No. 5267 51sle Jaargang Woensdag 22 Juni 1938
De Nieuwe Texelsche Courant
EERSTE BLAD.
SPRUTOL
Wol in de Woolsack.
N.V. WACO Autobusdiensten
Brieven van Texelaars
in den Vreemde.
Texelsche Barichteo
Zomersproeten
Uw advertentie In dit blad wordt
op Texel huis aan huls gelezen.
TEXELSCHE COURANT
is sinds I Juli 1930
hi dit blad opgenomen.
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer een half uur later.)
22 23 24 24 26 27 28 Juni
3,30 4,37 5,52 6 59 8,03 9.07 10,02
Aan Zwembad ,,de Schans" een uur
eerder.
LICHT OP
PIIWIELEN en RIITUIGEN 9 54
UITGAVE: N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Burg. Tel. 11. Postrek. 652.
ABONNEMENTEN: f0.75 per kwartaal;
buiten Den Burg tl.—; losse nrs. 4 ct.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv. voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor-
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letter gezet.)
||||||ii:i!!lll!lll!!lll!!lllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll|l!!ll
llllllllllll VAN OVER DE GRENS. Illlllllllll
KONING GUSTAAF V 80 JAAR.
Koning Gustaaf V van Zweden heeft
dezer dagen de leeftijd der zeer sterken
bereikt. Koning Gustaaf, die op 8 Decem
ber 1907 de Zweedsche troon besteeg,
als opvolger van zijn vader, Oscar II,
heeft zich niet slechts bij zijn volk, maar
ook daarbuiten, een groote populariteit,
verworven door zijn oprechtheid, zijn
beminnelijke eenvoud, zijn vitaliteit en
door de toewijding, waarmede hij de be
langen van land en volk van Zweden be
hartigt.
Eerbied voor de wijze, waarop de ko
ning zijn constitutioneele functies uit
oefent, is ook gegroei.d in de kringen der
genen, die krachtens hun politieke opvat
tingen, de republikeinsche staatsvorm!
voorkeur geven boven die van het con
stitutioneele koningschap. Ook sociaal i
democratische staatslieden, in Zweden
door nauw contact tot oordeelen be
voegd, hebben getuigd van de hooge
wijze, waarop de koning zijn taak 'heeft
opgevat.
Toen de kroonprins zich danook tot zijn
vader richtte om hem de gelukwenschen
aan te bieden van de koninklijke familie
en het volk, kon hij er van overtuigd zijn,
dat hij inderdaad sprak namens het ge-
heele volk tot de tachtigjarige koning, die
voor allen een voorbeeld is van eenvoud,
oprechtheid en plichtsbetrachting.
DE SCHULDEN VAN DE
OOSTENRIJKSCHE STAAT.
Op het oogenblik is de financieele we
reld in rep en roer over de kwestie deit
Oostenrijksche schulden, een kwestie
overigens, die niet slechts een financieelei
maar wel degelijk ook een politieke kant
heeft. Duitschland ontkent n.l. rechtens
verplicht te zijn, de juridische erfenis ded
Oostenrijksche bondsleeningen te erken-,
nen. De Duitsche minister van economi
sche zaken, dr. Funk, noemde een aantal'
gevallen, waarin een dergelijke verplich
ting door andere landen is afgewezen;
o.a. heeft Engeland na de Eoerenoorlog
de schulden der Boerenrepubliek niet er
kend. Bovendien meent Berlijn, dat men
hier niet met handels- maar met politieke
schulden te doen heeft.
In Engeland en de andere schuld-
eischer-staten met uitzondering van
Italië meent men intusschen, dat het.
hier wel degelijk handelsschulden be
treft en dat Duitschland verplicht is te,
betalen. Daar komt nog bij, dat de Engel-'
sche staat zich voor een derde deel der
leeningen borg heeft gesteld (voor onge
veer een groot deel blijven andere staten,
borg), zoodat Engeland en deze andere
staten, wanneer Duitschland niet betaalt,
uitkeeringen zullen moeten doen.
Engeland tracht nu druk op Berlijn uit
te oefenen. Het Duitsch-Engelsche han
delsverdrag moet verlengd worden en
daar Duitschland bijna tweemaal zoo veel
naar Engeland levert, als het van daar
betrekt, is de Duitschers veel aan een,
goed handelsverkeer met Engeland gele
gen. De onderhandelingen over de ver
lenging van het handelsverdrag zijn nu.
voorloopig door de Erjgelschen verdaagd.,
Wellicht, dat er nu alsnog een regeling
||||||iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiinii:iiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
llllllllllll WEET U ZE ALLE VIJF Illlllülll!
26. Hoe lang zijn: het Panama-kanaal
en het Suez-kanaal
27. Wat is een mandoer
28. Wat weet u van de Nederland-
sche uitvinder Corn. Drebbel (plm. 1600)
29. Wie componeerden: Lohengrin -
Rigoletto Paljas
30. Kunt u het woord „bioscoop" in
lettergrepen verdeelen
ANTWOORDEN.
26. Suez-Kanaal 160 K.M. Panama-Ka
naal 81 K.M.
27. Opzichter over werkvolk of be
dienden in N. O.-lndië.
28. Hij maakte het model voor een
duikboot en verbeterde de microscoop.
29. Lohengrin: Richard Wagner;
Rigoletto: Giuseppe Verdi.
Paljas: Ruggiero Leoncavallo.
30. Bi-o-scoop (dus niet: bi-os-coop;
„scoop" komt van het Grieksche skopein
kijken.)
31. Wat is de grootste rivier van
Europa? Van de wereld?
32. Wat is caviaar?
33. Wie was Cavour?
34. Hoeveel tanden en kiezen heeft
een volwassen mensch van nature?
35. Uit welk land kwamen de eerste
aardappels?
tusschen Engeland en Duitschland bereikt
wordt, njaar helaas is de spanning tus
schen beide landen door deze kwestie,
van eigenlijk ondergeschikt belang, weer
verscherpt.
DE TSJECHISCHE KWESTIE.
In Tsjecho-Slowakije en ook aan de
Tsjechisch-Duitsche grens schijnt af
gezien van enkele kleine botsingen de
rust voorloopig weer wat teruggekeerd te
zijn. De Praagsche regeering onderhan
delt op het oogenblik met de afgevaardigd
den der Sudeten-Duitschers en het is een
verblijdend verschijnsel, dat de internatio
nale pers tijdens deze ouderhandelingen
een gematigder houding heeft aangeno
men. Ook de Duitsche bladen makendaar-
op geen uitzondering en men mag daar
uit opmaken, dat men in Berlijn alles,
vermijden wil om deze onderhandelingen
te storen.
VERSCHRIKKELIJKE
WATERSNOOD IN CHINA.
In China hebben de natuurkrachten met
schrikbarend geweld in de oorlog inge
grepen. De dijken van Hwang Ho zijn
doorbroken en talrijke dorpen en lan
derijen in het noordelijk deel van de pro
vincie Honan zijn overstroomd. De Ja
panners geven de schuld van de catastrofe
aan de Chineezen, de Chineezen wijzen
de Japanners als daders aan. Maar wie
ook verantwoordelijk is voor de door-,
braak der dijken, de overstrooming van
de Gele Rivier heeft aan de Chineesche
maarschalk Tsjiang Kai-sjek een weinig
lucht gegeven. „China's smart sinds oud
ste tjden", zooals de Chineezen de Hwang
Ho in hun bloemrijke taal noemen, ver
hindert de Japansche opmarsch aan de,
noordelijke fronten. Misschien hebben
Chineesche soldaten de dijken doorstoken,
misschien hebben Japansche vliegtuig
bommen de dijken zwaar beschadigd. Deze
elkaar tegensprekende beweringen zijn in
de huidige atmosfeer yan nationale haat
en ontketende oorlogshartstochten even
moeilijk te onderzoeken als de Japansche
meldingen over de dood van 150.000 Chi-'
neesche boeren in de wateren van de Gele
Rivier of het Chineesche bericht over
de verdrinking van 5000 Japansche solda
ten en de afsnijding van nog eens 7000
Japanners door het water. Zeker isi
slechts, dat de overstrooming van de,
Hwang Ho een geheel nieuwe toestand
schept in de Oostaziatische oorlog, waar-)
van de gevolgen voorloopig nog niet te
overzien zijn.
BARCELONA'S „VERLOREN
DIVISIE" GEVLUCHT.
Na het succes bij Castellon hebben de
troepen van Franco thans ook in ihefc
noorden weer een overwinning behaald.
De 43ste divisie van het regeeringsleger
welke door haar hardnekkige verdediging
en haar moed naam heeft gemaakt en se
dert maanden het geheel door rechtschen
ingesloten Bielsa bezet hield, is thans
onder de druk der tegenstanders naar
Frankrijk gevlucht. Intusschen hebben
de meeste manschappen te kennen gege
ven, weer naar Barcelona te willen terug-
keeren.
GENERAAL KREJCI, chef van de
Generale Staf van het Tsjechische
leger, die voornemens is de drie-ja
rige dienstplicht in te voeren.
verdwijnen spoodig door een pol
Bij olie Drogisten
Ei; heeft onlangs in het Engelsche Hoo-
gerhuis een storm gewoed wegens het
plegen van een aanslag op de bestaand©
orde. Deze aanslag heeft veel nobele
tongen in beweging gebracht. Het ging
over de befaamde Woolsack", de zetel,
waarop de voorzitter van het Hoogerliuis
troont, ledereen, die weet, hoezeer do
Engelschman er voor terugdeinst, de din
gen bij hun naam te noemen, zal begrij
pen, dat de „Woolsack" noch met wol
noch met zak iets te maken heeft. Het
is in werkelijkheid een vierkante, roode
divan, gevuld met paardenhaar.
Op verzoek van de wolhandel, die klaar
blijkelijk over een voortreffelijke reclame-
e <pert beschikt, is nu besloten, een einde
aan deze tegenstrijdigheid te maken en
het paardenhaar weer door wol te laten
vervangen.
Mogelijkerwijs heeft de overweging, dat
wol in dit geval aanzienlijk minder com
fortabel is dan paardenhaar, een belang
rijke rol in dit besluit gespeeld.
Men zou kunnen hopen op deze wijze
de neiging van de voorzitter, op zijn divan
te gaan liggen, tegen te gaan, een be
treurenswaardige, maar niettemin begrij
pelijke neiging, want de Lords kunnen
knap vervelend zijn.
Van het standpunt van de ongelukkjge
voorzitter, is deze verandering dus moei
lijk een vooruitgang te noemen.
Hij kan zich echter troosten met de
door een oneerbiedig blad uitgesproken
gedachte, dat hij, wanneer het adeli^ke'
gebazel hem te machtig wordt, nu al
thans materiaal voorhanden heeft, dat hij
ook voor zijn ooren kan gebruiken.
We ontleenen dit stukje aan de
Haagsche Post. Aardig is het wellicht,
hierbij op te merken, dat oud-tijds EEN
ZAK WOL als zetel voor de voorzitter
van het Hoogerhuis diende. Deze merk
waardige biezonderheid vinden we ver
meld in The Modern Encyclopedia en zal
dus wel juist zijn. Blijkbaar heeft Wool
sack dus toch wel wat met wol en met
en zak te maken, zij het dan, dat we,
om „aansluiting" te vinden, moeten te
ruggaan naar het grijs verleden
Wie belang stelt in een afbeelding van
de „Woolsack", loope eens bij qns aan.
U zult zien, dat de afmetingen daarvan',
zoo aanzienlijk zijn, dat er menig pondje
wol in gestopt kan worden. Maar op
de prijs ter wereldmarkt zal dat wel geen
invloed hebben
We moeten in de wensch, de Woolsack'
weer met wol te doen vullen, een sym
bool zien. Het was Sir Dalziel Kelly,
voorzitter van de Australische wolraad,
die tot „de ontstellende ontdekking"1
kwam, dat er paardenhaar in de wolbaai
zat. Daar moest wol in, vond hij, en dan
wol, afkomstig uit Australië, Nieuw-Zee-
land en Zuid-Afrika, als symbool van de
saamhoorigheid van de dominions en het
moederland. Redactie.
Sinds 15 Mei geheel gewijzigde
DIENST- en TARIEFREGELING
a 5 ct. verkrijgbaar bij onze chauf
feurs en aan onze kantoren.
Pretoria, Transvaal 25 Mei 1938.
DE WERELD ROEPT ER OM
In de mijn werken 5000 kaffers, die
iedere maand 150.000 ton erts naar bo
ven brengen. En dan te bedenken, dat)
er in de tientallen mijnbedrijven hier aan
de Witwatersrand tezamen 400.000 kaf
fers en 50.000 blanken werken. Millioe-
nen tonnen erts worden er iedere dag
naar boven gewerkt en tot stof gemalen,
waarna men met chemische middelen het
goud er uit wascht. Geweldig is Tiet,
zooals hier de aarde uitgehold is over.
een afstand van honderden K.M. Maar
dit is ook de oorzaak van Zuid-Afrika'si
welvaart. Alleen liet goud. En NIETS
ANDERS.
En terwijl deze getallen ons door liet
hoofd dwarrelen, stappen we weer in
de kooi; we suizen omhoog, de dag te
gemoet. Snel, sneller gaat liet. De licht
jes van de stations g'aan nu Jangzamer
„Ring-rang" gaat de bel. Wij zijn ween
boven. Uitstappen. We zijn nog maar
op het tusschenstation. Weg is de bakl
weer; hij gaat al weer met 2000 voet
snelheid per minuut de grond in om
weer goudklip te halen, jyant het .goud
is thans duur; de wereld roept er om.
WAAR HET GEVAAR LIGT
Als wij in een Egyptische duisternis
weer naar boven suizen, met de volgende
bak, moeten wij onze gids toch nog even
polsen
Bent u nooit bang, daar diep in
de aarde Is het daar niet geva,arl,ijk
Hij lacht even, schijnbaar zorgeloos,
maar ik weet, dat zijn oogen ernstig
staan, als hij zegt, i
dat er hier beneden, waar men
met levensgevaar goud winnen
moet, minder ten gronde gaan
dan in de zonnjge straten van Jo
hannesburg.
Zijn bedoeling is duidelijk en zijn op
merking is volkomen juist. Want indi
rect gaan er meer ten gronde ,door het
goud dan direct.
Dit is nu geen „wereldwijsheid", lieve
lezer, maar „goudstadwaarheid" die men.
hier dagelijks te aanschouwen kijjgt.
„Ring-rang". Plotseling is liet weer
hel daglicht rondom ons. We knippe
ren met de oogen. De zon verwarm1!
onze ruggen weer. Gelukkig, wc zijn weer
boven. Ja, waarom eigenlijk „gelukkig"?
!k weet het niet, maar toch
Even later puffen we weer langs een
nrachtige weg door „die ou landjie".
Overal om ons heen zien wij de enor
me goudgele mijnhoopen. Millioenen ku
bieke meters zand. dat eens rots was.
liggen hier opgehoopt. De meest moder
ne kipkarren worden achter elkander
langs een loopende band omhoog ge
trokken; ze maken de bergen zand hoo-
ger en hooger. Dag in, dag uit, jaar in,
jaar uit. En hier en daar en overal lig
gen de dorpen tusschen die goudgelei
hoopen. En in de verte steken de wol-»
kenkrabbers van lohannesburg tegen de
blauwe hemel af. Stad met tegen de aOG'
duizend inwoners. En daar voorbij rjjzen
nog meer steden en dorpen op.
Dit vertel ik u om u een beeld te gjeven
van de wonderlijke wereld, waarin we hier
leven. Want een zestig jaar geleden was
hier nog niets van dal alles, NIETS. Toen
joeg er een enkele verdwaalde boer op
een misschien eveneens verdwaalde leeuw,
want veel wild moet er in deze (toen
waardelooze streek ook niet gezeten heb
ben.
En tegenwoordig Dit plekje is eenig
in zijn soort in de heele wereld. Hicij
klinkt het lied van de arbeid wel iheel
luid. Hier is WERK, hier is geld, hier
is een kans om te leven. Ja, waarlijk:
Zuid-Afrika, wat ben je rijk en ge
lukkig.
SIEM DE WAAL.
DEN HOORN.
AFSCHEID DS. G. MOEN.
Ds. G. Moen zal Zondag 24 Juli af
scheid nemen van de N.H. gemeente, .al
hier, waarvan hij drie- en-een-half jaar
voorganger is geweest.
De godsdienstoefening zal op ge
noemde datum 's middags om half drie
aanvangen, daar Z. Eerw. 's morgiens de
dienst te Oudeschild nog zal leiden., waar
na het vertrek van Ds. Scholte een vaca
ture is ontstaan. i