KING
PEFERMUNT
Texelsche Berichten
m
De NarcisvliegI
1
King verdrijft ver
moeidheid, houdt
U fris en monter.
King... geurig, sma
kelijk en zuiver.
Een natuurlijke verkwikking/
VAN OVER DE GRENS
VERLIEST DE SPAANSCHE
REGEERING
De Spaansche regeering schijnt in de
laatste dagen ©enige gevoelige verliezen
te hebben geleden. Daar is in de eersta
plaats ihet vergaan van het s.s. „Mar
Cantabrico", het munitiesdhip van de
Volksfronters. Het schip was getorpe
deerd door de kruiser der opstandelingen
„Canarias". Deze Slag treft de regeering
juist op het oogenblik, dat zij de wa
pens en munitie zoo goed zou kunnen ge
bruiken, want de nieuwe aanval van
Franco op Madrid schijnt uiterst hevig
te zijn. Franco's troepen zouden 12 K.M.
in de richting van Guadaljara zijn opge
rukt en bovendien de verbinding tus-
schen Valencia en Barcelona hebben ver
broken. Het is toch zeker, dat de Natio-t
nalisten op het oogenblik in verschillen-/
de deelen van het land een zeer sterk©
druk op de regeeringslinies uitoefenen en
dat zij hier en daar successen "nebben
behaald. Voorloopig zijn deze echter voor
de uiteindelijke afloop van de burgeroor
log nog geenszins beslissend.
FRANKRIJK: BLUMS POLITIEK.
Ook buiten Spanje spelen zich op het
oogenblik in Europa weer belangrijke ge
beurtenissen af. In de Franschie Kamer
debatteerde men over de nieuwe oorlogs-
leening. Opschudding was djiarvan niet
te verwachten. Qp Ihiet gebied der'lands
verdediging is het Fransche volk eensge
zind. De machtiging tot uitschrijving van
de leening is danook miet groote meerder
heid aan de negeering verleend, bovendien
staat wel vast, dat deze leening na de
laatste toezeggingen welke Blum ten aan
zien van de financieele eii economische
politiek van het Volksfront aan de meer
burgerlijke groepen heeft gedaan, ten
volle zal worden geplaatst.
Dat de meest links georienteerde aan
hangers van het Volksfront alles doen,
om Blum in zijn moeilijke taak, ook ove
rigens de eensgezindheid in het land te
herstellen, kan men echter niet zeggen. De
stakingen behooren nog altijd met tot het
verleden.
VEREEN. STATEN:
ARBEIDERS E1SCHEN
Niet alleen in Frankrijk is de staking
met bezetting van de bedrijven in de
mode. De Amerikaanscbe arbeiders van
de Oeneral Motors hebben kort geleden;
dit voorbeeld opgevolgd en nadat zij hier-
mede succes hadden geboekt, heeft deze
methode ook aan de overzijde van de Oce
aan ingang gevonden. Dit keer heeft men
de fabrieken van Chevrolet en Hudsont
bezet. Evenals hun collega's bij de Oene
ral Motors zullen ook zij wel succes hieb-t
ben. De arbeiders hebben de indirecte;
steun van Roosevelt, die de sociale toe
standen van de U.S.A. wil verbeteren. En
dat is veel waard. Inderdaad is de soci
ale vvetgeving in de V.S. in vergelijking
met die van de meeste Europeeschie lan
den achterlijk en de eischen van de arJ
beiders zijn dan ook voor het grootste
deel begrijpelijk. Maar door de bezetting;
van de fabrieken toe te laten schept men,
een gevaarlijk precedent.
DUITSCHLAND ONGERUST.
In Duitschland maakt men zich over
de Engelsche en Fransche bevvapenings-:
uitbreiding niet weinig ongerust. Inder- i
daad: door de nieuwe Engelsche en'
Fransche „Verdedigings"-leeningen komt
IETS OVER VEEVOEDING.
VI
Alle veekoeken, hier in de handel, het
zij gebroken ot in meelvorm, zijn neven
producten uit de olieslagerijen en maal
derijen. Door persen, wringen ot extra-
heeren wordt de olie aan de grondstof
fen onttrokken.
LIJNKOEK is afkomstig van het vlas
zaad. De zetmeelvvaardie van lijnkoek is
71, verteerbaar eiwit (vert. e.) 25,1 pet.,
asch 6 pet.
GRONDNOTENKOEK. Z.W. 77,2, vert
eiwit 42,2 pet., asch 4,5 pet. Afkomstig
van de grondnootjes. Dit is de in eest
eiwitrijke koeksoort.
