IO VOOR IO9 TRIUMPH VIRGINIA CIGARETTES
17 moet 'n „triumphator" in smaak wordenRook -
ONDRAGELIJKE
BRANDWONDEN
KLOOSTERBALSEM
No. 5226 51s" Jaargang Zaterdag 29 Jan. 1938 XtT-
EERSTE BLAD.
Te veel voor ons zelf.
REIST PER WAC0
Uit de geschiedenis
van Mui en Slufter
DE VELLEN HINGEN ERBIJ
AKKER'S ORIOINEEL TER INZAOB
„Geen goud zoo goed"
iüSisüffisaffiEeffla] t* ffiütasiHtHfflfflffl
EB Rijpheid van de man: dat is de EB
SB ernst te hebben teruggevonden, EB
3B die men als kind had bij 't spel. BB
li NIETZSCHE jg
TEXELSCHE COURANT
||||iiiiitiiiiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiittiiiiiiiiiii!!iiin||||||
VOOR DF. ZONDAG IIÜHHI!
||||||:iiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!iii:iiiniiiiiiiiih!IIIIII|||||I
Wij leven te veel met ons zelf, in ons
zelf, voor ons zelf.
We doen veel goed misschien, doch
kunnen ons te dikwijls niet verplaatsen
in de gemoedstoestand van een ander.
Zoo vaak komen we te laat tot het
besef, wat een ander geleden heeft; in
welke benarde omstandigheden een an
der, vlak naast ons wellicht, heeft ver
keerd
We hebben het te druk met onze eigen
moeilijkheden, of worden opgenomen in
de sleur van onze eigen gewoonheden,,
waardoor we niet ontwaren, wat er met
anderen geschiedt.
We moeten meer buiten onszelf treden;
buiten ons eigen gedachtenkringetje en
we dienen meer oog te hebben en mee?
oor te hebben voor de meening en de,
nood van de evenmensch.
Laten we dan ook niet alles met onze
eigen maat en onze eigen voorliefde me
ten, maar ons verplaatsen in het leven
van anderen.
Dan zullen we nuttiger kunnen zijn en
beter kunnen helpen.
ZONDAG 30 Januari 1038.
VOOR HOOFD EN HART.
ZONDAG
De pijl van de schimp keert tot de
man terug. O o e t h e
MAANDAG
De proef beschaamt geen trouw, maar
geeft ze een klaarder luister. Vondel.,
DINSDAG
Vertrouwen is moed en trouw is kracht.
Ebner Eschenbach.
WOENSDAG
Wat niet te veranderen is, moet men
dragen. Shakespeare
DONDERDAG
Goed is eens menschen dood als hij
een einde maakt aan de ellende des le
vens. S y r u s.
VRIJDAG
Daar staat gij in den zonneschijn; ai
wat gij doet is: blomme zijn.
Guido Gezelle
ZATERDAG
Wie nooit door een dwaallicht misleid
werd, heelt nooit naar het licht gestreefd/
S i r i u s.
lil
UIT DE NATUUR.
ALS IN EEN SPROOKJE.
De grootste koraalrug ter wereld be
zit Australië. Deze rug, het Great Barrier
Rif, strekt zich over een afstand van
2000 K.M. ten oosten van de kust van,
Queenslanc. uit en is gemiddeld 35 M.
hoog. In de loop van ontelbare eeuwen
hebben milliarden en nog eens milliarden
nietige koraaldiertjes hem opgebouwd.
Tusschen het Great Barrier Rif en de
kust van het vasteland van Queensland
strekt zich een prachtige blauwe zee uit,
die op de smalste plaatsen 15 en op dei
breedste 145 K.M. breed is en er in lig-'
gen ruim 1000 eilandjes, die alle uit het
zuiverste koraal 'bestaan. Millioenen prach
tige vogels nestelen op deze koraal-eilan
den; oootmuskaatduiven, zeezwaluwen,
schapenvogels, zeewulpen, kakatoe's,
zanglijsters en reigers.
En de zee tusschen Queensland in het
koralenrif wemelt van enorme zware vis-
schen, kabeljauwen van 35 pond, makree-
len van 60 pond, zwaardvisschen van 400
pond, enz.
