Can JSacR.
No. 5183 50ste Jaargang Woensdag 1 Sept. 1937
Oe Nieuwe Texelsche Courant
EERSTE BLAD.
REIST PER WAC0
Het Raadsel van de Vogeltrek
Landhonger
Uw advertentie in dit blad wordt
op Texel liuis aan huis gelezen.
DORPSSTRAAT-OUDESCHILD. (Foto-Tex. Crt.)
is sinds 1 Juli 1930
in dit blad opgenomen.
U1TQ.: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en de Rooij Den
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal:
buiten den Burg fl.losse nrs. 4 ct.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deefig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels.)
ZONDAGSBLAD, 16 blz., in roto-gra-
vure, f0.50 pea* kwartaal; buiten Den
Burg f0.70.
HOOGWATER ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer Vi uur later.)
2 3 4 5 6 7 8 Sept.
8,38 9.20 10.05 10,50 11.15 li,49 12,11
LICHT OP
R1IW1ELEN en RI1TUIGEN 8 17
FRANCO MAAKT VORDERINGEN.
De val van Santander heeft Franco's
positie in Spanje in belangrijke mate ver-1
sterkt. Het verzet der republikeinen in
Baskenland schijnt thans vrijwel gebroken
te zijn, want de kleine strook aan da
Noordkust, die thans nog in handen van
de regeering is, is zoo goed als ingesloJ
ten en er bestaat heel weinig kans, dat de
zich daar bevindende roode troepen nog1
in gesloten formatie zullen kunnen ont
wijken. Het gebied, waar Franco de scep
ter zwaait, is door de val van Santander
met ongeveer 5500 vk. K.M. toegenomen
en daarmee hebben de nationalisten thans
reeds meer dan tweederde van Spanje in
hun bezit. Het machtsgebied van de repu
blikeinen neemt thans dusdanig af, dat
ook reeds de mogendheden gaan over
leggen, welke houding zij zullen aanne
men, indien de regeering Franco een feit)
wordt, want dat het daarop zal uitloopen,
is door het jongste succes van diens troe
pen al weer zeer veel waarschijnlijker ge-'
worden. De hachelijke kwestie van de
niet-inmenging zou daarmede tevens uit
de wereld zijn, wat zeker geen der daarbij
bij betrokken mogendheden zal betreuren,
wan.t deze tot een oplossing te brengen is
een taak gebleken, die voor de huidige di
plomatie nog te zwaar is. Alle besprekin
gen, welke dienaangaande gevoerd zijn
en het gansche ingewikkelde systeem van
controle hebban immers niet kunnen ver
hinderen, dat' Russische vliegtuigen en
Russisch oorlogsmateriaal aan regeerings-
zijde werden gebruikt en dat Italiaansche
keurtroepen aan de zijde van Franco
meevochten. Verbloemd wordt dit alles
took al lang niet meer, de heldendaden der
Italiaansche bondgenooten worden open
lijk geroemd en Rome jubelt luide over
het succes, dat zijn manschappen Franco;
hebben helpen behalen.
ART1S-AVONTUUR.
Eigenlijk moesten we wat meer
doordrongen zijn van het feit, dat
men heel vaak niet altijd meer
bereikt met een lachende bemerking,
met een joviale grappige terechtwij
zing dan met een ernstige berisping.
Een stroeve predicatie gaat er bij wei
nigen in, maar een leuke opmerking
vindt altijd haar weg. Er is misschien
te veel ernst en te weinig lach in de
opvoeding onzer medemenschen. Een
onderwijzer was gewoon zijn leerlin
gen spannende aardige verhaaltjes te
vertellen, waarin zij heel onwillekeu
rig iets voor zichzelf vonden; geen
ernstige, taaie kost, maar stof, die
zich vlot liet verwerken
Er zijn zooveeT levensmomenten,
waarin men veel verder komt met een
lach dan met stroef genepen mond.
Neemt er eens de proef mee.
AUTOBUSDIENSTEN naar Hoorn
Edam, Amsterdam en geheel West-
Friesland.
Inl. Waco, Kanaalw. 137, den Helder
Tel. 773 en V.V.V. Mooi Texel.
GEVAAR UIT DE LUCHT.
Niet alleen door de val van Santander
is de positie der Spaansche regeering ver
zwakt. Ook de besluiten van de Engel-
sche kabinetsraad hebben daartoe bijgfe-
dragen. In de laatste tijd werden her
haaldelijk aanvallen gedaan op handels
schepen, die onder Britsehe vlag voeren,
zoo voor kort nog op de Noemi Julia.
Door welke partij deze bommen geworpen
zijn, is nog niet met zekerheid ko
men vast te staan, ofschoon de aanvallen
de vliegtuigen de kenteekenen der natio
nalisten droegen. Wel is waar heeft En
geland bij de nationalistische leiding ge
protesteerd, doch het schijnt, dat Londen)
er toch nog niet geheel van overtuigd was,
daarmede aan het goede adres te zijn. De
mogelijkheid bestaat n.I., dat de vliegtui
gen overgeschilderd waren in de nationa
listische kleuren, doch afkomstig warer»
uit het regeeringskamp. Engeland heeft
daarin aanleiding gevonden, de bepalin
gen, welke schepen het recht geven, onder
Britsehe vlag te varen, te herzien, ten
einde misbruik van deze vlag voor oor
logsdoeleinden in de toekomst onmogelijk
te maken.
