OVERDRUKKEN UIT DE
TEXELSCHE COURANT.
Luchtbescherming.
De Verduisteringsoefening.
De verduisteringsoefening.
NA DE OEFENING.
(Opgenomen in de Texelsche
Courant van 7-10-14 April 1937.)
De Burgemeester van Texel:
Overwegende, dat de op Donderdag S
April 1937 te houden oefening in de
luchtbescherming het voorschrijven van
aigemeene gedragsregels noodzakelijk
maakt;
Gezien de door den 'Minister van Bin-
nenfandsche Zaken verleende goedkeuring
van deze oefening d.d. 24 Maart 1937;
Gelet op artikel 12 der wet betreffende
bescherming tegen fuchtaanvallen
Stelt vast de volgende gedragsregels,
welke zullen gelden o_p 8 April a.s. van
21—22 uur.
Ie. de straatverlichting wordt gedoofd.
2e. het uitstralen van licht uit huizen
of gebouwen is VERBODEN.
3e. het verbod sub 2 betreft tevens
van buiten at zichtbare voorwerpen als
lichtreclames, automaten, benzinepompen,
klokken, enz., alsmede woonwagens,
woonschepen, stilstaande voertuigen, enz.
4e. Bij het verlaten van huizen ot ge
bouwen is men gehouden er tegen te wa
ken, dat licht door de geopende deur naar
buiten kan stralen.
5e. Het gebruik buitenshuis van lan
taarns (.behoudens in de sub 6 bedoelde
gevallen), fakkels en andere lichtgevende
voorwerpen, is verboden.
6e. Het verkeer te land is verboden,
tenzij het aan de vojgende eischen vol
doet:
De lichten van motorrijtuigen en voer
tuigen moeten worden gedekt met zwart
of blauw papier, of andere, vrijwel on
doorschijnende stoffen, waarin een
spleet van ten hoogste 5 cM. breedte en
ten hoogste 1 cM. hoogte onder het
brandpunt van de lamp kan worden vrij
gelaten.
MOTORRI [TUIGEN mogen slechts de
z.g. STADSLICHTEN voeren.
RIJWIELEN mogen GEEN LICHT voe
ren.
Voldoet de verlichting van een voer
tuig of rijwiel niet aan deze eischen, ter
beoordeeling van de politie, dan wordt
verder gebruik van het voertuig ot rij
wiel verboden.
7e De snelheid van het toegelaten ver
keer moet zoodanig zijn, dat het rijden
met bedekt licht of zonder hoht geen ge
vaar kan opleveren.
Se. Het verkeer te water wordt geheel
verboden en gestremd. Bruggen, sluizen,
enz. worden niet bediend, noch verlicht.
9e. Het is voetgangers verboden buiten
noodzaak, Jer beoordeeling van de po
litie, op het voor het rijverkeer bestemde
gedeelte van de wegen te Ioopen ot te
vertoeven.
10e. Een ieder is verplicht, aan de,
in het belang der oefening gegeven beve->
len ot aanwijzingen van de politie ot
hulppolitie onmiddellijk gevolg te geven.
Onder politie worden verstaan alle amb
tenaren, bezoldigd of onbezoldigd, van
de Rijks- ot gemeentepolitie.
11e. Geenerlei aansprakelijkheid wordt
aanvaard voor schade, welke van boven
staande bepalingen het gevolg kan zijn.
Ieder die zich op straat begeeft, doet
zulks geheel voor eigen risico.
Met het oog hierop vertoeve men bui
ten noodzaak zoo min mogelijk buitens
huis.
