De Herfst is er
No. 5098 50ste Jaargang Woensdag 4 Nov. 1936 Q
De üieuwe Texelsche Courant
Kinderhanden vragen werk.
EERSTE BLAD.
Voor enkele centen
dagen genot.
Boekhandel Parkstraat.
Er was eens....
Grondonderzoek.
iiiiu min
is
ai mui
iron min mui mm iü
Uw advertentie in dtt bM w
op Texel huls aan huis gelezen
TEXELSCHE COURANT
is sinds 1 Juli 1930
In dit blad op^aooraes.
U1TG.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Lange veld en de Rooij Der
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: t'0.75 per kwartaal,
buiten den Burg fl.losse ars. 4ct.
ADVERTENTIES: 12 oent per regel;
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
rleefïg tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels.)
HOOGWATER ter reede van Texel v.ra
(nam. ongeveer '/i uur later.)
5 6 7 8 9 10 11 Nov
0,28 1.09 2.18 3,28 4,42 5,48 6,45
LICHT OP
RljWIELEN en RIITUIGEN 4 53
VAN OVER DE GRENS
ZATERDAGAVOND
DE POLITIEK IN WEST-EUROPA.
Het schijnt, dat de West-Europeesche
diplomatie op het oogenblik weinig actiet
is. Maar ondanks het principe van de
openlijke diplomatie, weet men toch nooit
wat er achter de schermen bekokstoofd
wordt. Kennelijk liggen de plannen voor
het Nieuwe Locarno de Europeesche po
litici wat zwaar op de maag. De kans,
dat dit verdrag tot stand komt, wordt
immers nog steeds maar niet grooter. Wel
hebben Italië en Duitschland er over ge
sproken ze schijnen tot een zekere
overeenstemming gekomen te zijn. Maar
nu heeft zich weer een nieuwe liefhebber
aangemeld, die eigenlijk moeilijk van de
hand kan worden gewezen: Polen. War
schau had er needs in 1925 bezwaren
tegen, buiten Locarno te worden gehou
den en dit was een van de redenen, dat'
liet zich langzamerhand van Frankrijk ver
vreemdde. Thans zijn deze bezwaren van
Polen nog dringender gewonden. Berlijn
maakt er geen geheim van, dat het West-
Europa van Oost-Europa wil isoteerenen
misschien zou dit inderdaad voor West-
Europa nog niet zoo heel onvoordeelig
zijn. Men kan het Polen echter niet kwa-i
lijk nemen, dat het er weinig voor ge<
voelt, aan zijn lot te worden overgelaten.,
De Polen hebben als huurlieden in 't
Westen de Duitschers en in het Oosten de
Russen en een conflict tusschen Moskou
en Berlijn hoort werkelijk niet tot de on
denkbare zaken. Dat Polen bij een derge
lijk conflict groot risico zou loop-en, be
hoeft geen betoog. De Poolsche Minister
van Buitenl. Zaken, Beek, wenscht zijn
belangen nu te Londen te bepleiten. Het
zal danook wel moeilijk zijn, Polen dit
keer er buiten te houden. Parijs zal dit
in geen geval kunnen en willen verhin
deren, nu het zijn betrekkingen met War-
schau juist weer eenigszins hersteld jjieeft.
En uit de woorden, die Mussolini Zondag
gesproken heeft, blijkt ook niet, dat men
in Rome de Polen buiten de zaak wil hou
den. Blijft nog de vraag, of Berlijn zich
bij een deelname van Polen zal neerleg
gen. In ieder geval is de situatie dc*>r dit
alles weer ingewikkelder geworden en,
daarom lijken de kansen op een spoedig
Locarno no. II" niet al te groot.
De TOESTAND IN Z.O.-EUROPA.
Veel levendiger dan West-Europa is de
politieke bedrijvigheid -op Let oogenblik
in Midden- en Z.O.-Europa. Koning Karei
van Roemenië heeft een'ge dagen in Praag
doorgebracht. Voor de Tsjechische zoo
wel als voor de Roemeensche pers gat dit
weer eens aanleiding om te wijzen op de
groote eensgezindheid, die er in de Kleine
Entente heerscht. Wij hebben er echter ai
eens eerder op gewezen, dat men d-erge-,
lijke berichten over eensgezindheid met
een korreltje zout moet nemen. Vele
symptomen wijzen er op, dat de betrek-'
kingen tusschen Praag, Belgrado en Boe
karest onzeker en onrustig zijn. In Praag
weet men b.v. zelf niet, wat men eigenlijk
op het oogenblik aan Belgrado en Boe
karest heeft. Niet, dat de vriendschap in
vijandschap zou zijn verkeerd, maar de lij
nen der buitenlandsche politiek van de
drie landen loopen toch zeer zeker niet
parallel. Daar kan geen Entente iets aan
veranderen. Als het er op aankomt, is de
vriendschap tusschen de Skandinavische
staten en Nederland en België, die geeni
verdragen met elkander gesloten hebben,
Regen
Wind 1
Langer Avonden 1
Laat ze toch
Knippen Kleuren
Plakken Teekenen
Vlechten Bouwen
Het is gemakkelijk kiezen in
heel wat hechter. Tenslotte zijn overeten,
komsten tusschen goede buren ook geheel
overbodig. Dat is in de afgeloopen week
weer eens gebleken tijdens de „Dag van
,Noorden", waar de ware eensgezindheid
tusschen de Skandinavische volken wel
zeer duidelijk tot uitdrukking werd ge
bracht.
DE ROL VAN TURKIJE.
Het bezoek van Koning Karei aan
Praag valt samen met dat van de Zuid-.
Slavische premier Stojadinowitsj aan
Ankara. Deze samenkomst van Stojadi
nowitsj, met de leider van het nieuwe
Turkije, Kemal Ataturk, Legt nog eens
de nadruk op de goede betrekkingen, die
zich in -de laatste jaren tusschen Zmid-
Slavië en Turkije ontwikkeld hebben.
Vooral Londen ziet deze vriendschap,
met het oog op de toestand in het Oos
telijk gedeelte van de Middellandsche Zee
gaarne. Toch mag men Turkije's betee-
kenis voor Europa niet overschatten. Ke
mal Ataturk zal er zich wel voor wach
ten, zijn handen in het Europeesche wes-
pennest te steken. Dat het nieuwe, sterkei
Turkije nog eens een groote rol zal gaan
spelen, staat wel buiten twijfel, maar deze
rol "zal liggen in de Oriënt.
DUITSCHLAND:
HET VIERJAREN PLAN.
In Duitschland maakt men thans ernst
met het vier-jaren-plan van Hitier, dat
het Derde Rijk economisch onafhankelijk
moet maken. De leider van dit plan, Goe-
ring, heeft over de uitwerking van dit
plan in een groot-e redevoering een en
ander meegedeeld. Hij gaf toe, dat er op
het oogenblik in Duitschland gebrek aan
eenige zaken was, tengevolge van het
feit, dat het buitenland de Duitsche kolo
niën en het DuitsChe goud zou hebben
gestolen. Duitschland wil echter op vre
delievende wijze in een en ander voor
zien. De visschersvloot zal worden uitge
breid, en dan moet men inplaats van,
vleesch maar meer visch eten. Kumstma-i
tige benzine, rubber, enz. zal worden ge
produceerd en over een jaar zal Duitsch
land dan weer ruimer adem kunnen ha
len. Vaste prijzen zullen w-orden vastge
steld en -de medewerking van arbeiders
en ondernemers wordt ingeroepenze zal
zoo noodig worden afgedwongen. Tegen
saboteurs zal men strenge maatregelen
nemen. Hierop komt Goering's betoog in
hoofdzaak neer. Het geheel is een interes
sant experiment, dat ongetwijfeld de aan
dacht van -de wereld waard is. IntussChen
werpt het een schril licht op de verwande,
internationale politieke en vooral ook
economische situatie. Terwijl er eensdeels
een teveel aan tal van artikelen is, zi-et<
men zich elders genoodzaakt door mid
del van „Ersatz" de behoeften te dek
ken.
DE BURGEROORLOG IN SPANJE.
In de Spaansche strijd is thans wel de
meest bloedige episode in de geschiedenis
van de Spaansche burgeroorlogen be
gonnen. Om het bezit van de hoofdstad
wordt verbitterd gevochten. Langzaam
maar zeker dringen de nationalisten naar
Madrid op, zoodat zij op sommige plaat
sen nog slechts 20 K.M. van -d-e stad ver
wijderd zijn. In de onmiddellijke omge
ving van Je stad bezit de Madrileensche
regeering intussch-en nog slerke stellin
g-en, zoodat de inname van de hoofdstad-
door de nationalisten nog wel eenige
tijd op zich kan laten wachten. Dit alles
kost natuurlijk duizenden slachtoffers en
wanneer men de berichten leest, wondt
men van medelijden met dit arme volk
vervuld.
WAAR NU HET GEBOUW VAN
DE COOP. BOERENLEENBANK
STAAT.
LANDBOUW EN VEETEELT
WAT IS COMBEREN?
Regelmatig wofden aan de Lag. Land
bouwschool monsters grond onderzocht
op zuurgraad. Uitgebreider onderzcek kan
daar ni-et worden verricht, om-dat daar
voor het instrumentarium ontbreekt, maar
toch is dit eenvoudige onderzoek op zuur
graad, het „combercn", zooals het ge
noemd wordt, al leerzaam. Luchtdroge
goed gemengde grond, afkomstig van met
zorg genomen monsters, van het te onder
zoeken perceel, worden met bepaalde
vloeistoffen geschud. Grond, di-e zuur
is, geeft niet een heldere vloeistof, een,
roode verkleuring. Gromid, die „overkalkt"
is, geeft met een roode vloeistof een weg
gaan van de kleur te zien.
WAT BEREIKEN WE DAARMEE?
Hoe sneller en intenser deze reactie
werkt, hoe zuurder of kalkrijkcr de grond
is. De lezer begrijpt, als hij dit niet
wist, dat zuur en kalkrijk tegenhangers
zijn Bevatten de gronden te weinig kalk,
ot te veel zuren, wat eigenlijk heizelfde,
is, dan zijrn ze voor bepaalde gewascejij
ongeschikt. Ja, ernstige ziekle-verschijn-
selen i-n de gewassen kunnen het gevolg
zijn. Men heeft voor veie gewassen,
door al eenige jaren uitgebreide onder
zoekingen te doen en proeven te nemen,
gevonden bij welke zuurgraad of, zoo
als men dit uitdrukt: bij welke kalktoei
stand ze 't best groeien. Ieder gewas stelt
dus ten opzichte van de kalktoestand van
de grond bepaalde eischen. Als we dus
een perceel bemonsteren en die zuurgraad
ongeveer kumnen vaststellen, kunnen we
de conclusie trekken of die grond voo-r
de gewassen, die we er op willen telen,
geschikt is. Is die grond nu te zuur vol-i
gens ons onderzoek, welnu ieder kan
tnu verder redeneenen dan brengen we
er kalk op. Men weet voor vele gewassen,
zei ik. vrij goed, welke kalktoestand ze 't
WOORD EN DAAD
WOENSDAG 8 JUNI 1898.
Afwezig: -de heer W. Bakker Kz.
Installatie van Burgemeester H. W.
de Joncheere, benoemd bij K. B. van 25
Mei 1898.
Bank van Leening. De commissie,
b-elast geweest met het onderzoek der re
kening, adviseert deze goed te keuren,
maar verzoekt B. en W. tevens, te willen
onderzoeken, of deze instelling nog wel
reden van bestaan heeft.
Telefoniste te Den Hoorn. Op ver
zoek, wegens huwelijk en vertrek naar
Oosterend, wordt eervol ontslag verleend,
ingaande 1 Juni, aan mej. C. C. Daalder.
In haar plaats wordt benoemd mej. C.
Daalder, met als plaatsvervangster mej
M. Daalder.
In verband met de hooge ouderdom
van de heer Westenberg en de ongesteld
heid. van de heer C. Keijser, ambtenaren
van de Burgerlijke Stand, wordt als zoo
danig benoemd de heer H.W. de Joncheere.
