0
Voor onze Zuiderzee- en
Wiervisschers.
VOORDELIGE WASDAG EN DAN NOG GRATIS VIM!
Koninklijke Belangstelling.
De laatste boot kwam omstreeks 1895
pas om halt zeven van Den Helder naar
Texel. Dan moest de „deli" nog met de
post naar Oostenend en was het tegen
tienen, dat de besteller daar rondging.
Bejaarde Oosterenders zullen zich dat
nog wel herinneren. Dat was te laat. De
besteller kon zijn vrachtje moeilijk meer
kwijt. Later is hierin verbetering gebracht.
GREENWICH-TIJD.
Mede was het in de dagen van directeur
Teriet, dat op de P.T.T.-kantoren de
Greenwichtijd werd ingevoerd (klokken
20 mnt. achteruit, vergeleken b:ij de plaat
selijke oftewel Amsterdamsche tijd). Dat
gebeurde April 1892, welk voorbeeld m
Mei daarop door de Gemeente werd ge
volgd: alle gemieentéklokken van "1 Mei
1892 af Greenwichtijd, ook wel genaamd:
Spoor-, Post- en Telegraaftijd. Maar dat
heelt niet lang geduurd. Het gat tot zulk
een verwarring aanleiding, dat de Raad
Juni 1892 al op zijin besluit terug kwam.
De Post ging er nog een tijdje mee door,
maar heeft tenslotte ook weer met de
Amsterdamsche tijd vrede gesloten.
Vervolgen we onze lijst van Directeuren
L.C.W. ten Brummeler, Mei 1894Juli
1899.
J. L. Storm, Juli 1899-Febr. 1901.
C.S. de Wit, /\pril 1901-Nov. 1903.
EEN NIEUW KANTOOR.
In Nov. 1902 vojnd een verbouwing en
uitbreiding plaats, welke de gemeente op
f4121.kwam te staan en tot gevolg had,
dat de P.T.T. een nieuw gebouw betrek
ken kon. Ze is er nu nog in gevestigd..
Eerst bevond zich op de plaats daarvan
de tuin, behoorende hij de 'directeurswo
ning. Het oude kantoor wend verbouwd en
bij de ambtswoning getrokken.
EEN „NIEUW GELUID".
De heer H. van 't Hot was directeur van
Jan. 1904 tot Maart 1911. Het was onder
zijn opvolger, oe neer J. Renier (Apr.il
1911—Sept. 1915) dat in Sept. 1911 een
telefoonkabel door het Marsdiep werd ge
legd. 27 Sept. 1911 werd de interlocals
telefoondienst van Texel uit jnet ee.ni
dienstgesprek door Burgemeester Gaar-
landt geopend.
Het directeurschap van de heer J. A.
Jonker loopt van Dec. 1915—April 1922,
dat van de heer J. R. v.d. Zalm vain Aug.
1922 tot Nov. 1930.
ADRES AAN DE TWEEDE KAMER.
Dato 29 Juni 1936 is een adres gei
richt aan de Tweede Kamer der Staten!
Generaal, dat we hier, om het groote be
lang daarvan, in zijn geheel laten volgen;
Geven eerbiedig te kennen:
De ondergeteeklenden Dirk Wlas Wz. en
Jan Henkes, wonende te Texel, ten deze
optredende voor en namens de Visscbeirij-
vereeniging D.g.T.V., (Door Eendracht
tot Vooruitgang) gevestigd te Texel en
Biem Vlaming en Aris Ellen Az., wo
nende te Texel, ten deze optredende voor
en namens die Coöperatieve Inkoqp-
rereeniging Oosterend, gevestigd te Texel,
domicilie kiezende ten huize van voren
genoemde J. Henkes, Parkstraat 38 te
Den Burg op Texel;
dat de door hen vertegenwoordigende
reneenigingen omvatten al degenen, die
steeds een bestaan hebben gevonden ot
trachten te vinden in de uitoefening van
de visscherij op de Zuiderzee ot in een
daarop gegrond bedrijf ot een nerenbe-
drijt;
HOE HET WAS.
dat de visschersvloot, op Texel gestae
tionneerd en van daaruit varende, ook de
laatste jaren heeft bestaan uit 35 a 40
schepen, die, in de regel bemand met twee
personen, aan ongeveer 80 personen een
volledig en behoorlijk bestaan verschaften,
terwijl daarnaast 100 a 150 personen een
overwegend deel van hun be'staan konden
vinden in de op Texel tot 1933 steeds
bloeiende wier-(zeegras)visscherij en dro
gerij.
ACHTERUITGANG.
dat een in Mei 1936 vanwege de gey
noemde vereenigingen ingesteld onder-,
zoek, loopende over op dat oogenblifc
bereikbare 112 personen, heeft aange
toond, dat sedert de afsluiting der Zuider
zee en tengevolge van de aanleg van de
dijk van Den Oever opTiet eiland Wierin-
gen tot ZurTco rn Friesland het gevolg
van veranderingen in de visscherij njoge-
lijkheden voor de beroepsvisschers te
Texel, die op 25 Juli 1918 de datum
in de Zuiderzeesteunwet genoemd
hoofdmiddel van bestaan vonden in deze
visscherij tot gevolg hebben gehad, dat
de uitkomsten van die visscherij sedert
1933 met de helft of 2/3 zijn achteruijgei
gaan
dat deze achteruitgang zoowel is vast te
stellen uit verminderde vangsten als uit
het bedrag der inkomens, ook zooals dit
laatste kon worden vastgesteld uit de ver-
imyidering der aanslagen in de belasting)
naar het inkomen en naar het vermogen;
TEXEL—VLIELAND
Het was in laatstgenoemde periode, dat
de postverbinding met Vlieland om bezui-
nigingsredenen opgeheven werd. Meer
dan 150 jaar had ze bestaan en steeds was
(het de familie Buijs, van vader op zoon;,
die deze dienst op zorgvuldige wijze waar
nam. Meer dan 50 jaar werd de verbin
ding door de heer T. Buijs onderhouden.
Zijn verdiensten werden erkend ,toen hij
Aug. 1906 tot Broeder in de Orde van de
Ned. Leeuw werd "benoemd. Hij was op
volger van postschipper Jb. Buijs, die eer
vol ontslagen werd en Aug. 1912 op 80-
japige leeftijd is overleden. Postschipper
J. Buijs kwam Nov. 1926, vijftig jaar
oud, te overlijden, waarop in Maart van
het volgende jaa,r de opheffing van de
postverbinding helaas is gevolgd.
CRISIS-TIJD.
De heer f. TJais volgde de heer Vjn der
Zalm op en was hier directeur van Aug.
1922 tot Nov. 1930. De crisis had inmid
dels zijn intnede gedaan en dwong tot
versobering op allerlei gebied, ook op
dat der P.T.T. Ingrijpende bezuinigingen
konden niet achterwege blijven, al werd
en wordt er nóg naar gestreefd de dienst
daaronder zoo min mogelijk te doen lij
den.
En hiermede zijin we aangeland in de
ambtsperiode van de heer r. M. Post-
huma, die sinds Nov. 1933 in functie is
en van de aanvang af iich beijverd Tieeft)
de belangen van de dienst en van het' pu
bliek in zoo juist mogelijke harmonie
te behartigen. Met de finesses van het be-,
drijf geheel op de hoogte, een humaan
chef, bereid om. iedere gegronde klacht
indien te berde gebracht, door wie ook
ernstig te onderzoeken en steeds klaar
om, waar mogelijk, met inlichtingen ten
dienste te staan, vervult de heer Posthuma
zijn'taak op alleszins loffelijke wijze. Zulk
een tuinctionnaris is het, in wiens ambts
tijd het driekwart-eeuwfeest valt. Huldi
gen we in hem zijn verdiensten en die van
alle anderen, die thans met hem samen-/
werken op het wijde veld der P.T.T. op
ons eiland, alsmede de verdiensten van,
hfn. die in vroegere jaren in dienst vail
de P.T.T. hun plicht niet verzaakten en
zoo ook hebben meegewerkt tot de goede
naam van dit staatsbedrijf in onze ge
meente.
GEEN WIER MEER.
dat, wat de wier (zeegras)visscberij be
treft, deze geheel is teniet gegaan doordat
op de Zuiderzee geen wier meer groeit
en de uit het maaien, visschen en drogen
daarvan voortvloeiende verdiensten dus
geheel zijn vervallen;
dat naar de vraag, of deze achteruit-i
gang het gevolg is van de afsluiting der
Zuiderzee voor de eigenlijke visscherij,
hij hun weten, nog nimmer een onderzoek
is ingesteld, waarschijnlijk doordat de Re
geering zich tot nu toe steeds op Ihelt
standpunt heeft gesteld, dat de Zuiderzee-,
steunwet alleen zou zijn vastgesteld, voor
de visscherij, uitgeoefend in het gebied
van de Zuiderzee, dat door de dijk worldt
afgesloten;
MISREKENING.
dat aanvankelijk verwacht is, dat het
leggen v. d. afsluitdijk de visscherij moge
lijkheden voor het deel der Zuiderzee,
dat buiten de afsluitdijk is gelegen, geen.
kleinere, eerder girootere mogelijkheden,
zou veroorzaken, doch deze verwachting
niet is uijgekomen, voornamelijk, doordat
stroomveranderingen, veranderingen in
watergehalte, enz. een sterk verminderde
vischrijkdom ook in het deel der Zuider
zee boven de afsluitdijk hebben teweegge
bracht;
ONDERZOEK NOODIG.
dat intusschen een wetenschappelijk en
practised onderzoek naar de oorzaken en
ter constateering van deze veranderingen
zeer noodig moet worden genoemd, nu
de Zuiderzeevisschers van Texel niet meer
in de gelegenheid zijn oin in deze vis
scherij hun levensbestaan te vinden;
dat het ondergeteekenden wel bekend
is, dat de Regeering ach heeft laten
voorlichten over de oorzaken van het vol
komen teniet gaan der wier(zeegras)vis-
scherij, doch een eenstemmig oordeel
daarover tot heden niet is verkregen en
de biezondere moeilijkheden, die dit vraag
stuk blijkbaar meebrengt, het best blijken
uit het feit, dat het reeds is besproken
bij de vaststelling van de begrooting voor
het Zuiderzee fonds voor het dienstjaar
1934 in uw vergadering van 6 Maart 1934,
terwijl vervolgens een biezondere com
missie met een onderzoek van dit vraag
stuk is belast, doch van de conclusie!
waartoe deze commissie is gekomen, tot
heden niets is gebleken;
HET WIER ZIEK?
dat het intusschen voor adressanten/
vaststaat, dat het wier in de Zuiderzee
boven de afsluitdijk niet meer groeit, niet
tengevolge van een of ander ziektever
schijnsel in het wier zelf doch alleen
als gevolg van veranderde stroomloop
en daarmee gepaard gaande bodemver-
c t
schuiving, verandering der zandlagen, enz.
dat dit b.v. wel onomstootelijk blijkt
uit het feit, dat zich van ziektererschijm-'
selen niets vertoont in een binnendijks
gelegen plas in polder Het Noorden op
Texel, de eenige plaats, waar het wier
thans inog in geringe hoeveelheid is te
vinden;
DE AFSLUITDIJK DOET HET.
