S-
AKKERTJES
TWEEDE BLAD
TEXELSCHE COURANT
Hebt Gij Lendenpijn?
Texelsche Berichten
Platen-tentoonstelling
van „Oud-Texel".
Meester Mak gaat de
school verlaten.
Woensdag 1 Juli 1936
AKKER.CACHETS
RIJMELARIJTJE.
KERMIS-IDYLLE.
Een orgel trekt kreunend
En deunend langs straat.
Waar achter half leunend,
De orgelman gaat.
Luid schalt uit die kist nog
Een heesdiig geluid.
Waarboven een straatjoch
Nóg vrees'liijker fluit.
De kind'ren krioelen
Verdringen en woelen
Zich om 't mechaniek
't Geluid wordt al minder,
't Klinkt ginder, al ginder.
Weg is de muziek.
Kermis 1936.
HU1B DE RIJMELAAR.
(Voor nadruk toestemming te wagen
aan de auteur.)
Naar wij vernemen^ wordt de platen-
tentoonstelling, vanwege „Mooi Texel''
georganiseerd door de Museumcommissie
voor de daartoe genoodigden reeds
VRIJDAGAVOND 3 JULI DES AVONDS
OM ACHT UUR door Burgemeester
Kamp geopend. Reeds des Zaterdags en
Zondag zal er gelegenheid bestaan voor
degenen, die b.v. voor de kermis naar
Den Burg komen, ook deze plateuten-
toonstelling te gaan zien, dde naar onze
meening, IEDER bewoner van Texel ge
zien moet hebben. Wij waren reeds in de
gelegenheid de verrassend mooie collectie,
in keurige lijsten gezet en op overzichte
lijke wijze tegen een passende achtergrond
in het Glazen Paleis uitgestald, te bewon
deren. We zijn er van overtuigd, dat ieder
bezoeker (ster), die belang stelt in liet
Texel-van-jaren-her, de tentoonstelling
zeer interessant zal vinden. Menigeen
zal er een uurtje of langer willen toe
ven om de penteekeningen, etsen, aqua
rellen en plaatwerken, op welke andere
wijze ook tot stand gekomen, aandachtig
te bekijken en vergelijkingen te treffen
met het Texel van nu, dat er beken-'1
nen we 't gerust niet in allen deele üi|
picturaal en bouwkunstig opzicht op voor-
is gegaan. De schoonlheidscomm. ten spijt.
Het komt ons overbodig voor, hier
prenten bij name te noemen. De beschrij
ving, welke de heer C. S. Ponger daar
van in ons blad geeft (zie de T. C. van
24 27 Juni 1.1.; 1 en 4 Juli a.s.) noem|t
ze alle. Wilt ge van de tentoonstelling!
ten volle genieten („genieten", herhalen,
we, doet wie zich Texelaar noemt daar,
beslist), raadpleeg dan de beschrijving.
Dan kan u geen enkele biezonderheid van
eenig oelang ontgaan.
Maar hoofdzaak is, dat u de tentoon
stelling bezoekt. U zult er verwondfemdi
staan en er zullen gevoelens van dank-1
baarheid bij u wakker worden, van dank
baarheid jegens de Museum'commissie,
\velke er m'et de heer C. S. Ponger in
slaagde, deze echt-Texelsche onderneming
op touw te zetten.
MIDDENSTANDERS:
n Een abonnement bij
N.V. PROVINCIAAL BELANG. O
0 Handelsinformatie- en Incas-
0 sobureau voor de Midden-
Q 0 stand, opgericht 1864, biedt
0 in deze tijd groote voordee-
len.
0 Een volledig prospectus,
0 waaruit zulks duidelijk blijkt
0 met een ex. van de 14-daag-
Q 0 sche zeer verzorgde courant
0 wordt op schriftelijke aan-
0 wage p.o. verstrekt.
N.V. PROVINCIAAL BELANG,
n Amstelstr. 14, Tel. 32000 (6 lijnen)
AMSTERDAM C.
Voor Middens! Fed. en Bonden O
kan een speciale overeenk. getrof-
n fen worden.
