ELECTRISCHE
STOFZUIGERS
H.H. JAGERS
Polder Waalenburg.
ïngezondfej
ADVERTENTIËN
Tooneeluitvoering van U.D.I.
Geen dubbeltje in z'n zak
op Vrijdag 20 Nov. a.s.
jonge kippen W.L.
MAARTEN SMIT
Warmwaterbehandeling
ZAAITARWE
Woensdag 28 Oct.
(Vervolg van le bladzijde)
Het duurde echter tot 1913 eer tot be
maling besloten werd. Oudere Texelaars
weten nog wel van de strijd tusschen de
„natten" en de „drogen". De een gat
de voorkeur aan bestendiging van de
toestand (het "hanend-hoo.i, waarop de
schapen zoo verlekkerd zijn, zou door
bemaling verloren gaan, vreesden ze o.a.),
terwijl de tegenpartij een einde wou ma
ken aan de natte boel, waardoor Waalen
burg een groot deel van het jaar meer zee
dan land teek.
Met de overwinning van de voorstan-i
ders van bemaling was de strijd echter)
nog niet ten einde. De Dertig Polders,
Burger-Nieuwland en een deel derStaats-
gronden hadden en hebben nóg recht
van loozimg op Waalenburg. Wel was
voor het „achterland" de behoefte aan
bemaling minder groot verklaarbaar
was, dat Waalenburg pogingen deed om
een deel der bemalingskosten daarop te
verhalen. Dit had echter heel wat voeten
in de aarde en toen in 1913, tijdens hctf
dijkgraaf schap van wijten de heer Aug.
Kejjser tot bemaling besloten werd, was
het vraagstuk van de kostenverdeelingnog
niet opgelost.
AFKOOPSOM.
Ook met Eierland moest nog een be
langrijke aangelegenheid geregeld worden
Vastgesteld moest worden, welke som
Etenand betalen zou als afkoopsom we
gens het recht van waterafvoer, dat Waal
enburg mocht uitoefenen. Aanvankelijk
werd het bedrag op f 18000.— bepaalden
zeker zou de zaak haar beslag gekregen
hebben, indien de wereldoorlog niet was
uitgebroken. Oed. Staten weigerden de
overeenkomst goed te keuren. De tijden
waren te onzeker. Onderwijl wijzigden zich
de economische omstandigheden dermate,
dat Oed. Staten de afkoopsom op
100.000.meende te moeten stellen. Dat
ging Eierland echter te ver, met het resul
taat, dat na langdurige besprekingen, het
bedrag ten slotte op f40.000.werd be
paald.
Onderwijl hadden Oed. Staten ook be
cijferd, welk aandeel in de bemalings
kosten door het „achterland", boven na
der aangeduid, zou moeten worden op
gebracht. Op Texel konden de diverse be
langhebbenden het hierover niet eens
worden, waarom men in Haarlem stappen
dieed om tot een goede oplossing te ko
men. En deze kwam er inderdaad. I,n
procenten zou van de bemalingskosten
wonden betaald door
Waalenburg 76.5
Dertig Polders 13.5
Burger-N ieuwland 6.0
Sta atsgr ouden 4.0
Bij de berekening van deze percentages
werd uitgegaan van de peilen, welke als
gewenscht werden opgegeven.
Met het treffen van deze overeenkomst
in 1927 was wederom een mijlpaal bereikt,
maar nog was daarmee de bemalingszaiak
niet beklonken.
OLIE OF ELECTR1CITE1T.
Het ging ten slotte over de vraag: Zal
de polder met een electrisch gemaal wor
den uitgerust of met een olie-gemaal?
Het is bekend, dat dit vraagstuk heel waf
pennen en gemoederen in beweging zette.
Het ging er in deze strijd vaak warmpjes
aan toe, maar de voorstanders van een.
oliebemaling wonnen het pleit.