dat onder de boven kortelijk geschetste
omstandigheden het voor adressanten
vaststaat, dat de sterk gewijzigde verhou
dingen voor de Zuiderzee- en wiervis-
scherij op het eiland Texel het uitslui
tend gevolg moet worden geacht van
de gedeeltelijke afsluiting der Zuiderzee,
zoodat onomstootelijk vaststaat, dat allen)
die op Texel op 25 Juli 1918 boven de
leerplichtige leeftijd waren en die hoofd
middel van bestaan hadden gevonden in
de uitoefening der Zuiderzeevisscherij of
een daarop gegrond en daaraan verwant
bedrijf, de laatste jaren tengevolge van de
afsluiting niet meer 'in hun levensonder
houd 'kunnen voorzien ot althans belang
rijke schade tengevolge van deze afslui
ting ondervinden;
GEMEENTEBESTUUR
CONTRA DEN HAAG.
dat ook het Gemeentebestuur van Texel
in uitvoerige brieven aan de Minister van
Waterstaat herhaaldelijk sedert Januari
1933 verzonden van deze opvatting heeft
blijk gegeven, doch ook daar tegenover de
Regeering het standpunt heeft ingenomen,
dat de Zuiderzeesteunwet een uitvloeisel is
van de Wet van 14 Juni 1918 tot af
sluiting en drooglegging van de Zuider
zee, zoodat aangenomen zou moeten wor
den, dat de Zuiderzeesteunwet alleen ge
schreven zou zijn voor die visscherij^
welke wordt uitgeoefend in het gebied,
dat door de dijk zou worden afgesloten;
STEUN AAN VISSCHERS.
dat van één en ander het gevolg is,
dat de gemeente Texel gedurende de
Jaatste jaren moet uitzien naar de moge
lijkheid van steun verleening aan Zuider
zee- en wiervisschers, die steeds be
hoorlijk zelfstandig in hun levensonder
houd hebben kunnen voorzien en bij het
aangeduide onderzoek bleek, dat ongeveer
de helft van de 112 personen, waarover
dit onderzoek liep, in 1934 en 1935 reeds
werk moest warden verschaft met totale
bedragen van daarvoor betaald loon van
f 11232.47 en f9544.53, terwijl voor ne-
venbedrijven als een sterk sprekend voor
beeld te wijzen is op een scheeps-smedèrij,
die lange jaren van vader op zoon eer*
ruim bestaan opleverde, doch waarvoor
het inkomen thans ter^jevolge van de
sterke achteruitgang der Zuiderzeevissche
rij op Texel is gedaald tot een peil, dat
volgens de inkomstenbelasting niet meer
belastbaar is:
DE REGEERING TAST MIS.
dat nu adressanten verder van oordeel
zijn, dat de Regeering ten onrechte het
standpunt heeft ingenomen, dat de Zui
derzeesteunwet alleen zou kunnen worden
toegepast voor het gedeelte der Zuider
zee, dat door de dijk is afgesloten, aange
zien b.v. Art. I van genoemde wet voor
het verkrijgen van de erkenning als be
langhebbende alleen de eisch stelt, dat
men op 25 Juli 1918 hoofdmiddel van,
bestaan moet hebben gevonden in een
Zuiderzeevisschenij- of een daarop ge
grond dan wel een daaraan verwant
bedrijf;
dat bovendien bij de behandeling der
Zuiderzeesteunwet in de Kamers der
Staten Generaal een beperking, als de Re
geering voor Texel kenbaar maakte, nim
mer is opgelegd, integendeel destijds uit
drukkelijk is uitgesproken, dat allen, die
tengevolge van de afsluiting schade zou- I
den ondervinden, daarin zouden worden I
tegemoetgekomen, terwijl voorts uitdruk-
kelijk in uitzicht is gesteld, dat ook ver- I
ruiming der wettelijke grenzen niet be- I
hoorde te zijn uitgesloten, indien de nood- I
zakelijkheid daarvan te eeniger tijd zou f
blijken
EEN BEROEP OP DE STATEN
GENERAAL.