DE SCHEEPVAART BEDREIGD.
Over het algemeen is trouwens de Mid-
dellandsche Zee tegenwoordig verre van
veilig. Niet alleen uit de lucht worden
onder neutrale vlag varende han
delsschepen bedreigd, ook onder water
loert het gevaar. Het geval met de duik
boot van onbekende nationaliteit, die het
Oostelijk deel van de Middellandsche Zee
onveilig maakt, heeft de Turksche regee
ring aanleiding gegeven tot het over
handigen van twee diplomatieke nota's
bij de buitenlandsche missies te Ankart.
llllllllllll GEMENGD NIEUWS
Den Haag. Het geraamte van de oli
fant Jenny, van Sarrasani, zal geplaatst
worder. in 't Haagsche Onderwijsmuseum.
Te Oegstgeest reed Vrijdagavond
een verhuisauto^ van H. de Bie, R'dam,,
door een tegenligger verblind, tegen een
stilstaande truck met oplegger. De ver-
huisauto vloog in brand; de chauffeur]
wist zich te redden, zij het met brand
wonden en een gebroken been; de man,1
die naast hem zat, kwam in de vlammen
om.
Naarden. De niet-eervol ontslagen
keuringsveearts van Naarden heeft be
roep aangeteekend tegen dat ontslag.
Spanje. Een artikel van Franco in
een te Burgos verschijnend blad over
de verovering van Santander eindigt mgt
de woorden: Leve Spanje, leve Italië, leve
Duitschland.
Spanje. De Italiaansche commandant
Teruzzi seinde aan Mussolini: Uw bevelen
zijn opgevolgd. De zwarthemden waren
steeds bezield door een oorlogsgeest, hun
door uw wil ingeprent.
Ver Staten. 1930 uitgezonderd bouw
de Ford nimmer zooveel auto's als in
1937: in acht en een halve maand wel
een millioen. Sinds 1903 25 millioen.
Sedert eeuwen verwondert de mensch-
heid zich over de geheimzinnige kracht
die de trekvogel iedere herfst, als op
commando, naar het warme Zuiden brengt
en altijd weer de goede weg laat kiezen.
Ongeveer 100.000 vogels worden elk
jaar door de vogelwachters van Helgoland
en Rossitten van lichte genummerde alu-
miniumringen voorzien en dan vrijgelaten.
De vogels jsluiten picli bij de vogelvluch
ten naar het Zuiden aan, zooals zij dat
elk jaar gewoon zijn. Deze tijd van de
„trek" kent iedere vogel. Het is geen ge
brek aan voedsel, noch magnetische in
vloed, welke de vogels die jaarlijksche
lange rë?S laten maken, doch een natuur
lijk verschijnsel, dat de trekvogel bij de
aanvang van het vogelleven wordt mee
gegeven.
Deze wetenschap was het begin van 'u
reeks onderzoekingen. Zoo bracht eens de
jonge Zoöloog Dr. Rueppel van de Vo
gelwacht van Rossitten tweehonderd
jonge ooievaars uit Oost-Pruisen in een
goederenwagen van een sneltrein jiaar
Essen. Daar liet hij de vogels los. In
plaats dat de ooievaars over Spanje direct
naar Afrika vlogen, volgden de dieren 'n
veel meer zuidoostelijk liggende reisroute,
welke reeds door hun voorvaderen sinds
eeuwen was gevolgd.
Een andere keer nam Dr. Rueppel op
een treinreis van Hamburg naar Op)na-
bruek een dozijn jonge spreeuwen mee;
hij poogde onderweg de dieren door 'een,
list van hun weg naar het zuiden af te
brengen. Het was echter niet mogelijk de
vogels te laten verdwalen; na zien enkele
seconden te hebben georiënteerd, vlogen
zij regelrecht naar het nest terug. Prot.
Dr. Drost, leider .van de Vogelwacht in
Helgoland, probeerde zelfs verscheidene
malen de vogels, door druk op een be
paald lichaamsdeel te hypnotiseeren,
waarna de dieren, als verstard, alles met
zich lieten doen. Doch ook in deze ge
vallen sloegen de dieren met evenveel
zekerheid als vóór de hypnose, na hun
vrijlating de weg in, welke de natuur hun
voorschrijft. En zelfs de narcose heeft
hierop geen vat.
In Februari 1935 werd op Borkum een
zilvermeeuw doodgtevonden. Het dier was
26 jaar oud geworden. In Juli 1909 kreeg
de vogel zijn Rossittenring om de poot
en hij trok elk jaar, wanneer de winter
voorbij was, weer naar het Noorden terug.