LICHT IN DE DUISTERNIS.
i'en behoeve van de luchtverdedi
ging beschikt de Amerikaan sche
luchtmacht over deze reusachtige
schijnwerpers, aetherlidht ter sterkte
van 800 millioen kaars, waarmee
men zelfs vliegtuigen in de stratosfeer
bereiken kan
Door het dichtstoppen van reten en
kieren, door het afdekken van ramen
of het tjjdelijk dooven der verlichting
kan het gevraagde effect worden be
reikt. Men doet goed zelf even voor het
begin der oefening zijn eigen woning te
controleeren van buiten af. Gedacht
moet worden ook aan de achterkant der
woningen en de zoldervensters.
Voorts zal ieder, die de gepubliceerde
gedragsregelen goed leest, daarin alle
gewenschte aanwijzingen vinden, welke,
kort samengevat, aldus luiden:
1. Blijf van de straat 8 April, Don
derdagavond, van 910.
2. Zorg er voor, dat geen licht noch
.aan de voorzijde noch aan de achter
zijde, noch uit de dakvensters, noch uit
uw woning of bijgebouwen straalt.
Winkeliers: Denkt om uw lichtrecla
mes, enz.1
3. Volg de aanwijzingen, die u on
verhoopt worden gegeven door de po
litie, STIPT en terstond op.
De oefening wordt gehouden voor Tie
GEHEELE gemeente De bevolking, zoo
wel binnen als buiten de dorpen, ïs er dus
in 'betrokken.
HET AANVANGSSEIN.
Het sein voor de aanvang zal' even voor
9 uur worden gegeven door liet driemaal
e\ren verminderen der electrische spanning
vanuit de centrale; evenzoo bij het einde.
De straatverlichting wordt gedoofd. Stra
ten en wegen behooren uitgestorven te zijn.
Er wordt aan herinnerd, dat opzette
lijk niet voldoen aan bovenstaande voor
schriften, gestraft wordt met gevangenis
straf van ten hoogste twee jaren öf met
geldboete van ten hoogste duizend gld.
Hij, aan wiens schuld te wijten is, dat
aan bedoelde verplichtingen niet wordt
strat van ten hoogste een jaar ot met
een geldboete van ten hoogste vijfhonderd
gulden.
De ambtenaren van Rijks- en gemeente
politie, naar wier oordeel iemand een
teit pleegt, waardoor het welslagen der
oefening in gevaar wordt gebracht, zijn
bevoegd na aanmaning op kosten van ifen
overtreder de noodige maatregelen te
treffen of te doen treffen. Zij zijn in dat
geval bevoegd zoo noodig te allen tijde
een woning tegen dén wil van den bewo
ner te betreden. "(Wet betreffende "be
scherming tegen luchtaanvallen artt. 12-16)
Texel, 30 Maart 1937.
De Burgemeester voornoemd,
KAMP.
EEN BOM ALS AUTOMAAT.
Op het Nürnbergerplein te Berlijn werd
een vliegtuigbom opgesteld. Kijk eens wat
een kolossaal ding dat is! Hij doet hier
dienst als collectebus voor een inzame
ling ten bate van de luchtbeschermings
dienst
(Red. Texelsche Courant 14 April 1937.)
Aan de vooravond van ïexels eerste
verduisteringsoefening nog een enkel
woord, opdat ieder vvete, wat hij doen
k a n en doen moet om de proef volle
dig te doer, slagen. We wijzen er met
nadruk op, dat zij, die zich opzettelijk
niet aan de voorschriften houden, met een
hooge geldboete kunnen worden gestraft
(zie offic. publicatie op le pag.) We
vertrouwen echter, dat ieder zijn medewer
king zal willen verleenen, opdat Texei
bij een eventueele luchtaanval onvind
baar zij. In oorlogstijd is gevaar niet
denkbeeldig, ook al is Texel in geva-
ren klasse III ingedeeld. De snelheid van
vliegtuigen in aanmerking genomen, ligt
ons eiland vlak bij de oorlogshaven en
vestingstad Den Helder, terwijl rriede
vliegkamp De Mok en onze electr. cen
trale gewilde mikpunten kunnen zijn.
