Ie Itieuwe Texelsche Courant
SCHEUREN OF NIET?
51ste Jaargang
Woensdag 5 October 1938
No. 5297
Vereeniging
voor bedrijfsvoorlichting
voor den Landbouw op
Texel. 1
EERSTE BLAD.
Texelsohe Berichten
VAN MANNEN GESPROKEN.
TEXELSCHE COURANT
Mvwv^rMMr. i— uhmiji—iTi—w—
IS SINDS 1 JULI 1930
IN DIT BLAD OPGENOMEN.
I ITGAV E' N.V. Boekhandel en Drukkerij
v.h. Langeveld en De Rooij Den
Cu g. Tel. 11 Postrek. 653.
ABONNEMENTEN' f0.75 per kwartaal
buiten Den Burg 11.losse nrs 4 ct.
ADVERTENTIES: 12 cent per regel
minimum 5 regels. Eenzelfde adv voor
vier plaatsingen opgegeven, wordt drie
maal berekend. Vraagt ons zeer voor
deelig tarief voor neringdoenden.
TEXELAARTJES: 48 ct. (4 regels, ge
heel met kleine letter gezet.)
HOOGWATER (ter reede van Texel v.m.
(nam. ongeveer een half uur later.)
6 7 8 9 10 II 12 Oct
6.19 7,1! 7,54 8.34 9.13 9.51 10.38
Aan Zwembad „de Schans" een uur
eerder.
LICHT OP
RHWIELFN en RIITUIGFN 5 56
||||||!lllllllllllllllilllllllllllll'llllllllllllllllllllllllllllllllll|l|lllllllllllllllllll||||ll
llllllllllll WEET U ZE ALLE VIJF IHIIIIIIIII
||||||iiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini>iiiiiii:iiiiiiiiiiiiiiiiii||||||
176 Hoeveel pyramiden telt Egypte
177 Wie worden wel Yankees ge
noemd
178 Wat is een „casus belli"?
179 Wat beduidt „R" of R.c." op
recepten
180 Wat klimaat is, weet u wel. Maar
wat is een clematis
ANTWOORDEN.
176 Ongeveer zestig.
177 De Ncord-Amerikanen.
178 Een aanleiding tot een oorlog.
179 „Neem" of „Men neme".
180 Klimplant met blauwe bloemen.
NIEUWE VRAGEN
181 De hoofdstad van Suriname is...
182 Hoeveel pooten heeft een vlieg?
183 Wat is de oorzaak van eb en vloed?
184 Wat is een limousine?
185 Welke bijnaam had Lodewijk XVI?
De antwoorden en nieuwe vra
gen komen in het volgend nr
||||||iiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'iiiiiiiiliiiii|||||l
llllllllllll WAT ER GEBEURDE.... llllllllllll
||||||!!IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIII||IIII
5 Oct.: De gilden worden in Holland
opgeheven. 1798.
6 Oct.: De Kerkelijke Staat bij Italië
ingelijfd. 1870.
7 Oct.: De eerste Ned. nachttrein ver
trekt van Rotterdam. 1931.
IN MEMOR1AM—W. BRUIN.
Aan de nagedachtenis van de heer W.
Bruin, die vlak na de algeineene feest
vreugde ter gelegenheid van het Jubileum
van H.M. de Koningin op zoo noodlottige
wijze om het leven kwam, wijdt Dr. A.
Vis in „De Lampen Brandend" van 1 Oct.
deze regelen
Hij was een man van flink en trou.v
karakter, die, hoewel zijn eigenlij';?
werkkring al jaren rustte, toch rog stee is
werkzaam was zooveel hij ko.i. Een
vriendelijk, opgewekt, trou.v mensche?n
broeder ook der Gemeente, die met haar
meeleefde en die wij noode missen, ook
in onze godsdienstoefeningen. Terwijl wij
hem gedenken, gaan onze gedachten uiti
tot de zijnen, wie wij toebidden de troost
van Hem, Die dit leven zoo plotseling tot'
zich riep.
ZAKENNIEUWS.
