De Nieuwe Texelsche Courant
No. 4889 48s,e Jaargang Woensdag 31 Oct. 1934
Van ?i^eek tot week
LICHT EN DONKER.
J.GRUNO'3
BAAI TABAK
Texelsohe Berichten
andere
merken
rookf!
Uw advertentie in dit bled won»
op Texel huis aan huis gelezen.
TEXELSCHECOURA
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
UITG.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en de Rooij Den
Burg. TeL 11.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten den Burg fl.—losse nrs. 4ct.
ADVERTENTIES: 15 regels 60 oent
iedere regel meer 12 ct. Eenzelfde adv.
voor viermaal ineens opgegeven wordt
driemaal berekend.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m
(nam. ongeveer '/s uur later.)
1 2 3 4 5 6 7 Nov
3,30 4.45 5,52 6,37 7.37 7,50 8.32
LICHT OP
RIJWIELEN en RIITUIGEN 5 17
MEVR. SCOTT.
De echtgenoote van de man, die met
Campbell Black als le te Melbourne
landen.
ZATERDAGAVOND.
OVER DE U1VER.
Wij kennen in onze vaderlandsche ge
schiedenis, volgens de meest bevoegde
tellers, zes Engelsche oorlogen. In de af-
geloopen week is de zevende gevoerd.
Cielukkig was de strijd deze keer van
vriendschappelijk karakter. Had de Uiver
gewonnen, dan had men waarlijk aan de
dagen van de tocht naar Chatham kun-,
nen terug denken. Met zoo eerzuchtige
bedoelingen echter was de Uiver niet uit
gevlogen. Meer dan sporteer zocht deze
vogel moreele en commercieele verove
ring. Toch kwam hij zeer dicht bij een
overwinning, die slechts voor een sport-
vliegtuig weggelegd scheen. De Engel-
schen zijn er tot het laatst njet gerust|
op geweest, dat deze mailboot der lucht
niet al hun wedstrijdvaartuigen zou ver
slaan. Moesten zij echter geslagen wor
den, dan wenschten zij, dat dit door de
Nederlanders zou geschieden. Algemeen
hoorde men te Londen de verzuchting
„Als het zijn moet, dan door de Uiver".
Toen Scott en Black te Port Darwin
met één defecte motor aankwamen, hield
men in Engeland zijn hart vast, maar
weer was het een troost, dat tenminste
alleen de Uiver de Britsche machine op
de hielen zat. Wij zullen ons steeds met
genoegen de prettige houding herinneren,
die de Londensche pers deze week tegen
over onze vliegers aan de dag legde.
Zelfs toen zij de overwinning der Brit
sche vliegers kon melden, wees zij er
tegelijkertijd op, van hoe ander karakter
de prestatie van het Nederlandsche vlieg
tuig was.
WAT WIJ WONNEN.
Onze K.L.M. heeft bij voorbaat ge
zegd, alleen mee te dingen, om de aan
dacht er op te vestigen, waartoe zij op
het gebied der praetische luchtvaart in
staat was. Het was tegelijk een vriende
lijke wraakneming. De bevolking van
Australië kon nu zien, wat haar regeering
haar onthouden had. en die regeering
zelf kon eens ten volle beseffen, hoe
klein zij gehandeld had, toen zij weiger
de een luchtvaartuitbreiding v.d. Indische
dienst der K.L.M. naar Australië te aan
vaarden, stellig om geen andere reden
dan dat het een buitenlandsche dienst
was, die haar aanbood, wat zij zelf, in
samenwerking met het Britsche Rijk, nog
niet vermocht. Er is daar meer oud zeer.
Men zal zich herinneren, dat de reeds
begonnen, regelmatige postvluchten naar
Indië een tijd lang moesten worden ge
staakt, omdat Br.-lndië weigerde, ver
der zijn vliegvelden ter beschikking te
stellen, onder voorgeven, dat zij nog niet
voldoende in orde waren. In werkelijk
heid was het omdat, de prestatie van de
K.L.M. de Britsche overheid in de oogen
stak. Voor dat alles is echter de K.L.M.
door haar eigen doorzettingsvermogen
en door de macht van de door haar ge
schapen feiten, reeds ruimschoots gewro
ken, nu stond reclame op de voorgrond.