Naai- de heer J.Eelman, dijkgraat, ons
verzekerde,, werd aan de T.E.M. destijds
tot tweemaal toe vijf ct. per K.W.U ge
boden. De T.E.M kan hierop toen even
wel niet ingaan en verlangde bovendien,
dat in de overeenkomst een z.g. kolern
clausule zou worden opgenomen, waar
door de stroomprijs van de kotenprijs at-
hankelijk werd gesteld. De meerderheid
van Waalenburgs bestuur vond dit teveel
gewaagd, terwijl ook het tijdvak, geduren
de hetwelk de T.E.M. een bepaalde prijs
zou waarborgen, bet bestuur te kort voor
kwam.
Om meer zekerheid te krijgen wendde
de polder zich, op voorstel van de meer
derheid van het bestuur, tot Ir. Bege-
man, rijksnijverbeidsconsulent, diebireed-
voer.ge berekeningen opzette, zoowel voor
de stichting van een electr. gemaal als
van een oliegemaal. Het resultaat was,
dat de „oliemannen" zegevierden.
Op 10 Febr. 1931 werd de bouw van
bet gemaal aanbesteed. Voor f27640,—
werd het werk gegund aan de heer jb.,
Daalder. Op 16 April 1931 ging de eer
ste paai in de grond en 27 Oct. werd het
gemaal officieel in werking gesteld.
VIJF JAAR TERUG.
Bij de officieele indienststelling waren
o.a tegenwoordig het Bestuur van Waal
enburg, de Dagelijksche Besturen van dé
Dertig Polders en Burger-Niéuw-land, de
hoeren Michels en Bomans (leden Ged.
Staten), Ir. Verheij, Ir. Muller, e.a.
In de rede, welke de lieer J.Eelman,
dijkgraaf, aan de officieele in-gebruik-
stelling deed voorafgaan, gewaagde hij
van een gedenkwaardige dag, wijl nu een
eind was gekomen aan een jarenlange
periode van overmatige vochtigheid. Meer
zee dan land leek Waalenburg, een groot
deel van het jaar- Doelmatige bemaling
zou daarin eindelijk verbetering brengen.
Opmerkelijk was wel, dat in de breed
voerige toespraak met geen woord ge
rept werd van de heftige meeningsver-
schilten tusschen de voorstanders van
electrische en die van oliebemaling, welke
tot kort voor de stichting van het ge
maal zoo vaak aanleiding gaven tot vin
nige twistgesprekken en tot ingezonden
stukken, die lang niet „malsch" wapen,
in het Texelaartje.
„Genoeg daarvan", zal de Dijkgraat
gedacht hebben„Het gemaal staat er.
Alle geschil nu aan kant en vol moed inet
olie-bemaling de toekomst in.
EEN DOSSIER VAN 1/2 M.
Zoo dacht ook de heer Michels er
over, die als lid van Gedep. Staten het
woord voerde. Wel bracht hij nog in
herinnering, dat het College van Gedepu
teerden menig uurtje aan de Waalenburg-
sche bemalingsplannen en het vele
dat daaraan vast zat hadden besteed,
Het dossier (de daarop betrekking heb
bende stukken), zoo vertelde hij, vormt
wel een stapel van een halve M: hoog
HET GEMAAL.
Ja, er was heel wat te „verhapstukken"
eer Waalenburg zijn bemaling kreeg, be
staande uit twee Thomassem-Diesel-ruw-
oliemotoren, elk 52 p.k., gekoppeld aan
Stork scbroefpompen, met een capaciteit
van 60.000 L. per pomp bij een opvoer-
hoogte van 2 M.
NA VIJF JAAR.
En, zoo hebben we aan de Dijkgraaf
gevraagd: Wanneer u terugziet op de re
sultaten, met uw bemaling bereikt, kunt
u dan zeggen, dat ze aan uw verwachtin
gen hebben beantwoord?
Het antwoord luidde: Volkomen. Door
het verdiepen van tochten en peroeel-
slooten komt de installatie geheel tot
haar recht. Het productievermogen van
de grond is belangrijk toegenomen door
dat we de waterstand nu geheel kunnen
beheers dien.