In een ander geval werd het nestelen
van een Duitsche ooievaar in de Fransche
stad Sens aan de Seine gemeld. De Vo
gelwacht van Helgoland ontving omtrent
deze vogel een drietal brieven, n.I. van
de Vereen, van Dierenbescherming aldaar,
van het Zoölogisch Museum en van het
stadsbestuur. Wel een bewijs voor de be
langstelling, welke men in Europa aan de
dag legt omtrent het jaarlijks terugkee-
rend wonder van de vogeltrek.
Het „duur-vliegrecord" onder alle vo
gels houdt waarschijnlijk de poolzeezwa-
luw. Deze soort zwaluw vertoeft in de
zomer slechts twee maanden in het hooge
Noorden, op Groenland en in Noond-
Canada, en vliegt dan, wanneer de broed
tijd voorbij is, terug naar het winterkwar
tier, dat meer dan 15000 K.M. van het
noorden verwijderd, in het Zuidpoolge
bied ligt. In totaal legt de poolzwaluw
in één jaar minstens 30.000 K.M. af en
daarbij neemt de vogel niet eens altijd de
kortste weg. Doch ook de West-Euro-
peesche zwaluw heeft een groot uithou
dingsvermogen en vliegt vanuit ons land
gemakkelijk naar Kaapstad.
BB ffl
ffl Wat klaagt u Binnen veer- ffl
Ill tig jaar zullen ze over nu spre- fü
IS ken als over ,die goede oude IS
IS tijd. - ffi
IS ffl
fflfflfflffiffifflfflfflffiffl U fflfflfflfflfflfflfflfflfflffl
800 GEGADIGDEN VOOR DE
47 BOERDERIJEN IN DE
WIERINGERMFER.
Goed 800 op de 47 voor de oplos
sing van dat probleem staat de directie
van de Wieringermeerpolder, zoo schrijft
de Standaard.
Voor de zeven en veertig boerderijen
die in het drooggelegde deel der Zui
derzee thans ter beschikking worden ge
steld, meldden zich meer dan achthonderd
gegadigden aan.
Het is een duidelijke aanwijzing van de
landhonger, die heerscht.
Het is een duidelijke aanwijzing ook
voor de belangstelling, die de Nederland-
sche landbouw moet koesteren voor do
bloei der industrie.
Overtuigend materiaal voor de verdedi
ging dezer gedachte is bijeengebracht door
Dr. De Hoogh in zijn proefschrift „De
economische beteekenis der ontginning.
In ongeveer 100 jaren is de bevolking
van Nederland ruim verdriedubbeld; de
beschikbare cultuuroppervlakte per hoofd
der bevolking bedraagt slechts 0.3 H.A.,
een ruimte, verre blijvend beneden de op
pervlakte, die andere landen aan cultuur-,
grond bezitten.
Tot de dichtstbevolkte landen van Eu
ropa behoort Nederland. Alleen Enge
land en België overtreffen het in bevol
kingsdichtheid, maar alle andere landen
blijven verre beneden het Nederlandsche
bevolkingscijfer. Welnu, Dr. De Hoogh
toont aan, dat bij algleheele uitvoering
van de drooglegging der Zuiderzee plaats
kan worden geboden aan een landbou
wende bevolking van 115.000 personen,
dat is het aantal, waarmee de landbou
wende bevolking van Nederland in vijf
jaren toeneemt.
Door deze drooglegging, door ontgin
ning, ruilverkaveling, splitsing van groote
bedrijven, bestaat voor de landbouwende,
bevolking in de eerste tientallen jaren
nog de mogelijkheid tot uitbreiding.
Echter is die mogelijkheid zeer be
grensd en meer dan thans zullen op.de
duur de kinderen der landbouwers een
bestaan buiten de Nederlandsche land
bouw moeten zoeken.
Voor de boerenstand is ook daarom
een bloeiende nijverheid en handel van
het grootste belang aldus de conclusie
van Dr. De Hoogh.
Een juiste conclusie!
Nu bij de snelle toename der bevolking
de Nederlandsche landbouw slechts een
geringer deel van de plattelandsbevolking
te werk kan stellen, is ook voor het
platteland de uitzetting der Nijverheid
een levensbelang.
Een levensbelang ook in zooverre als
een krachtige stabiele nijverheid voor de
landbouw, die, als men zich export-gele
genheid ziet ontgaan, een begeerenswaar-
dig binnenlandsch object vormt.
Ook dat leert 800 op 47.
ffl ffl
RONDVLUCHTEN: dagelijks ffl
ffl op't vliegveld (minstens 8 pers.) ffl
ffl Gezellig zitje in het Stationsge- ffl
ffl bouw en op het terras. ffl
ffl
ffl GOEDE CONSUMPTIE ffl
ffl BILLIJK TARIEF. ffl
ffl ffl
TEXELSCHE COURANT
||||||lllllllllllllll!llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|lllll
llllllllllll VAN OVER DE GRENS.
llilllmminimihui
||||||illltlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!lllllll||||||
lllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiillllll
