1
De Staatsnatuurmonumenten op Texel.
Zomer-geneugten
Een tocht langs de Waddeneilanden
rukkende hitte
Hoe anderen Texel zien.
Hotel-en Pensionhouders
Deze lijst werd samengesteld door DR.
G. J. VAN OORDT, secr. der Comm.
van Advies inzake de Natuurmonumenten.
Ze verscheen in het Verslag van de Di
rectie van de Landbouw 1935.
De GEUL EN WESTERDUINEN
(1926, 1929, 1934); plm. 1800 H.A.; ein-,
bryonale en oude duinen met goed ont
wikkelde dynamiek; geulen, windkuilen
en wijde loopbanen, verschillende kleinere
heidevlakten. In bet zuidelijk deel een
sinds enkele jaren van de zee atge-
snoerde vallei, met een zoetwaterpias
(„de Geul"). Zuidwaarts van de Geul
wordt de duinvorming kunstmatig bevor
derd. Hier vormt zich een nieuwe vallei,
parallel met „de Geul", waar zich nieuwe
planten- en diergemeenschappen ontwik
kelen. Allerlei rijke plantenassociaties.
B'iezondcre formatie van Lonicera, veel
Helianthemum en sedert de instelling van
het natuurmonument veel ontwikkeling van
struikgewas (Berberis, Sorbus, Betula, Al-
nus). Broedvogels: kleine kolonie van de
kapmeeuw (in de Geul) en een zeer
groote van de zilvermeeuw (in „het Wes
ten"). Verder houtduit (grondbroeder),
holenduit, torenvalk (grondbroeder),
grauwe kuikendief, velduil, sprinkhaan-
rietzanger, grutto, wulp, bergeend, win
tertaling, zomertaling, slobeend, meer
koet, kleine mantel meeuw,, e.a. De broed-
tenreinen in „de Geul'' en de „Wester
duinen" worden in het voorjaar bewaakt.
'BINNEN-, BU1TEN-MUY EN SLUF
TER (1908, 1926); plm. 800 H.A.; twee
zoetwatermerenzeer dicht begroeide dui
nen, zand- en slikvlakten. Broedvogels
lepelaar, tuut, dodaars, geoorde tuut,
blauwe reiger, bruine kuikendiet, winter
taling, zomertaling, slobeend, tafeleend,
grauwe kuikendiet, ransuil (grondbroe
der), velduil, torenvalk, watersnip, sprink-
haanrietzanger, bergeend, holenduit, kluut,
stranidplevier, bontbekplevier, wulp, grut
to, kievit, stormmeeuw (kolonie) e. a.
Rijke flora: zeer veel Orchis Iati'tolia en
'Orchis incarnata met velerlei variaties
en kruising; veel Gymnadenia conopea en
Epipactis palustris, Sturmia, Malaxis, Gen-
tiana amarella, Anagallis tenella, Optil-»
oglossum, Botrychium, Littorella, enz.
De „Muy" is een in het voorjaar be
waakt broedterrein. Een gedeelte van dit
terrein is voor het publiek gesloten.
MIENTJE bij de Nieuwe Aanleg (1908)
6.50 H.A.; type van oude Texelsche heide-
vegetatie.
Het is verboden in de beschermde
broedteinreinen te jagen ot konijnen te
schieten vóór 1 September. Het plukken
van bloemen en uitgraven van planten
wondt hier zooveel mogelijk tegengegaan.
Het seizoen is aangebroken, waarin mil-
lioenen vierkante meters strand, een be->
hoorlijk oppervlak van de Noordzee en
vender de duinen een redelijke afname
vinden. We gaan naar buiten. Vanwege
ons nationale gevoel en met het oog op-
de goede Nederlandsclie gulden, blijven,
wij zooveel mogelijk binnen onze lands
grenzen, opdat een belangrijke vader
land sche industrie eveneens vermaak hebbe
in ons vermaak. Wij hebben in ons land
de mooiste badplaatsen van de wereld en
in alle formaten. Je vindt aan onze kust
wel dertig modellen Kurhaus. Een heele
opkomende villa- en landhuisarchitectuur
overdekt de duinkruinen met hotels en
pensions. In de eene badplaats vindt, men,
de stilte en de natuur in de andere de
natuur en het vermaak en overal is de
zee, die dezelfde blijft door alle tijden.