DONDERDAG 21 JULI 1898.
Afwezig: de heer W. Bakker Kz.
Besloten wordt in de kosten der G-e-
meentehuishouding 1898 van -het Rijk een
bijdrage te vragen van tl560.van de
Provincie van f300.
Door Mr. A. H. van NieTop c.s.
110
liefst is. Dus strooien we maar zooveel
tot die kalktoestand is bereikt, en klaar
is het.
HOEVEEL KALK NOODIG?
Eenvoudig is dat. Maar de opmerk
zame lezer heeft een lek in tic redemee-i
ring ontdekt, en zal vragen: „maar hoe
veel heeft een grond nu noodig om tot 'n
bepaalde gewensclite kalktoestand ge
bracht te worden?" Juist daar loopen
we vast. Dat leert ons onderzoek ons
net. Daarvoor is meer noodig, n.l. on
derzoek op HUMUSGEHALTt van de
grond, want 't zijn meest humuszuren,
die door de toe te dienen kalk worden
geneutraliseerd. Kennen we dat humus-
getal, dan wordt daaruit berekend, de
kalkfactor, dat is li-et getal, waarmee we
kumnen berekenen, hoewel kalk die grond
per H,A. en per 10 cM bouwvoor noodig
beeft. Nu wordt het ingewikkelder. En n-u
heb ik 't nog niet eens zuiwr verteld;
er zit weel meer aan vast. Het bepalen van
dat humusgetal kan niet gebeuren <;p de
landbouwschool, liet berekenen van de
kalkfactor dus ook niet, het geven van 'n
volledig bekalkingsadvics dus ook niet.
Bovendien is dat „combcren" lang niet
„precies" genoeg. Willen we dus gege
vens hebben, waar je -houvast aan hebt,
dan moet onderzoek plaats hebben- in
een daarvoor geschikte inrichting, b.v.
in 't bodrijfslaboratorium voor grond-on-
derzoek te Groningen. De directeur van
diie inrichting komt daar Vrijdag a.s.
over praten. Men zie de adv. in dit nummer.
Dat onderzoek, en dan in 't groot, is
voor Texel zeker erg noodig. Er is veel
zure grond op Texel, die bij doelmatige
behandeling meer op kan brengen, en het
i-s wijs een klein bedrag voor onderzoek
te besteden om later een grooter terug tu
winnen in betere gewassen. We moeten
meer van onze grond weten en -deze
lezingavond is een eerste stap om tot
dergelijk onderzoek te komen. Daarom
gaan veel boeren Vrijdagavond naar „de
Lindeboom." E.v.d.B.
VAN TEXELS RAAD.
wordt voor 30 jaar concessie gevraagd,
voor exploitat ie van 'n gasfabriek. Wordt
in handien van B.enW. gesteld, opdat het
college prae-advies zal uitbrengen.
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1898.
Afwezig: de heeren W. Mets Tz. en W.
Bakker Kz.
Bij acclamatie wordt op voorstel van
de vo>orz. besloten, aan H.M. de Konin
gin een telegram van hulde en eerbied te
zenden ter gelegenheid van haar 18e ver<
jaardag; die dag, waarop zij zelf de teu
gels van het bewind in handien zal nein-en-,
Vo'orloopig wordt vastgesteld ge-
m-;e n te rekening 1897: o-ntv. f55994.
uitg. f54823.—. Mede wordt vastgesteld
rekening Alg. Armbestuur: ontv. f3386,
uitg. f3354.—.
Vuilnisophaler. Op verzoek wordt
aan de heer W. Schaatsenberg eervol
ontslag verleend. In zijn plaats wordt be
noemd de heer P. Wilmer.
Bank van Leening. B. en W. stellen
voor deze instelling, van welke zeer wei
nig gebruik wordt gemaakt, op te heffen
met ingang van 1 April 1900 en met in-
'gang van 1 Jan. 1899 geen panden meer
aan te nemen. Besloten wordt (43) de
beslissing te verdagen tot een volgende
vergadering.
111
