Vereen, voor bedrijfsvoor
lichting voor de Landbouw
Wol op de Wereldmarkt
Ik weet er nog van.
Het Noorderlicht.
VAN DE BOEKENPLANK.
NIEUWE BOEKEN:
V
VOOR TEXELS MUSEUM.
Door ons Museum werd in dank aan
vaard een geschenk van de familie Vos,
te Voorburg, en wel een fraai aquarel'
van het s.s. Ada van Holland, vervaar-*
digd door de heer Zwanenberg en geda
teerd 1879.
ONTWIKKELINGSAVONDEN
in lokaal „Den Burg".
Vanavond spreekt mevr. Jouwersma
Koetzier voor de meisjes van 16 jaar en
en ouder over zeden en gewoonten in de
17e en 18e eeuw. Daarbij zullen lichtbeel
den worden vertoond en fragmenten uit
daarop betrekking hebbende litteratuur
worden gelezen, en toegelicht. Een avond,
waarop net nuttige en aangename worden
vereenigd en waar de dames weer wat1
van „meenemen".
ZUIVER MELKGEREEDSCHAP.
Vorig jaar schreef ik eens over het ge
makkelijke en afdoende middel, dat de
boer heeft in Chloorbleekloog om zijn,
melkgereedschap zuiver te houden. Na
grondige reiniging doodt spoelen met een
sterk verdunde chloorbleekloogoplossing
de kiemen voor melkbederf, etc., die nog
in emmer of bus achter bleven. Ik las
in het Officieel orgaan van de Alg. Nfcd.
Zuivelbond een artikeltje hierover en kan
niet laten, enkele dingen daaruit hier te
doen afdrukken, omdat ze zoo sterk illn-
streeren, wat met chloor in deze te be
reiken is. Het betreft uitslagen van in
Denemarken genomen proeven. Men ging
daar uit van de gedachte, dat zindelijkheid
en grondig koelen de grondslagen MOE
TEN blijven van de melkwinning. Het
middel chloor gebruiken wil dus niet zeg
gen: Nu kan men met minder zorg toe
dan vroeger. Neen - 't is zoo: in chloor
hebben we een middel om goede reini
ging af te maken, zoodat wat na het boe
nen achterbleef wordt gedood. Alleen
na voorafgaande grondige reiniging werkt'
chloorhoudend spoelwater als desinfectie-
middel uitstekend:
Hier wat getallen:
Boerderij 1 (5 gevallen) .Kiemen per
kub. cM.
Geen chloor: resp. 440.000, 106.000,
153000, 310000, 131000.
10 L. spoelwater met chloor: resp.
300, 100, 200, 100, 200.
5 L. spoelwater met chloor: resp. 200,
0, 300, 100, 200.
En zoo staat er nog een soortgelijk
geval vermeld, 't Is wel sterk sprekend.
Men gebruikte in Denemarken ook
chloorhoudend water bij het melken. Een
houten emmer, daarmee gevuld, stond bij
de melker, waarin de melkdoekjes te wee
ken werden gelegd. Voor elke koe werd
een doekje uitgewrongen (buiten de em
mer) en gebruikt om de uier af te vegen
Was de emmer vol, dan gooide de melker
het doekje, als hij langs de emmers ging,
weer er in, en nam hij voor de volgende
koe een versch doekje weer mee. De han
den waren daardoor ook practisch steriel.
De schrijver van het artikel meent, dat
men in Nederland deze en op melkerscur
sussen gevolgde methode eens vergelijken
moet. Het onderzoek naar kiemen leert
wei duidelijk, wat bereikt kan worden.
Aantal kiemen onmiddellijk voor het
teemsen.
In 't land zonder chloor 13440
Op stal zonder chloor 52090
Op stal met chloor 3400
Men vond in aan fabrieken geleverde
melk, waar bij de winning de chloorbe-
handeling was toegepast, op een aantal
boerderijen als gemiddelde^ dat het kiem-
gehalte tot een tiende was teruggebracht.
Chloor in de melk doen, om ze langer
houdbaar te maken, is fout. Maar dat
kan gemakkelijk worden aangetoond.