En, als ooit een plan van die aard vol
komen is geslaagd, dan is het dit plan
geweest. De schitterende vlucht van
Scott en Black heeft de daad van de Ne
derlanders geen oogenblik in de Engel
sclie pers kunnen verduisteren.
DE ENGELSCHE PERS.
Men scheen van die tegenstelling te.
houden: De zich door riskant vliegen,
onder gevaren en ontberingen aan de
kop houdende Engelschen en daarachter
„het vliegende hotel". Men wees op het
verschil in aankomst op Australisch ge
bied, de beide Britten vermoeid en ze
imwaclitig, de „Uiver" met passagiers,
die blaakten van opgewektheid en slechts
behoefte gevoelden zich te vertreden. Wij
lazen in een Lonclensch blad, dat de tocht
der Engelschen een uiterste inspanning
was geweest en die van de Hollanders
een picnic. Dit blad zal zich niet heb
ben verbaasd, dat er tenslotte, zooals
bij iedere rechtgeaarde picnic, donder
buien en modder bij te pas gekomen zijn.
Men wees op de langere weg, die de
Uiver aflegde, om de regelmatigheid van
zijn vlucht te onderstrepen. Toen de be
richten kwamen, dat het vliegtuig van
zijn koers afgeweken was, lazen we in
een Londensch blad, dat er geen reden
was tot ongerustheid. Met de Uiver, zoo
heette het, stond het anders dan met
andere mededingers. Daar had men ze
ker benzine genoeg aan boord; daar was
men niet uitgeput. Men had er een keu
ken en zelfs een stortbad ter beschikking.
Er was geen reden om aan te nemen,
dat de Hollanders zich in het minst in de
war zouden laten brengen. Dat alles lazen
we in Engelsche bladen. Het is een zeer
loyale houding van de Britten geweest te
genover onze landgenooten. En de re
clame, die deze tocht voor de K.L.M. ge
weest is en voorloopig nog blijven zal,
moet de stoutste verwachtingen, welke
de ijverige directie van de K.L.M. ge
koesterd heeft, nog verre overtreffen.
OEZOENOWITSJ
Minister-President van Zuid-Slavië.
SPAANSCHE GRUWELEN.
Het komt tegenwoordig niet vaak meer
voor, dat wij ons in zoo aangename din
gen, waarbij een prettige internationale
verstandhouding in het licht treedt, kun
nen verdiepen. Terstond moeten wij ons
dan ook weer op somberder terrein be
geven. De opstand in Asturië is nu ein
delijk geheel en al onderdrukt. De Spaan-
sche regeering begint de eerste uitvoerige,
zij het ook nog streng gecensureerde be
richten door te laten. Zooveel is duide
lijk, dat de strijd aan beide kanten met
groote moed en volharding, en aan de
kant van de communisten tevens met
schrikwekkende wreedheid is gevoerd. De
politie en gendarmerie hebben dapper
hun plicht gedaan, ook toen zij, als
zwakke strijdkrachten, nog volstrekt niet
tegen de opstandelingen opgewassen wa
ren. Ze hebben deze plichtsbetrachting
echter ook met schrikwekkende verliezen
betaald. Het treurige is, dat deze verlie
zen niet alleen in de strijd zijn geleden,
maar dat de opstandelingen in grooten
getale gevangenen hebben doodgeschoten.
Vele politeagenten zijn vermoord. Men
hoort ook van het doodschieten van
geestelijken. Het was reeds bekend, dat
op verschillende plaatsen in Asturië een
communistisch bestuur het bewind in
handen had gehad, en volgens fantas
tische, communistische methoden had ge
regeerd. Nu is dat alles in een cata
strofe geëindigd. Zooveel rebellen be
vinden zich op liet oogenblik in gevan
genschap, dat de overheid niet weet waar
hen te bergen. Anderen houden zich schuil
in liet gebergte, als opgejaagd wild, en
niet in staat te ontsnappen, daar de
troepen alle uitwegen bezet houden.