Nieuwe Modeblad, Weldon's
4 Modeblad voor Dames en voor 4
Kinderen, Beyer's Modeblad, Brei-, 4
Haak-en andere Handwerkboeken:
BOEKHANDEL PARKSTRAAT. 4
(Beschrijving door C. S. PONCTER.)
(Vervolg.)
20. GESTICHT VAN LIEFDADIG
HEID, C. W. Bruinvis, potlood, 1843.
21. RAADHUIS, C. W. Bruinvis,
penteekening, 1843.
Dit raadhuis is in de eerste helft van
de 19e eeuw gebouwd (zie nr. 22).
22. DE VISCHMARKT EN HET
VOORMALIGE RAADHUIS, C. W.
Bruinvis, potlood, 1S43.
Op deze belangrijke teekening geeft
Bruinvis een toestand weer, die in 1843
niet meer bestond. Hij moet dus naar een
andere prent gewerkt hebben. Immers,
dit oude raadhuis van 1611, werd door de
niets ontziende barbaarschheid in 1842
afgebroken. De vischmarkt, nu Waag, was
in 1833 gebouwd. De monumentale deur,
die men rechts ziet, is tegenwoordig 'in
hotel Texel ingebouwd (zie nr. 26.)
23. OUD TRAPGEVELTJE IN DE
BINNENBURG, J. E n s in g, potlood,
1875.
24. OUDE GEVEL IN DE WEVER
STRAAT, J. Ens ing, potlood, 1875.
25. STRAATJE IN DEN BURG, J.
E using, potlood, 1875.
26. POORT VAN HET SCHOUTEN
HUIS, G. v. Arkel, O.l. inkt, einde 19e
eeuw.
Dit portiek (zie nr. 22), bevindt zich
nu in de zijgevel van hotel Texel en is
afkomstig van het huis, dat in 1661 wo-
ning van de Schout werd. Zooals men
op nr. 22 kan zien, maakte dit huis deel1
uit van het oude raadhuis. Halve zuilen,
met guirlanden staan langs de posten en
dragen een hoofdgestel met een fronton,
waarin twee wapens hangen.
G. v. Arkel schreef en illustreerde
aan liet einde van de 19e eeuw met
A. W. Weissmanm: ,jde Noordhol-
landsclie Oudheden". Hier zijn en-,
kele origineelen van die illustraties.
27. TWEE OUDE GEVELTJES INDE
BINNENBURG, W. van Schoonho
ven van Beurden, olieverf, 1930.
Bruikleen C. _S. Ponger, Amstelveen.
Deze twee mooie gevels uit omstreeks
1630, die vroeger op de plaats stonden„
waar zich nu de Boerenleenbank bevindt,
zijn ook aan de moderne barbaarschheid
ten offer gevallen, geheel onnoodig. Al
leen de achtergevel van het linksche huis,
is nu een deel van de achtergevel van,
het nieuwe gebouw. De twee hardsteenen
stoeppalen, die zich thans in het geluk
kige bezit van schrijver dezes bevinden,
zijn uit omstreeks tblO en oorspronkelijk
niet als zoodanig gebruikt. Zij zijn af
komstig van een portiek, misschien van
het oude raadhuis dat in 1611 gebouwd
werd, dus precies in dezelfde tijd (zie
nr. 22.)
(Wordt vervolgd.)
DE KOOG.
LEERT ZWEMMEN.
Laat uw kinderen zwemmen leereii.
TEXELSCHE ZWEMVEREEN. 4
WIE NIET GROOT IS.
De gemeenteraad heeft Zaterdag aan
de heer J. Mak, onderwijzer aan de o. I.
school, alhier, op diens verzoek, wegens
het bereiken van zijn 60e levensjaar, eer
vol ontslag verleend met ingang van door
B. en W. te bepalen datum.
NA 39 JAAR.