De heer Jb. Mosk heeft zijn zaak, over
heel Texel dank zij de advertenties be
kend als „De gezonde Apotheek", ver
plaatst naar het perceel in de Wever
straat, dat eertijds werd bewoond door
de heer J. van Zoelen. Deze verandering
beteekent een groote verbetering: De win
kel toch is wel tweemaal zoo groot als
de vorige; zij biedt nu plaats voor \er-
scheidene tafeltjes en stoelen. Verder is
zij verrijkt met een stofvrije etalagekast,
door deuren met matglas van de winkel
ruimte afgesloten. „Overvloedig licht en
lucht" bleek hier het parool. Ook achter
het woon- en winkelhuis beschikt de heer
Mosk over een flinke ruimte. Daar 'ligt
een groot erf met een groote werkplaats.,
waarin de heer Mosk zijn vischjes lekker
bruin kan laten bakken. Ook zijn motor
bakfiets kan hier worden gestationneerd.
Met deze vooruitgang wenschen we,
„De gezonde Apotheek" veel geluk. J.
♦Illül Het is een nare ziekte om door
♦jjjjjj een te strenge leefregel zijnge-
OHIIII zondheid te bewaren. La Roche
♦lllill foucauld.
OPMERKINGEN bij bovenstaande
ontvangstposten.
1. Lammeren: Voor lammeren werd
in 1937 besteed van fll,tot f 15,-
Wij meenen, dat we met 150 lam
meren aan den hoogen kant zijn,
met f 12,aan den lagen kant en dus
schatten we dit gemiddeld goed.
2. Wol: Beneden de fl,per K.G.
werd vorig jaar niet zooveel er-
kocht. De prijzen liepen van f0,90
tot f 1,15.
3. Oude schapen: De prijs van
oude schapen schommelde vorig jaar
tusschen de f21,en f25,per
schaap.
4. S c h a p e n m e 1 k: Bij de informa
ties naar de opbrengst van de melk
kwamen we aan zeer verschillende
gegevens. Een bedrijf had 60 L. melk
per schaap geleverd aan de fabriek
a 7,5 ct. per L. Een ander verwerk
te zelf en kwam op 9,25 ct. per L.
Hij had per schaap maar 35 L. ge
molken. Anderen gaven op: 50 L.
per schaap en meenden, dat de mid-
denprijs vorig jaar wel 8 ct. was.
Iemand anders liet uit zijn boekhou
ding zien, dat gerekend kon worden
op f 2.50 per schaap over den heelen
schapenstapel (lamschapen) genomen.
Weer een ander kwam op f 2.70 over
al zijn lamschapen genomen.
5. Ondermelk: De ondermelk kan
helaas niet door ieder behoorlijk be
nut worden wegens kalver- en var
kensbeperking. toch kwamen we een
geval tegen, waar met de ondermelk
en wat volle melk kalveren werden
gemest en ze dan drie a vier cent op
bracht, als de bijgegeven koemelk
op verkoopprijs werd gerekend.
En nu de
UITGAVEN van hetzelfde bedrijf 1937.
Landhuur 15 H.A. a f 70.— f 1050.
Bemesting 100,
Veevoeder 840,—
Diverse onkosten 200,—
Afschrijvingen 75.
Totaal uitgaven f2265,—
Ruw genomen is er dan een winst
van f1060,
In dit voorbeeld is geen post voor
arbeidsloon gerekend, maar er is reke-i
ning gehouden met gezins- en burenhulp.
Mannen zijn zeldzaam. Napoleon.
Men is daarom nog geen man, omdat
men van het mannelijk geslacht is.
Sirius.
De onschuld van de man heet eer.
Ebner-Eschenbach.
IN AtEMORIAM E. G. GAARLANDT.
In het maandblad De Reclame, officieel
orgaan van het Genootschap voor Re-
dame, 15 Sept. verschenen, wijdt de heer J.
Chr. Wijnand 'n artikel aan de nagedachte
nis v.d. heer E. G. Gaarlandt, oud-voorzit-
ter van het Genootschap voor Reclame.
Daar de heer Gaarlandt eenige jaren
burgemeester van Texel was, nemen we
uit dat artikel een gedeelte hier over:
Gok in de kringen van ons Genoot
schap is de overlijdensmare met groot
leedwezen vernomen. Gouda's burgerva-
vader immers was een figuur, welke
w anneer men er eenmaal van nabij mede
had kennis gemaakt, niet zoo licht ver
vaagde. Met groote waardeering zullen,
allen, die zijn werk in het Genootschap
van nabij hebben kunnen gadeslaan, de
heer Gaarlandt blijven gedenken. Hij is
een dergenen geweest die het Genoot
schap heeft moeten leiden door tal van
moeilijkheden heen, in een tijdsbestek,
w aarin de vredesduif zoo vaak tevergeefs
hu.svesting zocht binnen de wanden der
lokaliteiten, waar de Genootschapsleden
vergaderden. Ten slotte werd de oppo
sitie hem te machtig en droeg hij de lei
ding aan anderen over.
