TEXELSCHE COURANT
DERDE BLAD.
Texelsohe Berichten
WESTEREND
Zaterdag 18 September 1937
(Naar penteekening P.v. Cuyck)
DE TOREN VAN WESTEREND.
GOLDEN KLOOSTERFEEST.
26 Sept. a.s. hoopt de Eerw. Zuster
Sigefride (Marrie van Heerwaarden) van
de Orde O.L. Vrouw Moeder van Barm
hartigheid (Tilburg), werkzaam in het
R.K. Ziekenhuis te Raalte, haar gouden
kloosterfeest te vieren.
GOEDE RAAD GOUD WAARD.
ONTSMET UW ZAAIZAAD!
Dringend wordt door de Plantenziektenk.
Dienst aangeraden AL HET ZAAIZAAD
te ontsmetten van 'tarwe, rogge, gersl,
Hier volgt een scnema:
TARWE EN GERST. Gebruikt kunnen
worden: Abavit-, Ceresan- of Germisan-
nat-ontsmetters.
Omschepmethode: Oplossing 3jjer 100,
(ook machinaal), per H.L., daarvan 3 L.
gebruiken, (dat is 1 ons op 3 L. water).
Zwakke partijen zaaizaad (waterschade)
een zwakkere oplossing (2 pet.) en dan1
2 L. gebruiken per H.L.
ROGGE: 1 pet. oplossing en daarvan 3
L. per H.L. Bij zwak zaad 2 L. v
DROOGONTSMETTEN in de trommel
is gemakkelijker. Dit kan met Ceresan-
nieuw, Tutan of Abavit-nieuw. Neem
2 gram per kg. zaad. Voor secuur werk
kan iets meer geen kwaad.
Tegen STUIFBRAND in TARWE en
GER§T HELPT ALLEEN MAAR
WARMWATERBEHANDELING. De in
richting daarvoor van de Bedrijfsvereen.
staat in Waalenburg voor u klaar. Ver
zocht wordt spoedig bij de heer G. v.
Santen op te geven hoeveel bij u gehaald
moet worden. E. v.d. B.
DE VREEMDELING.
In Pen's Zaal wacht liefhebbers var/
goede tooneelkunst Vrijdag een biezon-
dere avond. Dan zal immers het Nieuw
Schouwtooneel onder leiding van Frits
Bouwmeester daar Anton Coolen's suc
cesstuk De Vreemdeling opvoeren.
Van de opvoering van dit stuk in de
Stadsschouwburg te Amsterdam, schreven
De Tijd en de Nieuwe Dag o.a.:
Met gespannen aandacht, met groote
belangstelling en warm applaus heeft de
uitnemend bezette Stadsschouwburg het
nieuwe tooneelstuk van Antoon Gooien
„De Vreemdeling" ontvangen. De uit
nemend door Het Nieuw Schouwtooneel
verzorgde voorstelling, onder bekwame,
regie en met pittoreske decors, oogstte
veel bijval, zoodat aan het slot herhaalde
lijk de spelenden werden teruggeroepen.
Het is door zijn eenvoud en psycholo
gische zuiverheid, door zijn oprechtheid
en menschelijkheid, door zijn dramatische
kwaliteiten en zijn rake milieu-schilde
ring een aanwinst voor onze Nederland-
sche tooneelliteratuur en voor onze plan
ken. En ik raad allen van harte aan de,
voortreffelijke vertooning ervan door 't
Nieuw-Schouwtooneel bij te wonen.
Een vakman, die „bij" wil blij-
ven, leest zijn vakblad. Vraagt
ons proefnummer en prijs.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT.
WOORD EN DAAD
Ingekomen is een schrijven, blijkens
hetwelk het Rijk bereid is, behalve de ge
wone subsidie van f 1000 in de kosten van
school- en woningbouw te Zuid-Eierland
toe te staan een buitengewone subsidie
van f2000, zoodat dan nog f5193 voor,
rekening van de gemeente komt. B. en
W. stellen de raad voor de subsidie niet
te aanvaarden, omdat de toestand derl
gemeente-financiën h.i. niet toelaat zoo'n,
groot bedrag voor rekening der gemeente
te nemen. Weth. Over merkt evenwel op,
dat uitstel van de schoolbouw geen afstel
mag worden, daar de toestand er z. i.
onhoudbaar is. Besloten wordt te
trachten hooger bijdrage te bekomen.