Wij hebben een uitstekend middel in
chloorbleekloog, verkrijgbaar aan de Zui
velfabrieken, waarvan 10 c. cM. genoeg is
voor 5 L. spoelwater. Kosten: uiterst
gering. Succes verzekerd. E.v.d.B.
(Van een financieele medewerker.)
RECENSIES.
„BUITENLEVEN"—KALENDER.
De heer A. J. Herwig, te Bussum, plan
tenliefhebbers wel bekend door zijn we-
kelijksche radiopraatjes, heeft aan zijn
kalender een apart cachet gegeven door
aan de rugkant van elk blad nuttige wen
ken te laten drukken over het verzorgen
van bloemen en planten. In zijn soort
is daardoor deze kalender een unicum in
ons land. Maar ook als wandversiering
heeft deze kalender groote waarde. Het
schild is uitgevoerd in mat-zwart met
goud opdruk. Elk kalenderblad vertoom
een mooie foto, meest van bloem of
plant, daaronder een duidelijke week
kalender met cijfers, welke van verre goed
leesbaar zijn. Verder is er nog ruimte
voor dagelijksche tuinnotities.
Allen die in het komende jaar hun troe
telkinderen van week tot week goed wil
len verzorgen, raden we aan, deze kalen
der aan te schaffen.
II.
N*ED. WOL MIJ.
Welke gunstige prijzen er dit jaar voor
de wol gemaakt zijn, blijkt duidelijk uit de
balans per 30 Sept. van de Nederl. Wol-
Mij. De bruto-winst op wol bedroeg
f534.373.— (v.j. f420.719). Het dividend
8 pet. (v.j. 7 pet.) hetwelk vanaf 29
Nov. bij de Ned. Handel Mij. betaalbaar
is gesteld (f60.per aandeel.)
INDEX-CIJFERS.
Belangrijk zijn altijd de index-cijfers,
samengesteld door de „Weekly Wool
Chart". De prijzen van 1914 heeft men
is gesteld op f80.per aandeel.)
October 1936 92(55)
Augustus 1937 124(74)
September 1937 116(70)
October 1937 104(62)
De tusschen haakjes geplaatste cijfers
hebben betrekking op goudbasis, dus wan
neer geen valuta-manipulaties hadden
plaats gévonden.
PRODUCTIE.
De voorloopige ramingen van de wol
productie in liet seizoen '37-'3S van Au
stralië, Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland
wijzen op een vermeerdering van ruim
13,6 millioen Kg. Hiervan komt ruim
SO pet. voor rekening van Australië. De
raming van Nieuw-Zeeland bedraagt 142
millioen Kg., d.i. in vergelijking tot vorig
jaar een vermeerdering van 4.5 millioen
Kg. Als gevolg van de onbevredigende
agrarische omstandigheden in Z.-Afrika
(algemeene droogte) zal de productie om
gevecr constant blijven, bij het vorig jaar
vergeleken. De wolscheer van Argentinië
wordt geraamd op 164 mill. Kg., dat is
ca. 1 pet. minder dan vorig jaar.
EXPORT.
De export in N.-Zeeland en Australië
bedroeg in de eerste drie maanden van
dit seizoen 462000 balen of 62000 balein
meer dan in deze periode van vorig jaar.
Betreffende het wolverkeer in Australië
gedurende het tijdvak 1 Juli tot 31 Octo
ber kunnen de volgende gegevens worden
verstrekt
aanvoeren 1.790.277 balen (v.j. 1.741.916)
wolverkoopen 617.913 balen (v.j. 652.923)
voorraad October 1.185.550 balen (v.j
1.102.133).
Verkocht uit restant van vorig seizoen
37.292. balen.
De export van Argentinië gedurende
Oct. '36-Sept. '37 bedroeg 343.426 ba
len (v.j. 319.419). De voornaamste afne
mers waren Eng. 92.580; V.S. 82.611;
Frankrijk 40.794; Italië 29.746; België
28.663 (v.j. 48.067). Duitschland 25.404
(v.j. 74.647); Japan 24.522 balen.
FRED. v.d. M.
HOE LAAT
ST OOMBOOTDIENST
TEXEL-DEN HELDER v.v.