Dat ook zij, die zich niet altijd met
zijn leiding konden vereenigen, niettemin
groote waardeering voor hem koesterden,
is gebleken uit de wijze, waarop het
voorstel, de heer Gaarlandt tot eere-lid
te benoemen, in de drukbezochte ver
gadering van 8 Jan. 1936 is ontvangen.
De benoeming tot eere-lid mag be
schouwd worden als een eere-saluut^hemi
door de leden gebracht. Zjjn nagedach
tenis zullen wij te allen tijde in hooge
cere houden.
Dat is niet in geld uitgedrukt. Wij kwa
men bedrijfjes, hiermee ongeveer gelijk,
tegen, welke loonuitgaven hadden van
100 tot 300 gld. Dat was dan als geen
gezinshulp aanwezig was.
De winstpost f 1060. zal dus veilig
met f100 voor loon verminderd kunnen
worden. Verder kunnen we voor inventa
risrente f200 rekenen. Men dient te be
denken, dat vele boeren geld voor hun
inventaris hebben geleend en daar dus
hun rente voor moeten betalen. (Inventa
ris op dit bedrijf op f5000 getaxeerd),
.'s dat f200.—dan moet zoo'n boer
dit rentebedrag uit handen geven. De
inventaris eigenaar heeft er intusschen
evengoed mee te rekenen. De winstpost
van f1060 verminderd met flOO arbeids
loon en f200 inventarisrente is f760 of
plm. f50 per H.A. voor 1937 of ruim
f 5.per fokschaap.
OPMERKINGEN bij de uitgaafposten.
Landhuur: 15 H.A. a f 70 per H.A.,
is voor 't goede land niet hoog.
Bemesting: Alleen voor 3 H.A.
hooiland tegen f33 per H.A.
Veevoeder: Naar gegevens uit boek-
houdingen op f7.— per schaap. De
enterlingen eten daarvan mee.
Diversen Verzekeringen, repara
tie en onderhoud werktuigen, ver
nieuwing en aanvulling klein gereed
schap.
Afschrijvingen: Afschrijving op
Inventaris en op het paard.
JAAR 1938.
Met de prijzen van 1938 worden de
ontvangsten voor dit bedrijf als volgt
150 lammeren a f9.f 1350.
600 Kg. wol a f 0.75 450.
25 oude schapen a f 16.400.
Schapenmelk 300.
Ondermelk 50.
Totaal ontvangsten f 2550.
De winst is «dus teruggeloopen tot
f285.—. Hier is dan geen loon afge
trokken en ook geen inventarisrente.
In de uitgaven is het voer belangrijk
duurder, terwijl er door de weersomstan
digheden meer gevoerd is. De post voor
voeruitgaven zal dus zeker grooter zijn,
en dus het winstcijfer idem zooveel Ia-
^er dan hier. js genoemd. Stellig is dus
in 1938 op zoo'n bedrijf verlies geleden.
In 1932 is de narigheid al begonnen.
Gezien de slechte toestand in de scha
penhouderij door de lage prijzen van alle
schapenproducten en schapen, kwam op
de Bestuursvergadering der Bedrijfsver-
eeniging „Texel" de vraag naar voren,
of het misschien niet beter was voor
vele schapenhouders, hun schapenbedrijf
in te krimpen door weiland te scheuren.
Immers oogenschijnlijk is de bouwerij
meer rendabel en bekend is, dat veel
schapenLand zich voor scheuren goed
leent. Besloten werd, dit vraagstuk eens
nauwkeurig te bekijken en hiervoor werd
een commissie benoemd, die gegevens kon
verzamelen en onder de loupe nemen en
daarna een rapport samenstellen, dat den
leden schapenhouders kon worden toe
gezonden.
De Commissie \Verd samengesteld als
volgt:
E. v. d. Ban, voorzitter;
C. V e e g e r, Den Hoorn, schapenhou
der, zonder bouwerij.
C. Bakker, nabij Den Hoorn, scha
penhouder, zonder bouwerij.
