Wol uit Bananen.
Van Baden en
Zwemmen.
Texelsche Berichten
Vogelbescherming
en Staatsboschbeheer.
Onlangs werd in ons land een consor
tium opgericht, ten doel hebbende de
fabricatie van textiel-caseïne en van „la
nital", dat is de uit ondermelk, volgemsl
het procédé-Ferretti, vervaardigde kunst
wol.
Terwijl vroeger elk land zijn eigen
specialiteiten op de wereldmarkt om
ruilde tegen die van andere landen, is
het streven er meer en meer op
gericht om dat, wat de nationale huis
houding noodig heeft, zelf te vervaardigen
uit de stoffen, die men toevallig ter be
schikking heeft. Heeft een land geen sui
ker, dan verwacht het maar van zijn;
chemici, dat ze die wel uit hout zullen'
maken; heeft het geen rubber, dan moe
ten ze die maar uit iets anders vervaar
digen. Van de landen, die nu toevallig
veel suiker produceeren, verwacht men,
dan natuurlijk stilzwijgend, dat hun che
mici knap genoeg zullen zijn, om van het
teveel iets te maken, waaraan men daan
even toevallig behoefte heeft, b.v. ijzer,
ot levertraan.
Hierom draait het stelsel ,dat men met
de schoone, klassiek klinkende naam au
tarkie versierd heeft.
Zoo zien we danook een steeds groeiend
aantal landen druk doende, om allerlei
stoffen langs kunstmatige weg te berei
den. Wij hebben daar al eens eerder en
kele artikelen aan gewijd.
Nu niemand in het buitenland een groot
deel der door ons bereide zuivelproduc-'
ten meer koopen wil, zullen wij nu van
het overschot aan geproduceerde melk
de wol gaan maken, die onze textiel-in-
dustrie wel verwerken zal. Zoodoende ra
ken wij dat lastige overschot kwijt.
In andere landen zien wij iets derge
lijks.
Terwijl de Duitsche kunstvezels voor
het grootste deel uit hout worden ver
vaardigd en de italiaansche ons voor
beeld uit melk, of eigenlijk uit de
daarin aanwezige caseïne, heeft een En-
gclsch scheikundige patent verkregen op
een origineel procédé. Het heeft iets van
het alombekende ei van de ontdekker van
Amerika.
Oorzaak was de beruchte bananenschil.
Een banaan etend, viel hem de vezel
achtige structuur van de schil op, en de!
sterkte van de vezel. Na proefnemingen,
slaagde hij er in uit deze vezels een
kunstwolsoort te vervaardigen.
De nieuwe vezel moet zich zeer goed
te zaïnen met kunstzijde laten verwerken
en op alle manieren laten kleuren.
En vooral ze moet buitengewoon
goedkoop zijn. Of het waar is?
door
P. VAN DER MIJE, Hoofdcon
sul voor de kust v.d. Ned. Bond
tot het redden van drenkelingen,
Zandvoort.
Als algemeene raadgeving stel ik voor
op; „wees altijd voorzichtig in zee". Men
kan wel altijd in zee baden, maar niet al
tijd in zee zwemmen. Tusschen baden en
zwemmen ligt een groot verschil en ook
de omstandigheden, waarmee een bader
rekening heeft tc houden, zijn van geheel
andere aard dan die, welke voor een
zwemmer gelden.
Regel is, dat een bader rekening heeft
te houden met de windrichting. C>e wind
oefent invloed uit op de oppervlakte van'
het water, zoodat bij een krachtige wind!
steeds een strooming aan de oppervlakte!
van het water, in de windrichting zal ont
staan.
Heeft dus een bader in de eerste plaats
te Ietten op de windrichting, ook aan het
getij moet hij zijn aandacht schenken, om
dat, indien de getijstroom parallel loopt
met de windrichting, de kracht van de
stroom aanmerkelijk wordt versterkt.
Tweemaal in de 24 uur en 50 minuten
wordt aan onze stranden eb en vloed
waargenomen.
