t 1 i
i
mmÊÊSma hhbF
M M fff ,N
«uLib^
rlilFT^KSS^''
Texels Luchtvaartterrein en de Nederl.
Heidemaatschappij.
Verkeersvoorschriften op Schiphol.
Het woord is aan de Stewardes.
fiCE8 ETTHRI v
VLIEGEN BOVEN NEDERLAND.
humsnun
nun
ii
tin
H Iff p^i
rrrrrr I tslsta
,i"'\
Nu Texel zich opmaakt om op Zaterdag
26 Juni a.s. zijn vliegveld feestelijk te
gaan openen, wil ook de Nederlandsche
Heidemaatschappij niet achterblijven om
gemeentebestuur en geheele bevolking
haar hartelijke gelukwenschen met dit
heugelijke feit aan te bieden.
De werkloosheidsperiode van 188S gat
aanleiding tot oprichting van de Ndder1-
landsche Heidemaatschappij. De veel uit
gebreider werkloosheid van de tegenwoor
dige crisisperiode heeft haar opnieuw in
de gelegenheid gesteld bij de bestrijding;
daarvan een belangrijke rol te vervullen.'
Het was ook de werkloosheid, die ons in
aanraking bracht met de gemeente Texel..
In 1933* werden in samenwerking met
den directeur van gemeentewerken plan
nen en begrooting opgemaakt voor het in
Werkverschaffing klaarmaken van een bijna
40 H.A. groot terrein in den polder Eier.
land tot vliegveld. Dit bleek al spoedig
een voor dit doel buitengewoon geschikt
object, wijl ruim 70 pet. der totale uit
gaven uit arbeidsloonen bestonden.
Toen dan ook de regeering haar mede
werking verleende en een ruime subsidie
op de hiervoor uit te geven arbeidsloonen
toezegde, werd einde 1934 de spade in
den grond gestoken. In den loop van'1935
werd het terrein, toen vnl. grasland, en
voor een kleiner gedeelte bouwland, ge
spit en volledig geëgaliseerd, door het
ophoogen van lagere gedeelten met grond
uit de hoogten, waarbij echter werd zorg
gedragen, dat op dezen lichten grond de
numusrijke bovenlaag steeds werd boven
gdmuden. Een stelsel van grootere en
kleinere draineerbuizen, die op onderlinge
afstanden van 10 Meter en op diepten
voor de zuigdrains varieerend van 0.65
M. tot 1 M. beneden het maaiveld werden
aangelegd, moet het terrein watervrij hou
den. De rechtstreeksche ontwatering op
de polderslooten was, in verband met het
noodzakelijke verval in de drainbuizen,
onvoldoende, waarom een hulpbemaling;
was geprojecteerd. Een vijzelpomp met
kleine electromotor maalt thans het wa
ter uit de hoofddrains op in de tochtsloot,
van den polder en vrijwaart aldus het
vliegveld voor wateroverlast, ook in tijden
van veel regenval.
Het spreekt wel vanzelf, dat dit een
eerste vereischte is voor een terrein met
dergelijke bestemming en dat in dit op-i
zicht geen risico mocht worden geloopen.
Na egalisatie en drainage werd in het
najaar 1935 al een gedeelte met winter
graan bezaaid, in het voorjaar 1936 de
rest .met zomergraan. Gelijktijdig werd
in het voorjaar 1936 de geheele opper
vlakte onderzaaid met een passend meng.
sel gras- en klaverzaden, dat zich na den'
oogsttijd 1936 en in het voorjaar 1937.
heeft ontwikkeld tot een krachtige gras
mat, thans gereed om daarop de vliegtui
gen te ontvangen.
De groote beteekenis van een vliegveld
voor het eiland Texel behoeft hier niet
nader te worden uiteengezet. Men denke
slechts aan het vreemdelingenverkeer naar
dit als zomerverblijf zoo bekende eiland en
aan het thans steeds gemakkelijk bereik
baar zijn, ook in tijden, dat booten niet
zouden Kunnen varen.
Texel blijft zijn karakter van eiland be
houden met alle daaraan verbonden beko
ring, echter zonder de daarmede sa
mengaande bezwaren.