Ir. het ondiepe, heldere water, vlak bij
de kust, kan men allerlei prachtige koraal
tuinen zien, zooals ze heeten. Koralen zijn
n.l. lang met alleen bloedkoralen, zooals
wij ze in de winkel-etalages zien, maar
koralen in allerlei tinten, van zachtrose,
tot donkerrood en van lila tot purper.
Er zijn blauwe koralen, groene koralen,
en matgouden koralen, een waar wonder
der natuur.
Verder leven er in deze prachtige zee
ongeveer 90 verschillende soorten haaien.
AUTÜBUSDIENSTEN naar Hoorn
Edam, Amsterdam en geheel West-
Friesland,
lnl. Waco, Kanaahv. 137, den Helder
Tel. 773 en V.V.V. Mooi Texel.
e
Wat we nu Texel noemen, ontstond
door het samengroeien van twee eiland
jes: het toen veel kleinere Texel en het
Eijerland. Heel lang geleden moeten Texel
Vlieland en het Eijerland één groot eiland
zijn geweest, maar bij het einde van de,,
Middeleeuwen lagen ze als drie afzonder
lijke eilandjes voor de Waddenzee. Het
Eijerland bestond uit een aantal losse
duintjes, ongeveer op de plek, waar we
nu de Eijerlandsche duinen en de Krirn.
duinen vinden. Texel was in hoofdzaak
het karakteristieke golvende land met de
tuunwoaltjes. Ten westen van dat oude
land vormden zich achtereenvolgens een
aantal duinenreeksen. Achter die duinen
werden achter elkaar zes koogen, (buiten
gronden) bedijkt. Tusschen die koogen
en het oude land lag een baai, waar Bur
ger-N ieuwland en Waal-en-Burg (1617)
werden ingepolderd. Op de oudste kaar
ten van Texel (P. Bruinsz. 1594 en G. T.
Langendijk 1593) eindigt het eiland aan de
noordzijde daar, waar ook nu nog de dui
nen een boog naar binnen maken, vlak
ten noorden van het dorp De Koog. LangSi
die duinen lag een geul, waarvan een een-
dekooi het laatste restje is. Ten noorder.l
van die geul lag een losliggend duin:
Naencke Duyn (Maaykeduun), dat een
soort eilandje was in een zandvlakte,
welke zich uitstrekte tot het Eijerland toe.
We kunnen ons die zandvlakte vermoede
lijk het beste denken als de huidige Vlie
hors. Het is goed mogelijk, dat in het
midden van die zandvlakte een vrij be
langrijke geul was. (Zeilkaart van Lucas
Waghenaer). Een dergelijke geul had,
zooals dat elders wel gebeurd is, gemak
kelijk kunnen uitgroeien tot een zeegat
Maar zóó ver is het niet gekomen. In
1629 en '30 lieten de Staten van Hollandr
Texel met het Eijerland verbinden door
een zanddijk. Met korte zanddijkjes wer
den bovendien de afzonderlijke duintjes
van Eijerland aan elkaar gelapt. We heb
ben van die kunstwerken een merkwaardig
document in de kaart van Johan van
Teylingen, die in 1602 werd geteekenJ
naar gegevens van A. Metius, maar, blij
kens toegevoegde papieren, in 1664 werd
gebruikt bij een aanvrage van octrooi voor
bedijking. Voor dit doel schijnt de kaart
te zijn bijgeteekend. Alles wat in 1629
en latere jaren werd aangelegd, is duide-,
lijk te zien.
Tusschen de nieuwe dijk en de zee lag
een "breed strand. Westelijke winden
woeien jaar in jaar uit zand naar de dijk.
Planten als helm zullen een handje gehol
pen hebben. Op het oogenblik heeft de
zanddijk bijna overal een eerbiedwaardige
hoogte bereikt, stellig veel hooger, dan
de Heeren Staten hem projecteerden. Aan
de binnenzijde van die dijk vormde zichj
een groote schor. Daar werd vee geweid.'
Beroemd was dat schor om zijn vogel
rijkdom. Pas in 1835 werden die „Eijer-'
landsche Buitengronden" ingedijkt als een
groote polder.