Zes uur na hoog water is de zee op
het laagst.
De vloedstroom gaat op onze kusten
altijd in de richting van Zuid naar Nooril.
De ebstroom gaat altijd van Noord naar
Zuid.
Stel nu, dat de vloed opkomt, (stroom
van Zuid naar Noord), en de wind krach
tig uit het Zuidwesten waait, dan ontstaat
daardoor, zelfs tot vlak onder de kust een
krachtige stroom in Noordelijke richting
en wanneer het water valt (de eb in
treedt: stroom van Noord naar Zuid), bij
krachtige wind uit Noordelijke richting,
ontstaat een sterke stroom in Zuidelijke
richting.
In het algemeen dient men met de eb
stroom meer rekening te houden dan me)
de vloedstroom, omdat bij de ebstroom
het water zeewaarts wordt gevoerd en'
dus datgene, wat in die stroom geraakfi
de kans beloopt te ver van de kust te
worden weggevoerd.
Bij dergelijke stroomingen zegt men dat
de zee „trekt" en ook bij een krachtige;
Oostenwnd (landwind), zal een sterke
„trek" zeewaarts gericht, ontstaan.
mmmm
SCHIETPROEVEN.
De Burgemeester van Texel brengt ter
openbare kennis, dat op Maandag ld Juli
a.s. en zoo noodig op 20 tot en met 24;
Juli a.s. door de Commissie van Proef
neming schietproeven met geschut zullen
worden gehouden.
De vuurmond, waarmede geschoten zal
worden, staat opgesteld in het duinter
rein ten Westen van De Mok nabij strand-
kilometerpaal No. 8.
Nabij deze vuurmond zal van een uur
vóór den aanvang tot het einde van d<)
schietproef een roode vlag geheschen zijn.
De Noordelijke en Oostelijke grens van
het onveilig gebied zal te land door
roode vlaggen worden aangegeven. Deze
grens loopt ongeveer van plm. 500 meter
ten Noorden van de strandkilometerpaal
no. 12 door „Bodekamer", naar den
Witte weg bij de Naai en de Kuil tot de
Hors.
De sector, waarin geschoten zal wor
den strekt zich uit tusschen de peilingen
,NW. en Z.W. van uit de lichtopstand
ten N. van De Mok tot op een afstand|
van 7.5 K.M. uit de kust.
Texel, 12 Juli 1937.
De Burgemeester voornoemd,
K. VLAMING, Loco-B.
GIFTEN ALG. WIJKVERPLEGING.
N.N., Den Burg f2.50.
(In vorig nummer was opgegeven:
Witte Kruis.)
A. B., Oosterend f2.50.
.N N., Oosterend f2.50.
EXAMENS.
Onze plaatsgenoot Gerard Bakker Jz.
(Weeshuis), leerling Z.V.S. te Den Hel
der, behaalde deze week het einddiploma.,
Reeds werd hem een plaats bij de Mij.
Nederland toegewezen, opdat hij nu zijn
zeedagen kan halen. In Augustus gaat
hij naar zee.
RIJKSPOSTSPAARBANK
Aan het postkantoor te den Burg-Texel
werd gedurende de maand Juni 1937
Ingelegd f 10219.17
Terugbetaald 10934,34
Derhalve minder ingelegd dan
terugbetaald 715,17
Het aantal nieuw uitgegeven spaarbank
boekjes bedroeg 15
HOOIBROEI.
Het hooi broeit in dit seizoen in ster
ker mate dan in de meeste andere jaren
het geval was. Niet alleen op Texel,
maar ook elders in ons land.
Reeds werden in onze gemeente van po-
litiewege teinperatuurspeilingen verricht
op meer dan 45 boerderijen. In twintig;
gevallen moest, om ernstige gevolgen van
hooibroei te voorkomen, worden ingegre
pen door een deel van het hooi af te ste
ken.
Met nadruk bevelen we een ieder, die
hooibroei vermoedt, aan, daarvan ter ge
meentesecretarie ten spoedigste kennis te
geven.