Op werkdagen:
Van Texel: 5.50; 7.50; 11.20; 2.35; 5.35
Van Den Helder: 6 50; 10.-; 12.20; 4.20;
6.55.
Op Zon- en Feestdagen:
Van Texel: 7.30; 11.20; 5.20.
Van Den Helder: 9,00; 12.20; 6.30.
dat er achter De Westen een schip
gestrand was. De geheele inventaris werd
naar Den Burg gebracht en de zeilen
werden opgehangen tusschen de boomen
op de Groenieplaats. Daar was echter
vermoedelijk geen ruimte genoeg, want er
werden er ook opgehangen in de Graven
straat op het pleintje voor de Vergulde
Kikkert. Zoo werd alles stuk voor stuk
verkocht. Ook herinner ik mij nog, dat er
's winters werkverschaffing was: Tegen
over het huis van het hoofd der lagere)
school in de Nieuwstraat stond een
schuur met een bord er op: Condor. Als
er gesproken werd van de Condor, wist
ieder aan Den Burg, welk gebouw daar
mede bedoeld werd. In de Condor zaten
eenige mannen kapok te zuiveren. Zij za
ten op een bank en elk had een boter-
vaatje bij zich staan. Midden in dat
vaatje stond een stok, ongeveer 75 cM.
lang en iets dunner dan een bezemsteel.
In bet vaatje waren aan die stok op ver
schillende hoogten 3 of 4 dwarsstokjes
verbonden. Het vaatje werd nu tusschen
de stokjes met kapok gevuld en dan werd
het stokje tusschen de handen vlug rond
gedraaid. De pitten, die in de kapok za
ten, kwamen onder in het vaatje terecht
en de gezuiverde kapok werd er van bo
ven uitgenomen. Dan werd het vaatje weer
gevuld met ongezuiverde kapok en zoo
ging het door. Van de Marinewerf van
Den Helder werd eens een partij dik touw
aangevoerd, vermoedelijk afgekeurd en
SPORT OP TEXEL
TEX. BOYS. In de wedstrijd Tex.
Boys 2SVC 2 verscheen SVC met 4
spelers uit hun eerste elftal. Met goede
moed, ondanks een slecht bespeelbaar
terrein en de kou, werd begonnen. Het
leek wel, of de B's weerstand konden'
bieden aan het stevige SVC-elftal. Toch
moesten ze met een 6—4 stand in SVG
hun meerdere erkennen. Wel zagen we
een aardig staaltje voetbal bij de B's,
maai" het beter plaatsen en het elkaar
beter begrijpen zal en moet meer be
oefend worden. Toch is dit een tweede
elftal, dat er wezen mag. We moeten
trachten dit te behouden.
A.s. Zondag staat het comp. pro
gram voor ons weer stil. Dan ontvangt
het 1ste een elftal van De Mok. Laat dit
een wedstrijd wezen, waar we van genie
ten kunnen en welke de elftalcomm. die
nen kan, om jullie opstelling zoo te ma
ken als ze wezen moet. De 31 nederlaag
tegen Helder 5 zit jullie niet lekker.
Dit Helder-elftal is ook vrij sterk, daar
Texel 2 met moeite in- de laatste oogen-
blikken een matige 21 overwinning wist
te boeken. Zie voor elftal a.s. Zaterdag
en zorg allen present en actief te zijn.
De heeren van de terreindienst mag
ik er op wijzen, dat er, eer er een wed
strijd gespeeld kan worden, veel werk
voor hen op het terrein is. Zorgt, dat het
er keurig uitziet. M.
(Voorhanden in Boekhandel Parkstraat.)
A. J. Cronin, De Citadel., (4 weken na
verschijnen waren er in Engeland 107 dui
zend en 6 weken na het verschijnen van
de Amerik. editie reeds 105 duizend exem
plaren verkocht!)
458 blz., geb. f4.90.
- Pio Baroja, Sacha, 218 blz., geb.
f 2.90.
Jozsef Nvirö, Het verbijsterende
licht, 400 blz,, geb. f4.90.
Leonhard Huizinga, Het vierde ge
slacht. 288 blz.. geb. t'3.90.