RAAPKOEK. Z.W. 60, vert e. 25,7 pet.,
asch 7,7 pet. Afkomstig van het raap
zaad of van andere kruisbloeraigen.
KOOLZAADKOEK- Afkomstig van 't
koolzaad. Deze koeksoort wordt hier, ge
loof ik, niet gevoerd.
SESAMKOÈK. Z.W. 76,6, vert. e. 34
pet, asch 10,7 pet. Afkomstig van het
zaad van de sesampfant. Door het hoog
gehalte aan beenvormendie bestanddieelen
is het een goede koeksoort voor jong
vee.
SOJAKOEK. Z.W. 75,8, vert. e. 36,4
pet., asch 6,4 pet. Afkomstig van de so
jaboon.
COCOSKOEK. Z.W. 80.2 vert. e. 15.3
pet. Wordt verkregen uit het gedroogde
vruchtvleesöh van cocosnoten.
PALMPITKOEK. Z.W. 67,3, vert. e. 13
pet. Afkomstig van de vruchten van een
palmsoort.
P. KIKKERT.
WIE RUILT ER
min
Postzegels, bonnen of plaatjes
(Gratis adv. voor abonné's en huis-
genooten.)
Ik heb een verzameling Duitsche post
zegels. Tevens doubletten van andere lan
den. Deze wil ik ruilen voor zegels van,
Ned. en Kol. en roltandingzegels van Ne
derland.
COR BAKKER, Duinweg B 148.
SULTAN MULEY MOHAMMED.
De Sultan van Marokko, die dit jaar
als zoodanig zijn 10-jarig jubileum hoopt
te vieren.
Marokto is zeer rijk aan mineralen,
waarop menige groote mogendheid zeer
gesteld is
Marokko is 570.000 vk. K.M. groot (Ne
derland 33000) en telt 4.2 rnillioen inwo
ners.
De Sultan voert het bestuur onder pro
tectoraat van Frankrijk.
Berlijn's rekening geheel op losse schroe
ven te staan. Het Duitsche programma
was immers gegrond op de veronderstel
ling, dat de Engelsche en Fransche be
wapeningen althans voorloopig niet op
gevoerd zou worden. In dit geval zou
men omstreeks 1940 de achterstand inge
haald hebben. Hiervan kan thans geen
sprake zijn en de Duitsche regeering acht
het danook noodig, de nieuwe toestand
nader onder de oogen te zien.
Het is het bewapeningsvraagstuk, waar
over Hitler op het oogenblik met zijn
kabinetsleden van gedachten wisselt. Som
migen verwachten van deze kabinetszit
ting opzienbarende hesluiten. Zoo deden
reeds geruchten de ronde, dat het vloot/
verdrag met Engeland, dat aan Duitsch
land het recht geeft, 1 3 'der totale Eth
gelsche tonnage te bouwen, zou worden;
opgelegd. Niets is echter onwaarschijn
lijker dan dit. Hitier zelf heeft dit ver*
(drag aangegaan en volgens zijn verkla
ringen zijn dergelijke verdragen heilig.,
Bovendien zou Duitschland naar men
aanneemt op het oogenblik toch niet
in staat zijn, meer te bouwen, dan waar
het recht op heeft. Over-diet algemeen
kan gezegd worden, dat de Duitsche be
wapeningsindustrie reeds sedert jaren op
haar hoogste capaciteit aan het werk is,
en dat gezien de grondstoffen-
schaarschte en deviezennood verschil
lende overheidsbestellingen toch al in ven)
traagd tempo worden uitgevoerd.
VAN TEXELS RAAD.
VRIJDAG 13 MEI 1904.
Afwezig: de heeren Keesom en Koning.
Aandeel in de kosten van ondier-
houd Waalderweg 1903 voor de gemeente
bepaald op 'f 146,68. Wordt goedgekeurd.
Begrooting 1904 vastgesteld op f794,
Rekening van het Alg. Weeshuis
goedgekeurd. Ontv. f 21754.uitgaven
f20904. Batig saldo f850,
Begrooting Alg. Weeshuis vastgesteld
op f8307,
Schoolgeld, kohier 2e kw. 1904, vastge
steld op f679,—.
Ingevolge wijziging van de gemeen
tewet moeten de ambtenaren van de Bur
gerlijke stand bezoldigd worden en op
vastgestelde uren ter gemeente-secreta-
tarie aanwezig zijn. De heeren De Jonc-
iheere en C. Pz. Keijser wenschen geen
bezoldiging. Aan de heeren G.A.Hajeni-
us en A.Langeveld Az. wordt een jaar
wedde van resp. f75,en f50, toege
kend.