Gemeenteveldwachter Goënga, met het
peilen belast, komt dan ten spoedigste
om een onderzoek in te stellen. Hoe nut
tig dit is, heeft de practijk geleerd. Bin
nen 24 uur kan de temperatuur van 55,
gr. (normaal) tot boven de 80 oploopen.
Dan dreigt gevaar! Zorgt, dat het zoover
niet komt. Bedenkt, dat het ieders plicht
is, brand te voorkomen.
COLLECTE VOOR BLINDEN.
Men schrijft ons:
Evenals vorige jaren wordt ook dit jaar
wederom gecollecteerd voor de 150 blin-'
den, tewerkgesteld in de bekende inrich
ting, Plantage Middenlaan 64 te Amster
dam. De Vereeniging streeft er naar, da
blinden in staat te stellen, zich zooveel
mogelijk in het maatschappelijk leven te
kunnen handhaven, opdat zij hun gemis
zoo weinig mogelijk zullen gevoelen. Om
dit doel te bereiken, wordt aan de blin
den voor hun arbeid een weekloon uit
betaald, waardoor zij in staat zijn, voor
zich en de hunnen te zorgen. De Vereeni
ging beschikt tevens over een internaat
voor alleenstaande vrouwelijke blinden.
Voor het uitkeeren van bovenbedoelde
bescheiden loonen is veel geld noodig,
waartoe ook een beroep op u wordt ge
daan. De Vereeniging hoopt, dat ook de
inwoners van deze gemeente met milde
hand zullen geven, teneinde dit schoone
werk in stand te kunnen houden.
m RONDVLUCHTEN Zondags
EH van 25 u. op het vliegveld. ffi
83 Gezellig zitje in het Stationsge- (g
E§ bouw en op het terras. ES
ffl GOEDE CONSUMPTIE ffi
m BILLIJK TARIEF. jg
DEN HOORN.
IEEN DAAD.
(Ingezonden.)
Hoe droevig het misschien ook is, het
te moeten zeggen: gij, boer Biem Lap,
hebt toch gelijk, dat in onze tijd het
egoïsme hoogtij viert.
Maar zoo'n maatschappelijk kwaad
erkennen, beteekent voor menschen, zoo
als boer Lap van Zeewijk er één is: heï<
door eigen initiatief bestrijden. Wat er
Woensdagmiddag door aanmoediging en
actieve medewerking van Biem Lap in
de Hoornder Nieuwlandpolder is ont
staan, is een prachtig bewijs, dat het ook)
anders kan.
Zeker Is, dat bij ieder, die daaraan
meegeholpen heeft, de wil aanwezig was,
actief mede te werken, indien het er op
aan komt, dit door een gemeenschappe
lijke daad te toonen.
Negentien boeren, boerenarbeiders en
visschers uit Den Hoorn en van hel
Horntje zijn aan het werk gegaan en
hebben in nog geen 3 uur het meer dan
500 M. lange verbindingspad tusschen
het stuk verharde weg in het Hoornder
Nieuwland en het nieuwe fietspad in de
Duinen bij De Mok verbreed en verdiept
voor een fietspad.
Nadat boer Beumkes al enkele dagen
ervoor het gras langs de kanten had ge
maaid, trok de ploeg van Lap de kanten
en met vorken en schoffels werd het,
losgehaalde materiaal opzij geworpen.
De gemeentelijke werkverschaffing en
T.E.S.O. zullen nu voor verharding zor
gen.
Ot diegenen, die uit de steden komen
en hun vacantie op Texel doorbrenger)
en ook over dit fietspad naar de duinen
of het mooie dorp Den Hoorn fietsenj
te weten zullen komen, hoe dit pad is>
ontstaan, mag stellig in twijfel worden
getrokken. Maar dat is ook niet het be
langrijkste. Als er voor diegenen, die er
aan meegewerkt hebben, maar het besef
blijft, dat het een spontane, vrijwillige
daad was. Het gemak, dat iedereen er
van zal hebben, is de beste waardeering.