dat onder de bovengeschetste omstan
digheden, nu de Rijksdienst ter uitvoering
van de Zuiderzeesteunwet en de Regee
ring tot heden niet bereid bleken de Zui
derzee- en wiervisschers en de betrokke
nen uit ncvenbednijven op Texel als be
langhebbenden te erkennen, adressanten.
od de Staten Generaal een beroep mee-
nen te moaen doen:
dat zij dan ook VERZOEKEN TE WIL
LEN BEVORDEREN:
a. dat zal worden vastgesteld, dat dei
toepassing der Zuiderzeesteunwet in geen
geval zal wonden beperkt tot het gebied
der Zuiderzee, dat door de aangelegde
dijk is afgesloten,
b. dat ook de door hen vertegenwoor
digde ingezetenen van Texel als belangd
hebbenden in de zin der Zuiderzee steun 7
wet zullen worden erkend met toekenning
van alle tegemoetkomingsrechten ind|ien
zij overigens voldoen aan de daarvoor
bij de Wet gestelde voorwaarden,
c. dat voor zoover van de uit a en b
voortvloeiende rechten bij de toepassing
der Zuiderzeesteunwet formeele bezwa
ren mochten blijken doordat tot nu toe
door geen der Zuiderzee- of wiervisschers
enz. op Texel een beroep kon wijluien
gedaan, de daaruit voortvloeiende 'be
lemmeringen .zullen worden opgeheven.
Met verschuldigde gevoelens,
(w.g.) D. VLAS Wz.
J. HENKES.
B. VLAMING.
A. ELLEN.
Texel, 29 Juni 1936.
Het komt ons voor, dat dit uitstekend
gedocumenteerd adres niet zal nalaten
aan de leden van de Tweede Kamer een
duidelijk beeld te verschaffen van de el
lendige positie, waarin onze Zuiderzee-
en wiervisschers zijn komen te verkeeren,
door de voltooiing van de Afsluitdijk. Zel
den kwam men zoo goed beslagen ten ijs.
Een woord van dank rneenen we niet te
mogen onthouden aan het Kamerlid Drop
welke afgevaardigde in de voorbereiding
van deze actie een werkzaam aandeel had.
Bij het Besuur van h<J Texelsch Scha-
penstamboek in Noord-Holland is bericht
ingekomen, dat bet H. M. de Koningin
heeft behaagd, voor de op 7 September
1936 te den Burg te houden Schapenfok-
dag een zilveren medaille beschikbaar te
stellen. Moge dit Koninklijke voorbeeld,
navolging vinden.
LAGER PORTI.
In vorig nummer schreven we over de
a.s. verlaging van de porti in het locaal
verkeer.
In aansluiting hierop kunnen we nog
meedeelen, dat met ingang van heden
de port der locale brieven verlaagd wordt
van v.ijf op drie ct.; 20 t.m. 40 gram op
zes; boren 40 gram ongewijzigd. De
verlaging van de port der locale briefkaar
ten van drie pp twee ct., gaat 1 Aug. a.s. in
'We herinneren er aan, dat deze verla
ging van toepassing is op het verkeer
van Den Burg met Den Hoorn, De Koog
en Dé Waal, zoowel visa versa als on
derling.
ft
Hoe U hiervan gebruik kunt maken? Door Rinso te kopen, het bekende
zeeppoeder van prima kwaliteit éM hoog vetgehalte. Uw winkelier
geeft U tot en met 4 Juli bij elke 2 pakken
Rinso nog een bus Vim geheel gratis, terwijl
zowel Rinso als Vim nog bons bevatten voor
fraaie geschenken. Zulk een voordelige aan
bieding heeft U nog nooit gehad. Zorg, dat dit
voordeel U niet ontgaat. Neem nog heden enige
pakjes Rinso in voorraad, met gratis Vim en
beide voorzien van de bekende geschenkenbons.
DEZE
AANBIEDING
GELDT TOT
4 JULI A.S.
is\rmlk
rT.'.-'.-.'-.jJ--
XTRA ATTB>2
GE7INSWASCH
RSA.9I0252H.
