Gemaskerd bal.
Texel of Tessel.
Brieven van Texelaars
in den Vreemde.
1
EEL TEXEL WEET HET
Het 'heeft het gemaskerd bal, Zater
dag door de heer R. Boom, dansleeraar,
in Pen's Zaal georganiseerd, aan groote
belangstelling niet ontbroken: Er waren
niet minder dan 60 gèmaskerden en verder
een groot deel niet-gemaskerden. Er wa
ren voorstellingen bij van allerlei aard en
er heerschte een hoogst-gezellige stem
ming. Het is danook met een woord van
groote voldoening, dat de heer R. Boom
omstreeks kwarf voor tien het officieele
gedeelte van de avond opent. Hij heet de
aanwezigen hartelijk welkom, in het bie-
zonder de jury, bestaande uit de damea
LapDijt, Ten HooiVan Meurs en A.
Van der MeulenFlens en de heeren No
taris O. J. B. Mulder en A. Broekman.
De heer Boom hoopt, dat het een wel
geslaagd festijn zal worden en, dat hij
nog vele malen in de gelegenheid mag
zijn, een dergelijk gemaskerd bal te or-
ganiseeren. Door een luid applaus geven
de aanwezigen te Kennen hiermee in te
stemmen.
De heer Mulder doet namens de jury
nog "enkele mededeel ingen en vestigt er
de aandacht op, dat er door het publiek
zelt ook een prijs uitgeloofd zal worden
en wel voor diegene, die het beste spel
geeft (geven).
Na de polonaise en eenige dansen de-
fileeren de gemaskerden ter beoordeeling
voor de jury. De jury had geen gemakke
lijke taak, want de meesten waren tip-top
voor de dag gekomen. We laten hier de
lijst der deelnemers volgen:
1. Paar rozen, dames M. Langeveld en
N. Tiessen; 2. Eva, mej. N. Mantje; 3.
Esperanto, mej. Spaans; 4. Oud-Texelsch
paar, mej. M. Jonker en de heer W. de
Wijn; 5. Harte-vrouw, mej. C. Boom,
6. Confetti, dames J. Breen en A. Keij-
ser; 7. Pirette, Joh. Link; 8. Kok, C. de
Veij; 0. Buziau, J. Kant; 10. Lord Wan
hoop, A. Langeveld; 11. Wijnjutters, B.
Beumkes en F. Kaczor; 12. Bloemen
van Hawaii, dames R. Bakker en F. Dek
ker; 13. Prikkebeen, P. Kikkert. 14.
Schoonmaaksters, dames J. Rab en T.
Bakker; 15. Kampeerclub, dames F. Eel-
man, J. Broekman, T. Koorn DPd., J.Vla
ming en A. Prins; 16. Boffie, Mw. Lan-
geveld-Van Rossum; 17. Juffr. de Bonk,
M. S. Langeveld; 18. Juffr. Snip en juffr.
Snap, A. de Boer en J.P. Eelman; 19.
Vleermuis, men M. v. Dijk; 20. Ka liet,
W. Mulder; 21. Vraagteeken, mej. M.
Mulder (De Koog); 22. Amazone, mej.
W. Smit; 23. Zigeunerin, mej. N. Smit;
24. Zigeunerin, mej. T. Keijser; 25. Dag
TEXELSCHE
TESSELSCHE ot
TESSELSE?
De regeering heeft besloten en de pers
heeft van het besluit melding gemaakt:
het besluit om alle overheidsinstanties
te verplichten, voortaan de Nederlandsche
aardrijkskundige namen te schrijven zoo
als ze voorkomen in de lijst van het Ko
ninklijk Aardrijkskundig Genootschap.
Dat wil zeggen, dat tientallen plaatsen
haar oude naam zullen verliezen en zul-'
len moeten gedoogen, dat ze anders wor
den genoemd.
Texel was het, sinds jaar en dag; nu
wordt voorgesteld er Tessel van te maken,
omdat het zoo ook in de lijst van
Aardr. Genootschap staat.
Maar het is nog niet zoo ver, want
er zijn zooveel bezwaren tegen de nieuwe*
spelling gerezen, dat de regeering zoo
verstandig is geweest haar besluit nog
niet ten uitvoer te brengen. Texel blijft
voorloopig dus TeXel, gelijk de naam
vijftig jaar terug officieel werd vast.
gesteld.
Texel of Tessel?
Zal die oude kwestie dus weer aan de
orde komen
Toen in Febr. van het jaar 1888 de raad
mededeeling werd gedaan, dat de minister
van Waterstaat aan de post- en telegraaf
dienst had doen weten, dat de naam van
het eiland voortaan als TEXEL zou wor
den geschreven, werd dit bericht met ap
plaus ontvangen. Misschien niet zoo zeer,
omdat de X over de dubbele S had ge/
zegevierd, maar dan toch, omdat de spel'
en nacht, dames Brakhahn en Rentenaar;
26. Russisch officier, mej. C. Lamberts;
27. Aardige jonge dames, J. J. Verseput,
en B. Beuving; 28. Juffr. Snip en juffr.
Snap, J. v. Zeijlen en Joh. D. Bakker;
29. Circus, Het houten Paard, W. Stiggel-
bout, dir., dames G. Keijser en N. Eel
man, clowns, dames I. Ruis, W. v.d. Kooi-
Moojen, Benthem en M. Homscheid,
paardrijdsters, mej. Keijser-Stammes, Ko
ningin der lucht; mej. C. Keijser, rol-
schaatswonder; mej. A. Kikkert, koord
danseres; P. Swarthof, slangenbezweer
der; M. Koorn, dierentemmer; J. Boekei,
en A. Dros Dz., clowns. 30. Juffr. Snip
en Juffr. Snap, J. C. Bruin en Schuiling:)
31. Tiroler meisjes, dames Bruin en Schui
ling.
Omstreeks kwart over elf werd de uit
slag bekend gemaakt. Wegens de zeer
moeilijke opgave, waarvoor de jury zich
geplaatst zag, werden er ditmaal geen
rangnummers gegeven. Er werden twaalf
prijzen uitgereikt en wel aan:
det Circus (zie no. 29): een taart.
HET CIRCUS
won ook de prijs,
toegewezen door
HET PUBLIEK.
Confetti, dames J. Breen en A.Keijser:
eau de-cologne en zeep;
Prikkebeen, P.Kikkert: pijp.
Snip en Snap, J. v. Zeijlen en Joh. D.
Bakker: sigaren.;
Boffie: Mw. Langeveld-van Rossum, vul
potlood;
Juffr. de Bonk, M.S.Langeveld: een
doos lepeltjes;
Wijnjutters, B.Beumkes en F. Kaczor:
sigaren
Schoonmaaksters, dames Jo Rab en T.
Bakker, doos zeep
Kalief, W.Mulder: cigaretten;
\mazone, mej. W.Smit: chocolade;
Vleermuis, mej. M. van Dijk: boekom
slag;
Dag en nacht, dames Brakhahn en Ren
tenaar.
De prijs van f2,50, voor het beste spel
toe te kennen door het publiek, werd door
„het circus in de wacht gesleept. En,
dat was ook wel te voorzien, want dit
circus heeft zich van zijn taak kranig ge
kweten. Onder leiding van zijn eminente
directeur, Wim Stiggelbout, werden de
„ongelooflijkste" staaltjes ten beste ge
geven, zooals: koorddansen, rolschaat
sen, dierentemmen, enz. Ook de clowns
mag een pluimpje niet onthouden wor
den, want ieder schoot bij het zien van
die kluchtige snaken met hun malle gri
massen in de lach. Ook de slangenbe
zweerder had veel succes. Het zou ons
te vsr voeren, zoo we van alle deelne
mers (sters) een beschrijving gaven. Ve
len bleken tal van avonden te hebben op
geofferd oin zoo goed mogelijk voor
cle dag te komen. Zoo noemen we b.v.
het Rozen-paar; Eva; de propaganda voor
het Esperanto; liet oud-Texelsch paar;
bloemen van Hawaii, twee meisjes van
de zonnige Zuid-zee-eilanden, in haar
fijne, luchtige kleedij; de vleermuis, ds
kalief, de Russische officier.. Zoo zou
den we door kunnen gaan. Van de komi
sche voorstellingen noemen we: Het cir-
ling van de naam voor de toekomst of
ficieel was vastgesteld.
Ook toen schreef het Aardr. Genoot
schap reeds Tessel, evenals het toen
reeds de spelling van andere plaatsnamen
had vastgesteld. Meer dan een halve
eeuw dus werd de spelling van het
Aardrijksk. Genootschap genegeerd;
schreef de regeering op haar eigen houtjo
spellingen voor: Siegenbeek, De Vries en
Te Winkel, Terpstra, MarchantWie
volgt
Eerst was het officieel Texel.
Nu wordt het Tessel?
Eerst was het officieel Doetinchem.
Nu wordt het Deutekom.
De raad van Doetinchem heeft pro
test aangeteekend tegen die naamsw.ijzi-i
ging; hij wil daar niet van weten.
2oo'n vaart zal het op ons eiland wel
met loopen. We zeggen meest TeSSel en
zullen aan het woord wel wennen. Maarf
wij zouden onze vroede vaderen in ge-
moede willen adviseeren:
Wacht eens at, hoe het met die strijd
tusschen „De Vries en Te Winkel", dp
spelling—Terpstra (de „officieele" spel
ling, maar zonder buigings-N), de Spel
lingMarchant, enz. afloopt.
Anders zien we dit nog gebeuren, dat)
waar in officieele stukken straks „TeS-
SelsCHe" staat, binnen afzienbare tijd
„TESSELSE" moet komen, wil men of
ficieel blijven. Die uitgang „sche" heeft'
met Texel natuurlijk niets te maken, maar
dat „gemodder" met de spelling van onze
taal in de laatste jaren heeft ons toch
wel geleerd, dat overijlde stappen uit den
booze zijn.
Texel zou afgeleid van TeXla ot TeXe-
la, dat „Zuidland" moet beteekenenland|
ten zuiden van het Vlie n.I., dat eens.
Pretoria, 18 Jan. 1938.
„Huis-toe". De diamant-delver
zoekt alom. Een verlaten dia
mantmijn, 700 voet diep. Edel-
steenen en zwarte armoe. Wat
er zich afspeelt op de achter
grond
Niet lang hierna nemen we afscheid.
Eerst nog even mee op de koffie natuur
lijk. Door een bijna droog riviertje gaan
we naar zijn huisje toe. Van tijd tof tijd
bukt de oude zich, krabt hij even met
zijn stok door het grove zand. En nu
begrijp ik waarom wij juist door het ri
viertje „huis-toe" gaan. De grootste dia
manten zijn immers toevallig gevonden,
likwijls in een riviertje, dat ze ergens had
losgewoeld en meegesleurd, vele mijlen
lang gedurende de regentijd. Kinderen,
hebben hierdoor wel eens met onnoeme
lijke kapitalen in hun handen geloopen....
Dat weet ook de oude delver. En terwijl
wij voortgaan, bukt hij zich van tijd tot
tijd, zijn oogen steeds op de grond ge
richt. Het is zijn gewone gang, hef is
de gang van de diamantdelvers. Zoeken
en zoeken, en wachten, wachten op het
geluk, dat zoo weinigen ten deel valt.
Langs een andere weg gingen we met
z'n tweeën op de motor weer naar hu s.
Onze weg leidde nu langs de Primier-
mijn, de grootste mijn van Transvaal,
welke echter momenteel niet meer werkt.
Hierbij ligt een heel dorp, met postkan
toor, badhuis, enz., enz., alles wat men in
een behoorlijk dorp aantreft. Maar welk
een troostelooze aanblik levert het nu
op. Allen, die hier eens woonden, waren
in de mijn werkzaam. Toen deze voor
enkele jaren echter werd stilgelegd, wa
ren deze menschen gedwongen weg te
trekken naar andere streken, svaaf wel
werk was. Het gevolg was, dat bijna het
cus; Juffr. Snip en Juffr. Snap. (Er waren
wel drie juffr. Snips en drie juffr. Snaps)
juffr. de Bonk, Buziau, wijnjutters (twee
jutters, ieder met een vat wijn), Prikke
been, Boffie, de bekende Boffie van Al-
bert Heijn. De vroolijke kampeerclub, de
„lekke Primus" genaamd, mogen we ook
niet onvermeld laten.
Na de prijsuitreiking hield een geani
meerd bal de aanwezigen nog lang bijeen.
Texel heeft zijn gemaskerd bal weer ge
had. Ook ditmaal is het biezonder goed
geslaagd. De heer R. Boom mag er met
groote voldoening op terugzien. J.
een stroom van groote beteekenis moet
zijn geweest.
Hoe aannemelijk deze verklaring er ook
uitziet, toch voelen we meer voor de
theorie van Alting, die verkondigde, dat
Tessel 'een verkorting zou zijn van t'
IJssel ot Te IJssel. De IJssel ot IJ-sala
zocht zich namelijk heel vroeger bij Tessel
een uitweg naar zee. Hieruit zou dan,
voortvloeien, dat de naam van ons eiland
„TeSSel" moet zijn. Ook de uitspraak
pleit hiervoor.
Er zijn nog veel andere gissingen naar
de herkomst van de naam onzer ge
meente. We schreven daarover al eens. Ze
zijn meest ontsproten aan een brein, zooi
rijk aan fantasie, dat we ze u thans
maar zullen besparen. De strijd om de
voorrang, Texel ot Tessel, dateert van
eeuwen her. Voor zoover in oude schriftu
ren valt na te pluizen, zijn de beide na
men steeds in gebruik geweest.
In een privilegie uit het jaar 1372 vin
den we de naam Texele; eenige jaren!
later Tessele, maar ook komen we tegen
Texel en Tessel. In een privilegie van
het jaar 1404 vinden we een zeer vreemde
spelling, die we op onze speurtocht door
oude paperassen nergens ontmoetten,
namelijk Texssel. Zoowel de X als de
dubbele S zijn hier dus in de naam van
het eiland verwerktVermoedelijk om
het beide partijen naar de zin te maken....
Verder schrijft men Maria Tesselschade
en niet Texelschade. Trouwens, in de
handvesten en keuren van Amsterdam uit
de vijftiende en zestiende eeuw komt uit
sluitend Tessel voor, zoodat zeker, uit
historisch 'oogpunt bekeken, de spelling
TeSSel de voorkeur verdient.
Zoodra ons Gemeentebestuur er toe
overgaat Tessel te schrijven, volgen wij
geheele dorp leegliep, alsmede de groote
kaffer„compoinds", "bergplaatsen", zou ik
ze willen noemen. Het eenige, wat over
bleef, was het geweldige gat, waar men
eens de diamanten uitgroef. Geweldig is
het van omvang; bijna loodrechte wan
den gaan meer dan 700 voeten diep. Daar
groef men eens naar diamanten, daar von
den honderden menschen een bestaan. Nu
stond er een slordige 100 M. water in het;
gat.
Bijna onder de indruk van zulk een ge
weldig gat, tuften we weer verder, nu
naar een klein gehuchtje, waar een 20-tai
delvers woonden. De weg er heen was
ruw en slecht; de huizen van het ge
huchtje waren niet veel beter. Er stond I
er een dozijn. Maar welk een armoede/
sprak uit dit alles. Hutjes waren het,
waar deze menschen in leefden. Scha
mel, zooals ik ze alleen maar op de
Spaansche hoogvlakten aantrof. En hier
waren het geen geitenhoeders, maar del
vers van edelgesteenten, van diamanten.
Et'n ot twee vertrekjes. Als hoofdvoedsel
nieliepap, met pompoen of koude aard
appelen, om „op-te-hartigen". Dit was
dus het land der diamanten, maar welk
een armoede troffen wij hier aan.
Tegen de avond waren we weer thuis.
We hadden echter diamanten gezien!
ën tochHet moge vreemd klinken,
maar toen wij weer thuis waren, had het
woord diamant voor mij toch een andere
beteekenis. Denkende aan diamanten, zag
ik altijd de prachtige juwelierszaken, flu-
wcelen kleeren, koningskronenDit
beeld heeft nu een sombere achtergrond,
gekregen; door dit alles heen zie 'ik nu
troostelooze kale velden met hier en daar
een doringboom. Dicht daarbij zie ik een
groot gat, waarin een heete zon op de
zwarte ruggen van de kaffers brandt en
waar stoere gebruinde kerels van onder
hun breede hoed uit turen en turen naau
diamantendan zie ik die berooide del
vers, die zwoegen voor een schamel loon.
SIEM DE WAAL.
GIFTEN VOOR HET WITTE KRUIS.
P. Z„ Oudeschild 1.—.
J. K., Waalenburg f 1.—.
.N K., Koogerveld f 1.—
ZEEREIS VOL AVONTUUR
We herinneren aan de Nutsavond op
Aaandag 28 Febr. Dan zal de heer C. W.
Visser, oud-gezagvoerder Rotterd. Lloyd,
vertellen bij wel vijftig lichtbeelden
Over een zeereis tijdens de wereldoorlog,
een tocht vol avontuur.
CURSUS
OTTO VAN TUSSENBROEK
De vierde en laatste avond van de cur- I
sus Otto van Tussenbroek is be-
paald op Maandag 21 Maart. Dan zal
over de verlichting van onze woning ge- I
sproken worden (dag- en kunstlicht)
dit voorbeeld, ook al spijt het ons, dat
de Regeering met deze namenkwestie is
komen aandragen terwijl de chaos op
spellinggebied toch al zoo groote atme*
tingen heeft aangenomen. Liever hadden*
we gezien, dat de regeering nu eens pre
cies vertelt, HOE het Nederlandsche volij
zijn taal moet spellen, en vooral, dat zij,
door zelt die spelling te bezigen (wélke
dan ook), HET GOEDE VOORBEELD
geeft. Pas wanneer die kwestie aan kant
is, lijkt ons de tijd gekomen om voor1
te schrijven
En nu geen Texel meer maar Tessel.
We vree zen, dat het nog wel een
tijdje zal duren eer het zoover komt.
's Heeren dingen komen trekkende....
met de trekschuit.
We zullen de kop van onze krant voor-
loopig althans maar laten zooals hij is.
Ot dat „koppigheid" is?
Stel u voor, dat we er eerst van ma
ken:
TESSELSCHE COURANT.
Straks kan het wel moeten worden
TESSELSE COURANT.
En tenslotte kan men ook dat „Fran-
sche" woord wel willen wegwerken. Dan
zou het worden:
TESSELSE KRANT.
ALS tenminste de X het weer niet
van de SS gewonnen heeft.
Of
Genoeg hiervan. De heeren in Den
Haag mogen spoedig tot het inzicht ko
men, dat er iets grootsch kan worden
verricht: het vaststellen en invoeren,
OVERAL en voor IEDEREEN, van EEN
spelling voor allen, die Nederlandsch wil
len schrijven.
r.
IAIs het staat in de
Texelsche Courant.