EEN VAC ANTI EG AST
bij Den Hoorn.
Een voorbeeld, dat navolging verdient.
Niet tegen-, maar meewerken! Dan gaan
we in de goede richting.
OUDESCHILD.
GEEN ELECTR. STROOM.
In verband met het uitvoeren van
werkzaamheden aan het electr. net, zal
Vrijdag a.s. de stroomlevering tusschen
2 en 3 uur n.m. onderbroken zijn.
DE KOOG
IBIOSCOOP-BUS.
Ten gerieve van bioscoopbezoekers
(sters) rijdt iedere avond om 8.15 uur 'n
autobus van De Koog naar Den Burg<
(zie adv.)
DE COCKSDORP.
ZON EN DUIN.
Zondag wordt hier het Jeugd-Zomer-
kamp Zon en Duin, geleid door de heeri
en mevrouw Leverington, weer geopend.
De deelname is zoo groot, dat alle kin
deren niet in het kamp zelt kunnen worn
den gehuisvest.
Zondag komen reeds vijftig kinderen.
Zij zullen het kamp, bij vorig jaar verge
leken, belangrijk gemoderniseerd vinden.
Het dagverblijf beslaat nu een oppervlak-
van 72 vk. M„ terwijl ook de slaapcabi-
nes thans geheel aan de eisch voldoen.
Er zullen zes leiders(sters) aanwezig zijn,
alsmede een gymnastiekleeraar. Zoowel
de lichamelijke als de geestelijke verzor
ging van de jeugd zal de volle aandacht
hebben. Op het terrein zijn nu ook
douchecellen aangebracht, alsmede, zoo
wel op het terrein voor de meisjes als
op dat der jongens, een vertrek voor1
eventueele zieken. En zoo is er nog veel,
wat in 'n kamp prettig, nuttig en noodig
kan zijn. Zelfs een piano en, op een
lange vlaggestok, een bliksemafleider
ontbreken niet.
VLIELAND.
GOED NIEUWS.
Vlieland wordt de laatste weken druk
ker bezocht, dan in jaren omstreeks dezei
tijd het geval was. Zondag brachten de
groote stoomschepen Schelüngerland en
N. Nederland, beide van Doeksen, hier'
wel S00 passagiers aan. Het gold een
extra dienst. De gewone bootverbinding
was op zoo'n druk bezoek niet berekend.
Wanneer ook de komende weken die
groote belangstelling aanhoudt, belooft
dit seizoen voor Vlieland zeer goed te
worden.
door DR. W. H. VAN DOBBEN.
(Slot.)
Nu zullen we eerst eens de goecit
gevolgen der vogehvet op Vlieland opsom
men: alle eenden, de kievit, en de wulp
namen sterk toe. De kluut vestigde zich.
Nieuwe soorten nestelen nu en dan op 't
eiland en zullen zeker op de duur vaste
voet krijgen (grutto, pijlstaart-eend), om
van de véle nieuwe boschvogeltjes maar1
te zwijgen. De nadeelen, die de invoering
van de bescherming begeleidden, waren:
de toename van de zilvermeeuw, die de
sterntjes totaal verdrong en nu ook de
kluut, de bergeend en de pleviertjes be
dreigt. Zooals dit laatste Seizoen bleek,
zullen deze bezwaren bij doelmatige meeu-
wenbestrijding binnen enkele jaren kun
nen verdwijnen, waarna de vogelstand
rijker zal zijn dan ooit, zeer zeker rij
ker dan voor 1912.
DE MEEUWEN.
Voor een doelmatige meeuwenbestrij-
ding komt meer kijken"dan het wegzoekeu
van de eieren, die al 10 jaar wordti
toegepast, waarvan de laatste 6 jaar zoo.
radicaal .dat geen 1 pet. van alle paren
jongen groot brengt. Dit voor hen, dirt
meenen, dat het voldoende is, de oude
toestand weer in te voeren om de meeuw-
terug te dringen. Voorts is dit wettelijk
onmogelijk, terwijl de bestrijding met
eigen personeel "niet alleen doelmatiger
is, maar ook zonder schade voor an
dere vogelsoorten verloopt.