ALS HET MOET, in oorlogstijd, wan
neer een luchtaanval dreigt, zal iedere
aansporing om Texel te verduisteren wel
overbodig zijn. Dan beseft men ten volle,
wat er op het spel staat! Maar ook dan
kan men FOUTEN maken; fouten, die
ons noodlottig kunnen zijn. Daarvoor te
waken is het doel van de luchtbescher
mingsoefening van morgenavond. IEDER
DOE DAAROM ZIJN PLICHT.
(Artikel Burgemeester Kamp in
Texelsche Courant 10 April 1937.)
Nu op Texel op 8 April, Donderdag
a.s., des avonds van 910 uur een ver
duisteringsoefening gehouden zal worden,
is het wellicht dienstig, naast de offici.
eele publicaties daarover, dat in de Texel
sche Courant, die onder zooveel Texel
sche oogen komt, enkele mededeelingen
worden gedaan.
ALLER MEDEWERKING NOODIG.
De groote Pers heeft herhaaldelijk vol
gestaan met vierslagen over luchtbescher
mingsoefeningen, die soms een geheele
landstreek, 'n enkele maal zelfs meerdere
provincies omvatten. In Noord-Holland is
echter nog geen oefening in grooter ver
band gehouden. Bij zulke gelegenheden
werden dan proeven genomen met silenes,,
medewerking werd verleend door radio
zendamateurs, door de Nederlandsche
Spoorwegen, enz., dus door allerlei groote
lichamen en corporaties, die besdhikken
over een keur van materiaal, en personeel
om de kern te kunnen vormen bij eem
dergelijke onderneming, een kern, slechts,
want ZONDER DE MEDEWERKING
VAN HET GROOTE PUBLIEK kan in
deze NIETS worden bereikt. De resulta
ten van deze oefeningen in groot verband
zijn over het algemeen goed geweest, en
er is gebleken, dat er niet te vergeefs
op het Nederlandsche publiek een beroep
op medewerking wordt gedaan, wanneer
het een ernstige zaak betreft. De belang-,
stelling was wel biezonder groot, toen bij
een der laatst gehouden oefeningen de
waarnemingen uit een vliegtuig via de
radio-zender aan alle luisteraars konden
worden doorgegeven, zoodat degenen, die
hun huizen niet volledig donker hadden
gemaakt, door deze aanwijzingen gelegen
heid kregen tijdens de oefening zelf ver
beteringen aan te 'brengen.
DE WET VAN 23 APRIL 1936.
De geheele organisatie der BESCHER
MING VAN DE BEVOLKING TEGEN
LUCHTAANVALLEN vindt Jiaar wette
lijke basis in de Wet van 23 April 1936
en enkele Koninklijke Besluiten. Zij ver
meldt de maatregelen, die genomen kun
nen worden om de bevolking te bescher
men en er kan, aan de hand Van 'deze
wet, worden ingegrepen, waar geen vol
doende bereidheid tot medewerken wordt
gevonden. Deze regelen willen immers de
beveiliging van de massa, van de geheele
levende have eener samenleving bevorde
ren en de nalatigheid van een enkel indw
vidu kan in ernstige tijden onher
stelbare gevaren en gevolgen met zich
brengen voor een geheele stad ot streek.
Daarom is het onmogelijk de beoogde
veiligheid te verkrijgen, wanneer niet de
bevolking zelf medewerkt.
ALS HET MOET......
Nu hoort men wel beweren: „Ja, als
het maar eenmaal zoo ver is, dan zal wiel
alles goed loopen....", doch wanneer ,Jret"
werkelijk eens zoo ver mocht komen
wat niemand onzer hoopt dan worden
tijd en aandacht gevraagd voor zooveel
andere zaken en belangen, dat men dank
baar zal zijn, dat te voren de noodige
oefeningen zijn gehouden.