ZATERDAG 22 JANUARI 1910.
Afwezig: de heer Bakker.
In zijn openingswoord laat de voor
zitter de voornaamste gebeurtenissen van
het afgeloopen jaar de revue passeereu.
Spr. wijdt een woord aan de terugslag
in de veeprijzen, de mislukking van de
erwtenoogst, aan de beëindiging van de
strijd op het Marsdiep, de aanleg van
het paardenpad in de Schilderweg, enz.
Vaststelling kohier schoolgelden le
kw. 1910: f758.—.
Vaststelling kohier hondenbelasting
1910: f220:suppl. kohier 1909: f9.
Vaststelling suppl. kohier Hoofde
lijke Omslag 1909: f 103.60.
Komt ter tafel verzoek van bewoners
216
ER WAS EENS....
EENS HET GROOTSTE DORP
VAN ONS EILAND.
Net ver van Den Hoorn, een kwartier
gaans in de richting Den Burg, om en
bij de Westerweg, heeft eens u weet
het wellicht een dorp gelegen, De
Westen genaamd, of ook wel Westerend,
dat door zijn begraafplaats, de Wester
begraafplaats, in de herinnering van vele
Texelaars is blijven voortleven. Niettemin
is het dorp reeds lang verdwenen. En ook*
het kerkhof is opgeruimd. Maar eens is
De Westen het aanzienlijkste en rijkste
dorp van ons eiland geweest. Het had het
recht vier van de dertien schepenen, die'
het eiland bestuurden, te kiezen, van de
andere dorpen mochten de grootste drie
er elk maar drie kiezen.
VERVALLEN GROOTHEID.
Het dorp was zeer uitgestrekt, naar
oude kronieken te oordeelen; de inwoners
waren zeer welvarend. Vroeg reeds ge
raakte het dorp echter in verval. Het heet,
dat de Spanjaarden het hebben geplun
derd en verbrand, doch hieromtrent is
geen zekerheid te verkrijgen. Maar hoe 't
ook zij, het aanzien van het dorp ver
minderde en omstreeks het midden der
18e eeuw telde het nog slechts een kleine
20 huizen en eenige schaapskooien. Ook
de R.K. kerk, eens de trots van De Wes
ten, was toen ingestort en slechts de
ruïne kon nog eenigszins van haar voor
malige voornaamheid getuigen. De toren
heeft echter nog lange tijd overeind ge
staan, zij het dan in deerlijk gehavende
toestand. In het begin der 18e eeuw kwam.
de spits bij een hevige rukwind naar be
neden. Niettemin diende de toren nog
lange tijd tot baken voor de scheepvaart.
In het midden der 19e eeuw was hij ech
ter zoo bouwvallig geworden, dat men het
raadzaam achtte, de toren maar te sloo-
pen. Aan het einde der 18e eeuw heeft,
Pieter van Cuyck bij zijn bezoek aan
Texel ook de resten van De Westen be-
VAN TEXELS RAAD.
van de Hoogerstraat om rooiïng van de
oude boomen en het planten van nieuwe
De zaak wordt ter afdoening in handen
van B. en W. gesteld.
B. en W. stellen voor in te willigen
het verzoek om jaarweddeverhooging van
de gemeentereiniger Wilper. De jaar
wedde wordt van f150 op f 175 gebracht.
Benoemd tot plaatsvervangend kan
toorhouder te De Waal dhr Eelman en
wei tegen f 10.per jaar.
- Ingewilligd wordt het verzoek om
subsidie, ingediend door dhr A. Korff,
leeraar Ambachtsschool te Den Helder,
die hier een teekencursus wil openen.
Hem wordt <Xm subsidie verleend van
f75,met gratis vuur en licht in een
der schoollokalen, doch onder voorwaar
de, dat het lesgeld hoogstens 25 ct. per
les van drie uur zal bedragen.