STAATSCHBOSCHBEHEER
Het natuurschoon op Vlieland heeft
dank zij Staatsboschbeheer aan alle kan
ten winst geboekt. Voor de bevolking
blijft echter het nadeel, dat ze geen
eieren meer mag zoeken (ook kan men
geen konijnen meer vangen of geiten los
laten loopen). De zaak staat echter zoo,
dat het natuurschoon op de eilanden er
niet alleen is voor de bewoners liet
is een nationaal bezit. Van dit laatste
feit hebben de eilanders voordeel in de.
vorm van een groot toeristenbezoek, de
nadeelen moet men dan maar op de koop.
toe nemen.
Het is mij overigens wel bekend, dat
de meeste eilanders dit heel goed inzien'
en begrijpen, dat het ingrijpen van na-
tuur-besehermende instanties en van het
Staatsboschbeheer van groot nut voor de
eilanden is.
DE EIDEREEND.
Dhr Blom die met alle geweld slechts
nadeelen wil zien, deelt ons mede, dal
bv. de eiderleend: a. een buitenlandsche
vogel is, die hier niet hoort (dit is ook'
de opinie van de heer Molenaar), en b.
dat de eider hier leeft ten koste van
10 a 15 soorten vogels, die sinds de be
scherming zouden zijn verdwenen. Met
de eider staat de zaak zoo, dat NjeiderS
land aan de zuid-rand van zijn versprei
dingsgebied ligt. Hij „hoort" hier dus
volkomen. Reeds in het eierzoykerstijd-
perk, in het begin dezer eeuw, broedde
hij schaars op Vlie, maar omdat hij na
Mei niet meer legt en het „instinct'! van
de mensch zich pas 24 Juni doet gelden,
kreeg het arme dier geen kans. Het js
dus niet, omdat de beschermers hem het
hoofd op hol gebracht hebben, dat hij
hier is komen broeden. Wel breidde hij,
zijn aantal uit, dank zij de bescherming,
en dit gebeurde heelemaal niet ten koste
van anderen. Het is een goedmoedige,
verdraagzame vogel, die schelpdieren en
krabben eet, waarvan het wad onnoeme
lijke hoeveelheden oplevert. Waarom
noemt de heer Blom de 10 a 15 door de
eidereend z.g. verdreven soorten niet op?
Er is geen enkele soort verdwenen, bei
halve de stern en die heeft zich nu weep
opnieuw gevestigd. Dat niemand de eider
of zijn eieren zien mag, zooals de heer
Molenaar beweert, is een onwaarheid,
te bekend, om verder te weerleggen.
TEN BESLUITE.
De heer Blom beroept zich op een in
stinct, dat de mensch er toe zou bren
gen op een gegeven oogenblik het eieren-
rapen te staken. Dat instinct schijnt niet
zeer doeltreffend, want er is al menign
vogel uitgestorven of verdreven door ra
dicaal èierenrapen. Ook zou het de vo
gels ten goede komen, als de mensch de
eerste eieren raapt, omdat de jongen an
ders te vroeg uitkomen. Men zou zeg
gen Hoe hebben die arme vogels
het, voor ons land bewoond werd, ooit
zonder onze eierenzoekers kunnen stel
len? Ik geloof, dat men bij deze be
wijsvoeringen uitgegaan is van dewensch,
om eieren te zoeken, om vervolgens ar
gumenten te vinden, die dit kunnen ver
dedigen. De fout, die de beschermers
maakten, door de meeuwen te Iaat te be
perken, verleent aan deze argumentaties
een schijn van recht. Dit neemt niet
weg dat de heele bescherming op de
juiste weg is.
Illllliiiilliliiiiiiliiiiliiiliiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliniiiliiiliiuiiiiiiiiillllll
minium gemeente texel iiiiiiiiiiii
DE VOGELWET.