De Eijerlandsche duinen groeiden zoet
jesaan samen tot een stevig geheel. Men-'
schelijke hulp was bij dit proces stellig
een factor van belang. Telkens lezen we?
op oude kaarten van stuifrijzen en zand
dijkjes. Jongere kaarten bewijzen, dat die
kunstwerken meestal althans ten deels*
succes hadden.
In de loop van de achttiende eeuw
groeide er in het verlengde van de Koo-
ger duinen een uitlooper naar het noor
den. Tusschen die uitlooper en de Zand-i
dijk ontstond een schor, dat al in 1753»
door M. den Berger werd aangeduid ala
„Nieuw Nederland". Voor 1859 werd het
afgesloten en kort daarna verkaveld als
„de Nederlanden". Ten noorden van de
Nederlanden vormden zich op het strand
lage duintjes, de „Slufterbollen".
Wanneer en hoe die Slufterbollen ont
staan zijn, valt uit oude kaarten niet
meer op te maken. Zeker is, dat in de
eerste helft van 18e eeuw al een begin
aanwezig was.
Honderd jaar geleden was het gebied,
dat we nu kennen als het natuurmonu
ment „de Mui en de Slufter", niets dan
een kaal strand met een complex lagei
duintjes in het midden. De oude e deelen,
in de omgeving: Krimduinen, Zanddijk,
Maaykeduun en de zuidhelft van de Ne
derlanden vallen juist buiten het natuur
monument. Practisch moest het gebied,
dat nu als natuurreservaat bijna wereld
beroemd is geworden, toen nog ontstaan
of beter gezegd: gemaakt worden.
In 1853 legde „Waterstaat" een zand-'
dam aan over het strand evenwijdig aan
de Zanddijk. Als vaste punten werden ge
bruikt het buitenduin van de Nederlan
den, Rijsbol en Kleine Nol (duintjes in de
buurt van de huidige Mui), de Slufterbol
len en het buitenduin van de Krim. Eind
Januari 1858 brak die dijk op drie plaat
sen door. Het strand achter de dijk liep
ieder tij gedeeltelijk onder. Het water
schuurde drie geulen uit: de Mui, de
Kleine- en Groote Slufter. De Groote
Slufter lag vlak tegen de Krimduinen.
Het gat bij de Mui was spoedig her
steld. Dertien jaar later vinden we daar
al twee dijken. Tusschen die dijken ligt,
nu de beroemde plas. Dijkjes tusschen do
Slufterbollen en de oude Zanddijk sloten
het gebied achter de Mui van de rest van;
de Slufter af (1874—82). Daardoor ont
stond de mooie Muivlakte, die (helaas)
al in 1884 van een ontwateringssloot
werd voorzien.
in het zuiden liep dus alles vlot, maar
in het noorden wilde de afsluiting maar'
niet lukken. Van een zanddijk van oost)
Dank zij KLOOSTERBALSEM komt
zijn hand weer goed in orde
Jt Gebeurde door kokend heele olie en
mijn rechter hand was geheel en al
wond. Ik was ten einde raad en huilde
van de ondragelijke pijnen. Mijn man
heeft mijn hand dadelijk verbonden
met Kloostcrbalsem, welke we altijd
voor ons kleintje in huis hebben. U kunt
er zich geen voorstelling van maken,
hoe dat ineens heerlijk verzachtte. Ik
geef U de heilige verzekering, dat ik
zelf verstomd sta over het wonder.
Binnen 14 dagen was mijn hand weer
gewoon."
Mevr. U. Fr. te 's-O,
Onovertroffen bij brand-en snij wonden
Ook ongeëvenaard ais wrijfnilddel bij
Rheumatiek, spit en pijnlijke spieren
Schroefde-)"» 35 ct. Potten: 62y$ ct. en f 1.04
TEXELS POLDERLAND
HET HOORNDER-NIEUWLANÜ.
Volgens het biezonder reglement, op
genomen in Prov. Blad no. 3 van 1907, is
de polder het Hoornder-Nieuwland be
grensd als volgt:
Van de havensluis aan de noordoost
hoek van de polder loopt de grens zuidi
waarts langs de oostzijde van de Nieuw-
Iariiderdijk tot aan de overrit naar de hof
stede Hoorn en Burg, waar die dijk tegen
de duinen aansluit. Daar gaat zij dwars
over de Nieuwlanderdijk en over de weg
langs de binnenteen der duinen en volgt
dan zuidwestwaarts de noordwestzijde van
die weg tot de zanddijk of het z.g. mol'
werk, buigt dan noordwestwaarts om,
en loopt langs de noordoostzijde van de
binr.enberm van gemelde dijk tot aan de
zuidoosthoek van het perceel, gemeente
Texel, sectie F no. 1030.
Verder gaat de grens noordwaarts langs
de oostzijde van net gemelde perceel van
het perceel nr. 1031 en van de Kuildijktot
aan diens noordeinde, vervolgens oost
waarts langs de noordzijde van de Nieuw-
landerweg tot aan de zuidwestelijke hoek
van het perceel, sectie F., nr. 594, dam
langs de westzijde van dat perceel en
voorts langs de zuidzijde van de dijk
van het waterschap de Dertig Gemeen
schappelijke polders tot aan de havensluis.
In de zuidoosthoek van de polder staat
een wind-motor-installatie met stalen vij-
"18
HOE LAAT
STOOMBOOTDIENST
TEXEL- DEN HELDER v.v
Op werkdagen
Van Texel: 5.30; 7.50; 11.20; 2.33; 5.35
Van Den Helder: 6.50; 10.-; 12.20; 4.20;
6.53.
Op Zon- en Feestdagen:
Van Texel: 7.30; 11.20; 5.20.
Van Den Helder: 9,00; 12.20; 6.30.
meeuu
'J storn
naar west om de Sluftervlakte in twee
kleinere stukken te verdeden, is nu nau
welijks meer iets te vinden. Een dam, die
in 1886 dwars door de Groote Slufter
werd gelegd, verdween nog hetzelfde jaar.
Twee jaar later werd de stuifdijk voor
de Sluftervlakte verdubbeld, maar daar
mee waren de Slufters zelf nog niet uit
de wereld. Toen eindelijk de Groote Sluf
ter bedwongen was, werd de Kleine Slu-
ter automatisch des te grooter. Nu zijn we
nog getuige van een worsteling tusschen
„Waterstaat" en de inmiddels groot ge
worden Kleine Sluiter. Moge die worste-
1 ng nog lang voortduren Waterstaat is
overigens voor geen kleintje vervaard en
als de heeren er hun zinnen qp zetten*
zullen we de Slufter als zoodaig wel
verliezen. Wat we er voor terug krijgen
is, mits er geen slootjes worden gegra
ven, een groote natte vlakte, zooiets als
de Mui maar dan in het groot. Ons grasje
(zie Tex. Crt. van 22 Jan 1938) zal dat
wel niet overleven. Maar bij alle rijkdom,
die ons dan wacht, zullen wij het nauwe-
welijks missen.
Wassenaar.
JAN SCHOUTE.
JOOST TER PELKWIJK.
Uit: De Levende Natuur.
EBüSitEïffiffifflfflBe y SffiaffiffifflfflfflBBSB
VOORHEEN EN THANS.
zei. De polder heeft bovendien een hulp-
bemalingsinstallatie, bestaande uit een
centrifugaalpomp, aangedreven door een
i uw-olieinotor van 10 p.k. Het water van
de polder wordt met dat van De Kuil
opgemalen in de limietsloot tusschen de
P.H.Polder en de eigendommen van de
erven D. de Graaf, om vervolgens met dat
water, dat uit de havensluis van de Dertig
Gemeensch. Polders stroomt, langs een
uitwateringskanaal door de P.H.Polder'
heen, at te vloe.en naar diens zeesluis en
door een van haar openingen uit te
stroomen in zee.
In de Nieuwlanderdijk ligt vóór de
windmotorinstallatie een uitwaterings
sluis.
Er is geen vast peil.
De belastbare oppervlakte is 114.44.20
hectare.
Het bestuur bestaat uit drie leden, van
wie één voorzitter is. Zij worden door
de stemgerechtigde ingelanden gekozen.
DE PRINS HENDRIKPOLDER.
De Prins Hendrikpolder, in 1847 be
dijkt, krachtens concessie, verleend bij
K.B. van 15 April 1847, bestaat uit de
gronden van de in de achttiende eeuw
ondergevloeide en verlaten polder Hoorn
en Burg.
19