Dhr Langeveld verzoekt B. en W. te
willen bevorderen, dat de P.T.T. voor
heel Texel een locaal tarief invoert van
drie cent voor een brief en D/» ct. voon
briefkaarten Voorz. antwoordt, dat
drie jaar terug al stappen zijn gedaan..
Het was vergeefsch, omdat hier geen
sprake is van een doorloopend bebouwdei
kom. Dhr Mets merkt nog op, dat
zich nu het merkwaardige feit voor
doet, dat een brief van Den Hoorn naan
Oudeschild vijf ct. kost en een brief vart
Den Hoorn over Oudeschild naar Den
Burg drie ct.
217
zocht en daaraan wijdde hij toen een uit
voerige beschrijving.
De overgebleven groote en hooge toren,
doet genoeg zien, schreef Van Cuyck, dat
dit dorp uitnemend schoon, en benevens
Den Burg en Oosterend, het voornaamste
van het eiland moet zijn geweest; in diei
toren, zegt men, hangt nog een klokje,
maar niemand durft het wagen, om langs
het zeer oude laddertje te klimmen naari
een nog ouder zoldertje, alwaar dit klokje
hangt.
Aldus Pieter van Cuyck.
Blijkbaar kwam men niet op het denk
beeld er een nieuwe ladder te plaatsen.1
Of zou de toren reeds zoo bouwvallig
zijn geweest, dat men dit niet aandurfde
Pieter van Cuyck was er overigens de
man niet naar, om iets, dat onderzocht
kon worden, zoo maar op gezag aan te
nemen. De tweede veronderstelling moet
dus wel de juiste zijn.
KENT U „HEERENGRAS?"
De grond, waarop het dorp eens ge
staan heeft, schijnt zeer vruchtbaar te zijn,
geweest. Hieraan was dan ook waarschijn
lijk zijn welvarendheid te danken. Ei)
groeide, naar Van Cuyck vertelt, een
biezonder soort gras, z.g. heerengras, dat[
zoo voedzaam zou zijn geweest, dat ander
half maal zooveel schapen als elders er
op konden weiden.
HET KERKHOF.
Het kerkhof, dat naast de kerk heeft
gelegen, was vele jaren het eenige ge
wijde kerkhof voor Roomsen-katholieken
op Texel. Kort na de slooping van de
toren heeft men echter ook hei kerkhot
opgeruimd. Echter niet afdoende. In de
vergadering van de gemeenteraad vat/
lexel op z8 Juni 1888 sprak het raads-i
lid C. Zijm zijn verontwaardiging uitovei',
de wijze, waarop op het Westerkerkhoi/
werd gehandeld met de overblijfselen van
menschelijke geraamten. Bésioten werd
de aandacht van de N. H. Gemeente te
Den Hoorn daarop te vestigen en haar,
in overweging te geven, genoemde over
blijfselen in een kuil opnieuw te begraven.
Gelukkig echter werd niet op een zoo
lugubere wijze met de beenderen omge
sprongen, als het raadslid meende, tlat
het geval was. De N.H. Gemeente te Dert
Hoorn antwoordde het gemeentebestuur
althanls, dat de klachten in de raad ge
uit, wel wat overdreven waren. Verze
kerd, werd, dat iemand, in de nabijheid,,
van het Westerker'xhof wonende, met het
verzamelen en weder begraven van de
beenderen was belast.
WAT ER NOG REST.
Maar nu is daarvan niets meer te vin
den. Oude kronieken houden de geschie
denis van Westerend nog vast, maar waar
zich eenmaal dit dorp, hoe groot en wel
varend, mag hebben uitgestrekt: voor
het oog van de voorbijganger is daarvan
geen spoor meer te ontdekken. Wanneer
men echter eens aan het graven ging, zou
zeker niet weinig worden onthuld om
trent de geschiedenis van het dorp, dat1
eens het grootste stadje van ons eiland
was, gebouwd rond een kerk, waarvah,
we hierboven een afbeelding geven; de
reproductie van een penteekening van,
Pieter van Cuyck, zooals er in de vele,
historische schetsjes, verschenen in ons
blad, reeds verscheidene zijn afgedrukt.