J b. Roeper, Den Burg, schapenhou
der met bouwerij.
M. C. Keijser, De Waal, schapen
houder met bouwerij.
Den 22en Juli vergaderde deze Com
missie voor het eerst, den 20en Sept.
voor de tweede maal. Van de zakelijke
besprekingen volgt hier een beknopt ver
slag.
Uit de inleidende besprekingen bleek
al dadelijk, voor welk een moeilijke taak
de Commissie stond. Deze was niet al
leen: de vraag te beantwoorden, zonder
meer: Welk land levert meer op, scha-
penland of bouwland, want dan spreekt
een eenvoudig rekensommetje ten gunste
van het bouwland. Maar scheuren op
groote schaal zou zeer diep ingrijpen in
het Texelsche boerenleven.
Het schapenbedrijf is eeuwenoud en
vele families weten niet anders, of op
hun bedrijven werden geslachten terug
schapen gefokt, 't Is een apart vak, dat
door hen door en door wor# verstaan,
terwijl ze tegenover de tWTIwerij vrij t
vreemd staan en er niet voor zijn inge
richt. Verder ligt het land van veel scha- 1
penboeren zoo verspreid, en in zulke
kleine kavels soms, dat daar de bouwerij.,
door veel extra arbeid altijd duur wordt.
En dan is er door slechte ontwatering
en omgekeerd soms door te hooge lig
ging heel wat land, dat, zooals de toe
stand op oud-Texel nu is t.o. van ontwa
tering, nooit voor scheuren in aanmer
king komt. Zoo gezien zal elk geval
apart beoordeeld moeten worden en kon
de Commissie niet meer doen, dan wat
algemeene beschouwingen publiceeren, die
ieder zal moeten aanvullen of wijzigen
naar zijn bedrijf en omstandigheden, maar
die toch hem, die met scheurplannen
rondloopt, wat houvast en richtsnoer ge
ven kunnen.
Als op die manier het werk der Com
missie dienstig kan zijn, is haar doel be
reikt.
Besloten werd eerst van enkele bedrij
ven, zooals die op Texel bestaan, een
eenvoudige winst- en verliesrekening op
te zetten. Dit werd gedaan aan de hand
van prijzen, die het vorig jaar (1937)
werden besteed. De prijzen van dit jaar
(1938) zijn er ter vergelijking ook naast
genomen. Door informaties op tal van
bedrijven, waar men soms een goede
boekhouding kon en wilde laten zien,
kwam de Commissie tot de gemiddelde
cijfers, hierin verwerkt.
Als eerste voorbeeld werd genomen
een bedrijf van 15 H.A., waar uitsluitend
schapen worden gehouden. Zulke bedrij
ven bestaan. Toch werd direct opgemerkt,
dat dit soort bedrijven wel van de minst
economische zijn. Zoo'n bedrijf is als
zuiver schapenbedrijf te klein. Loon kan
hier eigenlijk niet worden uitgegeven,
omdat het bedrijf het niet dragen kan,
terwijl er tijden zijn, dat er niet genoeg
werk is voor één man. Een soortgelijk be
drijf wordt door een jonge kracht ze
ker niet uitgeoefend, omdat hij er niet
regelmatig voldoenden arbeid vindt. De
ze laatste opmerking sluit in zich, dat
scheuren op zoo'n bedrijf toch zeken
overweging verdient.
In het nu volgend voorbeeld wordt ook
niet met loon gerekend, maar is ,gej
dacht aan wederzijdsche burenhulp in
den hooitijd b.v., zooals dat veel voor
komt en verder met hulp van gezins
leden.
VOORBEELD I.
15 H.A. land Alleen schapen, goed
land. Gerekend wordt op acht fok
schapen en twee enterlingen per H.A.
Dus plm. 120 fokschapen en 30 en
terlingen, en één paard. Hierbij
werd opgemerkt, dat dit een „dikké"
bezetting is.
OPBRENGSTEN 1937.
120 schapen; grootgebracht gem. D/slam
per schaap: 180 lammeren.
Voor eigen fok 30 lammeren.
Te verkoopen dus 150 lammeren.
150 lammeren a f 12,f1800,
600 K.G. wol a f 1,— per K.G. 600,
25 oude schapen a.f23.575.
4000 L. schapenmelk a 71/2 ct. 300,
Ondermelk verkocht 50,
Bruto- opbrengst
f 3325,—