De een zoekt de kleine badplaats en vindt
behagen in een romantisch rijtje bad
huisjes aan een droomend strand, plus
©enige rieten stoelen en een limonade
tentje. Hij wenscht zijn aanblik op de
eindelooze deining niet bespikkeld te zien
met de tienduizend gestalten van baden
de lieden eu spelende kinderen. Hij komt
naar de zee om de zee zelf en mits deze
hem niet teleurstelt, is hij met alles in het
reine. Hij tracht bruin te worden het
zij uit innerlijke noodzaak en overtui
ging, ot omdat hij zijn paar weken aan
het strand zichtbaar naar de stad wil dra
gen, zooals het vroeger wel netjes wasv
wanneer men het etiket van een duur en
ver hotel op zijn koffertje had. Als de
zon en de zee die dag haar plicht gedaan
hebben ,tnekt hij zich terug op de veranda
van zijn hotel ot pension en luistert naar
de stilte. Hij ziet in de schemering de
locale minneparen naar duin en strand
trekken. Hij slaat de muggen dood, die
hoofdpijn.
zich in zijn slaapkamer gezet hebben en
als het weer goed is gebleven, komt hij
als een verfrischt man in de steenen stad
terug eu schrikt hij van de autobussen.
Een ander wenscht de vermaken van
buiten en die van de stad te combineeren.
Overdag de zon en de golven "des
avonds de jazzband en de dansvloer. Hij
zoekt een badplaats met een cabaret, met
een symphonieorkest, met vorstelijke ho
tels, waar de dames 's avonds andere'
kl-eenen dragen dan overdag, hoewel niet
méér, en de mannen hun verbrande huid
doen schuil gaan achter stijve fronten.
Ieder het zijne. Br zijn stranden met vein
boden stranden er zijn stranden waar
men wèl en waar men niet kampeeren
mag, doch er is overal strand en zee.
Heele families verhuizen van het binnen
land naar fte zeegrens. Mannen, die in de
stad op kantoren zwoegen worden, onrus
tig tegen vijf uur en geven zich dan over
aan lichaamsbeweging in de richting van
de forensentrams -en treinen voor Zand-!
voort, Scheveningen zij worden afge
ltaald door gebruinde vrouwen en ge
bruinde kinderen, die in de bleeke heer
gade en vader herkennen. De avondzon
probeert dan haastig van de stadsheer
een buitenheer te maken, doch krijgt eerst
haar goede kans de Zaterdagmiddag en-
de gansche Zondag.
De reden, waarom ik de uitnoodigiing
tot deelneming aan de genoemde tocht
met de Noordkaap ontving, was m Iaari
ste instantie het feit, dat in de Telegraat
onder mijn naam een artikel verscheen:,
waarin naar aanleiding van de uitlating
van minister Colijm, d,at de object-en voor
werkverschaffing van algemeen en duur
zaam nut schaars werden,, er op gewezen
werd, dat een bescherming van de kust
der Wadden-eilanden, beter dan tot he
lden zeker een dergelijk nuttig object
mocht 'heeten, als zijnde een groot alge
meen landsbelang en dat, om de strijd te
gen de golven beter te kunnen voeren^
het niet alleen wenschelijk moest heeten,
de zeegaten te dichten maar dat dit ver-/
moedelijk ook mogelijk zou zijn, althans
voor sommige, als b.v. Eierlandsche en,
Amelander Gat. Van verschillende zij-den
mocht ik belangstelling voor dit denk
beeld ondervinden. Ook kreeg ik hierdoor
contact met iemand op Texel, die mij
ten slotte ook voor de genoemde ex-»
cursie met de Noordkaap uitn-oodigde>
Begrijpelijker wijze trok het mij zeer
laan om verschillende dingen, die mij
alleen uit boeken en mondelinge inlich
tingen bekend geworden waren, nu ook
eens persoonlijk te aanschouwen,
Oök in dit opzicht is deze tocht, -hoe*
wel geen volledig sucoes, toch ook geen
volkomen desillusie voor mij geworden.