Werkverschaffing is niet steeds de pret
tigste wijze van werkuitvoering. Wij stel
len er echter prijs op hier te verklaren,
dat in dit geval de samenwerking zoowel
met gemeentebestuur als met den dienst
van gemeentewerken steeds van den aan-
genaamsten aard was en dat het werk
vlot en prettig is verloopen. Men begreep
elkander en vulde aldus elkanders werk
aan.
Ongetwijfeld zal 26 Juni voor het ge
meentebestuur van Texel, op wiens initia-i
tief dit werk tot stand kwam, een schoone
dag zijn. Het vliegveld zal een blijvende
herinnering zijn aan een moeilijke (tijd van.
veel zorg en kommer voor de Texelsch&
bevolking, die haar voornaamste bronnen
van bestaan zag opdrogen. Die daardoor
echter niet bij de pakken ging neerzitten,
doch het aandurfde juist in deze periode
een werk tot stand te brengen van groote
economische beteekenis, en van onschat
bare waarde voor haar verdere ontwikke
ling een blijvend lichtpunt in de don
kere tijden, waarin en waardoor het tot-
stand kwam.
De Nederlandsche Heidemaatschappij
acht zich gelukkig hieraan te hebben kun
nen medewerken. Haar beste wenschen
vergezellen de verdere ontwikkeling van
het eiland. Zij is steeds bereid om
zooveel als in haar vermogen ligt
daarin met raad en daad bij te staan.
Arnhem, 16 Juni 1937.
J. P. VAN LONKHUYZEN,
Directeur.
Foto- Hoofdgebouw Ned. Heide-Mij.,
Arnhem.
U weet wel: die charmante gast-
vrouwtjes van de K.L.M
Eerst over de verschillende nationalitei
ten: Engelschen? Die nemen altijd werk
mee. Zij zoeken onmiddellijk de fijnste
plaatsjes uit of ze gelijk hebben
installeeren zich zoo gemakkelijk moge
lijk, nemen dan een zware actetasch voor
zich en werken van de start tot de lan
ding. Of zij verschuilen zich achter een
krant. De Engelsche dames hebben altijd
een lijvig boek bij zich of een magazine.
Franschen stellen altijd veel belang in
ons zelf Zij vragen je soms de ooren van
je hoofd. De belangstelling van de Duit-
schers gaat meer naar het vliegtuig uit.
Zij moeten alles weten, van het fabrikaat,
hoe oud de toestellen zijn, wat voor mot
toren, de snelheid, de hoogte en wat ai
meer. Tsjechen zijn erg bewegelijk, die
hebben een niet te verzadigen belangstel
ling voor hun directe omgeving, voor de
knopjes van het licht, het mechaniek van,
de verstelbare stoel, en voor hun mede
passagiers. Voor Amerikanen heb ik
meestal een spelletje. Zoo laat ik een
gulden op zijn kant op het raamkozijn
staan, om te demonstreeren, hoe vast de
Douglasvliegtuigen wel in de lucht lig
gen. Het was Fine, de beroemde schaker
die ik eens als passagier had, die dit
trucje uitvond en daarom heb ik het voor
zijn landgenooten bewaard.
En Hollanders? Ja, eerlijk gezegd zijn
ze een beetje verwaand. Tegenover de bui
tenlanders, met wie ze in het vliegtuig
zitten dan. Want je merkt, dat iedere
Hollander een tikje trotsch is op de K.L.
M. is en hij zit dan ook in het vliegtuig
met 't voorkomen van: dat is nu van ons,
nijvere bijen in de groote korf van de K.
De vlag op de verkeerstoren geeft te
kennen, dat de toren in functie is.
Indien geen vlag gelieschen is, betee-
kent dit, dat het vertrek der vliegtuigen
niet door de hier genoemde seinen wordt
geregeld.
De toestemming tot het wegrollen van
't platvorm, voorafgaande aan een start,
wordt aangevraagd door een aangewezen
lid van het personeel, door het verticaal
opsteken der beide armen. De toestemv
tning wordt gegeven door een aantal korte
witte lichtschitteringen, van de verkeers
toren at op liet betreffende vliegtuig ge
richt. De van de toren verkregen toestem
ming wordt door het genoemd lid van het
personeel aan de betrokken vlieger beduid
door het zwaaien met een arm. Er mag,
met wegrollen aangevangen worden, /oo-
lang het licht brandt. Vliegtuigen, dieniet
op het platvorm staan, zooals militaire
vliegtuigen en vliegtuigen der Nationale
Luchtvaartschool mogen zich zonder weg-
rolsein te hebben ontvangen, naar de)
startplaats begeven.