EEN VERGELIJKING.
Men wil wel eens vergelijkingen maken
tusschen de bemaling van Waalenburg en
die van Eierland, welke electrisch ge
schiedt. Maar zoo merkte de heer Eel-
man terecht op dat is geen eenvoudige
zaak.Er zijn tal van factoren, waarmee
dan rekening moet worden gehouden.
lo. Eierland kan volstaan met een peil
van 1 M., terwijl Waalenburg tot
1.50 M. moet gaan;
2o. Waalenburg betaalt van zijn bema
lingskosten slechts ruim driekwart; de rest
wordt door het achterland opgebracht
(zie boven);
3o. Waalenburg beschikt in tegenstel
ling met Eierland, over een reserve-mo
tor. Als regel kan de polder met het iiu
werking stellen van één motor volstaan.,
Dat Eierland nog geen twee ct. per
K.W.U. betaalt, heeft vijt jaar terug na
tuurlijk geen mensch kunnen voorspellen.
Destijds werd vijt ct. zelts te kort be
oordeeld.
De wegen verkeeren in vrij goede staat.
Door de gemeente werd in werkverschat-i
fing tot verbreeding van Middelweg en
Westerweg overgegaan. Het wachten is
nu nog op een moderne beharding. Door
de toenemende beteekenis van De Koog
als badplaats en in verband met de a.s.j
opening van ons Vliegveld, zal het Waal-
enburgsche wegennet, in het hart van het
eiland gelegen, van steeds grooter betee
kenis blijken. Het komt de Dijkgraaf voor,
dat langs de verbneede wegen fietspaden
behooren te wonden aangelegd. De finan-
cieele toestand van de polder laat niet
toe, groote werken te ondernemen, maar,
zoo verzekerde ons de heer Eelman,
gaarne zijn we bereid om met het Ge
meentebestuur samen te werken, om in 't
algem. belang in de polder nog veel goeds
tot stand te brengen. Aanbeveling zou het
verdienen, ook de weg door Burger-
Nieuwland eens flink onder handen te
nemen.
Men heeft zich in den beginne over de
vogelstand in Waalenburg bezorgd ge
maakt en niet ten onrechte. Tot gerust
stelling kunnen we, op gezag van de heer
Eelman, echter meedeelen, dat eer van
een vooruitgang dan van achteruitgang
melding is te maken. Dit is z.i. te danken
aan bet lofwaardig werk van de Ned.
Vereen, tot Bescherming van Vogels. Toch
gaat deze in haar bescherming volgens
de heer J. Eelman, te ver, waar het de
meeuwen betreft. Een flinke beperking van
deze vogels, welke het leven van zoowel
andere vogels belagen, verdient z.i. aan
beveling.
DE OUDSTE BOERDERIJ.
We besluiten dit artikel, dat op volle-i
digheid in bet geheel geen aanspraak
maakt, met te vertellen, dat de hoeve,
bewoond door de tam. Jan Kikkert Jnz.,
tot de oudste in de polder behoort. In
de jaren terug afgebroken gevel bevond
zich n.l. onder de ijzeren letters S. P.
(welke op een vroegere eigenares be
trekking moeten hebben) het jaartal
1611. Blijkbaar is deze plaats gebouwd
tegen het jaar, dat de tweede bedijking
gereed kwam. In 1617 werd aan deze in
poldering de laatste haind gelegd.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
llllllllllllllllll SPORT. Illlllllllllllllll
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllll
T. 1J.Dukers
H.Neijens C.Ctros
I.Boon G.Witvliet A.Huiziinga
H.Ran M.Vlaming N.deGraaf P.Neijens
P. Kikkert
T. 2; D.Visser
D.Keijser Jo Ran
J.Helsloot C.Keijser J. Molenaar
P.Bruin S.duPorto J.Bruiin A.Verseput
P. Kees om
T. 3; W.Geus
G.Wilner J. Broekman
H.Kuiter J.Kiewiet F.Durieux
S.Langeveld A.DrosDz. B.Kievviet K.Kik-
kert I.Hille
Res.: Appelman.
h inderlijk licht.
Geachte Redactie.
Er is in uw blad eens geschreven over
het zoeklicht van de Dokter Wagemaker,
dat hinderlijk zou zijn wegens verblin
ding op de weg. Wat echter te zeggen
van de sterke lampen, welke ten behoeve
van de training op het sportterrein zijn.
opgesteld. Deze lampen verblinden al van
De Keet af tot aan Den Burg en branden
uren achtereen, terwijl het licht van de
Dokter Wagemaker maar enkele minuten
hinderlijk is. Ik zou daarom het Sport-'
bestuur willen vragen: Kunnen de lam
pen niet zoo afgeschermd worden, dat
het licht goed en wel over de helft
van het veld schijnt Er staan aan weers
kanten lampen. Dat geeft dus geen be
zwaar, terwijl,als deze afscherming wit
ot glanzend is, het licht er nog door
wordt gereflecteerd, wat de sterkte nog
ten goede komt. N.N.
We hebben ons naar aanleiding van 't
bovenstaande tot de voorzitter van S.V.
Texel gewend. Deze gaf als zijn mee
ning te kennen, dat de lampen "het ver
keer niet in gevaar brengen. Afscher
men is z.i. niet mogelijk zonder afbreuk
te doen aan het doel, waarmee de lam
pen zijn aangebracht. —RED.
DANKBETUIGING
Hiermee betuigen wij onze hartelijke dank
voor de vele blijken van belangstelling, bij
de ziekte, het overlijden en de teraarde
bestelling van onze geliefde vader
L. DAALDER
betoond. In het biezonder aan Ds. Vis voor
de troostwoorden tot ons gesproken en aan
dragers en kleedoplegsters voor de laatste
eer, de overledene bewezen.
De Fam. DAALDER.
De Koog. Oct. 1936.
spel in 3 bedrijven
door J. W. v. d. Heyden en Henk Bakker
ten bate van de Bewaarschool
in Pen's Schouwburgzaal.
Kaarten a 60 c p p verkrijgbaar bij
Het bestuur der Nutsbewaarschool
A de Wilt, Weverstr; S. de Waal, Bin-
nenburg; Jn Dekker, StecnenplaatsP
Bakker's Ijzerhandel.
Wij vragen tevens uw aandacht voorde
(beh. goedk. B en W) te houden verloting
waarvoor geschenken gaarne worden inge
wacht.
Een lot kost slechts f 0,10.
STEUNT HET GPEDE DOEL.
TE KOOP
en eenige goedgek. W.L. hanen met N.P
C. merk.
P. KEIISER.
koopt U bij MAARTEN SMIT
van
f 32,50 voor f 19,50
f 45.- f 29,50
f 50,- f 32,50
f 55,- f 35.-
Koop daarom bij
Iedereen doet het
LEVERING OP PROEF.
De kokerij in Waalenburg werkt nog
Wie dus nog tarwe wil doen behandelen,
kan ze vóór Woensdag brengen. Men kan
ze DROOG brengen Ze wordt voor 10 ct
extra per HL aan de kokerij voorgeweekt.
Voor ons heeft de gulden nog
zijn volle waarde, zie maar:
Dubbelloops Jachtgeweren
voor zwart kruit f 25,—
Dubbelloops Jachtgeweer
v. rookloos kruit f 29,—
Dubbell. Hammerlessgeweren
v. rookloos kruit f 39,—
5 schoots Repeteergeweren
v. rookloos kruit f 67.50
Goedkoopste adres voor
alle soorten wapens,
luchtbuksen en ammunitie
MAARTEN SMIT, Koegras.
EIERLAND BETAALT EEN
HET „ACHTERLAND".
DE WEGEN.
DE VOGELS.
mm
m