Verheugend b.v. was mij te bemerken,
dat voor mjjn in de Telegraat geuit ver
moeden. dat met vrii eenvoudige middelen
op de Vliehors een dijk zou zijn te tor-
meenen. reeds liet positieve bewijs gele
verd was, doordat de natuur zelt aldaaiil
- slechts zwak geholpen door mensohen-
hand de laatste jaren reeds een aan-,
merkelijke lengte duin-dijk gevormd had
en daarmee nog steeds voortging.
Minder verheugend, ofschoon ook zeer
belangwekkend, was mij de ontdekking
van de sterke afslag aan de Noordkust
van Texel, waar naar mij verteld wend,
kort geleden weer een nieuwe inlegdijk
was gemaakt moeten wordenvolgens de
een reeds de 4de, volgens een ander zelts
reeds de 7e in de rij. Deze laatste zegs-i
man, was zelts zoo pessimistisch, dat bij
meende, flat in afzienbare tijd heel de
Eierlandsche Polder zou Invloeien,, als er
geen radicale maatregelen tot afweer geno
men werden, welke z.i. alleen zou kunnen
bestaan in gebeele afsluiting van 't Eier
landsche Gat.
Zoo het> se meer dingen gezien en ge
hoord, die mij zeer interesseeren. maar
(joor het eigenaardig verloop van de tocht
was het minder dan ik had gehoopt eni
verwacht. Mochten er dus lezers van dit
blad zijn, die deze zaak van belang acht
ten en in staat zijn mij over deze aanget
legenheid m-eer gegevens te verschaften,
dan zal ik liet ten zeerste op prijs stellen
hiermede in kennis te worden gesteld.
Hiermede meen ik te mogen en te
moeten eindigen.
Rest mij alleen nog een woord van dank
iaan de Redactie voor de welwillendheid
om deze aanteekeni-ngen te plaatsen.
Doorn, Juni 1936.
De bom Sch. 168, van de haringvis-
scherij uit zee terugkeerende, strandt in
de Noorderhaaksgronden. Ondanks het
barre weer en de diepe duisternis slaagt
de reddingboot van Den Helder er in, de
bom te bereiken.de negen opvarenden aan
boord te nemen en veilig aan wal te
brengen. Met behulp van de sleepboot
Hercules wondt de bom naar Den Helder
gesleept.
Nog steeds worden uit het op 27 Maart
1896 bij de Hors gestrande s.s. STAN
LEY baten katoen en jute gehaald. Bij
het wrak worden twee werklui door- een
stortzee uit de vlet geslagen. Bijtijds we
ten andere inzittenden hen te redden/.
De Deensche schoener FLORA, met
duigen op weg naar Londen, wondt in
lekke staat drijvende achter de Eierland
sche vuurtoren opgemerkt. Twee blazer
schuiten van de Berging Mij. vertrekken
naar het schip, welks bemanning door de
sleepboot Hercules was overgenomen en
naar Nieuwediep gebracht. De twee schui
ten sleepen de' boot naar liet Stortemelk
(Viiegat), waar de Neptunus van Ter-
scheLling het schip over neemt en naar
de haren van Terschelling brengt. Dfe
boot wordt aldaar geh>st.
28
Een stevig wandelaar langs de kust
krijgt al spoedig kijk op het systeem,
waarnaar o-nze badplaatsen gemaakt en ont
staan zijn. Zanidvo-ort en Scheveningen
lagen om zoo te zeggen klaar voor bezoek
uitde broei-bee te steden. Doch de stillen
kozen liet middelpunt tusschen de twee
drukke badplaatsen en toen deze punten
eveneens mondain en druk werden, zetten
zij het systeem voort. Zoo liggen zij om
en om en vormen zij langs ons Tand 'n ke
ten van dikke en dunne kralen, om niet
te zeggen „parels", nu iedere badplaats
zich de parel van het Noordzeestrand
noemt. En hier houdt het beeld op, want
men kan moeilijk van parels wenschen dat
zij zullen bloeien. Zoo zij bet echter met
de schoone badplaatsen van Nederland.