Het startsein is een ononderbroken wit
licht, gericht van de verkeerstoren op het
betreffende vliegtuig. Het vliegtuig mag,
starten zoolang het licht schijnt.
Indien een vliegtuig niet mag starten,
om een andere reden dan een kortstondige
verkeersbelemmering, wordt van de ver
keerstoren een rood flikkerlicht gegeven-
Ingeval van windstilte moet gestart en
geland worden in Z.W.-richting, dezelfde
richting als aangegeven door de mistpijl.
De toestand van windstilte wordt kenbaar
gemaakt door het hijschen van een bai
in de middenmast op de verkeerstoren,
terwijl de landings-T in de voorgeschre
ven richting wordt vastgezet.
Van het voornemen, om in escadrillever-
band op te stijgen, moet vooraf mededee-
ling worden gedaan aan de Chef van de
Verkeersdienst.
Het landen op het beton'-platform, even
als net onnoodig inzweven over platform,
opstelplaats van het publiek en de bebou
wing is verboden.
Het zonder voldoende aanleiding rem
men met de voorwielen evenals het zon
der voldoende noodzaak maken van
scherpe bochten op de grond is, met het
oog op onnoodige beschading van de
grasmat, verboden.
Onveilige, of om andere redenen afge
sloten terreingedeelten, worden overdag
aangegeven door rood-wit geblókte bor
den ot rooue vlaggen en des nachts doof
roode lantaarns.
De toegang tot het landingsterrein is
verboden voor onbevoegden. Personen,
die zich bij de uitgelegde lappen op het
landingsterrein bevinden, ter assistentie
bij landingsproeven, mogen daarbij geen
liggende houding aannemen.
1
■■J VBVTppari
i
i.
door A. V1RULY.
L.M. Onze landgenooten zijn met recht
„air minded".
Om meer algemeen 'te blijven. De da
mes onder de luchtreizigers stellen allen
veel belangstelling in ons werk, de be-i
langstelling van de mannen gaat meer
naar het vliegtuig uit. Maar het wonder
lijkste is toch, dat iedereen even verlan
gend is om precies te weten, hoe laat
het vliegtuig aan zal komen. Als het drie
minuten te vroeg is, volgens de dienstre
geling, is men uiterst voldaan, maar als:
het met tegenwind vijf minuten later
wordt, kijken de menschen zorgelijk. Als
of het er zooveel toe doet of je op zoo
veel honderden kilometers een paar mi
nuten vroeger of later komt.
Tot zoover de stewardes: uit haar laat
ste woorden blijkt wel, dat zij voor alles,
vrouw blijft, want hoe kan zij zich ook,
voorstellen, dat het bij ons zakenmen-
schen tegenwoordig juist om minuten gaat.
Daaraan is ook de ontzaglijke groei van
het luchtverkeer te danken.
Die charmante gastvrouwtjes van de
K.L.M. hebben een leventje, dat ieder
rechtgeaard Hollandsch meisje zou wil
len leiden. Al lijkt het prettiger dan het
is. Het zijn geen dagelijksche uitstapjes -
naar Parijs, Londen, Boedapest of Scan
dinavië, maar het is om vijf uur naa*
Londen, overnachten in het hotel bij hetj
vliegveld, om acht uur weer terug naar.
Amsterdam, 's middags weer naar Londen
en zoo dag in dag uit; als het Londen,
niet is, dan Parijs of Pra'ag of Milaan,
het praedicaat van „gezellige uitstapjes"
kunnen deze dienstreizen niet dragen.
Vliegen is niet langer romantiek, de hee-
le luchtvaart is 'n dienstregeling, die iweü
zorg en plichtsbetrachting wordt vervuld.