ZATERDAG 11 JUNI 1904.
Afwezig: de heer Koning.
Voorz. deelt mee, dat de heer Ha-
jenius, gem.-secretaris, als zoodanig te
Ooes werd benoemd. Ter voorziening in
de hierdoor op Texel ontstane vacature
meldden zich 37 sollicitanten aan.
162
li SE
33 Texels Fanfare vraagt: ffi
83 Wil ons gedenken, 83
81 Het werkt voor U allen, 83
81 om vreugde te schenken. 83
81 Klopt een Fanfare-lid Bi
33 straks aan uw deur, SB
SE Bied hem uw steun "83
81 aan en stel niet te leur. 83
ffl 5.
m a
ffifflffifflffifflfflfflfflffi 4£ fflfflffiffiffiSBffiffiSBffl
OOK NA NEGEN UUR DES AVONDS
kunt U ons per telefoon bereiken.
REDACTIE EN ADMINISTRATIE
OUDESCHILD.
DEMOCRATIE.
Hier volgt een beknopt overzicht van
de propaganda-rede, welke de heer Mid
dendorp in lie*. Eigen Gebouw in een,
openbare vergadering hield over .iet on
derwerp Democratie.
De democratie staat 'Je laatste jaren?
in de storm en we moeten erkennen, dat
ze daartegen niet al te goed bestand is.
Italië, Rusland, Duitschland, Hongarije er.
Portugal werden dictaturen. In 1934 heeft
een s.d. professor berekend, dat er van de
500 rnillioen menschien in Europa, 300
rnillioen onder de dictatuur leven. Wani-i
neer we dus de strijd voo;r de democratie
te licht opvlatten, is de slag stellig al ver
loren. Prof. Bonger zegt: Democratie is
de bestuursvorm van een groep met zelf
bestuur, waaraan ©en groot deel haner
leden, direct of indirect, deelneemt en
waarbij de geestelijke vrijheid en gelijk
heid voor de rest gewaarborgd zijn en
waarbij de leden van haar geest doortrok
ken zijn. De Saarstemming, waar 90
pet. voor aaneensluiting stemde, en, de
verkiezing van Hitier tot rijkskanselier,
met 95 pet. der stemmen, waren niet de
mocratisch wegens toepassing van dwang
en intimidatie. De Rijksdag in Duitschland,
waar niemand er een meening op na
houdt, wordt wel een buiging voor de
democratie genoemd. Schijndemocratie
dus, want de heele macht is welbewusjt
in handen van de Leider gelegd. Een libe
raal zeide eens, dat deze Rijksdagleden
de bestbetaalde zangers tier wereld waren.
Prot. Bongers is sterk overtuigd, van de
overwinning der democratie. Het is niet
toevallig, zegt hij, dat alle democratische
regeeringen de zijde der Entente kozen,
uitgezonderd Rusland; ook niet, dat de
oorlog is uitgegaan van de niet-democra-
tische landen. De krach kwam ook het
eerst waar de democratie ontbrak. Ook
thans gaat de oorlogsdreiging weer uit
van de dictaturen. In de oorlog 1914'18
won de democratie het van de machten
van 't verleden en dat zal zoo blijven,
Want de democr. is altijd sterk geweest
in de verdediging. De dictatuur be
schouwt verdragen als vodjes papier.
Voor primitieve volken is het gegeven,
woord heilig, 't Is een schande voor een
groot deei van Europa, dat dit voor een
groot deei op veel lager peil staat. De
kracht van de democratie is, dat men
zich houdt aan de hoogste normen. In,
de groote oorlog stortte het niet-demo-
cratische Rusland het eerst ineen. Zullen.
Italië, Duitschland en Japan ook ineen
storten? Binnenkort? Het hangt er van
WOORD EN DAAD
Eervol ontslag verleend aan dj
klokkenist P.Daalder te Den Hoorn.
Eervol ontslag wordt verleend aai
de telefoniste mej. Klasina Daalder t*
Den Hoorn.
Eervol ontslag wordt verleend aar
de heer G.A.Hajenius, gem.-secr, ingaan
de 16 Juni 1904. De voorz. brengt dr
heer Hajenius lot voor zijn ijver en ac
curatesse, voor zijn altijd groote wel
willendheid en hulpvaardigheid.
ZATERDAG 16 JULI 1904.
Afwezig: de heer Koning.
Secr.de heer A.Langeveld, Toco-secr.