Zoo zij het in het biezonder liet
hemd is nader dan de rok, piet waar
met onze eilandetijke bad gelegenheden.
Zondag beleefden we onze eerste echt-
zomerscbe Zondag van dit seizoen en -het
was druk aan de zeekant. De ijsco-mannen
glommen van warmte en vergenoegdheid
wegens zoo goede afzet. Er werd ge
zwommen en geplast in het trissche nat,
er werd gesoesd en ge-zonnebad in hét
beete zand. "Met zijn tenten van hout en
van linnen, zijn badstoelen, zijn honder
den bezoekers van diverse Leeftijd en
pluimage bood ons strand bij De Cocks-
dorp, Ko-og en Westerslag een beeld van
strand- en zee-geneugten, zooals, hopen
we, deze zomer nog tal van dagen het
geval zal zijn.
Honderden fietsers richtten zich naar
het Westerslag. Waar ihet fietspad ein
digt, waren de duinen met fietsen bezaaid.
In de brandende zon en onbeheerd. Een
behoorlijke gelegenheid tot stallen zou
hier welkom zijn, evenals aan het strand
een aantal eenvoudige tentjes, waar zij,
di-e zwemmen willen, doch niet over een
eigen tent beschikken, zich kunnen ont-/
kl-e-eclen en kleeden.
De autobusdienst van de heer Boekei
op De Koog wordt met ingang van 11
Juli uitgebreid tot zesmaal per dag op
werkdagen, tot viermaal per dag op Zon
dagen. Dienstregelingen zijn op aanvraag
te bekomen.
ZESDE LAMMERENMARKT.
De handel was Maandag wel biezon
der stug. Bij een aanvoer van 2461 stuks
varieerde de prijs van f5.tot t7.50,
Gemiddeld was hij niet hooger dan 16.50.
Veel lamineren bleven onverkocht.
We geren hier ©en overzicht van de zes
markten van dit seizoen:
1 4287 7.50—11.25
4 4231 6.50— 9.50
5 2583 6.00— 7.50
6 2461 5.00— 7.50
Totaal aangevoerd 25284 stuks.
Aan de goede verwachtingen, door de
eerste markten gewekt, is helaas niet bey
antwoord.
Ter vergelijking geven we de totaal-
aanvoeren eu hoogste en laagste prijs
over de zes Iarnmerenmarkten in een
reeks vroegere jaren:
1888 9981 3.50— 9.50
1890 5770 10.00—17.00
1895 11955 8.00—12.00
1900 24116 7.00—12.50
1905 24987 7.50—16.00
1910 28866 6.00—15.50
1915 25887 14.00—18.00
1920 15496 28.00—42.00
1925 23692 20.00—35.00
1930 23625 17.50—28.00
1935 23165 3.50— 7.50
1936 25284 5.00—11.25'
VAN 1887 HEDEN.
De blazerschuiten TX 119 en 135 ko
men 's nachts op Texelstroom met elkaar
in botsing. Beide scheepjes looj»en scha
op.
De Engelsche driemastschoener MARY
B. MITCHEL, met leien van Wales op
weg naar Hamburg, strandt bij paal 11
achter Den Hoorn. De bemanning maakt
een bange nacht door op het schip, dat
eerst 's morgens door een jutter wordt
ontdekt. De reddingboot van Den Hoorn
is spoedig op de strandingsplaats en
brengt de schipbreukelingen aan wal. De
manschappen van de reddingboot waren
R. Krijnen, schipper; W. Boon, Jb.
Boon, B. Boon, P. Kok, A. Kok, M. Bruin,
P. Dekker, J. Kooiman en W. Kooiman.
9 FEBRUARI 1897.
De Scheveningsche vischsloep Piona,
Sch. 252, strandt bij paal 10. De Hoorn
der ireddingvlet met een particuliere vlet
gaan er heen, doch de opvarenden van de
sloep weigeren aan wal te gaan. De
visch wordt door een vlet naar het strand
gebracht en vervolgens naar Den Hoorn.