Bijkans 39 jaar is de heer Mak nu aan,
de school hier verbonden. Een voor (le
functie van onderwijzer zeker biezonder
lang tijdvak, want is niet veelal onze ge
meente voor hen, zooals wijlen het raads
lid de heer H. W. Keesom ons eens te
kennen gaf, een „doorgangshuus" Mu
taties komen in de Texelsche onderwij
zerswereld uitgezonderd de laatste ja
ren dikwijls voor, hetgeen aan het on
derwijs niet bevorderlijk kan zijn.
De heer Mak voelde zich op ons eiland
;il spoedig op zijn ge-mak. In 190Ó koos
hij een Kooger ingezetene tot echtge-
noote en Texel tot vaste woonplaats.
DE KOOG IN KINDERSCHOENEN.
14 Juli 1S76 werd de heer Mak te Mid
delburg geboren. Als kind verhuisde hij
met zijn ouders naar West-Maas. Zijn
onderwijzersacte behaalde hij aan de Nor
maalschool te Numan9dorp. Na eersteen
jaar 's konings wapenrok gedragen te
hebben, werd hij bij raadsbesluit van
Juni 1897 met ingang van 15 Aug. 1897
tot onderwijzer aan de o.l. school te De
Koog benoemd op een salaris van f550
per jaar. Hoofd van de school was daar
in die dagen de lieer Heeroma, die met
een „deli" de nieuwe meester kwam af
halen. De Koog was nog maar een ge
hucht: een kerk, een school en tien hui
zen. Geen wonder, dat meester Mak, voor
het eerst op zijn nieuwe standplaats
aankomende, de vraag stelde: „Waarligt
De Koog nu? Aan die andene kant van
die duinen?"Thans telt De Koog
buiten de openbare gebouwen 71 huizen,
waaronder er zijin (hotel, pensions, zo
merwoningen), die in de grootste ste
den van ons land een goed figuur zouden
maken.
HET PERSONEEL.
Indien we goed zijn ingelicht, is de
school aan De Koog omstreeks ,1875 ge
sticht en werd daarvoor geruime tijd
in de kerk onderwijs gegeven. Voor zoo
ver bekend, is aan de school, behalve
voor het Uandwerkonderwijs, nimmer een
onderwijzeres verbonden geweest. Wel
wend de benoeming van oen onderwijze
res ter sprake gebracht, alvorens in 1897
besloten werd een onderwijzer aan te stel-
fen, voorstanders van een onderwijzer
bleven in de meerderheid. Men wilde n.l.
niet overgaan tot het ontslaan van de
toenmalige vakonderwijzeres voor hand
werken. De raad van 27 Juni 1936 nam
een ander standpunt in en wel op grond
van fiuancieele overwegingen. Afgezien
hiervan, zou ook op paedagogische grom
den o.i. de keuze voor het onderwijs in
de laagste klassen op een vrouwelijke
leerkracht moeten vallen.
In de ambtsperiode van de heer Mak
waren als hoofd aan de scfliool verbonden
resp. de heeren Heeroma, Dikstaal, Sche
ring, Weenink, Thiirkow, Zaal en thans:
Ide beer J. P. Rond, eerder h.d.s. te De
Gocksdorp. Tijdelijke betrekkingein wer
den geruime tijd waargenomen aan de o.l.
scholen 'te Z. en M. Eierland, Oosterend,
Oost en Den Burg.
SCHOOL EN SCHOLIEREN
Behoudens een verbouwing in de mobi
lisatiejaren, welke de sanitaire inrichting
ten goede kwam, heeft de school geen
wijziging ondergaan.
Het leerlingental wisselde sterk. Aan
vankelijk bedroeg het 50, tijdens het
hoofdschap van de heer Dikstaal 26,
thans weer plm. 50.
Leerlingen kwamen, Leerlingen -gingen
en groeiden op tot volwassenen. Meester
Mak kent ze alle en allen vrijwel mogen
hem, die in hart en ziel Koogenaar is en
meeleeft met het wel en wee van de be
volking, graag lijden. Alle „dik-doenerij"
is hem vreemd. Hij kent zijn volkje als
weinig anderen en voelt zich hier vol
komen thuis. Dat hij' ook na bekomen
ontslag hier woonachtig zal blijven, is zoo
goed als zeker.