R.K. ESPERANTO-CLUB.
Door de R.K. Esperanto-club wordt 'n
vergadering belegd op Maandag 20 Sep-
teniber, 's avonds 8.30 uur in het lokaal
aan de Molenstraat, ter bespreking be
treffende te houden propaganda-avond. Alj
le feden worden verzocht aanwezig te zijn.
- A.M.
GOUDEN BRUIDSPAAR.
In het tweede nummer van de nu reeds
5188, die er van de Texelschc Courant;
verschenen, 22 Sept. 1887, v.ondt u ot
wellicht waren het uw ouders,, die jiet
lazen? het bericht van de voltrekking
van het huwelijk tusschen Jac. Keijser
Dz. en Aafje Eelman, het echtpaar, cïat
Woensdag het biezonder voorrecht ten
deel viel in de beste gezondheid en onder
de bewijzen van belangstelling van zeer
velen, in en Duiten de gemeente, zijr
gouden huwelijksfeest te mogen vieren.
We zijn natuurlijk ook van de partij
geweest en vielen aldra „met de neus i'n
de boter". De buren in de Weverstraat
vlagden, en het propere huis, waar het
gelukkige paar van de trouwdag af woont,
was gedurende de receptie steeds inaar
vol van familie en vrienden en kennissen,
die luin beste wenschen kwamen aanbie
den. Er waren bloemen en taarten, er
kwamen felicitaties zonder tal. Het was
een echte feestdag, zooals dat paste, want
de 73-jarige bruid en de straks, in Janu
ari, 78-jarige bruidegom zijn nog zoo
gezond als een visenje, opgeruimd van
humeur en daardoor vol moed op de
toekomst, die ze, naar we hopen, ook
de diamanten bruiloft zal brengen.
We raakten aan de praat over „die
goeie ouwe tijd", toen de heer Keijser;
beurtschipper op Amsterdam was. Dat is
nu al dertig jaar terug. Het was in de
jaren, dat er drie Texelsche beurtschip
pers op Amsterdam voeren: Jac. Keij
ser Dz., P. Keijzer en D. Bruin. De dienst
werd met een zeilschip onderhouden en
ging dan over de Zuiderzee. Dat het daar
bij stormweer spoken kan, heeft de heer
Keijser meermalen aan den lijve onder
vonden. Waar nu Slootdorp ligt, in het
ingepolderde Zuiderzeeland, schoot hij er
eens b;jna het hachje bij in. Kolossaal, wat
ging de zee te keer. Op Texel maakte
men zich danig ongerust. Zelfs .ging er
het gerucht, dat het schip van Jac. Keij-,
ser met man en muis vergaan was. Maar
zoo slecht was het er echter niet aan
toe. Dank zij de goede kettingen en an
kers bleef het schip behouden, maar
zoo merkte de oude beurtschipper droog
jes op „erg lekker was het aan boord
toch niet".
Al dertig jaar heeft hij nu zijn schaap
jes op het droge. Maar met genoegen
denkt hij nog terug aan de jaren van 'zijn
onvermoeide' werkzaamheid, harde i^uen
vaak, maar mren ook, die rijke voldoe
ning gaven. Daarbij stond hem, wanneer
hij weer thuisgevaren was, dan zijn vrouw
trouw terzijde en zoo laat zich begrijpen,
hoe op een dag als deze de gedachten te
ruggaan naar de tijd, toen de grondslagen
werden gelegd van de gelukkige en on
bekommerde oude dag, welke het echtpaar
KeijserEelman thans mag genieten.
DEN HOORN.
MUZIKALE RONDGANG VAN D.E.K.
Ons Fanfarecorps D. E. K. maakte
Woensdagavond ter gelegenheid van zijn
twaall'-en-half-jarig bestaan een muzi
kale rondgang door het dorp. "Er was, on
danks het minder gunstige weer, veef
volk op de been. De leden van het corps*
zullen, zooals reeds gemeld, Dinsdag*
avond a.s. het jubileum op feestelijke
wijze vieren.