Leonhard Huizinga, Gestroomlijnde
wereld, 150 blz., gee. f 1.90.
Annie Slot, De meisjes Verbaan,
214 blz., geb. f2.90.
Arthur van Schendel, Der liefde
bloesem, 252 blz., geb. f 2.30.
R. C. Muschler, De onbekende, 84
blz,, geb. f 0.90.
;T. Bergman, Katja in rok, 192 blz.,
geb. f 1.50.
Nieuwe deeltjes uit de bekende UILEN-
REEKS a 75 cent per deel:
Anton van Duinkerken en C. J. Kelk,
Poëzie uit de Pruikentijd.
- hlelma Wolf-Catz, Een nacht.
J. Engelman, Adam zelf.
Cornelis Veth, Gisteren en vandaag.
Dr. Maria Montesorri, Het ge
heim van het kinderleven,, 284 blz., geb.
f 3.90.
afkomstig van de oorlogsschepen. Dat
touw kwam in de Condor en werd daar
aan stukken gekapt van ongeveer 50 cM.
Verschillende menschen kwamen 50 of
100 kilo van die stukken touw halen.
Die stukken werden thuis uitgestrengeld,
uitgeplozen en dan ging de boel weer
naar de Condor waar het loon werd uit
betaald. Dat uitgeplozen touw ging weer
naar Den Helder terug en werd gebruikt
om de schepen te breeuwen.
Achter de haven of op de Schanzer-
waard werden wel eens oude schepen ge
sloopt. Van dat sloophout werd een
groot gedeelte naar Den Burg gebracht
en op een hoop gegooid op het Schilder
end, vlak voor de pelmolen. Al wie nu
werken wilde (het was winterwerk) kon-
zich daar melden. Dat hout werd eerst
gesorteerd. Door het met de zaag te
bewerken, bleven er soms stukken over,
die nog geschikt waren voor drempels
onder ramen of deuren b.v. Een ander ge
deelte werd geschikt gemaakt voor palen
voor schuttings of hekken. Wat over
bleet werd gezaagd en gekapt tot brand
hout Als er van dat brandhout een
voorraad klaar was, werd dat met hand
karren uitgevent in Den Burg. Meerdere
keeren heb ik hooren zeggen: „De werk
verschaffing kan goed uit, er blijft nog,
geld van over". Dit geldt echter alleen
voor wat ik schreef over dat wrakhout,
van het andere weet ik dat niet. De Con
dor was, meen ik, eigendom van Deur
waarder Koning en dat kapokzuiveren en
touwpluizen stond onder zijn toezicht.
N. W. D. (oud-Texelaar.)
J. Z. schrijft in het December-nuinmer
van De Lampen Brandend:
Wat is dat mooi, als men 's zomers
's avonds buiten wandelt of aan De Koog
is in zijn zomerhuis of pension, of 's
avonds een fietstocht maakt en men aan
schouwt 't Noorderlicht; wel komt 't zeld
zaam voor, doch misschien is het daarom
zoo mooi, en als men soms eens op reis
is, en men aanschouwt „het Westerlicht",
te Alkmaar, een stichting voor ouden van,
dagen en men is te Arnhem en men ont
waart de stichting „Mooiland" en men is
in de Zaanstreek en men passeert de
Doopsgezinde stichting met park, enz., enz.
vele zouden er op te noemen zijn, en als
men dan weer thuis is, dankbaar en vol
daan en de mensch laat dan zijn gedach
ten eens gaan en ontwaart dan, dat er van
dat alles nog niets op Texel is, dan denkt
men: Wat zou het toch mooi zijn, als men
op ons eiland toch ook eens zooiets.
kon stichten. Laat het dan een "„Noor
derlicht" zijn, Pension voor ouden van
dagen, voor Texel gesticht, dus op be
scheiden schaal. Als men werkelijk een
beetje ervaring heeft van armenzorg en de
Ouden van Dagen u ter harte gaan, dan
zou men zeggen, zooiets moet hier op
Texel komen. Zou het niet eens de moeite
loonen om te gaan onderzoeken of de
mogelijkheid bestaat om dat op te zetten,
dus een stichting voor Vrijzinnig Denken
den in de ruimste zin van het woord?