Door de enorme vooruitgang der tech
niek op het gebied der vliegkunst zal on
getwijfeld bij een onverhoopte toekomst
oorlog, ook in Europa, gebruik worden
gemaakt van het verrassend en vernieti
gend optreden, dat slechts met het lucht-
vvapen mogelijk is.
TEXEL IN KLASSE 3, MAAR....
Het spreekt vanzelf, dat b.v. bepaalde
'groote steden, industrie- ot opslagoen-
tra grooter aantrekkingskracht op de vij
and zullen uitoefenen dan vier afgelegen
dorpen. Voor de luchtbescherming zijn
de 'Nederlandsche gemeenten danook in
gedeeld in drie gevanenklassen. Tot klasse
1 behooren o.a. Amsterdam, Den Haag,
Den Helder, Rotterdam, Vlissingen, Vel-
sen. Onze gemeente, Texel, is in de 3de
klasse geplaatst. Daarmede wordt reeds
aangeduid, dat zjj behoort bij 'de groep
plaatsen, waar redelijkerwijze in de laat
ste plaats dit soort gevaar moet worden
verwacht. Doch dit blijft een veronderstel
ling, en al zijn de plaatsing in klasse 3
en de overwegingen, die daartoe hebben
geleid, op zichzelf verheugend, het hou
den van oefeningen en voorbereid-zijn
blijft gewenscht.
WAT U DOEN KUNT.
WAT U DOEN MOET.
Bij de ernstige lezer zal de vraag ge
rezen zijn: „Wat kan ik doen om deze
oefening te doen slagen
In de eerste plaats is noodzakelijk
nauwkeurig kennis te nemen vam de „Ge
dragsregelen" ook heden weder in dit
blad onder de officieele mededeelingen
afgedrukt voor deze oefening vastge
steld. Het spreekt van zelf, dat deze aan-i
wijzingen, speciaal wat betreft het voor
komen van uitstralen van licht waarom
toch alles ditmaal begonnen is even
zeer gelden voor particulieren als voor
openbare lichamen en corporaties, onder
wier beheer gebouwen zijn, die des avonds
wei verlicht worden. Soms gaat het ver
duisteren juist van 'deze gebouwen samen
met het groote belang, dat voor de bevol-
voldaan, wordt gestraft met gevangems-
king in het behoud er van kan zijn gél)e<
HET OOR VAN PARIJS.
Het stelt de manschappen in staat het
geluid van vliegtuigen waar te nemen,
wanneer deze zich nog op groote af
stand bevinden. In oorlogstijd een zaak
van gewicht.
gen: men denke aan de electrische cen
trale van de T.E.M., aan de gemalen, de
zuivelfabrieken, kerken, hotels met verga
derzalen, gymnastiek- en andere gebou
wen, welke van groote ramen zijn voor
zien.
Bij behoorlijk weder zal door de ge
waardeerde medewerking" der Marine-au
toriteiten, in dit geval speciaal dooi* de
hulp van de Commandant van H. M's.
Vliegkamp „de Mok", een watervliegtuig
het effect uit de fucht waarnemen en be-
oordeelen. Doch ook te land zal een groot
aantal controleurs de noodige waarnemin
gen doen. Het vliegtuig blijft ook thans
op de voorgeschreven "hoogte van ca.
600 M., die voor watervliegtuigen is voor
geschreven in verband met de breedte van
Texel, dus GEVAAR VAN SCHRIK ON
DER HET VEE BESTAAT ER IN
GEEN ENKEL OPZICHT. Bij werkzaam
heden in de stal kunnen die stalraampjes
zeer goed even worden toegedekt.
Evenals elders zullen de resultaten aan
de bevolking achteraf worden bekend ge
maakt, terwijl eventueele fouten zullen
worden vermeld.
De oefening van 8 April heeft slechts
betrekking op de verduistering, die echter
een zeer belangrijk element van de lucht
bescherming uitmaakt.