Later,gaat de bemanning toch van boord
Ze komt te den Hoorn aan.
29
Wie in de vacantie zoekt naar geneug
ten van landelijk schoon en stilte genie'»
ting van een deels nog ongerepte natuur,
moet zijn gedachten ook eens laten uit
gaan naar een eendaagsch ot langer ver
blijf op het grootste van onze Wadden
eilanden: Texel.
Op Texel vindt de liefhebber van rust.
vrijheid, natuurschoon en natuurweefde
veel van zijn gading. Het duingebied op
fief eiland is aan de oezoeKers overgeia»
ten. Men kan er zich vrij bewegen en
wordt niet gehinderd door beklemmende
verbodsbepalingen, omdat het bestuur van
het eiland nog steeds meent, dat de be
zoekers, die om den wille van de natuur
komen, in de vrijheid, welke hun gelaten
wordt, de beperking en de matiging van
'hun verlangens zulten vinden. M.a.w., dat
iedere bezoeker zijn vrijheid zoodanig ge
bruikt, dat hij anderen niet hindert. En
er kan geconstateerd worden, dat het ver
trouwen op het richtige gebruik van vrij
heid door het publiek tot dusver niet be
schaamd is geworden. Gooisdhe Post.
SPORTNIEUWS.
TEX. BOYS. De eerste wedstrijd in
(de competitie was voor ons een 42
overwinning. Vanavond speelt bet 2e elf
tal tegen Texel 4. Doet je best, jongens
en tracht ihet ook tot een overwinning te
brengen.
Opstelling: P.v.Sambeek
Kees Witte Sz. Th.v.HeerwAarden
S.v.Heerw. L.v.Heerw. Jn. Schrama Gz.
Ant.Witte A.v.Sambeek Jn.Hopman H.
Langela S.J.Zijm
Res.: D. Kuip en H. Hogeling.
Aanvang half 8, Boysveld. B.
S.V. TEXEL. Het was Zondag weinig
geschikt weer voor voetbal, maai- toch is
liet eerste deel van ons Texelsohe voet»
balto urnooi geheel afgewerkt.
T. 2 won van Oudeschild 1 met 62.
Natuurlijk kan er onder zoo'n hitte van
goed spel geen sprake zijn .geweest, Lie
O-doelman had zijn dag niet, waarvan
Verseput een dankbaar gebruik maakte.
In de rust kon liet voorstel om de wed
strijd te staken, niet voldoende bijval vin
den, waardoor O. met het kleinst moge
lijke aantal spelers (8) overbleef.
Om 7 uur bonden T. 3 en Oude-,
schild 2 de strijd aan. Ook hier bleet]
T. 3 de meerdere. Het wist met 2—0 te
winnen. Dat liet verschil zoo klein is ge
bleven, dankt O. zeker wel aan haar kee
per, die er heel wat schoten, en enkele)
moeilijke, heeft weten te keeren. Zoo is
T. goed begonnen. Scheidsr. Gieles en
Zuidema leidden goed.
Maandagavond speelde T. 1 tegen
De Mok. Ook nu weer hebben we ge-»
Briefpapier? Menu's? Met foto?
Een voordeelig en goed adres
DRUKKERIJ
TEXELSCHE COURANT
veroorzaakt licht hevige
Neemt dan. als altijd
TABLETTEN
Uitsluitend verkrijgbaar in de oranje-bandbuisjes van
20 tabl. 70 ets. en oranjezakjas van 2 tabl. tO ets.
door W. L. VAN NIEUWENHUIJSEN.
(Slot.)
SCHEEPSONGEVALLEN
5 OCTOBER 1896.
21 OCTOBER 1896.
28 OCTOBER 1896.
ZOMERDIENST.
2 6853 6.50—10.50
3 4869 6.00— 9.00
18 DECEMBER 1896.
26 DECEMBER 1896.