Ons land is niet groot; maar een klein
uur vliegen breed. Op een paar duizend:
meter hoogte boven de fabriek van Dou-
we Egberts te Utrecht ziet ge, rondom'
het donkere vlekje, dat het Utrechtsche
Domplein beduidt, alle elf de provinciën -
precies zoo onder u uitgestrekt als u ze
vroeger hebt gezien op die blinde school-
kaart van Nederland, daar achter in del
klas. Maar als u nu ais groot mensch van
achter uw cabineruitje over dat kleine
vaderland van ons mag uitkijken, zult u
er niet het kippevel van krijgen, dat u
voelde, als meester die kaart voor het
bord hing cn u ieder oogenblik geïnvi
teerd kon worden om een rij eendere
stippen met u niets zeggende namen i
Hoogezand, Sappemeer, Zuidbroek, Waal
wijk te gaan betitelen. Want nu
zijn er nergens nietszeggende stippen;
nu ziet u uit de geleidelijk vorderende
Fokker dat vertrouwde eigen land wel
haast als uw eigen tuin met opgetogent
oogen aan. Als u een heldere dag treft,,
ziet u met één rondspeurende blik tege
lijk, hoe langs de gansche westkust de
Noordzee met een witte rand onze Iands-
frens teekent, maar hoe in het Oosten en
uiden onze provincies ongemerkt over
vloeien en het Diuitsche en Belgische
land. En daartusschen herkent u immers
haast alles: de rustige gang der breedel
rivieren van Oost naar West, met die
vreemdbochtige IJsel daar Noordwaarts
vanat buigende; u ziet de donkere strook
der Utrecntsche heuvelrij het polderland
begrenzen en herkent de groote plassen
de Westeinder, de Loosdrechtsche, de
Brasemer, de Reeuwijksche; u kunt tien
tallen K.M. ver de spoorlijnen volgen en
de witte rookwolkjes der locomotieven
daarop haast onmerkbaar zien vorderen
Maar een ander maal zal uw vlieger
een lagere weg kiezen en op weinige
honderden M. hoogte de plaats van be
stemming opzoeken. Dan zullen de details
spreken. Kent u die oude kopergravures,
waarin onze voorouders, die toch hoog
stens van een toren het land bekeken kun
nen hebben, vaak een belegerde stad oh
een slagveld afbeeldden alsof het van
wel honderden meters hoogte was aan
schouwd Wonderlijk klaar staan daar
de figuurtjes van menschen en dieren in-
geteekend, scherp omlijnd komen boom
pjes en molentjes uit en vér kunt u de
wegen en stroomen volgen in het aan
dachtig weergegeven land, waarop soms
in vreemde opvolging plekken schaduw
en zonlicht geteekend zijn. Als u die
oude platen kent, zal het u in uw mo
derne vliegtuig opvallen, dat er een spre
kende overeenkomst bestaat tusschen hen
en wat u tijdens de vlucht op een hel
dere dag kunt zien. En u zult van Nfc-
derland houden, zóó als die oude mee
sters er van gehouden hebben omdat ze
er de schoonheid van mochten begrijpen.,
Vliegen boven Nederland. Ik denk
aan vluchten, laag langs de kust van Hol
land of de Wadden eilanden, als bree-
de zwermen meeuwen opvlogen bij het
naderend motorgeweld en de blonde, een*
zame duintoppen rezen en daalden bij
het langsflitsen van de vliegtuigschaduw:
over het breede strand. Aan de tochten
naar Amsterdam en van Amsterdam
naar Twente als de Veluwe-heidevelden
heel diep paars geworden waren en bij)
vroolijk-witte tenten temidden van die
velden kampeerders nog lang wuifden
naar de passeerende machine. Aan lente*
vluchten als op driehonderd meter boven,
Lisse en Hillegom de geur der bloembol*
lenvelden duidelijk te ruiken viel en aani
het koersen in een stille en grijze lucht
over de verlaten, wllbesneeuwde polders!
tusschen Waalhaven en Schiphol. Aan
zonnige vluchten boven de Zeeuwsche)
eilanden met al die vroolijke roode daak-
jes, welke er in het groen gespikkeld
staan, aan dat vreemde blikkeren van het
geheele Westland als de zonnestralen
spelen in al het glas van duizenden kas
sen, aan de praent van het Gooi, wïan-
neer u er in de herfst over heen vliegt,
terwijl een onbeschrijflijke rijkdom van
kleuren vlamt van Utrecht tot de Zuider
zee. Daar is geen einde aan de verras
singen, welke het vliegen boven Neder
land kan brengen. En men moet gevlo
gen hebben boven Nederland voor en
aleer men er ten volle de vriendschap en
de bewondering voor kan voelen, die het
verdient.
(Douwe Egberts Album, „Nederland
van Boven".)