UIT Z.-SLAVIE.
De moord op Koning Alexander van
Zuid-Slavië, blijft nog steeds groote in
vloed uitoefenen op de politiek en Eu
ropa. Het staat nu vrijwel vast, dat het
gebeurde geen ernstige gevolgen op in
ternationaal gebied hebben zal. Van Lon
den uit is dringend daarvoor gewaar
schuwd. En de ministers van buitenland
sche zaken der Kleine Entente hebben in
hun vergadering te Belgrado, de dag
na de begrafenis, een resolutie aangeno
men, die bij alle bedekte critiek op de
houding van Hongarije, toch geruststel
lend van strekking was. Het scheen ook
een gunstig tecken, dat juist de beide
voornaamste samenzweerders, Pawelitsj
en Kwaternitsj, in Italië zijn gevangen
genomen. Daarmede gaf de Jtaliaansche
overheid liet bewijs, zich alles aan xle op
heldering van de voorbereiding van 'de
misdaad gelegen te willen laten liggen
lntussohen blijft de stemming in Zuid
Slavië toch even onvriendelijk tegenover
Italië als zij tegenover Hongarije is. Men
verwijt de Italianen, in een vroeger sta
dium de onafhankelijkheidsbeweging der
Kroaten met geld en door liet dulden
van een oefeningskamp op Italiaansch
gebied te hebben gesteund. Men beklaagt
zich, dat de Italiaansche regeering een
werkelijk ernstig verhoor van de beide, in
Italië gevangen samenzweerders, niet toe
laat. De verzoening tüsschen Belgrado en
Rome, die een oogenblik vergemakkelijkt
scheen door de houding van Mussolini,
na de moord, schijnt op het oogenblik
weer moeilijker geworden.
NIEUW BEWIND.
Intusschen is in Z.-Slavië, onder de
vorige premier, een nieuw kabinet ge
vormd. Het is bedoeld als een kabinet der
nationale concentratie. Niet minder dan
4 Kroaten zijn daarin opgenomen en een
Sloween. De voornaamste hoofdfiguren
uit de kabinetten der dictatoriale periode
zijn er lid van, zoodat voortzetting der
dictatoriale methoden 't doel ervan lijkt,
maar tegelijk heeft men ook contact ge
zocht met democratische elementen. Op
merking verdient dat Jeftitsj minister van
Buitenlandsche zaken is gebleven, en dat
een vroeger, democratisch minister van
buitenlandsche zaken, Marinkowitsj, een
zeer bekende figuur te Genève, eveneens
tot toetreding is uitgenoodigd. Dit zijn
beide belangrijke persoonlijkheden, die
krachtige aanhangers zijn van de politiek
der Kleine Entente en van het bond
genootschap met Frankrijk.
DE KERK IN DUITSCHLAND.
Er is strijd in de Evangelsche Kerk in
Duitschland en hij neemt voortdurend
dramatischer vormen aan. Er dreigt een
schisma te ontstaan, in plaats van de een
heid, die Hitier en de zijnen nastreven.
Maar er is zeer wel mogelijk, dat dit
schisma van boven af eenvoudig zal wor
den onderdrukt. De belijdenissynode, d.
w.z. de gemeenschap der geestelijken, die
zich niet aan de rijksbisschop Miiller
wenschen te onderwerpen, voert echter
met veel moed en verbittering de
strijd. Een groot gedeelte van de geloovi-
gen is op haar hand. En het is erg dui
delijk, dat Hitier geen raad weet met het
geval. Te Miinchen hebben de protestan
ten de politie weggedrongen, toen deze
trachtte, hun te beletten ovaties te bnen-,
gen aan de afgezette Evangelische bis
schop Meiser, die nog steeds huisarrest
heeft in het bisschoppelijk paleis. Dat
zegt heel wat in het tegenwoordige
Duitschland.
dit b/yft van veegenot verstoken
Haar die zich houdt by ORUNO's Bh fit.
Zat heet /go teven heertgA smoken!
RIJKSBISSCHOP MULLER.
ECHTE FRIESCHE
10 "12 7'Q (enk) per /ion 4
MC.T fQAAlC.
0C5 cne.nr\cn
PASTOOR J. W. B. NAGEL.
Lichte verbetering in zijn toestand.
Naar we vernemen, zoo lezen wc in
het N. Holl. Dagblad van Vrijdag, is in
de toestand van de Z.Eervv. heer J. W.
B. Nagel, pastoor te Assendeflt, die ver
leden week Woensdag van dc laatste H.
H. Sacramenten is voorzien, een lichte
verbetering gekomen. Volstrekte rust is
echter nog dringend noodzakelijk.
R.K. WERKLIEDENVERBOND.
Vrijdagavond heeft in liet St. Janshuis
voor een flink getal belangstellenden de
heer Loerakker, seor. van liet R.K. Werk
liedenverbond gesproken over doel en be-i
teekenis der adressen, welke het Verbond
aan de Raad van Ministers zond.
Spreker werd ingeleid door de hoor I.
Schraag, voorz. van de a'fd. R.K. Land
arbeiders. 'Hij sprak zijn voldoening over
de groote opkomst uit en zijn vreuffcl
over cTe komst van de heer Loerakker,
die ongetwijfeld interessante mededeelin-
gen zou doen.De heer Loerakker sprak:
Men zal zich afvragen, waartoe die
adressen van het R.K. Werkliedenverbond
(hier verder aan te duiden met W.V.),
moeten dienen. Het W.V. wil te allen
tijde en overal op de bres staan voor (de
r.k. arbeiders en heeft daarbij de volle
steun van de 28 leden tellende R.K.
Kamerfractie. Met elkaar is echter nog
niet alles te bereiken. Vandaar liet Pe
titionnement. Ook het N.V.V. heeft daar
voor een actie op touw gezet, maar het
blijkt slechts politieke agitatie op het
oog te hebben, daar noch met liet R.K..
Werkl. Verbond, noch met de Chr. Bond
tevoren eenig contact werd gezocht. E11
dit zou toch noodig zijn geweest om aan
het adres de grootst mogelijke kracht bij
te zetten.
Het W.V. zond twee adressen. Het
eene handelt over dc economische toe
stand, het andere over werkverschaffing,
steunregeling, enz.
Vooraf echter deze opmerking: Wij
denken er niet aan, in onze vakbeweging
de politiek te halen, hoewel we toch niet
politiekloos zijn. De politiek bemoeit zich
zooveel met ons, dat we er ons niet ge
heel van kunnen losmaken.
Ons adres vraagt de medewerking der
Ministers, opdat er meer arbeid komt:
bespoediging wegenbouw, bruggenbouw,
Iandontginning, enz. Getracht moet wor
den blijvende werkgelegenheid te beko
men. Dat zal wel moeite kosten, maar
daarvan alleen tocli is een blijvende ver
betering voor de arbeiders te verwachten.
Of de negen ministers, welke ons land
telt, dat dan niet weten? Vergeet niet,'
dat ons land heele geslachten liberaal
geregeerd geworden is. Daar hield men
steeds aan vrijhandel vast en wilde men
van bescherming niets weten. Ook de
Soc. Dem. stelden zich eerst op dit
standpunt. Later is men gaan inzien, dat
men deze principes moest laten varen.
Handel en industrie zouden anders ten
onder gaan. Wij nu vragen arbeid, vragen
maatregelen om ons land er economisch
weer bovenop te helpen. Door uitbreiding
der groote steden wordt steeds meer
vruchtbare bouwgrond in beslag geno
men, zelfs in die mate, dat ons land
11a drooglegging van een gedeelte der
Zuiderzee nog niet meer bouwland heeft
dan dertig jaar terug. Algemeen ziet men
nu wel in, ook bij de Soc. Dem., dat de
regeering wel ingrijpen moet, getuige o.m.
de brochure van Vliegen. Het acf.es van
ons W.V. geeft in overweging, te trach
ten producten als stofzuigers, strijkbou
ten, fietsen, die voor een groot deel in
gevoerd worden, meer in eigen land te
doen vervaardigen. Millioenen guldens