Voorz. deelt mee, dat tot onbezol
digd rijksveldwachter benoemd werd de
heer J.Reuvers en wei ten verzoeke van
Baron van Tuyl, die de heer Reuvers tot
jachtopziener aanstelde.
Vaststelling Schoolgeld kohier 3e
kwartaal 1904. f 672,
Benoemd tot telefoniste te Den
Hoorn: mej. Corn. Dogger; tot plaats
vervangster: mvv. A. A.Dogger - Smit
Benoemd tot klokkenist te Den
Hoorn de gemeente-veldwachter W.Duin
ker; jaarwedde vijftien gld.
In de plaats van de heer J.G.Mets,
die vaak afwezig i s, wordt tot plaatsver
vangend telefonist te Oudeschild be
noemd de brievenbesteller D.C.Vos.
163
Aa
overl
lieve
hulp
ling
dank
Den
Al
versi
rusti
BAR
te d
en
won
of al
Muli
at, of deze landen tegenover zich- vinden
een democratie in volle spankracht en
offerbereid. Soms is slechts een klein
stootje noodig, om een dictatuur in een
democratie te veranderen. Prof. Bonger
vindt het belangrijk van de democratie,
dat de Centrale Rijken het Koningshuis
afschaffen. Doch dit moeten wij z.i. niet
overschatten, daar de sterkste democratie
momenteel bestaat in die landen, waar
een monarchie is: Zweden, Denemarken,
Engeland en ook Nederland, hoewel 'de
democratie hier belangrijk zwakker is door
de uitsluiting van soc. dem. van diverse
ambten. In Rusland kreeg men na een,
halt jaar democr. onder de socialist Ke
ienski de dictatuur van Lenin. In Italië
kwam na de fabrieksbezetting de tegen
slag. Het was een schijndemocratie, men
wist met de fabrieken geen raad en chaos
dreigde. De dictatuur kreeg de kans. Het
is een schande, dat de fabrieken etc. iij
bezit zijn van enkelen te hunner voor
deel, doch verandering moet geleidelijk
gaan.
in 1904 voorspelde de Fransche socia
list Jaurès reeds de onjdergang van Idie
Duitsche democratie. De Republiek van
Weimar, die na de oorlog kwam, was
democratisch naar vorm maar niet naar
inhoud. Socialisten en communisten, de
meerderheid, bestreden elkaar. Er was
geen eenheid. De menschen wilden een
goed nationalisme er voor in de plaats,
doch kregen een krankzinnig mationaal-
socialisme. Ook in Oostenrijk, waar 42
pet. socialistisch was, en in Weenen zelfs
62 pet., ging de democratie verloren om
dat men zich teveel naar één bepaalde
groep richtte. In Spanje, leek de demo
cratie meer op een anarchie, waaraan
men zich echter thans ontworstelt. Wij
kunnen onze groote voorganger Troel-
stra niet dankbaar genoeg zijn, dat hij de
S.D.A.P. radicaal met het anarchisme
heeft doen breken. Een pracht voorbeeld
van democratie noemde spr. het geval van
de katholiek Dr. Brouwer, die zegt, dat
de kath. kerk groote schuld heeft aan de
(oorlog in Spanje, dit tegen vele kath,
kranten in.
In ieder mensch zetelt goed en kwaad
en waar de strijd tegen het kwade goed
gestreden wordt, daar ontstaat hoogste
gebondenheid. Groote verantwoordelijk
heid rust daarbij op personen en pers
om te zorgen voor het behoud van de
politieke democratie. Daarbij kwam de
strijd voor de economische democratie,
,o,.a. het Plan van de Arbeid. De demo
cratie kan geweldig belemmerd worden
door een kapitaalmarkt in handen van
menschen zonder democratisch gevoelen
gemeenschapszin. Noodig is: veel zelf
strijd om het beste in ons de boventoon
te laten voeren. Doen wij dit niet, dan
krijgt de dictatuur zijn ellendige kans.
Wij moeten offerbereid zijn voor het ver
heven doel der geestelijke vrijheid. Hij,
die telkens voelt democratisch tekort te
schieten, heeft de kans de hoogste demo-'
cratie te bereiken.
41
'T IS EEN ZAAK
VAN GROOT GEWICHT
VLIEGENSCHA MAAKT
BEURZEN LICHT.
5.
41
83
TONNEMA GE. FA8R. VAN KING PEPERMUNT SNEEK
CDlZIIZlIZiEZlLSJC&klCElIXlLlh] 111 123IjC 1^^
rnrriramrTimmmrrim iriiriiTiiTimtTimiTHTHx