Moge deze bescheiden Texelsche oefe
ning deze eerste maal slagen door de me
dewerking van ALLE inwoners, zonder
uitzondering! K.
BELANGRIJK VOOR LANDBOUWERS.
(Texelsche Courant van 14 April 1937.)
Van overheidswege schrijft men ons
nog:
Het is gewenscht voor het volledig
doen slagen der verduisteringsoefening,
dat geen lichten van lampen, gebruikt bij
het lammeren, van boven kunnen worden
waargenomen. Daarom wordt aan de be
trokken landbouwers verzocht de lamp
VAN BOVEN AF TE DEKKEN met een
stuk karton, zoodat het lichtschijnsel AL
LEEN op de grond valt; de werkzaamhe
den kunnen evengoed bij bet ficht ge
schieden Bij het zich verplaatsen meteen
lantaarn over het weiland is gewenscht,
over de geheele lantaarn tijdelijk een don
kere doek te hangen.
Lampjes IN DE STALLEN EN SCHU
REN dienen te worden omschermd; nog
beter is het de vensters zoo te bedekken,
dat in het geheel geen licht naar buiten
straalt.
DE VERDUISTERINGSPROEF.
(Red. Tex. Crt. 17 April 1937.)
De proef is over het algemeen goed
geslaagd, dank zij de goede voorbereiding
niet alleen, maar vooral dank zij de aige
meene medewerking.
Om negen uur Donderdagavond werd
van de electr. centrale uit het sein van de
aanvang gegeven; driemaal werd de
stroomspanning verminderd en toen be
gon de eerste luchtbeschermingsoefening
voor Texels burgerij; een vijf-en-dertig
controleurs ging op pad om de uitwer
king van de verduistering vast te stellen,
terwijl een vliegtuig van de Mok met
off.-vlieger Meester als waarnemer en de
piloot Daniels eenige rondvluchten over
het in nachtelijk duister gehulde eiland
maakte. De maanlooze bewolkte hemel
hielp een handje mee; de straatverlichting
ontbrak tusschen 9 en 10 uur finaal, al
thans voor zoover de TEM daarvoor
zorgde. Er waren nog huizen, waaruit
licht langs of door de gordijnen heen
naar buiten straalde. Daarop werd door
de controleurs gelet en steeds had een
vriendelijk verzoek het verlangde resul
taat. De medewerking was, zooals ge
meld, algemeen en dit stemt tot voldoe
ning. In een officieel rapport vindt u
verdere biezonderheden.
Het vliegtuig had een groen en een
rood licht en was duidelijk zichtbaar.
(Tex. Courant 17 April 1937.)
OFFICIEEL.
De Burgemeester van Texel rhaakt in
verband met de op S April j.l. gehouden
verduisteringsoefening de bevolking het
volgende bekend:
ln aanmerking genomen het feit, dat de
op 8 April georganiseerde oefening de
eerste in deze gemeente was, kan ze over
het algemeen als geslaagd worden be
schouwd. Niettemin bleek het noodzake
lijk, dat nog vele waarschuwingen werden
uitgedeeld ter zake van het niet voldoen
de opvolgen der voorgeschreven gedrags
regelen. De indruk werd verkregen, dat
een deel der bevolking meende te kunnen
volstaan met het sluiten der overgordij
nen. In de meeste gevallen /al zulks niet
voldoende zijn. Ter zijde van of boven
de gordijnen zal vaak een lichtschijnsel
zichtbaar blijven, of wel zijn de gordij
nen zoo dun, dat zij het licht doorlaten.
Ook het ontsteken van eenig licht, dat van
buiten kan worden gezien, al is het dan
ook maar voor enkele oogenblikken, dient
in elk geval te worden voorkomen. Van
buiten gezien, behoort het zoo te zijn,
dat het lijkt, alsof in het geheele gebouw
geen licht brandt. Zeer velen hebben na
gelaten, vóór de oefening zelf te contro
leeren, of van buiten af licht zichtbaar
was, om dan zoo noodig door het afdek
ken met zwart papier, bordpapier of iets
dergelijks, zelf tijdig afdoende maatrege
len te treffen. Ook aan de lichtuitstraling
aan de achterzijde der woningen is vaak
onvoldoende aandacht besteed. Ieder be
denke voorts, dat niet gewaarschuwd zijn,
geen bewijs is, dat de verduistering ge
heel in orde was.
Uit 't op last van den Commandant van
Hr. Ms. Vliegkamp „de Mok" uitgebracht
rapport door de waarnemer uit liet con-
troleerende watervliegtuig kan nog liet
volgende worden bekend gemaakt:
„De aigemeene indruk van de verduiste
ring bleek „zeer gunstig" te zijn. Indien
de vuurtorens en vaarvcrlichting eveneens
gedoofd waren, geweest, zou het voor de
vliegtuigbemanning niet mogelijk zijn ge
weest zich aan en op Texel te oriënteeren.
Het bleek niet mogelijk de door de Bur
gemeester van Texel aangegeven plaatsen
(gemalen, electrische centrale, fabrieken,
enz.) op de stafkaart te vinden, hetgeen
er op zou kunnen wijzen, dat deze punten
dan ook niet opvielen door extra-verlich
ting.
DEN BURG.
Boven den Burg gekomen, bleken daar
nog vele lichtjes te zien te zijn. Geen sterk
naar boven schijnende lichten, maar toch
duidelijk genoeg zichtbaar. Zoo'n 30-tai
lichtjes geeft danook aan, dat men zich
hier boven een bebouwde kom bevindt.
OUDESCHILD.
Behoudens de groene en roode haven
lichten en het groote witte licht was
NIETS van Oudeschild te ontdekken.
DEN HOORN.
Van Den Hoorn was NIETS te zien.
DE KOOG.
Hier brandden 2 grootere lichten.
DE COCKSDORP en OOSTEREND.
Door eenige vage lichten (3—5) kon de
ligging dezer dorpen benaderd worden.
EIERLAND, PRINS-HENDRIKPOL
DER, DE DENNEN, DE WAAL EN
OMGEVING.
Verduistering zeer goed.
Op de weg OudeschildDen Burg wer
den eenige malen gedurende korte oogen
blikken zeer sterke lichten waargenomen.
Dit waren auto's, die een oogenblik maar
hun groote lichten ontstaken, doch zoo'n
kort oogenblik is voldoende om de waar
nemer te doen weten, dat aldaar zich een
autoweg bevindt.
De ingeleverde rapporten der 35 con
troleurs, die op den beganen grond het
effect beoordeelden, geven nog aanleiding
het volgende ter aigemeene kennis te
brengen.
„Te Den Burg en Oosterend was het
op straat veel te druk, terwijl in eerstge
noemde plaats vaak eerst na herhaaldelijk
gegeven waarschuwingen afdoende maat
regelen werden getroffen.
Op een enkele uitzondering na viel de
medewerking te prijzen; zij was alge-
gemeen".
Het stemt tot voldoening, dat deze
eerste oefening geslaagd genoemd mag
worden. Voor ditmaal werd met waar
schuwen volstaan. Bij een volgende oefe
ning dient men er zich van te doordrin
gen, dat het niet precies opvolgen van de
gedragsregelen zonder meer reeds een
misdrijf oplevert, waartegen ernstige strat
wordt bedreigd, terwijl voorts door tijdig
te zorgen voor een afdoende bedekking,
men het ongerief van een dergelijke ver
duistering voor zichzelf tot een minimum
kan reduceeren.
Texel, 9 April 1937.
De Burgemeester van'Texel,
KAMP.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
ftllllllllll GEMEENTE TEXEL
|||j|jlllllllllllllllllll!llllllllllllllll!lllllllllllllllllllllllll!llllllllllill!llllll!llll||||||