Dat zijn belangstelling niet alleen het
onderwijs gold, moge blijken uit het feit,
dat hij een der oprichters was van de
„Veneenigide Koog", de eerste vereen,
ter bevordering van het vreemdelingenver
keer in het tot badplaats voorbestemde
dorp. Mede was hij tal van jaren seor.
van de afd. Texel der Vereen, tot Bevor-,
dering van de Biijenteelt in Nederland en
mede-oprichter van de afd. Texel van
Witte Kruis en Wijkverpleging.
Meester Mak heeft het voorrecht een
goede gezondheid te genieten. Blijve deze
nog vele jaren zijn deel, opdat hjj profi-
fiteenen moge van de rust hem straks ge-i
schonken en De Koog nog lang op zjijn
raad en daad zal mogetn rekenen.
HIJ WAS DE EERSTE...
MAAR BLEEF NO. 13.
LANDBOUW EN VEETEELT.
Vragen op landbouwgebied kunnen
Worden gericht aam de hoer E. v. d. Ban.
hoofd Lagere Landbouwschool.
DE AARDAPPELZIEKTE.
Hier en idaair is de aardappelziekte weer
geconstateerd. De Bilt heeft al enkele
malen waarschuwingen uitgezonden. Aan
verbouwers van vroege zoovel als late
aardappelen, die inog niet tot bespuiten
van hum gewas zijn overgegaan, wordt
met nadruk aangeraden met de bespuiting
een begin te maken.
Dit kan op de oude manier met Borq
deausche of Bourgondische pap (inlichtin
gen Lagere Landb.school) maar gemak
kelijker met de speciaal daarvoor Hereide
koper praeparaten, die men zóó in water
kan oplossen. V. d. B.
GRONDONDERZOEK.
Grond onderzjoeken op ph d.i. zuur
graad, leert ons niets betreffende de
hoeveelheid voedingsstoffen in de grond,
't Leert ons allee|n iets aangaande (de
reactie en dus over kalkbehoefte. Oim
wat omtrent de voedingsbehoefte te we
ten te komen, is vollediger grondonder
zoek noodig. Een belang voor lveel veel
bedrijven is het, dit te doem. Daarop ko
men we binnenkort uitvoerig terug.
BRANDAREN.
Er zijn hier en daar veel brandaren,-
vooral in gerst. Nu is er verschil tiisschem
stuif- en steembrand. Alleen bij gerst is
dit niet zoo opvallend. De opmerking werd
herhaaldelijk gemaakt, dat het zaaizaad
ontsmet was en nu toch zooveel brandi
aren voorkomen. Maar voor stuifbrand in
tarwe en gerst is warmwaterbehandeling
noo.lig. Is die miet toegepast, dan motet
men miet verbaasd zijn, veel stuifbrand?
aren aam te treffen. V. d. B.
Het ongemak van velen, die een
rittend leven leiden. Verrast
ruit Ge lijn na één of twee
Volgens recept t/on Apotheker Dumont
DE COCKSDORP.
HET ONWEER.
Tijdens het onweder, dat zich Maandag-,
middag boven ons dorp ontlastte, sloeg
de bliksem, op de telefoonlijn langs de
weg maar de vuurtoren. Eenige telefoon
palen werden daarbij beschadigd. Een
tweetal iper9onen, die .juist j>er fiets pas
seerden, vlogen de spaanders om de
ooren. Overigens werd geen schade aan
gericht.
OOSTEREND.
ZIEKENFONDS OOSTEREND.
en Tandarts Ten Hooi.
Zonder dat de contributie daardoor ver
hoogd wordt, zal van heden af tandarts
Ten Hooi aan ons ziekenfonds verbonden
zijn. Een voor de leden zeker hoogst
welkome mededceling. De tarieven voor
liet leveren van gebitten, enz. zijn gelijk
aan die der andere fondsen op Texel.
4 ATLASSEN, groot en klein! 4
4 Fietskaarten van het heele lamd. 4
4 BOEKHANDEL PARKSTRAAT. 4
