet. Deze maat
schappij moet verdwijnen. Wat er voor in
de plaats moet komen, weet men nog niet.
In middenstandskringen lijdt men ook
zwaar onder de crisis. Voor de arbeiders
wordt nog wel iets gedaan. Voor de mid
denstanders niets. Voor een groot deel
heeft de middenstand dit echter aan zich
zelf te wijten. Men heeft zich niet vol
doende georganiseerd. Iin deze kringen
gevoelt men ook een algemeen© afkeer
voor de huidige maatschappij. Men ziet
uit naar ©en „sterk" man. Er moet iietsf
gedaan worden. In deze tijden kan men de
menschen gemakkelijk brengen tot een
politieke partij, die nog geen verleden
heeft en veel belooft. Zoo is in Duitsch
land gegroeid de Nat. Soc. Partij. In
Duitschland stonden jde zaken echter an
ders dan hier. Het eertijds machtige
Duitschland had in de oorlog veel ver
loren. Het volk ging gebukt onder 'm zeer
groote schuldenlast. Het land is volkomen
ontwapend. Het machtige Duitsche volk
heeft de grootste vernedering moeten on
dergaan door het vredesverdrag van Ver-
saille. dat door de 'S.D.A.P. altijd sterk
js afgekeurd. Geen wonder, dat een ge
weldige verbittering zich van de bevolking
meester maakte. Onder deze omstandighe
den kreeg de Nat. Soc. Bew. vele aan
hangers. Het Duitsche volk is nooit een
democratisch volk geweest. Het militairis
me vierde altijd hoogtij.
Na de oorlog kwam plotseling een om
mekeer. Hei is echter gebleken, dat
Duitschland niet rijp was voor de demo-
cratie. Imtusschen is er van de mooie be
loften en pakkende leuzen van Hitier niets
terecht gekomen. Het volk is nog steeds
ontevreden. Men durft echter niet vrijuit
te spreken. Men fluistert slechts. De ar
beiders hebben niets te vertellen. Duitsch
land wordt geregeerd 'door groote indu-
strieele baronnen en groote landheeren
Men wordt niet aangekeken zonder uni
form. Een gewoon burger is niet in tel.
De werkloosheid is toegenomen.
Als het Duitsche volk werkelijk één
was, waartoe heeft men dan concentratie
kampen noodig? Waarom dan de sterke
vervolging van politieke tegenstanders:
Vrijheid bestaat er niet. Men treft er toe
standen aan, zooals men die in de Mid
deleeuwen niet heeft gekend. Maai
al heeft men de socialisten verdreven et
O