En nu moeten wij niet zeggen, dat moet
de Doopsgezinde Gemeente doen,, want
die kan zulk een stichting alleen niet fi
nancieren, deze moet geheel op particu
liere grondslag worden opgebouwd. Er
zit van alle kanten zooveel goeds in, er
wordt tegenwoordig^ zoo gauw gezegd:
laat de Regeering ot de Gemeente Texei
maar betalen, doch laten we dan beden
ken, dat wij menschen dan geheel op het
verkeerde pad zijn, moreel gezien. Wie
geen offer brengt, zal ook nooit vol
doening oogsten in de ware zin van 't
woord Er zijn natuurlijk vele mogelijk
heden. Men kan kapitaal zien te krijgen
tegen lage rente, renteloos is ook
goed, legaten kan men ook aanvaarden.
Hier sluimert nog kapitaal op Texel, dat
er biezonder goed voor gebruikt zou kun
nen worden. Voor diegene (man of vrouw),
die kapitaal voor een stichting zou willent
nalaten, is hier een weg.
We hebben hier ook een Gesticht van
Weldadigheid, doch zooals het tegenwoor
dig is ingesteld beantwoord het toch niet
aan het doel, doch dat is niet de schuld
van het bestuur, het is een maatregel, ge
dwongen door de tijdsomstandigheden om
de kosten der gemeente Texel niet hooger
te maken, dan ze alreeds zijn, doch dat
het Gesticht van Weldadigheid werkelijk
een tehuis voor Ouden van Dagen is,
dat mag men allerminst beweren.
Om zooiets te beginnen moet men na
tuurlijk denkeu aan betalende gasten en
kan het kerkbestuur ook steun geven aan
die leden, wier middelen niet toereikend
zijn; men kan vrije kamers krijgen, alles
naar overeenkomst, doch ieder heeft een
goede verzorging een onbezorgde oude
dag. Er zijn zooveel mogelijkheden, doch
als men meent, dat het kan, laten wij dan
niet gaan insluimeren, doch werkelijk eens
goed gaan onderzoeken of er een kans
van slagen is. Het is nuttig en noodig.
Laten we daar allen van overtuigd zijn.
Wie ontsteekt hier een licht, dat niet mag
worden gedoofd?
De redacteur. Dr. A. Vis teekent hier
bij aan
Gaarne ontvang ik ook schriftelijk
eenig teeken van leven op dit warm-
gevoelde levende woord.
Al jaren leeft de gedachte, boven uit
gesproken, in veler harten. Moge hier
door het begin worden gemaakt van uit
voering van een plan, dat tenslotte heel
gemakkelijk uitvoerbaar is, als men maar
medewerkt. Laat dit in ieder geval niet
het eerste en het laatste woord hieroverf
zijn. Wij wachten af. Red.
Hier is ongetwijfeld sprake van een
sympathiek plan, dat in breede kring
belangstelling verdient en o.i. ook wet
zal vinden. Het gaat om de stichting
van een Tehuis voor Ouden van Dagen<
die bij machte zijn kost en inwoning,
eventueel verpleging, zelf te betalem
Met „armenzorg" heeft een dergelijk Te
huis niets te maken. Een vergelijking met
het Gesticht van Weldadigheid is hier
danook niet op haar plaats.
Een goed voorbeeld van hetgeen hier
zou moeten komen vinden wij dicht bij
huis in Huize Parkzicht te Den Helden
een Tehuis, dat niet vraagt naar religie
ot politieke richting, maar dat zijn poor
ten open stelt voor alle ouden van da
gen, die kost en inwoning zelf kunnen be
talen.
„Parkzicht" wordt algemeen geroemd.
Een dergelijke instelling zou, in beschei'-
den trant hier gesticht, voor menigeen
een uitkomst wezen. Wie laat er zijn licht
eens over schijnen? Red. Tex. Crt.
Alle soorten INKT, inktlinten
voor ELKE schrijfmachine.
BOEKHANDEL PARKSTRAAT.
ipoor
;ortin
etrol
